Léttir að hluta til, - en líka mikil vonbrigði.

Drög að lokaáfanga þriðja áfanga verndar- og orkunýtingaráætlunar verkefnanefndar rammaáætlunar, sem kynnt voru í dag, eru að hluta til léttir vegna þeirra virkjanakosta, sem nú er búið að færa í verndarflokk.

Þessir kostir eru einkum á miðhálendinu, þar sem munar um hvern áfanaga í þá átt að stofnsetja stóran þjóðgarð.

Sá kostur að sökkva Krókdal með virkjun í Skjálfandafljóti, sem lýst var hér á síðunni um daginn, ætti nú að vera úr sögunni og sömuleiðis stórfelldar hugmyndir um virkjun jökulsánna suður af Skagafirði, sem áttu að að fóðra komandi álver við Skagaströnd á orku.

Þjórsárfossavirkjun, virkjun stórfossanna þriggja í Efri-Þjórsá, sem gengið hefur undir dulnefninu Kjalölduveita og þar áður Norðlingaölduveita, er samkvæmt þessum drögum komin í verndarflokk, og Búlandsvirkjun, sem ætti auðvitað að heita Skaftárvirkjun, sömuleiðis.

En Skrokkölduvirkjun með sinni 65 kílómetra löngu háspennulínu langt inn á hálendið er enn á borðinu, - virkjun sem veldur slæmum umhverfisáhrifum fyrir sáralitla orku, 35 megavött.

Aðförin að Mývatni er í sama fari og fyrr með Bjarnarflagsvirkjun og aðgerðarleysi gagnvart afleiðingum af fjölgun ferðamanna við vatnið.

Og við Kröflu virðist sami feluleikurinn vera í gangi og hingað til varðandi virkjanaframkvæmdir þar sem að hluta til er sótt inn á Leirhnjúks-Gjástykkis svæðið.

Og ásóknin í virkjanir í "ruslakistu rammaáætlunar" á Reykjanesskaga, svo sem við Eldvörp og Krýsuvík, er í fullum gangi.

Fleira mætti nefna sem veldur miklum vonbrigðum.

Þótt með þessum drögum verkefnisstjórnar rammáætlunar felist von um ákveðna áfangasigra í baráttunni við hernaðinum gegn landinu má búast við að Jón Gunnarsson og þingmeirihlutinn, sem hann er í, muni leggja sig fram síðasta ár kjörtímabilsins til að reyna að koma einhverjum af þeim kostum, sem settir voru í verndarflokk, yfir í orkunýtingarflokk.

Boðað er að 28 virkjanakostir í viðbót verði næst á dagskrá verkefnisstjórnar rammaáætlunar.

Allt þetta stingur í stúf við hin Norðurlöndin, þar sem tími stórra virkjana leið undir lok fyrir fjórtán árum.   

Mikilvægur áfangi fyrir náttúruvernd

Varaformaður Framsóknar: Bara persónuleg kennitala viðkomandi.

Í útvarpsviðtali í morgun sagði varaformaður Framsóknarflokksins að í aflandsfélagamálunum svonefndu og hliðstæðum málum ætti aðeins að skoða fjármál sem væri skráð á persónulega kennitölu viðkomandi.

Samkvæmt þessari kenningu skipta aðrar kennitölur ekki máli, hvorki maka né einkahlutafélaga sem menn kunna að stofna til að færa fjárhagslega starfsemi sína til.

Nú ætti almenningur að skilja hvers vegna hann á að falla fram og samþykkja það að forsætisráðherranum hafi ekki borið skylda til að greina frá eignum konu hans.

Og ef SDG hefði átt svona peninga sjálfur hefði hann samkvæmt þessum Framsóknarskilningi getað stofnað ehf um þá fjármálastarfsemi sem þá hefði þá ekki komið nokkrum við, úr því að hún var ekki skráð á persónulega kennitölu hans.

Í ljósi þessa er skiljanlegt að forystumenn Framsóknarflokksins fari fram á það við almenning að hann falli fram og lofi og tilbiðji forsætisráðherrann fyrir að hafa veitt upplýsingar sem honum hafi ekki borið skylda til að veita, já, og sjái, að auðvitað á ekki að orða vantraust á ráðherrann, heldur þvert á móti, - hans sé mátturinn og dýrðin að eilífu. Amen.

 

Snýr fyrst og fremst að Sigmundi

Í 1100 ár hefur sjórinn tekið þúsundir Íslendinga.

Það er þekkt fyrirbæri að meira að segja dýr, sem stundum eru kölluð skynlausar skepnur, hafa í sér innbyggð viðbrögð vegna reynslu margra kynslóða, sem á undan komu.

Þúsundir Íslendinga hafa farist í sjóslysum síðan landið var byggt, og það ástand, að sjóslys séu allt í einu horfin, er alveg nýtt fyrirbrigði.

Á 20. öld fórust líklega meira en þúsund manns í sjóslysum og voru mörg þeirra afar mannskæð, svo sem þegar togarinn Júní fórst 1959 með 30 manns.

Halaveðrið á þriðja áratugnum var dæmi um ofboðslegar mannfórnir, sem færðar voru til þess að þjóðin gæti lifað af sjávarfangi.

Afleiðingin hlaut að verða almenn hræðsla við hafið, "innbyggt í fólk" eins og Kári Logason orðar það, og kannski þarf margar kynslóðir til þess að aftengja þessa hræðslu.

Íslendingar hræddir við hafið

Hvað gera þingmenn og ráðherrar, beinir þjónar fólksins?

Þingmenn eru í beinu trúnaðarsambandi við kjósendur sína og almenning í landinu, og þegar þeir verða ráðherrar verður það trúnaðarsamband enn mikilvægara.

Gjaldkeri stjórnmálaflokks er hins vegar ekki í slíku beinu trúnaðarsambandi við almenning. 

Engu að síður hefur Vilhjálmur Þorsteinsson sagt af sér vegna aflandsmáls sem tengist Luxemborg.

Það hefur margoft komið fram áður að í gegnum tengsl sín við CCP, sem keppir á alþjóðlegum markaði, og svipaða starfsemi, hefur Vilhjálmur fjárfest í Luxemborg.  

Seyselle-eyjar og Tortóla eru hins vegar talin mun meiri "skattaskjól" en Luxemborg, svo að ef þingmenn og ráðherrar fara að fordæmi Vilhjálms ættu þeir að segja af sér.

Og enn frekar ef þeir hafa árum saman leynt eignum sínum í þessum skattaskjólum.  

En eins og er rembast þeir eins og rjúpur við staura við að sitja sem fastast og bera af sér nokkrar siðferðilegar skyldur við kjósendur sína.

Hættir sem gjaldkeri Samfylkingarinnar

Ekki lengur "Gróa á Leiti" og ofsóknir?

Upphaf þess máls sem nú hefur verið daglegt fréttaefni, var að eiginkona forsætisráðherra birti langa facebookfærslu, sem hún sagði nauðsynlega vegna þess að sögur í stíl Gróu á Leiti væru á kreiki.

Svo sem kunnugt er notaði Jón Thoroddsen þessa persónu í sögu sinni Pilti og stúlku sem tákn slúður- og slefbera sem dreifa alls kyns söguburði sem oftast er að miklu leyti ósannur eða stórlega ýktur.

Þar með voru ótilteknir slúðurberar kallaðir til ábyrgðar um þá umræðu, sem síðan hefur verið um eignir stjórnmálamanna í skattaskjólum og hagsmunatengsl, sem af slíku getur sprottið.

Verjandur meintra fórnarlamba slúðurs bættu um betur og hafa haldið uppi stanslausri ádeilu á hendur fréttastofu RUV, sem hafi ofsótt forsætisráðherra að ósekju.

Sömu verjendur héldu uppi svipuðum málflutningi þegar mál Hönnu Birnu Kristjánsdóttur var í hámæli og umfjöllun fjölmiðla um það var kallaður "ljótur pólitískur leikur."  

Nú er umræðan í Tortólumálin búin að standa í tvær vikur og hefur aldrei verið meiri en einmitt nú, þegar allir þingflokkarnir, líka stjórnarflokkanna, eru á kafi í að vinna í þessum málum, - ekki vegna ofsókna fjölmiðla, heldur vegna þess að aflandsfélagamálin eru þess virði að þeim sé sinnt.

Þingflokkur Framsóknarmanna er meira að segja með tilbúið frumvarp um að varpa hulunni af málum, sem búið var að hamra á dögum saman að væri tilhæfulaust slúður og óhróður.

Þetta mál er nefninlega einn af prósteinunum á hvort við höfum lært nokkuð af Hruninu.   

 

 

Tillaga um þingrof og kosningar

Sprengjubelti ! "Eru margir Arabar á Íslandi?"

Þegar rússnesk farþegaþota sprakk á flugi yfir Sínaískaga í fyrra varð talsverð umræða um slakt eftirlit Egypta með farþegum og farangri.

Þeir báru það allt af sér, en nú er svo að sjá að farþegi hafi komist um borð í flugvél Egypt Air með heilt sprengjubelti um sig miðjan og nýtt sér það til að setja allt á annan endann um borð.

Mörgum finnst ströng öryggisleit í flugstöðvum óþægileg, en mér finnst gott til þess að vita að hún sé ítarleg svo að hægt sé að treysta því að flugöryggi sé eins mikið og framast er unnt.

Þótt ég sé kominn á eftirlaun hefur það ekki breytt því að ég tel mig sjálfstætt starfandi kvikmyndagerðar- og fréttamann og tók til dæmis myndir fyrir myndbandið "Let it be done!" í Þýskalandi og Austurríki í nóvember sl.

Ég hef því jafnan í bakpoka mínum allra nauðsynlegasta myndatökubúnað þótt ýmsum finnist það kannski broslegt.

Á ferð til Brussel fyrir páska kom það sér hins vegar vel að geta hlaupið undir bagga fyrirvaralaust við að sinna fréttaflutningi þaðan.

Þetta innhald bakpokans kostaði hins vegar afar nákvæma leit á leiðinni heim á Shipholflugvelli þar sem ég sjálfur og hver einasti hlutur í fórum mínum voru þaulkönnuð.

Í Brusselferðinni reyndi ég að ræða við sem flesta á förnum vegi og það var lærdómsrík, bæði vegna þess hve almennt viðmælendurnir voru ákveðnir í að láta hryðjuverkamenn ekki eyðileggja frið, frelsi og mannréttindi vestræns samfélags en líka hvernig ný hugsun og ummæli virtust hafa síast ómeðvitað inn í huga margra.

"Eru margir Arabar hjá ykkur á Íslandi?" spurðu sumir þegar þeir heyrðu nafn mitt.

Svona spurningu hef ég aldrei heyrt áður á ferðum mínum.  

Ég svaraði neitandi en varð að játa, að líklega er hvergi utan Arabaheimsins að finna hlutfallslega fleiri með þessu nafni en á Íslandi eins og þjóðskráin og símaskráin bera með sér.

Ég minnti hins vegar viðmælendur mína á það að bandaríski hershöfðinginn Omar Bradley hefði verið virtur og þekktur á stríðsárunum og sömuleiðis hefðu þeir Omar Khayyám og Omar Sharif verið vel heimsþekktir.

Og á Shipholflugvelli flaug mér í huga hvort þetta nafn mitt í vegabréfinu virkaði hvetjandi fyrir öryggisverði á flugvöllum til þess að leita jafn ítarlega á mér og oft er gert.

Meðvitaðir eða ómeðvitaðir fordómar? Hver veit? 

Millinafn Bandaríkjaforseta, Hussein, hefur nefnilega ekki hljómað ýkja traustvekjandi í eyrum sumra og hann jafnvel grunaður um græsku eins og sjá má þegar farið er inn á vefinn.

 

Tók mynd með flugræningjanum

Skrýtin eyðsla á Volkswagen á páskadag.

Volkswagen-hneykslið svonefnda var þess eðlis, að síðan upplýst var um það, koma upp efasemdir sem áður komu ekki upp varðandi þessa annars góðu bíla, þegar eitthvað passar ekki í tölfræðinni í notkun þeirra.

Vegna lokunar Brussel-flugvallar reyndist það vera fyrsta tækifærið og eina leiðin til að komast til Íslands á farmiðanum, sem búið var að kaupa heim hjá Icelandair, að nýta sér það að tvö sæti losnuðu í flugi frá Amsterdam fimm dögum eftir að flugið frá Brussel féll niður.

Við ókum á Volkswagen Polo bílaleigubíl frá Brussel til Amsterdam, fengum bílinn fullan af bensíni í Brussel og skiluðum honum fullum á Shiphol.

Uppgefin eyðsla á Polo er rúmir 5 lítrar á hundraðið í blönduðum akstri og eyðslan á að vera um einum lítra minni á þjóðvegi.

En þrátt fyrir að aksturshraðinn á rennisléttri leiðinni væri um 110 km/klst að jafnaði og eyðslan hefði átt að vera eitthvað meiri, reyndist hún næstum þrefalt meiri, eða um 12 lítrar á hundraðið!

Þess má geta til samanburðar að í löngum akstri um Klettafjöllin fyrir 15 árum á miklu þyngri og stærri Buick bíl með þrefalt stærri vél að rúmtaki, og enda þótt þá þyrfti að gefa rösklega í upp brekkur á háum fjallvegum var meðaleyðslan þar aðeins 8,5 á hundraðið.

Á tímabili í vetur ók ég sjálfskiptum Opel Corsa árgerð 2002 um hríð, sem ég fékk að láni vegna afleiðinga axlarbrots (hann var ætlaður fötluðum og með sérstakri snúningskúlu á stýrinu fyrir vinstri hendina) og ég náði eyðslunni niður í um 8 lítra á hundraðið í vetrarfærðinni.

Ef ekkert Volkswagen-hneyksli hefði orðið í fyrra er óvíst að það fyrsta sem hvarflaði að mér við þessa uppákomu á Pólónum hefði verið: Það gat nú verið að Volkswagen gæfi upp kolrangar eyðslutölur!

Alla leiðina sýndi eyðslumælirinn að bíllinn eyddi aðeins um 6 lítrum á hundraðið.

En munurinn á uppgefinni eyðslu og raunverulegri í þessum akstri var mun meiri en svo að hægt væri að útskýra hann með því að minna hefði verið í tanknum þegar ég fékk bílinn en eftir að ég fyllti hann.

Í bæði skiptin sýndi bensínmælirinn fullan tank.

Nú er það staðreynd að nánast aldrei er að marka eyðslutölur bílaframleiðenda, sem mældar eru við eins góðar aðstæður og hugsast getur og oft möndlað með framkvæmdina ef marka má uppljóstanir bílablaðamanna.

En vegna Volkswagenhneykslisins hefur almennt traust á upplýsingum þess framleiðanda minnkað.

Það er synd, því að uppgangur Volkswagen lengst af byggðist á einstakri vöruvöndun, gæðum, endingu og lítilli bilanatíðni.    

 

Kæra Volkswagen vegna blekkinga

Í lagi að eiga fé í "skattaskjólum" ef skattar eru samt greiddir?

Í annað sinn á stuttum tíma heyrir maður að "fullir skattar hafi verið greiddir" af fjármunum í svonefndum "skattaskjólum".

Er þá væntanlega átt við það að skattarnir hafi runnið til Íslands.

Sé svo, spyr venjulegt fólk að því af hverju "skattaskjólin" eru kölluð því nafni.

Er það vegna þess að flestir, sem færðu fjármuni sína þangað, gerðu það til að komast hjá því að greiða skatta? Ja, það hefði maður ætlað.

En hvers vegna færðu þeir, sem komu fjármunum sínum þar fyrir, fé sitt þangað, fyrst þeir gátu fjárfest í ríkjum, sem ekki hafa verið kölluð skattaskjól og þannig komist hjá því að lenda í krónuhagkerfinu eins og allur almúginn?

  

„Kemur okkur fullkomlega á óvart“

"Hrunið er ekki hér".

"Stalín er ekki hér" hét eftirminnilegt skáldverk eftir Véstein Lúðvíksson þar sem arfleifð Stalíns og áhrif hans að honum látnum voru undirliggjandi.

En rétt eins og Stalín kom og fór og var því líkamlega ekki hér en samt hægt að finna fyrir honum inni á rúmgafli hjá sumum, er stórt mál eins og Hrunið ekki ósvipað.

Alveg hugsanlegt að einhvern tíma skrifi einhver skáldverk með nafninu "Hrunið er ekki hér" á svipuðum nótum.

Því að átta árum eftir Hrunið dúkkar það upp aftur og aftur.

Fyrir Hrun voru nöfn svonefndra "skattaskjóla" almenningi hulin, já, og jafnvel einn útrásarvíkinganna svonefndu kannaðist ekki við það þegar hann var spurður um það í frægu sjónvarpsviðtali beint í kjölfar Hrunsins.

En úr því að heitið Tortóla var svona lítilfjörlegt og fjarlægt í hugum fólks fyrir haustið 2008, hvers vegna varð það allt í einu á hvers manns vörum það sama haust og síðan aftur núna?

Hvað veldur því að skattrannsóknarstjóri bíður lista blaðamannasamtakanna ICIJ yfir félög í "skattaskjólum" átta árum eftir Hrun ? 

Grundvallarsvarið er einfalt: Gagnsæi. Gagnsæi, þótt seint sé í rassinn gripið, nútímahugtak um nauðsynlega vitneskju um starfsemi stjórnvalda, stofnana og fyrirtækja sem hefur áhrif á almannahag.

Gagnsæi var eitt af meginatriðunum í rannsóknarskýrslu Alþingis og í stjórnarskrárfrumvarpi stjórnlagaráðs.

Gagnsæi er lífsnauðsyn fyrir heilbrigt lýðræði, því að það gerir kjósendum, almenningi, betur kleyft að átta sig á samhengi hlutanna og orsökum og afleiðingum þess.

Fyrir suma er það bara ágætt að gagnsæi sé sem mest en fyrir aðra er það verra.

Og þegar athugað er hverjum finnst gagnsæi slæmt getur það út af fyrir sig verið upplýsandi um samhengi hlutanna.    

Blaðamannalistinn fer í rannsókn

Innrás í daglegt líf veldur mestri ólgu.

Alda hryðjuverka í heiminum hófst fyrir tæpri hálfri öld. Í fyrstu beindust aðgerðir hryðjuverkamanna aðallega að því að ræna flugvélum og þegar litið er á tölur um fallna í hryðjuverkum, sést að þeir voru fleiri mörg árin á fyrstu áratugum þeirra en þeir eru nú. 

Undantekning er árið 2001 þegar um þrjú þúsund voru drepnir í árásinni á Bandaríkin. 

Þótt fleiri létust vegna hryðjuverka mörg árin á síðustu öld en á okkar tímum, er svo að sjá að hryðjuverk okkar tíma veki mun meiri ótta og ólgu en jafnvel mannskæðari hryðjuverk fyrri tíma. 

Ástæðan er líklega sú, að flugslys hafa fylgt farþegaflugi frá upphafi og orðið smám saman hluti af veruleika þessa afmarkaða sviðs nútíma lifnaðarhátta. 

Að fljúga með flugvél er mun afmarkaðra athafnasvið en daglegt líf á jörðu niðri og venjulegur farþegi sættir sig við þá áhættu sem fylgir því hverju sinni að fljúga með flugvél. 

En þegar hryðjuverkamenn fóru að sprengja sjálfa sig í loft upp innan um fólk í daglegu lífi var það ný ógn á vettvangi friðsæls og öruggs daglegs lífs.

Þetta var eins og að ráðast þannig inn í daglegt líf fólks, að það væri hvergi óhult og alltaf í hættu. 

Hryðjuverk nútímans fela í sér atlögu að öryggi, friði og farsæld og miða að því að skapa ótta, ólgu, tortryggni og hatur. 

Og því meiri upplausn og ólgu sem hryðjuverkamenn skapa, því meira verður þeim ágengt í þessari aðför að mannréttindum, friði og frelsi vestræns lýðræðis. 

Egypskri farþegaþotu rænt