Þegar "Dakarrall" var haldið hér á landi 1983.

Nú eru liðin 32 ár síðan franskur maður, vanur að halda torfæruröll, kom til Íslands og hélt hér rall, sem var alþjóðlegt rall, nokkurs konar íslenskt Dakar-rall, ætlað torfærubílum.

Nokkrir tugir útlendinga komu hingað til lands til að keppa í þessu ralli og voru allir á meira eða minna breyttum jeppum, varla smærri hjól en 35 tommu.

Keppt var erfiðum hálendisleiðum, fyrst frá Bárðardal suður Sprengisandsleið í einum áfanga suður fyrir Eyvindarkofaver, öllu grófari leið syðst en á hinni venjulegu leið og yfir djúpar ár að fara.

Síðan var frí í einn dag, en næsta dag var þeyst úr Fljótshlíð austur Fjallabaksleið syðri og haldið áfram Fjallabaksleið nyrðri, Dómadalsleið, allt vestur á Landveg.

Enn var frídagur, en næsta dag var rallað í einum áfanga norður Kjalveg, sem þá var gamla hlykkjótta slóðin með óbrúuðum ám, sem nú eru brúaðar, allt norður í Blöndudal, en þá var ekki einu sinni byrjað á framkvæmdum við Blönduvirkjun og allt eins og verið hafði í áratugii.

Frídagur var eftir þennan langa sprett en síðasta keppnisdaginn var ekið frá Húsafelli suður um Kaldadal, farið til austus yfir á línuveginn og þaðan til suðurs, eknir þrír hringir í kringum Hlöðufell og síðan sturtað sér fram af fjallinu fyrir ofan Laugarvatn hjá Gullkistu.Subaru við Gjástykki

Tveir íslenskir bílar, algerlega óbreyttir í einu og öllu, tóku þátt í þessu ralli. 

Annar var Subaru, nýkominn úr alþjóðlega íslenska rallinu, var eini óbreytti bíllinn í því ralli og skilaði í mark fyrstu íslensku konunum, sem kláruðu alþjóðlegt rall. 

Súbbinn var síðan tekinn og farið á honum beint norður í Bárðardal til að taka þátt í jeppa rallinu".

Hann vann síðan allar sérleiðirnar í "íslenska Dakar-rallinu" nema yfir Sprengisand, þar sem sprakk á afturdekki og bíllinn lenti í öðru sæti á þeirri leið vegna 2ja mínútna tafar við að skipta um dekk. 

Hinn íslenski bíllinn var Lada Sport, sem gerði stóru erlendu jeppunum líka lífið leitt. 

Ég á í dag eins Subaru og þann, sem fór hinar órúlegustu torfærur 1983, og hef notað hann á ótal leiðum bæði í byggð og óbyggð í tíu ár.

Erfiðustu leiðirnar fyrir Súbbann í íslenska Dakarrallinu 1983 voru Fjallabaksleið syðri, eins og hún var þá, hringirnir þrír í kringum Hlöðufell þar sem klöngrast þurfti yfir ótal hraunbríkur og sundreið niður Gilsá í Fljótshlíð, sem var í slíkum vexti í mestu úrkomu sumarsins, að draga þurfti suma erlendu jeppana yfir. 

.  


mbl.is Dakar-rallbíll í Jósepsdalnum
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Þetta kemur ekki á óvart.

Fyrir meira en viku var lýst eftir því í pistli hér á síðunni að landsmenn, þjóðin, sem er launagreiðandinn á sjúkrahúsunum, fengi upplýsingar um tölur varðandi áhættuna sem tekin er með því að fresta hjartaþræðingum og hliðstæðum skoðunum og mælingum sem nauðsynlegar eru til þess að sjúklingar fái viðunandi og viðeigandi meðferð með tilliti til áhættu gagnvart áföllum, sem annars væri hægt að sleppa við, svo sem ótímabærum dauðsföllum.

Í blaðafrétt kom fram nokkrum dögum síðar að með þeirri lengd biðlista varðandi hjartaþræðingar, sem var áður en verkföll fóru í gang væri áhættan sú, að 13-14% fengju þræðinguna ekki nógu snemma, heldur létust.

Með þessu er þeirri spurningu að vísu ekki svarað hvort þessum sjúklingum hefði hvort eð er ekki verið bjargað, en talan er skuggalega há, og raunar sláandi.

Verkfallið núna hefur fjölgað fólki á biðlistum upp í meira en 4000 og það blasir við, að yfirgnæfandi líkur eru á að þegar hafi tapast mannslíf af þeim sökum.

Og það sem verra er: Sumir biðlistarnir eru svo langir, að það kemur kannski ekki í ljós fyrr en seint á þessu ári hve mörg mannslíf biðin kostaði á endanum.

Í því tilfelli, sem ég þekki, var talið nauðsynlegt að gera ómskoðun af því að fylgjast þyrfti vel með ástandi veiks hluta líffæris, sem er óaðgengilegur til að hafa eftirlit með nema með þessari tegund skoðunar á þriggja til fjögurra mánaða fresti. 

Nú eru liðnir sjö mánuðir og hugsanlega mun líða eitt ár í staðinn fyrir 1/4 úr ári þangað til sést, hvort til dæmis krabbamein er á ferð. 

Svipað háttar til um þúsundir sjúklinga og þótt líkurnar á því hjá hverjum og einum séu kannski ekki miklar á því að biðin muni kosta þá lífið, verða heildarlíkurnar fyrir þúsundir fólks augljóslega svo miklar að málið snýst um það hve margir verði látnir eða dauðveikir í lokin, sem annars hefðu átt líkur á því að sleppa við þau örlög.

Hver og einn hugsar kannski: Það er litlar líkur á því að ég fari illa út úr þessu og það verður einhver annar eða einhverjir aðrir. En í þessu stóra máli verður að hugsa út frá heildinni þegar hinum ískalda líkindareikningi er beitt um líf eða dauða.  

 

Það er stundum talað um að verkfallsrétturinn sé heilagur. Það er kannski ekki rétt orðað heldur væri nær að segja: "Verkbanns- og verkvallsrétturinn er heilagur" því að deiluaðilarnir eru tveir. 

Enn það orðalag er kannski ekki lengur verjandi að nota heldur íhuga, hvort slíkt orðalag sé sæmandi ríku þjóðfélagi mannréttinda og velferðar.

Á maður að trúa því að verkbanns- og verkfallsrétturinn sé heilagri en rétturinn til lífsins?    


mbl.is Kom verulega á óvart
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Skásta lausnin fyrir þá sem hafa efni á henni: "Innstungutvinnbílar".

Bílar sem ganga fyrir bensíni og olíu hafa þann ókost að stuðla að rányrkju á takmarkaðri auðlind og eiga þátt í loftslagsbreytingum af mannavöldum.

Kostur þeirra er sá að tæknin við þá hefur verið þróuð og er enn í þróun og eldsneytið og dreifingarkerfi þess sjá til þess að ekki sé hætta á að stöðvast á aflvana bíl vegna orkuskorts.

Hreinræktaðir rafbílar hafa þann kost að hægt er að láta þá ganga fyrir hreinni og endurnýjanlegri orku og akstur þeirra mengar ekki lofthjúpinn.

Ókostirnir eru takmarkað drægi, sem veldur hættan á því að bíllinn stöðvist og komist ekki lengra vegna orkuskorts og verði á meðan það ástand varir að ígildi bilaðs bíls.  

Rafgeymar og flest annað er enn í framþróun varðandi hreinræktaða rafbíla, en á meðan er komin fram sú málamiðlun að með því að hafa bæði bulluhreyfil í bílnum og einnig rafhreyfil, sem hægt er að hlaða, er hægt að halda áfram akstri á afli bulluhreyfilsins ef rafhreyfillinn tæmist af orku.

Sé þessi tvinnbíll notaður að mest eða eingöngu í innanbæjarakstri er sá möguleiki fyrir hendi að hægt sé að nota rafmagnið nær eingöngu til akstursins með því að hlaða geyminn á næturnar eða á milli ferða.

Þetta er stór framför miðað við fyrri tvinnbíla, þar sem ekki var hægt að hlaða geyminn nema með því að nýta afl bulluhreyfilsins og aksturs þar sem bíllinn rann áfram undan brekku eða við hægingu á akstri.

Gallinn við nýjustu "innstungutvinnbíla" er sá að vélbúnaðurinn er flókinn og dýr og þyngir bílinn.

Þegar allir reikningar eru gerðir upp varðandi þessi atriði dregast kostnaður og umhverfisáhrif vegna framleiðslu bílsins frá ávinningnum.

En innstungutvinnbílarnir eru nýkomnir til sögunnar og framundan er spennandi tími í þróun bíla sem gera óhjákvæmileg orkuskipti þessarar aldar mögulega og sem léttbærasta.

Og einnig er möguleiki á að í stað eins dýrs innstungutvinnbíls séu bílarnnir tveir: Annars vegar bíll með venjulegum bullhreyfli og hins vegar sem ódýrastur rafbíll fyrir innanbæjarsnattið, sem er hjá flestum meira en 90% af heildarakstrinum.  


mbl.is Einn umhverfisvænsti lúxusbíllinn
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Fokkerinn og flugvöllurinn eru tengd órofa böndum.

Fyrir um hálfri öld urðu tímamót í flugi á Íslandi með tilkomu Fokker F-27 skrúfuþotnanna sem Flugfélag Íslands tók í notkun og bættist sú framför við tilkomu Akureyrarflugvallar ellefu árum fyrr.

Svo mikið fjölgaði flugfarþegum að eftir á sáu menn, að hefðu þeir vitað af því hve mikil hún yrði, hefði verið hægt að kaupa vélarnar fyrr.

Fyrir tilkomu Fokkersins tók rúma klukkustund að fljúga á milli Reykjavíkur og Akureyrar á DC-3 sem var ekki með jafnþrýstiklefa og varð því oft að fljúga henni inni í ólgandi skýjaþykkni í stað þess að komast upp fyrir það eins og langoftast er raunin á Fokkernum.

Rétt er að geta þess í leiðinni að á þessu ári eru rétt 70 ár síðan stríðinu í Evrópu lauk og Íslendingar gátu byrjað að nota Reykjavíkurflugvöll og flughöfnina í Skerjafirði fyrir innanlandsflug án þeirra takmarkana sem hernaðarnot af vellinum og eignarhald Breta á honum og mannvirkjum hans höfðu haft í för með sér.

Á næsta ári verða því rétt 70 ár síðan Bretar afhentu Íslendingum völlinn með öllum mannvirkjum og er leitun að öðrum eins hvalreka sem rekið hefur á fjörur Íslendinga. 

Nú hillir undir nýja byltingu í innanlandfluginu og flugi til Grænlands og Færeyja og hugsanlega Skotlands og Noregs þegar Dash Q400 skrúfuþotur koma til sögunnar. 

Það væri því nöturlegt ef á sama tíma á að fara að koma innanlandsfluginu út úr Reykjavík eins og virðist vera ötullega unnið að, því miður.

Flugvöllurinn og framfarir í flugi eru tengd órofa böndum, sem ekki mega rofna.  

 


mbl.is Sjáðu Fokkerinn fljúga yfir
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

"Aldrei aftur 1918!" kostaði milljónir mannslífa.

Munurinn á uppgjöf Þjóðverja 1918 og 1945 var sá, að 11. nóvember 1918 réðu Þjóðverjar enn yfir öllu landi sínu og voru með sterka stöðu í Austur-Evrópu eftir sigurinn yfir Rússum og friðarsamninga við þá. 

Þeir gátu einbeitt sér að vesturvígstöðvunum 1918 og hófu skæða sókn þá um vorið sem hefði gefið þeim sigur ef herlið Bandaríkjamanna hefði ekki verið komið til aðstoðar Frökkum og Bretum. 

185 herdeildir Breta og Bandaríkjamanna voru þá á vígstöðvunum í viðbót við her Frakka eða meira en tvær milljónir erlendra hermanna.

Þótt þýski herinn væri alls staðar á undanhaldi um haustið og staða hans vonlaus voru það atburðir heima fyrir, uppreisn gegn keisaranum, og uppreisn sjóliða í Kiel, sem tóku alla athyglina, og lýðræðisöflin sem tóku við hrundu þrotabúi keisaradæmisins, fengu á sig þann stimpil að hafa "svikið þjóðina og herinn" þegar hinir miskunnarlausu uppgjafarskilmálar Versalasamninganna voru gerðir árið 1919. 

Lok stríðsins 1l. nóvember þegar heraflinn gafst upp voru nefnilega nefnd "vopnahlé" og það skóp tækifæri fyrir Adolf Hitler til þess að komast til valda undir kjörorðinu "aldrei aftur 1918" sem hefði átt að beinast gegn hernum en var beint gegn þeim, sem urðu að taka afleiðingunum af ósigri hersins.

Hitler aðhylltist hugarfar japönsku Samúræanna og herforingja fornaldar, svo sem hinn rómverska Antoníusar, sem létu fallast á sverð sitt eða fremja kviðristu fremur en að lifa við þá skömm og niðurlægingu sem algerum ósigri fylgdi.

Þegar Hitler gerði Von Paulus að marskálki rétt fyrir uppgjöf 6. hersins í Stalíngrad var það gert til þess að knýja Von Paulus til þess að taka líf sitt, því að fram að því hafði enginn þýskur marskálkur lifað af ósigur.

Von Paulus óhlýðnaðist skipuninni og í bræðiskasti hrópaði Hitler að þarna hefði Von Paulus gert það sem Foringjanum myndi aldrei til hugar koma.

Hitler stóð við þetta þegar hann skaut sig í stríðslok, en öllu verra var, að hann krafðist þess sama af öllum þýskum hershöfðingjum og hermönnum og jafnvel þjóðinni sjálfri og hélt stríðinu áfram í níu mánuði eftir að herir Vesturveldanna brunuðu í átt til Parísar og Þýskalands og öllum mátti ljóst vera að stríðið var gjörtapað.

Það auðveldaði Hitler að framfylgja hinu grimmilega kjörorði sínu að leiðtogar Bandamanna voru einhuga í því að krefjast skilyrðislausrar uppgjafar Japana og Þjóðverja.

Þetta kostaði margar milljónir mannslífa og óheyrilega eyðileggingu sem hefði annar ekki orðið, ef stríðið hefði til dæmis endað í september-október 1944 þegar herir Vesturveldanna voru komnir yfir vesturlandamæri Þýskalands og Rauði herinn inn í Austur-Prússland.

Samúræa hugarfarið réði miklu um gang styrjaldarinnar, líka upphafi stríðs milli Bandaríkjamanna og Japana. Úrslitakostir Bandaríkjanna haustið 1941 á hendur Japönum í krafti miskunnarlauss viðskiptabanns voru þess eðlis, að japönsku herforingjarnir töldu sig aðeins eiga tvo kosti:

Annar kosturinn var sá að ganga að skilmálunum, sem fólust meðal annars í því að draga her Japana frá Kína fjögurra ára herför og landvinningum þar, en ella urðu Japanir olíulausir innan þriggja mánaða vegna viðskiptabanns Kananna. Samkomulag um þessa skilmála voru í augum hershöfðingjanna þess eðlis, að þeir myndu fremja kviðristu.

Hinn kosturinn var að ráðast á Bandaríkin, sem þeir og gerðu 7. desember 1941. 

Aldrei verður óyggjandi úr því skorið hvort rétt var að varpa kjarnorkusprengjum á Hiroshima og Nagasaki, hvort mannfall hefði orðið meira eða minna ef það hefði ekki verið gert. 

"Hefðbundnar" loftárásir á japanskar borgir drápu raunar miklu fleiri og ollu miklu meiri eyðileggingu en kjarnorkuárásirnar og eyðilegging Tokyo og helstu borga Japans var aðalástæðan fyrir því að Hirohito keisari tók af skarið. 

Notkun kjarnorkusprengnanna var hins vegar taktisk til lengri tíma litið. Hún sýndi að Kanar voru reiðubúnir að beita þessu ógnarvopni og gaf þeim sterkari aðstöði gagnvart Sovétríkjunum í komandi togstreitu sigurvegaranna. 

Uppgjöfin var ekki alveg skilyrðislaus þótt hún ætti upphaflega að verða það, og kann töfin hjá Bandaríkjamönnum við að beygja sig fyrir þeirri nauðsyn að hagga ekki við keisaranum að hafa kostað ansi mörg mannslíf. 

  

 

  


mbl.is Svona var Berlín í júlí 1945
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Bloggfærslur 9. maí 2015

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband