Volkswagenmálið ekki talið of "viðkvæmt" eins og mál svínabúanna hér.

Svindmál Volkswagenverksmiðjanna snerti beint ekki hvern eiganda bílanna, sem voru með svindlbúnaðinn.

Þeir hefðu aldrei orðið varir við hann nema vegna þess að það tókst að koma upp um svindlið. 

Að sjálfsögðu kom ekki til greina hjá yfirvöldum að leyna því hvaða framleiðandi var brotlegurog kom áreiðanlega ekki einu sinni til umræðu að það væri of "viðkvæmt" mál.

Þaðan af síður að gefa Volkswagenverksmiðjunum allt að tíu ár til að taka til hjá sér.   

Hér á landi eru brot framleiðenda svínakjöts hins vegar talin vera of "viðkvæm" til þess að upplýst verði um hina brotlegu. 

Í staðinn verða allir framleiðendurnir að liggja undir grun almennings. Nú er upplýst að ekkert svínabú á landinu sem slátrar fleiri en 200 grísum á ári uppfyllir allar reglur um aðdbúnað dýranna og menn láta sem ekkert sé.  

Erlendis voru viðbrögð kaupenda VW-bílanna víða hörð, ákveðið að fara í skaðabótamál og öllum innflutningi bíla með vélunum, sem voru með svindl-búnaðinn, var hætt til Sviss, svo dæmi séu tekin. 

Hér á landi yppta menn hins vegar öxlum af fádæma kæruleysi. Hinum brotlegu er gefinn allt að tíu ára frestur til að bæta sitt ráð. 

Stjórnlagaráð ákvað að hafa eina grein í frumvarpi sínu að stjórnarskrá um dýravernd. 

Með því að stjórnarskrárbinda þetta stóra mál, sem er orðið svo fyrirferðarmikið í búskap þjóðanna, er meiri von til þess að því sé fast fylgt eftir. 

Því miður er svo að sjá sem að það hafi verið full þörf á því. 

Orðspor greinarinnar í hættu

Kyndilberi mannréttinda að öllu leyti ?

Í tveimur heimsstyrjöldum komu Bandaríkjamenn til hjálpar til að skakka leik, þegar kristnum þjóðum í Evrópu hafði mistekist að ástunda friðarboðskap kristinnar trúar. 

Bandaríkjamenn lögðu fram fjórtán punkta Wilsons um sanngjarna og lýðræðislega lausn pólitískra vandamála eftir stríðið, stóðu fyrir stofnun Sameinuðu þjóðanna og mannréttindayfirlýsingu þeirra eftir síðara stríðið og stórfelldri aðstoð við Evrópuþjóðir, Marshall-aðstoðinni. 

Síðan þá hafa margir litið til þeirra sem kyndilbera mannréttinda og frelsis í heiminum

Engu að síður minnir sumt í réttarfari þessarar merku þjóðar frekar á ástandið í þeim málum hjá þjóðum eins og Sádi-Aröbum, Pakistönum og Kínverjum. 

Það má merkilegt heita. 

Aftakan tókst í þriðju tilraun

Vegagerðin versti skussinn ? Svo er að sjá.

Á fundi sem haldinn var í fyrra á Grand hóteli í Reykjavík birti ágæt ung kona niðurstöður háskólaritgerðar um það hvernig fyrirtæki á borð við Landsvirkjun, Orkuveituna, Vegagerðina og Landsnets brygðust við mati á umhverfisáhrifum og álitsgerðum Skipulagsstofnunar. 

Ég þekki mörg slæm dæmi um aðfarir Landsvirkjunar í gegnum árin þótt yfirleitt sé hægt að benda á ágætis frágang hennar á virkjanamannvirkjum sínum. 

En niðurstaða fyrrnefndrar háskólaritgerðar kom á óvart: Vegagerðin var í algerum sérflokki varðandi það að hunsa og koma sér framhjá úrskurðum og álitsgerðum varðandi umgengni við náttúru landsins og umhverfið.

Nefnd voru fjölmörg dæmi um það að hún mat umhverfisáhrif allt önnur en gert var í mati á umhverfisáhrifum eða áliti Skipulagsstofnunar, svo sem að umtalsverð áhrif væru lítil og lítil umhverfisáhrif engin. 

Þetta er samt ef til vill ekki svo óvænt miðað við framgöngu hennar í Gálgahrauni, sem senn fer að komast í betra ljós, þegar búið verður að gera öryggisúttekt á veginum þar. 

Landvernd kærir Vegagerðina

Athyglisverður dómur hæstaréttar Bandaríkjanna.

Dómur hæstaréttar í máli Muhammads Alis vegna neitunar hans að gegna herþjónustu var að mörgu leyti mjög merkur. 

Dómurinn kom mjög á óvart, því að í undirrétti hafði Ali fengið þungan dóm fyrir neitun sína og fáir bjuggust við því að hæstiréttur undir forystu Warrens myndi dæma öðruvísi.

Warren var reglulega í símasambandi við Nixon forseta og fylgdi því fast eftir að dómararnir væru helst einróma kveðnir upp. 

En aðstoðarmaður eins dómarans, sem var kominn með banvænt krabbamein og vildi ekki að neinn blettur félli á starfslok sín varðandi það að kveða upp ranga dóma, fann hliðstæðu við mál Alis, sem kom dómurunum í bobba. 

Rétturinn hafði sýknað hvítan Mormóna, sem var sakaður um það sama og Ali, að hafa neitað að gegna herþjónustu af trúarástæðum. 

Ef dæmt var öðru vísi í máli Alis en Mormónans var hægt að saka réttinn um að mismuna fólki eftir litarhætti og trú, en það var andstætt meginatriði bandarísku stjórnarskrárinnar um að ekki megi mismuna fólki eftir trú og litarhætti. 

Hjá mormónanum og Ali var í báðum tilfellum um að ræða meginatriði trúarbragðanna, friðarboðskapinn. Þótt hugsanlega væri hægt að finna einhver einstök atriði annars staðar í kenningu múslimatrúar og kristinnar trúar, væri það aukaatriði. 

Hvað varðar rétt samkynhneigðra samkvæmt mannréttindakafla íslensku stjórnarskrárinnar er um meginatriði að ræða sem er afsprenngi þess boðskapar kristninnar að allir skulu teljast Guðs börn og jafnir fyrir Guði. 

Meginatriðið varðandi mannréttindi og jafnrétti hlýtur því að eiga að vega þyngra en það, hvort viðkomandi prestur eða hliðstæður aðili innan annarra trúarbragða hengi sig á einstakar setningar í Gamla testamentinu.

Tillaga Brynjars Níelssonar er vel meint en það gengur samt ekki upp að einstakir prestar geti framið mannréttindabrot á fólki.  

Trúfélög sjái ekki um hjónavígslur

Litabreytingar á landslagsmyndum eru líka oft of miklar.

 Litirnir víða í íslenskri náttúru eru það óvenjulegir og sterkir, að fyrr á árum reyndu útlendingar sem fengu íslenskar filmur til framköllunar að "lagfæra" litina. 

Nú hefur þetta snúist við. 

Þegar ég sé myndir sumra erlendra ljósmyndara og jafnvel íslenskra blöskrar mér hverni sumir fallas fyrir freistingunum til þess að láta ekki nægja að skerpa myndirnar lítillega, heldur einnig aða breyta litun svo mikið að það blasir við staðkunnugum að of langt hefur verið gengið. 

Hugsanlegt er að í sumum tilfellum stari menn of lengi og mikið á myndirnar og láti aðlögunarhæfnni augans því afvegaleiða sig. 

En svona lagað er hvimleitt og sem betur fer detta alvöru fagmenn ekki í þessa gryfju. 

Óþekkjanleg eftir photoshop

Varúðar- eða viðbúnaðarlending.

Flugvélin sem sagt er að "nauðlent" hafi á Gardemoen flugvelli í hástemmdum fréttum var hvort eð er á leið þangað og lenti á áætluðum komutíma á áætluðum stað algerlega áfallalaust.

Sú lending var í raun ekki nauðlending heldur í samræmi við flugáætlun, þótt viðbúnaður væri í gangi. 

Ekkert var að henni þegar hún lenti annað en það að aðvörunarljós var bilað. 

Hjólabúnaðurinn fór eðlilega niður í aðflugi, enginn á jörðu niðri sá eld við búnaðinn, en venja er að viðkomandi flugvél fljúgi yfir völlinn með hjólin niðri og hjólahúsið opið til þess að starfsmenn á jörðu niðri geti skoðað hann frá jörðu, og enginn eldur sást né varð hans vart , - lendingarbúnaðurinn virkaði fullkomlega og óaðfinnanlega í lendingu. 

Hins vegar var viðbúnaður hafður til öryggis eins og um eld væri að ræða úr því að bilað aðvörunarljós logaði. Líktist meira brunaæfingu en raunverulegu brunastarfi.   

Stórlega er gert mikið úr svona atvikum og oft um of. Það gerir fréttina meira spennandi, ekki síst ef Íslendingur hefur verið um borð og getur vitnað um "neyðina",  en minnir svolítið á spurningu Bíla-Lása á meiraprófi bílstjóra hér í gamla daga: "Hvað er aö, þegar ekkert er að, en þó er ekki allt í lagi?" 

Nauðlenti á Gardermoen

Búið að spá þessu alveg frá því í gær.

Alveg frá því í gær og jafnvel lengur, hefur mátt skýra spá á vedur.is um snjókomu, vind og hálku á Öxnadalsheiði.

Það er komið fram í lok september þegar meðalhitinn er innan við sjö gráður niðri við sjó og ekki nema þrjú stig á heiðinni.

Það þarf þvi litla hitasveiflu, aðeins niður um tvö stig, til að framkalla vetraraðstæður á heiðinni og hálkan nú hefði ekki átt að koma neinum á óvart.

Með því að bora 3-4 kílómetra löng veggöng undir efsta þröskud heiðarinnar og færa svonefnda Bakkaselsbrekku inn í þessi göng, auk þess sem brattinn í göngunumm yrði ekki eins mikill og í brekkunni núna, mætti losna við marga vandaræðadaga á þessum stað.

Mig grunar að ef teknar væru saman tölur um ófærð á heiðinni, myndi Bakkaselsbrekkan ein koma út með yfirgnæfandi meirihluta slíkra vandræðadaga.

Það væri þess virði að gera slíka rannsókn.  

 

Öxnadalsheiði opnuð á ný

Ekki er sopið kálið...

Spönsk stjórnvöld hafa alla tíð frá því að borgarastyrjöld geysaði í landinu 1936-39, verið afar hörð í afstöðu sinni til sjálfstæðisvilja einstakra héraða landsins. 

Öllum tilraunum Baska til að öðlast sjálfstæði hefur verið mætt af fullri hörku og staðið fast gegn hryðjuverkum hörðustu sjálfstæðissinna í Baskahéruðunum.  

Samkvæmt bókstaf núgildandi landslaga getur sötjórnin í Madrid sent herlið til Katalóníu og beitt valdi.

Borgarastyrjöldin á Spáni var dýrkeypt en ef til vill er liðinn of langur tími síðan henni lauk til þess að þær hörmungar hafi lengur sama fælingarmátt og fyrr. 

Vonandi kemur ekki til slíkra hörmunga. 

Spánarstjórn hafnar með öllu að þjóðaratkvæðagreiðsla fari fram í Katalóníu en hugsanlega gæti það orðið þrautaráð að sættast á slíkt frekar en að allt fari í bál og brand. 

Hugsanleg lausn væri að stjórnin friðþægði Katalóníubúum með því að gefa þeim sanngjarnari hlutdeild í auði landsins en nú er og mun meiri sjálfstjórn. 

Sú aðferð virtist skila bresku stjórninni árangri þegar Skotar felldu í þjóðaratkvæðagreiðslu að stofna sjálfstætt ríki. 

Í pistli hér á undan er gerður samanburður á milli sjálfstæðismála Íslendinga, Færeyinga, Skota og Katalóníumanna sem veltir upp nokkrum áhugaverðum sjónarmiðum. 

Sjálfstæðissinnar með meirihluta

Skógum er leyft að brenna í Yellowstone.

Gríðarlegir skógareldar geysuðu í Yellowstone þjóðgarðinum í Bandaríkjunum 1988-89. Upp komu deilur um það hve langt skyldi ganga í að slökkva eldana. 

Niðurstaðan varð sú að láta eldana eiga sig, en verja helstu mannvirki, og unnu slökkviliðsmenn þar mikið afrek. 

Þeir sem vildu láta náttúruna hafa sinn gang bentu á, að skógareldar væru hluti af því í þúsundir ára að skógarnnir gæti haft nógan endurnýjunarmátt með kynslóðaskiptum. 

Rannsóknir sýndu, að það væru oftast elstu og feysknustu eða þurrustu skógarnir sem brynnu og leifar þeirra mynduðu næringu og jarðveg fyrir nýjan skóg til að spretta upp. 

Stórir skógareldar hefðu komið á hverri öld í Yellowstone. 

1999 kom ég á þetta skógareldasvæði og það var stórkostlegt að sjá hinn nýja skóg spretta upp, ferskan og þrunginn raka og nýju lífi. 

Síðan kom ég enn á sama svæði 2008 og hreifst enn meira af hinum uppvaxandi skógi og þeirri stórbrotnu sýningu á kynslóðaskiptum náttúrunnar, sem þarna er og verður í gangi. 

Auðvitað er þetta ekki algilt og málið flóknara þar sem um er að ræða ræktaðan skóg en ekki algerlega villtan. 

En tilraunin í Yellowstone var þess virði að hún væri gerð. 

Á að leyfa skógum að brenna?

Erfitt að spá í spilin.

Sjálfstæðisbarátta héraða eða hluta af evrópskum ríkjum er gömul og ný saga. Sjálfir háðum við Íslendingar langvinna baráttu sem endaði í raun með fullum sigri 1918, vegna þess að í Sambandslagasamningnum við Dani það ár var tryggt að við gætum lýst yfir stofnun lýðveldis 25 árum síðar. 

Í öðrum svipuðum tilfellum hafa mál verið tvíbentari og aðstæður ólíkar.

Sigur Íslendinga byggðist á órofa samstöðu þjóðarinnar þegar mest á reið, eins og til dæmis í þjóðaratkvæðagreiðslunni um lýðveldisstofnun 1944. 

Einnig vorum við heppnir 1918, að vegna þess að Danir héldu þá stíft fram rétti íbúa í Slésvík-Holstein til að ákveða sjálfir í þjóðaratkvæðagreiðslu hvort þeir vildu tilheyra Þýskalandi eða Danmörku, urðu þeir að veita Íslendingum svipaðan rétt. 

Litlu munaði að Færeyingar brytust undan yfirráðum Dana eftir lok Seinni heimsstyrjaldarinnar en ekkert varð af því. 

Á tímabili í fyrra var óvíst um Skota en sjálfstæðissinnar töpuðu í þjóðaratkvæðagreiðslu og þar með er alls óvíst að þeir fái annað tækifæri í bráð til að rífa sig lausa. 

Á Spáni eru átök um sjálfstæði Katalóníu öllu harðari, enda hefur um áratuga skeið ríkt á köflum nokkurs konar stríð milli hörðustu sjálfstæðisssinna í Baskahéruðum við Spánarstjórn með tilheyrandi hryðjuverkum og landsstjórnin búin að búa til nokkurs konar fordæmi í svona málum.

Skotar höfðu það upp úr sínu krafsi að ná fram sterkari aðstöðu innann Stóra-Bretlands með sjálfstæðisbaráttu sinni og ef til vill verður niðurstaðan á endanum svipuð varðandi Katalóníu, því að sjálfstæðissinnar fengu ekki alveg meirihluta atkvæða kjósenda þótt þeir fengju meirihluta á héraðsþinginu.

Nú hefur nýr meirihluti á Færeyska lögþinginu lýst yfir vilja til að Færeyjar verði sjálfstæðar en spurningin er hvort það mál endar á svipaðan hátt og fór fyrir 70 árum.   

Sjálfstæðissinnar lýsa yfir sigri