"Hvernig getur allt þetta fólk lifað...?"

 Eftir að myndun þéttbýlis hófst fyrir alvöru á Íslandi rúmri öld hafa eyddar sveitir verið ímynd okkar um byggðir, sem ekki gætu þrifist.

En í svartsýnisspám margra fræðimanna, sem kynnt hafa sér byggðamál í heiminum, eru það ekki eyddar sveitir, sem birtast þeim, heldur hafa þeir mestar áhyggjur af úthverfum og útborgum borga nútímans.

Þeir telja að vegna yfirvofandi skorts á orku þegar jarðefnaeldsneyti fer að þrjóta muni úthverfin og útborgirnar verða verst úti, en miðborgirnar síður.

Gunnar Hansen leikstjóri hjá L.R. upp úr 1950, setti upp Vesalingana eftir Hugo á sviði 1953 og gerði hlutverki götudrengsins Gavrosche drjúg skil, því hann taldi, að í framtíðinni yrðu götubörnin fjölmennustu og verst settu vesalingar mannkynsins.

Gunnar var þarna á undan sinni samtíð, því að það er einkum á síðustu árum sem mannfræðingar hafa komist að svipaðri niðurstöðu.

Spurningin um sjálfbærni tvöfalt fjölmennara þéttbýlis á jörðinni eftir aðeins 35 ár er áleitin og minnir mig á orð gamallar frænku minnar, Bjargar Runólfsdóttur að Hvammi í Langadal, sem ég dvaldi hjá á sumrin sem drengur.

Eftir að ég varð fullorðinn og fór að fara í ferðalög til útlanda til þess að skemmta Íslendingum, sendi ég henni póstkort úr hverri ferð.

Þegar ég síðan leit við í Hvammi á ferðum mínum á sumrin, skoðuðum við póstkortin saman.

Hún hafði þá hætt búskap en dvaldi í hárri elli hjá afkomendum sínum.

Eitt sinn skoðuðum við mynd af Manhattan í New York, sem ég hafði sent henni á póstkorti.

"Hér skrifar þú að margar milljónir manna eigi heima þarna", sagði hún. "Er það virkilega satt?"

"Já," sagði ég. "Það er staðreynd," svaraði ég.

"Hvað segirðu?" spurði hún, og bætti við: "Og hvernig getur allt þetta fólk lifað þarna án þess að hafa neinar skepnur?"

Mér verður stundum hugsað til þessara orða gömlu konunnar þegar birtar eru vangaveltur fræðimanna um framtíð allra sívaxandi stórborga heimsins.     

Getur borg verið sjálfbær?

Misjafnt hve öruggt er að taka ábyrgð á flóknum ráðstöfununum á mettíma.

Það er erfitt fyrir fólk að taka ábyrgð á því sem það fær ekki tíma til að kynna sér nógu vel.

Sumt af því sem þingmenn þurfa að afgreiða er afar flókið og ekki reynast allar ráðstafanir sem skyldi.

Það er svo að sjá að ekki ríki nægur trúnaður á þingi þegar jafn stórt og viðamikið mál og aflandskrónufrumvarpið er lagt fyrir með afar skömmum afgreiðslutíma og það um helgi í ofanálag.

Æskilegra hefði verið að lengri tími hefði verið gefinn undir fullum trúnaði.  

Öllum er ljóst að af tæknilegum ástæðum verður þingmeðferðin að vera afar stutt og snörp svo að ráðstafanirnar gangi örugglega upp og líka er mikilvægt að ekki ríki bein ósátt um frumvarpið, svo að alvarleiki málsins og mikilvægi þess speglist í afgreiðslunni.

Þetta átti svo sannarlega við þegar Neyðarlögin svonefndu voru sett í Hruninu og aðrar lagasetningar síðar sem vörðuðu afléttingu gjaldeyrishafta.

Í því ljósi verður að skoða það, hve margir stjórnarandstöðuþingmenn ákváðu að leggja hinu brýna máli beint liðsinni.

Birgitta styður frumvarpið ekki