Menningarnýsköpun og heilbrigðiskerfi blæðir.

Það er holur hljómur í fullyrðingum um ahliða uppsveiflu í þjóðlífinu þessa dagana. Þeir sem um uppsveifluna tala virðast aðeins líta aðeins á neyslutölur og hag verslunarfyrirtækja en ekki nýsköpun í menningu, listum og skapandi greinum hugverka á fjölbreyttum sviðum.

Stundum er eins og þessir ráðamenn standi í þeirri trú að svonefnd "íslensk þjóðmenning" fyrri tíma hafi framleitt allt, sem við þurfum á að halda á menningarsviðinu og að nóg sé að rækta það eitt en forsóma í staðinn sköpunarmátt og gleði nútímafólks og ná með því fram sparnaði.

Víst áttum við Íslendingar menningarrisa á fyrri tíð og erum minntir á 150 ára afmæli Einars Benediktssonar á það hve býsn sá maður lagði til íslenskrar menningar og djúprar hugsunar.

En þótt Einar Ben og rithöfundar og tónskáld síðustu aldar hafi verið mikilfengleg fer því fjarri að þau hafi endanlega sagt, sungið og spilað allt, sem við og heimurinn þurfum á að halda.

En manni virðist stundum að ráðamenn okkar haldi það og því sé hægt að skera niður við trog þá, sem veita nýjum hugmyndum og nýrri list inn í þjóðlíf okkar og auðga það og skapa bæði andleg og fjárhagsleg verðmæti.

Ef skrúfað er fyrir það er það ekki bara fjárhagsleg skammsýni heldur ber það líka með sér hnignun og afturför.

En andinn er ekki allt heldur verður heilbrigð sál aðeins til í hraustum líkama.  

Svo er einnig að sjá að sumir telji í lagi að stefna að því að við færumst niður í flokk hinna vanþróuðu þjóða í heilbrigðismálum þannig að hæfileikafólk okkar flytji til útlanda og að hér heima myndist heilbrigðiskerfi lélegrar grunnþjónustu fyrir alþýðuna en hinir ríkari muni einir hafa efni á því að fara til útlanda til lækninga eða skapa tekjur fyrir rándýra einkarekna þjónustu hér heima.

Nú er enn stefnt að skerðingu á nýsköpun á ljósvakamiðlunum. Fækkun þáttagerðarmanna og niðurskurður í töluðu orði fæðir af sér tölvuvalda síbyljutónlist og RUV getur ekki endalaust sótt í gamlar upptökur og flutning endurtekins efnis þótt það sé svo sem ágætt í sjálfu sér á meðan slíkt er gert í hófi.     

   

 

 

 

18 hættu hjá 365 í gær

Viðeigandi staður við hafið.

Það er afar vel til fundið að flytja styttuna af Einari Benediktssyn frá Klambratúni niður að strönd Kollafjarðar. 

Hafið var skáldinu afar hugleikið alla tíð, bæði í ljóðum hans og einnig í tilveru hans síðustu árin, þegar það sat í Herdísarvík og horfði á hafið ólmast við stórskorna ströndina framundan.

Þegar íslensku sálmabókinni er flett sést fljótlega af hverju þeir Einar Ben og Matthías Jochumsson voru kallaðir stórskáld. Sálmar þeirra rísa upp fyrir flesta aðra sálma í bókinni.

Þótt Einar ætti aðeins einn sálm í bókinni sannst samt að magnið skiptir ekki málið heldur gæðin og það er engin tilviljun að sálmurinn með upphafsorðunum "Hvað bindur vorn hug við heimsins glaum.." er jafnmikið sunginn nú við jarðarfarir og fyrir 70 árum. 

 Þar kemur hafið við sögu í frábærum ljóðlínum í 2. erindi sálmsins:

 "Til moldar oss vígði hið mikla vald, 

hvert mannslíf sem jörðin elur.

Sem hafsjór er rís með fald við fald

og falla, en Guð þau telur,

því heiðloftið sjálft er huliðstjald

sem hæðanna dýrð oss felur." 

Styttan af Einari Ben flutt að Höfða

Gæti kveðið niður allar hinar tilgáturnar.

Eins og jafnan þegar dularfullar gátur vefjast fyrir mönnum kemur fram fjöldi kenninga um lausn þeirra, og eru flestar þeirra oftast mjög langsóttar.

Ein tilgátan um hvarf Amalíu Eahart var sú að Japanir hefðu rænt henni og önnur tilgáta var um það að að hún hefði verið njósnari fyrir Japani.

Séu menn loksins nú eftir öll þessi ár nærri því að komast nálægtt hinu sanna er hægt að hreinsa nafn þessarar fræknu flugkonu endanlega þótt seint sé.  

 

 

 

 

Brak úr vél Earhart fundið?

"CAVOK" notað um grábláan sólarlausan himin.

"CAVOK", oft borið fram "kavókey" er hugtak í veðurfræði sem mikið er notað i flugi þegar gefin er skýrsla um skýjafar. C táknar hæð frá jörðu upp í ský, A táknar orðið "and" eða "og" á íslensku, V táknar orðið "visibility" eða lárétt skyggni og síðustu stafirnir OK eru bornir fram "Ókey", eða algerlega fullkomið á íslensku. 

CAVOK þýðir sem sagt að ekki sé ský á lofti og þegar ég var á leiðinni heim frá Sauðárflugvelli og Holuhrauni í dag óskaði ég eftir upplýsingum um veðrið í Reykjavík klukkan ellefu og fékk skilgreininguna CAVOK á skýjafarið.

Á þá lund var reyndar skýjafarið mestalla leiðina en samt var skyggni víða takmarkað og sólin gat hvergi brotist fram að neinu ráði í gegnum eldfjallamóðuna. 

Það sást ekki til himins en samt var heiðskírt, ekkert ský á lofti á stórum svæðum.  

Ég minnist þess ekki á flugferli mínum að hafa lent í svona skilyrðum á svona langri flugleið og set inn mynd af Búrfelli á facebook síðu  mína,, sem tekin var í 8500 feta hæð yfir Hrunamannaafrétti.   

Dularfull gosmóða yfir hálendinu

Þetta er risavaxið. En hvað var þá Skaftáreldahraun?

Vist er Holuhraun orðið stærsta hraun sem runnið hefur hér á landi síðan á 19. öld. Á flugi framhjá því í morgun flaug margt um hugann.

Fyrst okkur finnst þetta hraun risavaxið eins og mér fannst það í morgun, hvaða lýsingarorð ætti þá að nota um Skaftáreldahraun 1783, sem þakti níu sinnum meira land og var með hraunrennsli sem var mörgum tugum sinnum meira?

Strax á fyrstu dögum Skaftárelda fyllti hraunið eitt stærsta gljúfur landsins og steindrap ána, sem var að nálgast sumarrennsli, á augabragði.

Allt þetta hraun rann á rúmum þremur mánuðum.  

Móðan frá gosinu fór í kringum jörðina og drap milljónir manna í þremur heimsálfum, samkvæmt nýlegum rannsóknum. 

Ætla að skella mynd eða myndum úr ferðinni í morgun á facebook síðu mína. Á þeirri fyrst er horft yfir Jökulsá á Fjöllum og hraunjaðarinn við hana, en nýja hraunið og gosstöðvarnar eru í baksýn..  

 

  

Hraunið frá Holuhrauni er risavaxið

Skiljanleg en tvíbent þróun.

Segja má að álitamálið um gagn hlutleysis sé um það bil rúmlega 170 ára gamalt. Er þá miðað við ártalið 1839 þegar löryggi Belgíu þótti tryggt með því að stórveldin skrifuðu undir samning um það að ábyrgjast sjálfstæði landsins og koma því til hjálpar ef á það yrði ráðist.

Þetta dugði í 75 ár, eða þangað til Þjóðverjar heimtuðu af Belgum að þeir leyfði þýsku herliði að fara í gegnum syðsta hluta landsins á leið þess til komandi vígstöðva í Frakklandi.

Þessu neituðu Belgar en Þjóðverjar fór samt inn í landið. Þýskalandskeisari sagði að samningurinn væri löngu úrelltur og gagnslaust pappírssnifsi og skiptar skoðanir voru í Bretlandi hvort landið ætti að fara í stríð út af þessu, enda væru engar skriflegar skuldbindingar til um stuðning Breta við Frakka.

Þó fór svo að Bretar fóru í stríðið og líklega varð það mörgum árum lengra en ella og með mun meira mannfalli en ef þeir og Bandaríkjamenn hefðu lofað Þjóðverjum að sigra í stríði við Frakka og Rússa.

Herförin í gegnum Belgíu var forsenda fyrir því að Þjóðverjar gætu átt sigurvonir í Fyrri heimsstyrjöldinni af því að þegar stórveldi eiga kost á því að framkvæma aðgerðir sem skipta sköpum fyrir stríðsgæfuna, gera þau það.

Í seinni heimsstyrjöldinn töldu Þjóðverjar það algera forsendu fyrir stríðsgæfu að taka Holland og einnig Danmörku og Noreg af því að þeir höfðu pata af því að Bretar höfðu gert áætlun um að hertaka járnnámur Svía í Norður-Svíþjóð og flutningaleiðir járnsins með en ef það hefði gerst, voru Þjóðverjar með tapað stríð í höndunum.

Þeir þurftu hvorki að taka Svíþjóð né Sviss af því að þau lönd höfðu þeir umkringt hvort eð var auk þess sem herir beggja voru sterkir og Sviss erfitt til hernaðar.

Svíþjóð og Finnland voru nokkurs konar stuðpúðar á milli Rússlands og NATO í Kalda stríðinu en sunnar komu Rússar sér upp leppríkjum til þess að forðast að hið sama gerðist og fyrir 1939, þegar Hitler kom sér upp stuðningsríkjum sínum þar við vestur-bæjardyr Sovétríkjanna.

Skiljanlegt er að þessi fyrrum leppríki vilji tryggja öryggi sitt með aðild að NATO í stað þess að vera svipaður hlutlaus stuðpúði og Svíþjóð og Finnland hafa verið norðar í álfunni.

En það getur verið tvíbent og hættan er sú að þá komist aftur á svipað ástand og í Kalda stríðinu af því að Rússar geta ekki gleymt aðdraganda þess að missi 20 milljónr manna í Seinni heimsstyrjöldinni.

Ekki síður getur það verið tvíbent ef Svíar og Finnar kasta hlutleysinu fyrir róða.

Óvíst er gildi spánnýrrar skoðanakönnunar í Svíþjóð sem sýnir vaxandi stuðning við aðild að NATO í ljósi þess að hún er framkvæmd beint ofan í leit að meintum rússneskum kafbáti í sænska skerjagarðinum.   

 

 

Vaxandi stuðningur við aðild að NATO

Sífellt fleiri áletranir á veggnum.

Hin síglda forna sagan um skriftina á veggnum eða áletrunina á veggnur sem fyrirboða tíðinda, oftast ótíðinda, hefur verið notuð allt til þessa dags.

Um heilbrigðskerfið gilda margar áletranir, sem ritaðar eru á vegginn, svo sem hinir ógnarlöngu biðlistar eftir aðgerðum, sem oft valda því að fólk kvelst mánuðum og jafnvel árum á meðan það bíður eftir þvi að komast að.  

Biðlistarnir eru skrift eða áletrun á veggnum, sem eru afleiðing að tveimur öðrum áletrunum á veggnum, sem er annars vegar flótti sérfræðinga til útlanda og hins vegar öldun þeirra, sem eftir eru og falla frá einn af öðrum án þess að nýliðun eigi sér stað.

Beið í 2 ár en aðgerðin féll niður

Loksins, eftir allan þennan tíma.

Forstjóri Landhelgisgæslunnar sagði í fréttum Ríkisútvarpsins að "þegjandi samkomulag" hefði verið um það að Íslendingar þyrftu ekki að borga fyrir byssurnar 250 sem gerður hefði verið kaupsamningur um. 

Raunar höfðu fyrstu upplýsingarnar um málið bent til þess að byssurnar sem gæslan fengi væru miklu færri.

Nú segir fjölmiðlafulltrúi Norðmanna skýrt og skorinort að reikningur verði sendur til Landhelgisgæslunanr í samræmi við kaupsamning, sem sé í fullu gildi.

Hugsanlegt sé að hægt verði að semja um að dreifa greiðslum með afborgunum, en hins vegar alveg skýrt hvert kaupverðið sé og að það verði allt innheimt.

Það er búið að taka alla síðustu viku og hálfa þessa viku að toga þetta með töngum út úr þeim, sem hefðu átt að geta svarað því á fyrsta degi.

Merkilegt.  

Senda reikning fyrir byssunum

Skilningsleysi á vandanum.

Eins og ævinlega í vinnudeilum er nú hafin umræða um það að ekki megi hækka laun lækna nema eitthvað smávegis, vegna þess fordæmis sem það muni gefa á öðrum sviðum vinnumarkaðarins að kröfum þeirra verði mætt. 

Þetta sýnir skilningsleysi og afneitun á vandanum og þeirri sérstöðu sem læknarnir hafa og allt heilbrigðiskerfið. Alla nýliðun skortir í stéttinni og afleiðingar þess munu verða hinar sömu og þegar nýliðun skortir hjá dýrategundum eða á öðrum sviðum:

Stéttin deyr smá saman út og heilbrigðikerfið hrynur, en forsenda þess að viðhalda byggð í landinu er að heilbrigðiskerfið sé viðunandi.

Eina leiðin til lausnar vandans er að slá því strax föstu með skýrum rökum, að launahækkun lækna og annarra í heilbrigðiskerfinu, sem nú er að fækka vegna öldrunar, af því að margfalt betri kjör bjóðast erlendis, verður að skoða sem undantekningu og alls ekkert fordæmi fyrir aðra.

Því að auðvitað verða læknar og þar með heilbrigðiskerfið engu betur sett, ef launahækkun þar á að fara yfir allan vinnumarkaðinn með starti á víxlhækkunum launa og verðlags.   

Helsta áskorun að manna spítalann

Í anda Einars Ben?

Einhver lífseigasta þjóðsaga síðustu aldar var um tilraun Einars Benediktssona til að selja Norðurljósin. 

Sagan hefur rifjast upp síðustu ár þegar Norðurljósin eru orðin tugmilljarða króna virði á hverju ári fyrir okkur Íslendinga.

Ef einhver hefið spáð því fyrir þótt ekki sé nema fyrir 15 árum hefði verið hlegið að honum fyrir að láta sér detta í hug "eitthvað annað" en stóriðju.  

Tekjurnar af Norðurljósun um hafa sýnt að verðmæti felast ekki aðeins í því sem hægt er að mæla í tonnum og megavöttum heldur einnig í því sem orkar á huga okkar og auðgar bæði andlegt og líkamlegt líf okkar og vellíðan, - yrði mælt í unaðsstöndum ef menn endilega vilja bregða fjárhagslegum mælikvarða á alla skapaða hluti. 

Syngur um norðurljósin