"Farðu inn í bílinn." "Ég get ekki andað."

Myndband af atburðinum við horn kyrrstæðs bíls, sem varð tilefni óeirða í Bandaríkjunum í sumar hefur nú verið birt af New York Times.

Á því sést þegar lögreglumenn taka George Floyd út úr bílnum og þrýsta honum niður á götuna undir horni bílsins með því að lögreglumaðurinn leggur þannig hné sitt á háls Floyds í 8 mínútur og 46 sekúndur með fullum líkamsþunga sinum, að það er ekki aðeins að Floyd geti sig hvergi hrært, heldur sýnir rannsókn á eftir að hann deyr af völdum þessa kyrkingartaks. 

Þegar líður á þessar 8 mínútur og 46 sekúndur er Floyd ítrekað skipað að standa upp og fara inn í bílinn á sama tíma sem hálstakinu er haldið fast. Að lokum missir Floyd meðvitund.  

Athyglisvert myndband. 

 

8 mínútur og 46 sekúndur

Gleymd forréttindi: 14 sinnum fleiri byrjunarskammtar en hjá Þjóðverjum.

Mikið hefur verið jagast yfir því að við Íslendingar lendum langt á eftir öðrum þjóðum í kapphlaupinu um bóluefni og sérstaklega fundið að því að við skulum vera í samfloti með öðrum Evrópuþjóðum. 

Samt var sú yfirlýsing gefin strax í upphafi bóluefnadreifingar að þessi yrði gætt hjá þessum þjóðum að þær fengju allar álíka marga skammta miðað við höfðatölu. 

Byrjunin virðist ekki styðja þessa fullyrðingu um að við séum þegar langt á eftir öðrum. 

Þvert á móti felur fyrsta skrefið, 10 þúsund skammtar á hverja þjóð, í sér stórkostlega mismunun okkur í vil á milli þjóða, ef miðað er við fólksfjölda. 

Sem dæmi má nefna að Þjóðverjar eru 220 sinnum fjölmennari þjóð en Íslendingar og því njótum við stórfelldra forréttinda gagnvart þeim og nánast öllum öðrum Evrópuþjóðum varðandi þennan fyrsta skammt. 

Raunar hefur borist athugasemd varðandi það að Þjóðverjar fái 10 þúsund skammta fyrir hvert sambandsríki í "Bundesrepublik", en munurinn er samt fjórtánfaldur á okkur og Þjóðverjum. 

Upplýst hefur verið að Evrópuþjóðir hafi þegar tryggt sér tvo milljarða skammta sem er langtum meira en meðaltalið er hjá jarðarbúum í heild. 

Hví ætti Pfizer að hleypa okkur á undan?

Samræðustjórnmál hjá Trump og Sanders?

Undanfarna daga hefur staðið yfir eins konar skotgrafa- og störukeppni þings og forseta í Bandaríkjunum um neyðaraðstoð til þjóðarinnar vegna kórónaveirunnar.

 

Ekki í fyrsta skipti sem svipað hefur gerst í forsetatíð Donalds Trump. 

Eftir að mjög ríflegur þingmeirihluti hafði fengist fyrir aðstoð, að því er virtist á þann hátt að leita að lægsta samnefnara, neitaði Trump að skrifa undir staðfestingu á því sem hann taldi réttilega vera skammarlega lága aðstoð. 

Í hönd fór eins konar bland af sandkassaleik og skotgrafahernaði þar sem stefndi í það óefni að þeir, sem mest þurftu á þessari hjálp að halda, töpuðu mest, það er, öllu. 

En þá gerðist hið óvænta. 

Í gær fóru af stað, að því er virtist, eins konar samræðustjórnmál að frumkvæði Bernie Sanders, þar sem Sanders talaði mannamál við forsetann, ein hvern veginn svona: "Hættum nú þessum fíflagangi og náum saman. Þú skrifar fyrst undir frumvarpið svo að hjálpin geti farið í gang án frekara tjóns, og í framhaldinu samþykkjum við viðbótar ráðstafanir sem nemur upphæðinni þinni." 

Málið dautt?

 

Trump samþykkir neyðaraðstoð

Hvað varð um skíðasleðana og alla leikina?

Fram yfir miðja síðustu öld var eitt gjöfulasta leiktækið á snæviþöktum götum og gangstéttum svonefndir skíðasleðar. 

Slíkir sleðar skiptust í þrennt í byggingu, sem sett var ofan á skíðin, en þau voru í lögum og virkni líkari skautum en skíðum, og hefðu þessir sleðar kannski frekar átt að heita skautasleðar. Hér skal í miklum fljótheitum reynt að lýsa þessum farartækjum, sem gátu orðið býsna mögnuð í notkun, en áskilinn er réttur til að rissa upp skárri mynd sem til dæmis væri með minni farþega og stærri sleðaökumanni. 

Sleðarnir voru um það bil 55 sentimetra breiðir og lágu "skíðin" langsum frá framenda og afturúr með líku lagi og skíði; voru uppbeygð fremst, og tengd saman að framan með járn"stuðara". 

Á fremri hluta sleðans var sæti úr tré fyrir einn farþega og láu tveir nær lóðréttir trébitar upp í mittishæð á stjórnandum og voru þar tengdir saman með láréttum bita sem hægt var að halda í líkt og um reiðhjól væri að ræða. 

Sleðamaðurinn hélt um þetta hald eins og um stýri á hjóli og ýtti sleðanum með höndunum áfram, en notaði líka fæturna til að spyrna líkama sínum og þar með sleðanum áfram. 

Þar sem götur voru brattar eins og á Rauðarárholti var það mjög hressandi og ennþá meira gaman að þeysa á svona sleðum niður eftir götum og gangstéttum með farþega framan á. 

Á þessum árum voru flestar götur malargötur en nokkrar malbikaðar, en þá var ekkert verið að ausa salti eðs sandi á gatnakerfið og því síður var fyrirbærið vetrarmynstur og naglar komið til sögu, heldur voru notaðar keðjur á bílana og það varð að duga. 

Í augum yngstu kynslóðarinnar var skíðasleðinn ígildi bíls, sem eftir atvikum var einkabíll, leigubíll eða eins konar rallbíll þegar þeysan var sem mest. 

Á mörgum götum bæjarins mynduðust "gangstéttir" þannig að fólk gekk á milli bílanna og garðaveggjanna og var það oft glannalegur spennuakstur, sem stundaður var á þeim. 

Það væri efni í langan pistil að fara yfir alla útileikina sem stundaðir voru langt fram eftir táningaaldri á þessum árum.  Nokkrir eru nefndir í laginu "Sumar og sól." 

Einhverjir þeirra voru danskir að uppruna, samanber heitið "stik og staa". 

 

 

 

Bjargráð á veirutímum: Snjóstríð á 19. öld

Sprenging í sölu léttra bifhjóla í Evrópu.

Árið 2020 er orðið metár í sölu bifhjóla, einkum léttra bifhjóla (125 cc) í Evrópu.

Tölurnar varðandi þennan uppgang eru stórar, allt frá 66 prósent vexti upp í 150 prósent og jafnvel fjórföldun. 

Mest selda léttbifjólið er Honda SH, ekki aðeins 125 cc hjólið, heldur kemur mjög sterkt inn nýja 350 cc hjólið, sem er 10 sentimetrum lengra og tvöfalt kraftmeira, en eyðir þó aðeins 3,3 lítrum á hundraðið. 

Hámarkshraði hátt í 140 km/klst. 

Það sem meira er, af reynslu síðuhafa af því að nota Honda PCX 125 cc hjól í fjögur ár með aldeilis einstaklega litlum kostnaði. 

Komið hefur í ljós að eyðslan er að meðaltali 2,2 lítrar á hundraðið á hverja 100 kílómetra í innanbæjarakstri, en 2,5 - 2,6 lítrar úti á þjóðvegum, allt  frá Reykjavík vestur á Ísafjörð um Vestfjarðahringinn, norður og austur um Akureyri, Egilsstaði og Hornafjörð í tveimur ferðum um hringveginn og í skrepp til Siglufjarðar og til baka á sama deginum. 

Á myndinni hér fyrir neðan er staldrað við á Djúpavogi, og stóri kassinn aftan á hjólinu er hljómflutningskerfi, sem notað var í þrennum trúbadortónleikum á 2000 kílómetra ferð í einum rykk, fyrst stóra hringinn og í beinu framhaldi Vestfjarðahringinn, svo að ferillinn í ferðinni var eins og tölustafurinn 8.  

Rökin fyrir þessum ferðamáta blasir við.

Svona hjól sem getur jafnvel verið lúxusfarartæki, svonefnd "sofascooter", er tífalt ódýrara, tífalt léttara, fimmfalt fyrirferðarminna og tvöfalt til þrefalt sparneytnara en sparneytnasti bíll. 

Við það má bæta óbeinu kolefnisspori vegna þess hluta af tilveru svona farartæki sem snýr að framleiðslu, förgun og eignarhaldi og rekstri. 

Þegar skoðaðar eru tölur um óbeint kolefnisspor rafbíls kemur í ljós að léttbifjól kemst nálægt rafbílnum í að minnka kolefnisspor farartækja. 

Asíulönd hafa forystu um framleiðslu og hrökk síðuhafi við þegar hann sá að Honda PCX hjólið er framleitt á Tævan, sem er í fararbroddi í hönnun og framleiðslu. 

Kínverjar koma æ sterkari inn og eru með mestu framleiðsluna eins og fleiri sviðum smíði farartækja á heimsvísu. 

Bylting er komin til skjalanna í framleiðslu á rafknúnum léttbifjólum með útskiptanlegum rafhlöðum.

Gogoro á Tævan er komnið lang lengst í að nýta sér þessa aðferð, með notkun nets rafgeymaskiptistöðva,  sem engin bensínstöð getur keppt í hvað varðar hraða og þægindi við að setja orkugjafann á rafhjólið. 

Hér á landi hafa verið farnar nokkrar reynsluferðir á 300 þúsund króna Super Soco CUx rafknúnu léttbifhjóli þar sem farið hefur verið í þrjár ferðir út fyrir Reykjavík.

Farið var upp í Borgarfjörð og líka ein ferð í einum rykk til Selfoss og til baka aftur. 

Gullni hringurinn var farinn á fjögurra klukkustunda ferð, en niðurstaðan hefur verið sú að án skiptistöðva fyrir rafhlöður, sem alveg vantar enn hér á landi, hefur drægni svona hjóls verið 132 kílómetrar á einni hleðslu og orkukostnaður 15 sinnum minni en á sparneytnasta bíl, 0,80 krónur á ekinn kílómetra. 

Til Selfoss og til baka fyrir 88 krónur!   

 

 

Fimmti hver bíll rafknúinn árið 2023

Norðan stórhríð? Nei, norðan rigning.

Á öldinni sem leið var það algengt á veturna að það skylli á norðanstórhríð í ákveðnum hluta af þeim fasa, sem fylgir lægðagangi. 

Þetta gerist að vísu enn, en þó virðist sú nýbreytni verða æ algengari að það skelli ekki á norðan stórhríð, heldur fylgi rigning norðan áhlaupinu. 

Nærtækasta skýringin gæti verið hlýnandi veðurfar í kjölfar minnkandi ísbreiðu á norðurheimskautssvæðinu, en vindur sem blæs yfir hafísbreiðu er alla jafna kaldari en vindur sem blæs yfir auðan sjó. 

Annars væri fróðlegt ef veðurfræðingur og borð við Trausta Jónsson skoðaði þetta af sinni miklu þekkingu og tækni og jafnframt þá breytingu á snjóalögum á norðausturhálendinu, að snjólína, sem áður frá norðri til suðurs síðla vetrar um Vestur-Öræfi þannig að þurrasta svæði landsins hefur áður verið beint norður af Vatnajökli og náð austur undir Snæfell;  þessi lína hefur nú færst til vesturs og þurra og auða svæðið á vorin norðan Vatnajökuls æminnkað sem því nemur, þannig að mörk þess liggur lang oftast um ána Kreppu. 

Megin ástæðan fyrir þessu er sú, að síðasta áratug virðast úrkomusvæði, sem borist hafa að suðaustanverðu landinu og Austfjörðum, hafa verið öflugri en áður var, þannig að á veturna hefur smjókomusvæðið náð yfir Snæfell og vestur að ánni Kreppu.  

Gular viðvaranir í gildi á öllu landinu

Alveg í góðu lagi að vera maður leiksins hjá næstefsta liðinu.

Gylfi Þór Sigurðsson segist ekki hafa alveg vitað hvað hann var að gera á þeim stað sem hann var að gera þar sem hann var staddur í teignum í þröngri stöðu en skoraði samt eina mark leiksins og sigurmarkið með hárnákvæmu skoti í fjærhornið. 

Með fyrirliðabandið áfram og á góðu róli í lok ársins. 

 

Tilþrifin: Gylfi skoraði sigurmarkið

Of snemmt er að fagna sigri yfir veirunni.

Sífellt skýtur upp þeim skilningi hjá mörgum, að það að ekki sé að sjá að bylgja smitana sé að rísa, sýni að losarabragur varðandi það að fara eftir sóttvarnarreglum sé bara ágætt mál. 

Hins vegar er búið að margtaka það fram í níu mánuði, að vegna þess að það tekur minnst viku eða meira að áhrif smitana komi fram, verði að halda vökunni áfram að minnsta kosti sem því nemur og helst lengur. 

Af og til koma upp kvartanir yfir frá einstökum hópum að hjá þeim séu smit færri en öðrum einhverjar vikur og þess vegna eigi að fara eftir því. 

En oftar en ekki hefur þessi röksemd orðið úrelt við það að ástandið hefur breyst til hins verra skömmu eftir að krafan um afléttingu komu fram.   

Þórólfur svarar gagnrýni Jakobs

Dásamleg fréttir: Til hamingju, Magnús Scheving.

Fyrir land, þar sem íbúarnir eru ekki fleiri en finna má í ótal hverfum borga heimsins, er það ekkert sjálfsagt mál að einstaklingar komist á lista yfir 100 hinna fremstu í heiminum. 

Íbúar jarðar eru nefnilega 25 þúsund sinnum fleiri en við Íslendingar. 

Það var því merkilegt í meira lagi þegar nafn Kára Stefánssonar birtist erlendis sem eins af hundrað merkustu manna á sviði læknisfræði í heiminum. 

Nú er tilefni til að samfagna Magnúsi Scheving með það að hafa átt hugmynd að sjónvarpsþætti og standa fyrir gerð hans með þeim árangri að hann hafi ratað í 20. sæti yfir 100 bestu sjónvarpsþætti sögunnar. 

Þegar hafðir eru í huga allir þeir óhemju fjármunir og milljónir fólks sem stendur að gerð sjónvarpsþátta er dásamlegt að geta óskað Magnúsi Scheving og þjóðinni til hamingju með verðskuldaðan heiður.   

„Stebbi var náttúrlega alveg brilljant í þessu hlutverki“

Bíðum nú aðeins. Er Grændalur gleymdur? Er ekki nóg komið?

Sú var tíðin að svæðið milli Hveragerðis og Nesjavalla komst í heita umræðu um umhverfis- og náttúruverndarmál.  

Þar voru helst nefnd örnefnin Ölkelduháls og Grændalur, og í athugun var heil gufuaflsvirkjun, Bitruvirkjun.  Í raun snerist málið um það hvort menn ætluðu að fara offari í því að gera þetta afar fallega svæði milli Hveragerðis og Nesjavalla að svipuðu iðnaðarsvæði og er nú í kringum Hellisheiðarvirkjun. 

Í kosningabæklingi Samfylkingarinnar fyrir kosningarnar 2007, sem nefndist "Fagra Ísland" var Grændalur settur á blað sem eins konar tákn fyrir svæðið allt, sem væri í raun mun verðmætara ósnortið heldur en ef því væri umturnað með því sem fylgir gufuaflsvirkjunum, vegum, háspennulínum, gufuleiðslum og skilju- og stöðvarhúsum. 

Í framhaldi af þessu hefur Grændalur verið á skrá yfir virkjanakosti í verndarnýtingarflokki. En, nei, nú á að virkja á Folaldahálsi sem liggur að botni Grændals þannig að þetta tvennt, Grændalur og Folaldaháls, er í beinu samhengi. 

Ölkelduháls er síðan nokkrum kílómetrum vestar og þangað vegarslóði frá Þjóðvegi 1.

Þar fóru menn illa að ráði sínu þegar þeir skeyttu engu um beiðnir um að þyrma þessu fallega hverasvæði og lögðu risa háspennulínu nánast beint yfir það. 

Þarna hefði átt að leggja þessa línu, sem truflar allt útsýni, í jörð. 

Nú eru þegar komnar tvær gufuaflsvirkjanir, Hellisheiðarvirkjun og Nesjavallavirkjun, fyrir vestan og norðan þetta umrædda svæði umhverfis Grændal og Ölkelduháls  með alls 390 megavatta virkjunum sem jafngildir meira en hálfri Kárahnjúkavirkjun, og af því hefði mátt halda að ekki þyrfti að skorta rafmagn. 

Er Grændalur gleymdur? Er ekki rétt að staldra aðeins við og gefa sér góðan tíma til þess að taka meðferðina á þessu svæði til betri skoðunar?

Þarf endilega að fara þarna inn með 3,9 megavatta virkjun skammt norður af Grændal, sem hefur miklu meiri áhrif á ásýnd svæðisins og gildi en þessi lága tala, 3,9 megavött, segir til um.  

En eins og víðar á hundruðum nýrra virkjanastaða sem búið er að setja á blað á landinu, er miðað við stærð hverfla þegar fjallað er um áhrif framkvæmdanna og umhverfisáhrif, en ekki um áhrif rasks og mannvirkja á umhverfið sjálft.

Eftir að Grændalur var þó settur í verndarnýtingarflokk hafa margir haldið, að nú væri nóg komið af umhverfisspjöllum og orkuvinnslu á þessum slóðum. 

Hafa þeir haft rangt fyrir sér? 

Lítil virkjun á Folaldahálsi