"Eigi leið þú oss í freistni..."

Öll erum við gallagripir, búin frá náttúrunnar hendi bæði góðum og slæmum eiginleikum. Eðli málsins samkvæmt hefur ekki fundist enn sú þjóðfélagsskipan sem aðeins laðar fram það góða en heldur hinu slæma niðri. En það er skylda samfélagsins að leita að slíkri skipan.

Rússar og Kínverjar reyndu að finna slíka skipan með því að setja á blað hið fullkomna alræði öreiganna þar sem allir væru jafnir. Afleiðingin varð ógnarstjórn alræðis, sem kostaði tugi milljóna manna lífið, ekki af því að þessar þjóðir væru verra fólk en aðrir, heldur vegna þess að það gleymdist að gera ráð fyrir mannlegum breyskleika, mætti freistinganna.

Bandaríkjamenn hafa trúað á hið fullkomna frelsi sem nær óheft myndi fæða af sér þjóðfélag þar sem allir gætu orðið svo ríkir að fátæktin hopaði af sjálfu sér. Hér á Íslandi var þetta líka reynt af hömluleysi, sem einn bankastjóranna lýsti vel í tímaritsviðtali meðan hátimbruð sápukúla ímyndaðra auðæfa blés út.

Þetta leit rosalega vel út á pappírnum en mistókst vegna þess að ekki var gert ráð fyrir mannlegum breyskleika, mætti freistinganna.

Þetta sprakk ekki vegna þess að Bandríkjamenn eða Íslendingar væru verra fólk en aðrir, heldur vegna annmarka kerfisins. Kerfið bjó til ógn kommúnismans og kerfið býr til hrakfarir hins óhefta kapítalisma.

Nú og næstu misseri verðum við minnt á þessi sannindi í smáu og stóru. Mest af því sem aflaga fer mun ekki koma upp á yfirborðið en nóg samt til að áminna okkur um takmarkanir okkar og veikleika.

Meira að segja sú skipan blöndu af því besta í markaðshyggju og félagshyggju sem virðist hafa reynst skást á Norðurlöndum hefur reynst fjarri því að vera gallalaus. Flestir kannast við þá hættu sem of mikil forsjárhyggja leiðir af sér, til dæmis þegar sjálfsbjargarviðleitni fólks er deyfð og það "leggst upp á sósíalinn og misnotar hann."

En það hefur sennilega ekki fundist skárri skipan enn og hana er vafalaust hægt að endurbæta.


mbl.is Sami maður beggja vegna borðsins
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

« Síðasta færsla | Næsta færsla »

Athugasemdir

1 Smámynd: Baldvin Jónsson

Ómar, m.a.s. í Bandaríkjunum þar sem frelsið á að vera ofar öllu setja þeir lög TIL ÞESS AÐ VERJA það frelsi.

Lög um innherjaviðskipti eru einmitt gott dæmi um slík lög. Það samþykkir enginn þjóð frelsi sem skaðar með beinum hætti aðra þegna samfélagsins.

En af hverju samþykkja íslendingar það??

Baldvin Jónsson, 11.12.2008 kl. 12:03

2 identicon

Sæll Baldvin

Það er allt að 25 ára fangelsi í Bandaríkjunum að stunda innherjaviðskifti eins og þau sem setti hagkerfið okkar á botninn.

Baldvin Nielsen, Reykjanesbæ

P.S. Skoða þetta með jólagjafirnar

B.N. (IP-tala skráð) 11.12.2008 kl. 12:59

3 Smámynd: Guðmundur Pálsson

Að vera vel menntuð lýðræðisþjóð í markaðshagkerfi er það sem við stefnum að.

Það er ekki ráðlegt að missa áttirnar gersamlega eins og sumir virðast gera og fara að ryfja upp fræði kommúnista eins og lækningarit í kreppunni. Þó ég vilji endurnýjun, uppgjör og breytingar vil ég ekki Marxlenín uppvakinn samoþegið

Lesi menn þá heldur Stjórnarskrá Bandaríkjanna.  Snilldarplagg það !  Höfundar hennar skildu svo sannarlega hvað drífur manninn áfram.

Guðmundur Pálsson, 11.12.2008 kl. 14:10

4 Smámynd: Þorsteinn Briem

Sic transit gloria mundi, mætti segja,
svo mjög er breytt frá því sem áður var.
Og Sjálfstæðis var hér frægur flokkur,
sem fólksins merki hreint og tigið bar.

Svo hættulegt var ekkert auð né valdi
og yfirdrottnan sérhvers glæframanns.
Svo dó hann hljóðalaust og allt í einu,
og allir Bretar vissu banameinið hans.

En minning hans mun lifa ár og aldir,
þótt allt hans starf sé löngu fyrir bí.
Á gröf hins látna blikar bensíntunna
frá Bjarna Ben í Enn einum Company.

http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/10/bjarni_ur_stjornum_n1_og_bnt/

Þorsteinn Briem, 11.12.2008 kl. 18:07

5 Smámynd: Gunnar Th. Gunnarsson

Á Íslandi er kapítalískt kerfi og jafnframt félagslegt öryggisnet sem jafnast á við það besta sem þekkist í veröldinni. Á Íslandi var það ekki kapitalisminn sem slíkur, sem klikkaði, heldur kapitalistarnir. Við þurfum bara að setja undir þann leka sem við höfum uppgötvað á afar nöturlegan hátt

Gunnar Th. Gunnarsson, 11.12.2008 kl. 21:16

Bæta við athugasemd

Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband