Mannanöfn; mannréttindamįl, jafnréttismįl og barnarverndarmįl.

Ég minnist žess hvaš žaš gat stundum veriš erfitt fyrir mann sem barn aš heita sįrasjaldgęfu nafni eins og nafniš Ómar var žį. 

Žaš var svo sjaldgęft, aš žegar nafn mitt kom fyrst ķ sķmaskrįnni, var ašeins einn Ómar žar kominn į undan mér. 

Ofan į žaš aš bera svo sjaldgęft nafn, aš fólk hvįši og börn og fulloršnir fóru ķ strķšnisham, var ég meš alveg fįrįnlega eldrautt hįr og var oft strķtt meš žessu tvennu, nafninu og hįrinu. 

Einkum gat mašur veriš viškvęmur fyrir žessu į yngstu įrunum žegar börn vilja helst fylgja fjöldanum og vera eins og ašrir.

Žegar fleiri fengu žetta nafn og žaš fór aš venjast, lagašist žetta žó smįm saman. Auk žess skildi ég žegar įrin lišu, aš žetta hafši veriš skįsta lausnin sem foreldrar mķnir fundu śt śr žeim vanda, aš um var aš ręša fyrsta barnabarn afa og ömmu, og aš vegna hins fįrįnlega rauša hįrs, yrši varasamt aš skķra mig nafni ömmu minnar, sem hét Ólöf, og gefa mér nafniš Ólafur eins og upphaflega hafši veriš ętlunin.

Žį yrši hętta į aš ég yrši kallašur Óli rauši til ašgreiningar frį öllum hinum, sem hétu Ólafur.

Žaš er ósanngjarnt aš leggja žaš į barn aš bera asnalegt nafn og sś afsökun, aš žegar fólk verši sjįlfrįša og fulloršiš, geti žaš breytt nafni sķnu, nęgir ekki eftir öll žau įr, sem hafa lišiš įn žess aš barniš hafi fengiš nokkru aš rįša um žaš sjįlft.

Žaš eru sjįlfsögš mannréttindi frį fęšingu aš geta sętt sig viš žaš nafn, sem manni er skenkt įn žess aš fį nokkru aš rįša um žaš fyrr en eftir dśk og disk.   

 


mbl.is Telur frumvarpiš ekki vera til bóta
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Enda veršur ekki eytt krónu ķ žau.

Ég baš Ólaf Kr. Gušmundsson, umferšarsérfręšing, aš skoša nišurstöšurnar sem sżna aš gatnamót Grensįsvegar og Miklubrautar séu hęttulegustu gatnamót höfušborgarsvęšisins. 

Eitt af žvķ sem hann veltir upp er, aš mišaš viš žį slysatķšni sem hefur veriš į gatnamótunum žremur į Miklubraut, sem ekki eru mislęg, žaš er mótum Miklubrautar viš Grensįsveg, Hįaleitisbraut og Kringlumżrarbraut, mun 18 manns slasast alvarlega į žeim til įrsins 2030.

En fyrir liggur aš ekki verši eytt krónu ķ žessi gatnamót.

Į sķnum tķma var Hįaleitisbraut noršan Miklubrautar meš afar hįa og slęma slysatķšni.

Gatan var löguš žannig, aš hśn var žrengd, settar sveigjur į ökuleišina og ökumenn eru ašvarašir meš ljósum, sem sżna hraša hjį žeim.

Alvarlegu slysin hurfu.

Nś į vķst aš eyša 160 milljónum ķ aš žrengja Grensįsveg sunnan Miklubrautar. En munurinn į žeirri götu og Hįleitisbrautinni hęttulegu er sį, aš į žessum kafla į Grensįsveginum verša engin slys.

Vķša ķ gatnakerfi höfušborgarsvęšisins mį sjį hęttuleg gatnamót og vegarkafla žar sem vel er hęgt aš lagfęra hlutina, svo sem į mótum Bśstašavegar og Reykjanesbrautar.

En žingmenn Reykvķkinga hafa samžykkt aš ekki verši variš krónu ķ slķkt į žessum įratug į sama tķma sem žeir létu žaš ganga ķ gegn aš eytt verši į annan milljarš króna ķ gersamlega óžarfan nżjan Įlftanesveg.

Spurningin er: Hvaš er eiginlega ķ gangi ķ umferšarmįlum, bęši į vettvangi borgar og rķkis?   


mbl.is Žetta eru hęttulegustu gatnamótin
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

TBO / TME.

TBO er ensk skammstöfun, sem tįknar įętlašan lįgmarks endingartķma hreyfla og vélbśnašar. Nįnar tiltekiš eru stafirnir upphafsstafirnir ķ oršunum Time Between Overhaul, eša Tķmi Milli Endurnżjunar. 

TBO er afar mikilvęgt hugtak varšandi flugvélar af žeirri einföldu įstęšu sem sérstaša flugsins hefur ķ för meš sér. 

Žaš er śt af fyrir sig ekkert stórmįl, žótt vél bili ķ bķl į ferš, žvķ aš žį er bķllinn bara stöšvašur og geršar rįšstafanir til višgeršar og žess aš skipta yfir ķ annan bķl. 

Öšru mįli gildir um flugvél į flugi. Jafnvel lķtilfjörleg bilun į flugi getur veriš illvišrįšanleg vegna žess hvar flugvélin getur veriš stödd žegar bilunin veršur. 

Žess vegna gefa framleišendur einstakra flugvélahluta, einkum varšandi hreyfilinn, žaš upp, hve lengi mį treysta žvķ ef rétt er aš skošunum, višhaldi og notkun stašiš, aš hreyfillinn gangi įn žess aš bila. 

TBO į bulluhreyflum er oftast ķ kringum 1500-2000 klukkustundir en tvöfalt lengri į hreyflum ķ skrśfužotun. 

Žegar hreyflarnir fara ķ gegnum endurnżjun, beinist hśn aš įkvešnum slitflötum, sem žarf aš endurnżja, žótt vélarblokkina sjįlfa megi nota įfram. 

Til eru einstaka hreyflar, sem vegna góšrar endingar mį nota įfram ķ einkaflug eftir aš TBO lżkur, allt žangaš til skošun leišir ķ ljós aš endurnżjun verši ekki umflśin.

Žaš heitir į tęknimįlinu "on condition", ž.e. eftir įstandi.  

Frį nįttśrunnar hendi gildir svipaš um mannslķkamann og um okkur öll gildir žaš aš lķf okkar endist eftir višmišinu "on condition". Reynt er aš višhalda lķfinu eins lengi og hęgt er.

Žaš er ekki nema öld sķšan mešalaldur fólks var um 50 įr og enn er mešalaldurinn sums stašar ķ heiminum lķtiš hęrri en žaš.

Ef mišaš er viš mešalaldur žeirra sem į annaš borš lifa ęskuįrin af, var hann um tugžśsundir og hundruš žśsunda įra ķ tilveru mannskyns og nįnustu forfešra žess varla hęrri en 50-60 įr.

Žetta kemur enn fram hjį okkur mönnunum varšandi einstaka lķkamshluta eins og lišamót, sem eru hlišstęš slitflötunum ķ hreyflum.

Hjį mörgum byrja lišamót aš gefa sig strax į sextugsaldri og ķ ljósi erfšanna og hins langa tķma ķ mannkynssögunni, sem menn uršu ekki eldri en žaš, er žaš ķ raun ósköp ešlilegur endingartķmi, žvķ aš varla hefur fólk not fyrir lišamót löngu eftir aš žaš er dautt af öšrum "ešlilegum" orsökum fyrri alda, sem stöfušu einfaldlega af ešlilegri hrörnun lķkmans, minni getu til aš afla sér fęšu og minnkandi mótstöšu gegn sjśkdómum.

TBO eša TME varšandi lišamót er einfaldlega oršinn styttri en varšandi lķkamann ķ heild vegna getu lęknavķsindanna til žess aš lengja lķf fólks og endingu lķkamans. 

 

En sķšan bętist eitt viš, sem ekki į viš um vélbśnaš, en žaš eru misjafnir erfšaeiginleikar manna į żmsum svišum. 

Sumum er hęttara viš įkvešnum sjśkdómum og veiklunum en öšrum, svo sem hjartasjśkdómum. 

Og sumir eldast einfaldlega fyrr og hrašar en ašrir, hafa lęgra TME en ašrir.

Žess vegna getur oft veriš svo tilganglķtiš aš spyrja hįaldraša hvaš žeir žakki žennan hįa aldur. Erfširnar, TBO eša TME frį framleišandanum, ręšur mestu ef mešferš lķkama og sįlar hefur aš öšru leyti veriš sęmileg.

Ég gerši mér žaš til gamans um nokkurra įra skeiš aš sjį, hvaš ég gęti treint lķf hreyfilsins ķ FRŚnni langt fram yfir TBO tķmann, sem hafši veriš mišaš viš ķ flugkennslunni, sem hśn var notuš ķ ķ atvinnuflugi, įšur en ég keypti hana.

Ég notaši žvķ allar ašferšir ķ bókinni til žess aš fara alveg sérstaklega vel meš hann. 

Flugkennsla er ekki góš mešferš meš sķfelldum hita- og įlagssveiflum og ég bjóst žvķ ekki viš miklum įrangri. 

En i lokin var hreyfillinn kominn upp ķ 2700 stundir ķ staš 2000 og viš skošanir fannst ekkert aš honum annaš en örlķtil aflminnkun hans og skrśfunnar.

Žegar upp komu ašstęšur, žar sem ég žurfti į örlķtiš meira vélarafli aš halda, lét ég gera hreyfilinn upp, auka afl hans og setja į hann nżja loftskrśfu, og hélt įfram aš nota allar tiltękar ašferšir til žess aš sjį, hvort hęgt vęri aš koma honum ķ 3000 tķma.

En einn góšan vešurdag, var sem eldingu slęgi nišur ķ höfušiš. Mišaš viš aš vélinni yrši flogiš 100 klukkustundir į įri myndu lķša 30 įr žangaš til aš įrangurinn nżttist mér! 

En til žess aš ég gęti notiš žess, yrši ég aš verša 107 įra, 25 įrum eldri en sem svaraši TBO mešaljónsins!

Žaš var į žessu augnabliki, sem ég įttaši mig į žvķ aš ég vęri farinn aš eldast.   


mbl.is Elstur ķslenskra karlmanna
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Hinn ótakmarkaši mįttur blekkinga, įróšurs og trśgirni.

Ég er nógu gamall til aš muna eftir įtökunum į milli žeirra sem trśšu takmarkalaust į helstu rįšamennn žjóšanna ķ upphafi Kalda strķšsins, annars vegar į leištoga Vesturveldanna og hins vegar į einn mann, Jósef Djugasvili Stalķn.

Ég minnist haršra deilna ķ fjölskyldunni um Stalķn į milli foreldra minna annars vegar og afa mķns og ömmu hins vegar.

Ég undrašist sem ungur drengur hvernig svona gott fólk, žaš besta sem ég žekkti og stóš mér svo nęrri, gat veriš svona ósammįla um mann, sem allar lķkur bentu til aš hefši dauša milljóna manna į samviskunni.  

Samt var strax žį hęgt aš sjį af hverju amma og afi vöršu hann. Žau höfšu alist upp ķ sįrri fįtękt meš hungurvofuna viš dyrnar.

Žegar žau höfšu flust į mölina uršu žau verkalżšssinnar og heitir fylgismenn Jóns Baldvinssonar og Héšins Valdimarssonar.

 Viš andlįt Jóns og klofninginn ķ Alžżšuflokknum fylgdu žau Héšni inn ķ Sósķalistaflokkinn og eftir aš Héšinn fór śr honum uršu žau innlyksa žar.

Ķ upphafi Kalda strķšsins geršist svipaš og svo oft įšur og svo oft sķšan. Fólk skiptist ķ tvęr fylkingar og litirnir voru ašeins tveir: Hvķtt og svart.

Skammaryršiš kommi var lķmt viš alla žį sem ekki samžykktu stefnu miš- og hęgri flokka ķ einu og öllu.

Enginn hafši variš Stalķn  og "Gerska ęvintżriš" jafn einaršlega meš bóka- og greinaskrifum en Halldór Laxness. 

Žegar Stalķn dó fyrir réttum 62 įrum voru fréttir og skrif ķ Žjóšviljanum af žvķ tilefni meš žvķlķku oršalagi, aš sjįlfur Jesśs Kristur hefši veriš fullsęmdur af žvķ aš fį slķk eftirmęli. 

Mašur nuddar enn augun, žegar blašiš er lesiš. 

Žó lišu ašeins žrjś įr žangaš til Nikita Krśstjoff upplżsti um hin ofbošslegu glępaverk og kśgun Stalķns og Nóbelskįldiš sį aš sér nokkrum įrum sķšar. 

Eftir situr spurningin: Hvernig var hęgt aš vera svona blindur į verk Stalķns? 

Og hvernig geta enn žeir veriš til, 62 įrum eftir dauša hans, sem dįsama hann sem mikilmenni og góšgjöršamann Rśssa og mannkynsins? 

Svariš hlżtur aš liggja ķ mętti blekkinga og įróšurs en žó einkum ķ hinni sterku žörf mannsins til aš trśa į eitthvaš stórt gersamlega takmarkalaust. 

Og einnig žvķ aš afsaka sem flest meš žvķ aš benda į aš ašrir hafi veriš sķst skįrri. 

Ég man enn rökręšurnar frį 1949 žegar Rśssar sprengdu fyrstu kjarnorkusprengjuna.

 

   "Žaš er geigvęnlegt aš žessi glępamašur skuli hafa kjarnorkusprengjuna undir höndum."

"Jęja. Hann hefur enn ekki drepiš neinn meš henni en hvaš drap Truman marga meš einu sprengjunum, sem hafa veriš notašar?"

"Žaš er merkilegt aš žaš sé veriš aš verja svokallaš sęlurķki kommśnismans žar sem fólk sveltur fólk heilu hungri ķ sįrustu fįtękt." 

"Ef žjóšfélagiš žarna austur frį er svona ömurlegt, af hverju eru Rśssarnir svona óskaplega mįttugir aš allir eru svona óskaplega hręddir viš žį?" Žaš vantaši ekki aš Churchill og Roosevelt žętti Stalķn nógu góšur til aš taka žaš aš mestu leyti į sig aš berja Hitler nišur." 

 

Enn žann dag ķ dag sjįum viš oršręšu į svipušu plani žar sem bśiš er aš skipta žjóšinni ķ tvennt: Annars vegar ķ "landrįšamenn" og hins vegar ķ "einangrunarsinna".

"Landrįšamennirnir" eiga samkvęmt žessari oršręšu enga ósk heitari en aš Ķsland verši ófullvalda rķki viš žaš aš ganga inn ķ ESB. Samt er ekki śtskżrt af hverju nśverandi ESB lönd eru žį ekki ófullvalda og bśiš aš reka žau śr Sameinušu žjóšunum.

"Einangrunarsinnarnir" eiga samkvęmt oršręšunni aš vilja aš viš veršum "Noršur-Kórea okkar heimshluta" af žvķ aš žeir vilja ekki aš viš göngum inn ķ ESB.ö Samt er ekki śtskżrt af hverju viš erum žį ekki žegar komin ķ ašstöšu Noršur-Kóreu.

 

Nóbelskįldiš kvartaši ķ fręgum sjónvarpsžętti yfir hinni "steingeldu žrasumręšu" Kalda strķšsins, sem hefši veriš ómęlt böl og valdiš miklu tjóni, og spurši, hvort žaš vęri ekki hęgt aš lyfta žessari umręšu upp į örlķtiš hęrra plan.

Spurning, sem į sennilega jafnmikinn rétt į sér nś eins og žį.  

 


mbl.is Minntust Stalķns į įrtķš hans
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Bloggfęrslur 7. mars 2015

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband