"Getur nokkuð gott komið frá Nazaret?"

Þessi bloggpistill verður sá stysti á þessari síðu fram að þessu: "Getur nokkuð gott komið frá Nazaret?" var sagt fyrir tæpum tvö þúsund árum. 


mbl.is „Mig langaði að gefast upp“
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Hver er reynslan í 70 ár ?

Spennandi tímar eru á næsta leiti varðandi kjaramál íslenskra launþega. Verður hægt að veita þeim lægst launuðu nauðsynlegar kjarabætur án launaskriðs upp allan skalann? Verður hægt að koma í veg fyrir að launahækkanir lækna étist upp í verðbólgu í kjölfar mikilla launahækkana? 

Er mögulegt að ná fram stóru rammasamkomulagi til langs tíma sem aftrar því að allt fari hér í gamalkunnugt far í þessum málum? 

Skoðum nokkur atriði reynslunnar. 

1942 urðu miklar launahækkanir og geysileg verðbólga, sem þá var kölluð "dýrtíð", vegna þenslunnar af völdum stríðsins. Ólafur Thors mælti þau fleygu orð að hægt yrði að slá verðbólguna niður með einu pennastriki og var lengi gert gys að því, vegna þess að þetta reyndist ekki mögulegt fyrr en með hinum einstæðu Þjóðarsáttarsamningu 1990.

1950 var gengi krónunnar fellt og komið á margföldu gengi, meðal annars í formi svonefnds Bátagjaldeyris.

1959 var reynd niðurfærsla kaupgjalds og verðlags með lagaboði. Það hélt ekki og gengið var fellt árið eftir.

1961 voru verkföll og samið um 13% kauphækkun.

Strax í kjölfarið var gengið fellt um 13% og "víxlverkanir kaupgjalds og verðlags, sem verið höfðu í tuttugu ár, héldu áfram. 

1967 var gengið fellt tvisvar. 

1969-70 voru sett lög um verðstöðvun. Það dugði aðeins skamma stund og verðbólgan fór aftur af stað.

1978 voru mikil átök um lagasetningu ríkisstjórnarinnar og háðar harðar kosningar um "samningana í gildi".

Allt kom fyrir ekki, verðbólguskrúfan snerist áfram.

1984 fóru opinberir starfsmenn í hart verkfall og fengu drjúgar kauphækkanir.

Innan árs höfðu þær étist upp í verðbólgu.

1990 voru gerðir hinir einstæðu Þjóðarsáttarsamningar, sem skópu stöðugleika í fyrsta sinn í meira en hálfa öld.

En verðbólgudraugurinn hélst samt á lífi og allir vita hvernig fór í Hruninu.

Núna liggur á bak við vanda okkar sú staðreynd, sem þjóðirnar glíma við, að aldurssamsetning þeirra er að taka stórbreytingum auk þess sem vinnumarkaðurinn er orðinn alþjóðlega opinn að stórum hluta og þetta kallar á alveg ný viðfangsefni í heilbrigðis- og velferðarmálum, því að í 15 ár hafa stjórnmálamenn hyllst til þess að skera niður í þessum geira, af því að upphæðirnar þar eru stærstar.

 

Að sama skapi er engin leið að finna skástu leiðina út úr vandanum nema að líta til lengri tíma og skapa víðtæka sátt um langtímaáætlun um það hvernig við ætlum að viðhalda jafngóðum lífsskilyrðum hér á landi og í nágrannalöndum okkar.   


mbl.is Myndi valda kollsteypu
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Það er hægt að sofa úti í 30 stiga frosti.

Það fer allt eftir búnaði og aðferðum í hve köldu veðri hægt er að sofa í tjaldi. Þetta fer þó ansi mikið eftir því hvað vindurinn er mikill og hve mikill skafrenningur er eða ofankoma.

Frakki einn, sem kom til landsins fyrir tæpum 20 árum  og ætlaði yfir Vatnajökul var næstum orðinn úti í ferðinni og glímdi við kal eftir ferðina.

Í viðtali var hann spurður hvað hefði komið honum mest á óvart, var svarið: "Vindurinn og snjórinn." 

Dálítið skondið svar en það sem hann átti við var að snjór, sem var eins fíngerður og hveiti, smaug í ofsaroki inn í tjald hans og fyllti það. 

Frakki þessi týndist síðar á göngu á ísnum norður af Kanada og hefur ekkert til hans spurst síðan. 

Ég kveið talsvert fyrir því að sofa úti í 30 stiga frosti á ferð yfir Grænlandsjökul. En leiðangursmenn, sem kunnu vel til verka eftir margar erfiðar ferðir um íslenska jökla, létu mig kaupa mér sérstakan svefnpoka og svefninn var góður. 

Svefnpoka þennan á ég enn, 16 árum síðar, og hann hefur fyrir löngu sannað fyrir mér að svefnpoki og svefnpoki geta verið sitt hvað. 

Ragnar sonur minn var einn af félögum í svonefndu Hreystimannafélagi, sem ferðaðist gangandi eða hjólandi um allan heim, allt frá íslenskum jöklum um hávetur til Tíbet.

Á ferð yfir þver Bandaríkin með svefnpoka sinn og tjald lenti hann í mesta frosti, sem komið hafði í áratugi og kom nokkrum dögum seinna heim til Íslands en hann hafði áætlað vegna tafanna, sem frostið, allt að 40 stig, hafði valdið.

Ég spurði hann hvort hann hefði ekki leitað aðstoðar fulltrúa Íslands þegar hann var í metfrosti í New York.

"Nei, sagði hann, ég þurfti þess ekki?"

"Hvar gistirðu þá?"

"Ég svaf bara úti í Central Park."

"Ertu vitlaus, maður, þar sem allt er fullt af glæpamönnum?"

"Nei, ekki í 35 stiga frosti" var svarið.  


mbl.is Sváfu úti í tíu stiga frosti
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Eitt stærsta jafnréttismálið um áratuga skeið að klúðrast?

Lög um fæðingarorlof voru einhver mesta framfaraskrefið í íslenskri jafnréttisbaráttu um áratuga skeið. Það er því nöturlegt ef rétt er að á aldar afmæli kosningaréttar kvenna skuli þessi réttarbót vera að drabbast niður og eyðileggjast.

Það væri ágætis verkefni á þessu afmælisári þegar mikið er um dýrðir við að halda kvenréttindum og mannréttindum á lofti að reyna að reisa fæðingarorlofið við og efla það, svo mikið framfaraskref sem fæðingarorlofið var á sínum tíma. 

 

 

 


mbl.is Eyðilagt fæðingarorlofskerfi
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Bloggfærslur 14. janúar 2015

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband