Er aflétting byssuleyfa virkilega lausnin?

Fréttirnar frá Bandaríkjunum varðandi byssur, fjöldamorð og byssueign um þessar mundir, eru þannig, að fyrirsögn viðtengdrar fréttar á vel við hvað snertir viðhorf Bandaríkjamanna á vel við: "Hvað í fjáranum er að okkur"

Á sama tíma og margir ráðamenn hvetja til aðgerða til þess að takmarka byssueign, ekki aðeins fjölda vopnanna, heldur líka hríðskotabyssur í einkaeigu, eru Texasbúar á leiðinni til þess að afnema byssuleyfi með öllu að því er virðist. 

Sláandi eru tölurnar um byssueignina og hlutfall morða með þeim þegar þær eru bornar saman í Bandaríkjunum, Kanada og fleiri "landnemalöndum" (frontier), svo margföld er tíðni byssummorðanna í BNA.  

Byssuaðdáendur hafa nefnilega haft það sem eina af höfuðröksemdum fyrir hinni gegndarlausu og sérstaklega stjórnarskrárvörðu byssueign að í svona frontier-landi yrði helst sem allra flestir að vera vígbúnir til hins ítrasta til að tryggja frelsi sitt og öryggi.  


mbl.is „Hvað í fjáranum er að okkur?“
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Slæmar eru veirurnar; voldugt þeirra hlass...

Framsýnustu og fróðustu sérfræðingar heim á sviði sýkinga og smitsjúkdóma hafa lengi spáð fyrir um það aem hlyti að gerast, að hið forna stríð mannkynsins við sífellt verri og öflugra sýkla myndi verða ríkjandi einkenni 21. aldarinnar. 

Næsta víst er líka að á sínum tíma skipti litlu hvort spánska veikin og alnæmi komu upp í Bandaríkjunum eða ekki, þær breiddust út um allan heim.  

Og litlu þyrfti að breyta i söngtexta Jónasar Árnasonar til þess að lýsa hinu mikla stríði svona: 

Slæmar eru veirurnar, voldugt þeirra hlass, 

og vafaamt að skjóta þeim rebba fyrir rass. 


mbl.is Skiptir ekki höfuðmáli hvernig veiran varð til
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

"Nafnlausa leið", "Nafnlausa-Langamýri" og "Nafnlausakot"?

Fjölmörg dæmi eru um það hér á landi að eins konar tvínefni og jafnvel þrínefni séu á stöðum og svæðum.  

Til eru tvær Fjallabaksleiðir og þrjú bæjarnefni í Langadal kennd við gil, Fremstagil, Miðgil og Ystagil. 

Í Norðurárdal í Skagafirði eru bærinn Fremrikot og í Blöndudal bæirnir Ytri-Langamýri og Syðri-Langamýri.  

Oftast er talað um gos í Geldingadölum um þessar mundir og þar eru líka Meradalir. 

Það er því alveg í samræmi við íslenska venju að þessi örnefni séu jafn mörg og dalirnir eru margir og engin ástæða til uppgjafar fyrir ókunnuga af því tagi að um nafnlausa staði eða svæði þurfi að vera að ræða. 

Eða hvernig myndi mönnum sýnast það ef staðirnir sem nefndir eru hér að ofan væru afgreiddir fyir vanþekkingar sakir  með því að þeir væru nafnlausir. 

Eyðibýlið Miðgil yrði nefndur Nafnlausagil, Syðri-Fjallabaksleið héti Nafnlausa leið, bærinn Fremrikot Nafnlausa kot og Syðri-Langamýri Nafnlausa Langamýri eða jafnvel Nafnlausa mýri?


mbl.is Nafnlausidalur er merkingarleysa
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Vonandi hætta menn að verða jafnhissa á löngu fyrirsjáanlegum vandamálum.

Síðan 1940 hafa verið ákveðnar sveiflur í kjörum og fjölda landsmanna sem voru þess eðlis, að afleiðingarnar komu ekki að fullu fram fyrr en talsvert síðar. 

Á stríðsárunum og fram undir 1950 fjölgaði þjóðinni gríðarlega, og ef rétt hefði verið á málum haldið, hefði verið hægt að undirbúa landmenn undir að bregðast við fyrirsjáanlegum vandamálum. 

Á árunum 1947 til 1957 urðu ráðamenn sífellt meira hissa á þeirri miklu þenslu sem varð í skólakerfinu á grunnskólastiginu og skólarnir jafnvel þrísetnir og yfirfullir. 

Síðan kom áratugur með mikilli undrun ráðamanna yfir fádæma fjölgun nemenda á framhaldsskólastigi og síðar háskólastigi. 

Allt var það í raun löngu fyrirsjáanlegt, en ævinlega hlutust af mikil vandræði hjá steinhissa stjórnmálamönnum. 

Þetta fyrirbæri hefur enst alveg fram á okkar tíma þegar holskefla af öldruðu fólki úr hinum stóru árgöngum fyrir 70 ár eru á fullri ferð við að breyta aldurssamsetningu landsmanna í það að fjórðungur þjóðarinnar verði viðfangsefni máttvana velferðarkerfis. 

Það hefur tíðkast alveg fram á síðustu ár að ráðamenn vitni í krónutölur til sanninda um það að framlög til velferðarmálanna; sen heilbrigðiskerfið er hluti af þeim; hafi vaxið ár frá ári, þótt augljóst sé og hafi lengi verið, að þegar svona mikill hluti þjóðarinnar fer vaxandi, er fráleitt að miða við heildarkrónutölur, heldur að miða við raungildi og það framlag sem hvert hinna öldruðu krefst til að lifa yfir hungurmörkum. 


mbl.is Ísland eitt efnaðasta land heimsins
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Hægt að setja hjólamarkið enn hærra.

Reynslan af rafvæðingu í borgarfarartækjum siðan 2015 hefur rutt svo mörgum fordómum og mótbárum að það ætti að vera hægt að setja markið jafnvel enn hærra en gert er með nýjustu áætlunum.Léttfeti við Gullfoss  

Af því að hjólaleiðirnar voru svo langar í upphafi urðu vegalengdin og ferðatíminn helsta ástæða upphafsmótbárunnar. Meðal vegalengdin reyndist vera 8-10 kílómetrar og tímatapið allt of mikið. 

En þessi fyrsta og mesta mótbára féll á því, að hún sjálf reyndist vera stærsti kostur nýs rafknúins ferðamáta vegna þess að því lengri sem vegalengdin var, því meiri varð orkusparnaðurinn.  nattfari_9_okt_15_1375493

10 aurar á hverja 100 kílómetra voru 170 sinnum minni kostnaður en bensínkostnaður á sparneytnum bíl!  

Rafreiðhjólið er með handgjöf sem eykur meðalhraðann án þess að farið sé yfir leyfileg hraðamörk. 

Ferðatíminn hvora leið var að vísu 10-15 mínútum lengri að meðaltali á bíl þessa 8-10 kílómetra, en engin tími fór í það að leita að stæði. 

Rekstrarkostnaðurinn var margfalt minni en á bíl. Hjólið kostaði um 450 þúsund krónur nýtt með auka rafhlöðu að viðbættum stígvélum með ökklavörn. Reksturs- og fjármagnskostnaður aðeins brot af kostnaði við rekstur bíls. 

Dagar með vind yfir 20m/sek í hviðum eru miklu færri en búast hefði mátt við. 

Ekki vika sem féll niður vegna veðuraðstæðna. 

Til að brúa bilið sem lengst upp í bensínbíl og ná langleiðina í rafvæðingunni var bætt við rafknúnu léttbifhjóli, sem kostaði 300 þúsund krónur nýtt, með möguleika á 56 km/klst hámarkshraða, 130 km drægni og 65 lítra farangursrými.

Orkukostnaðurinn aðeins 30 aurar á hverja 100 kílómetra, 60 sinnum minni en á sparneytnum bensínbíl.  

Slíkt hjól hefur að vísu ekki möguleika á hraðferð um landið á meðan það vantar skiptikassakerfi fyrir útskiptanlegu rafhlöðurnar, svo að í hópi þriggja hjóla er með 500 þúsund króna 125 cc vespulaga bensínhjóli hægt að fara allt að 800 kílómetra á dag í ferðum um landið fyrir aðeins einn þriðja af orkukostnaði sparneytins fólksbíls og broti af reksturskostnaði.  

Smágati í samfellu hjólanna til að rafvæða samgöngurnar og víkja eldsneytisknúnum akstri á braut var lokað 2017 með ódýrasta og minnsta rafbíl landsins. 

Hjólin tvö með vespulaginu eru jafnfljót í borgarumferðinni og bílar, það stærra alltaf fljótara, og bæði fljótari þegar umferðarteppurnar eru sem stærstar og verstar. 


mbl.is Stefna á að 10% allra ferða verði á hjóli
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Vonandi svipað og þegar önnur Boeing 727 þota bættist í flotann.

Boeing 727 þotur voru fyrstu þoturnar í notkun hjá Íslendingum. Þær reyndust einstaklega vel þótt ferill þeirra erlendis væri stráður mannskæðum slysum fyrstu tvö árin. 

Brugðist var rösklega og markvisst við þessum slysum, sem byggðust að hluta til á svipuðu atriði varðandi Boeing 737 MAX hálfri öld síðar, það er, að flugmennirnir þurftu mikla og markvissa þjálfun í aðflugi og lendingu, vegna þess hve öflugur og nýstárlegur hægflugsbúinn vængurinn var.  

Nú er svo að sjá að fáar flugvélar geti verið jafn þrautreyndar og vel endurbættar og Boeing 737 MAX og er ástæða til að óska Icelandair velfarnaðar með þær á þessum tímamótum.  

Síðuhafi flaug fyrir tilviljun með MAX í síðasta flugi hennar fyrir kyrrsetningu og dáðist að þvi hve vel Boeing hefði tekist með úthugsaðri hönnun á innréttingu að láta vélina sýnast breiðari en hún raunverulega er. Einni einkar hljóðlát og þægileg. 

Sumar af helstu tímamótaflugvélum fortíðarinnar þurftu á gagngerum endurbótum að halda eftir óhöpp í upphafi ferils síns, svo sem fyrsta farþegaþótan, De Havilland Comet, sem eftir tímamótarannsókn og eftirfylgni varð öruggur farkostur í meira lagi. 

Stærðir, fyrirferð, þyngd og eyðsla flugvélahreyfla, ráða mestu um samsetningu flugflota heimsins hverju sinni.  Á tímum 727 voru takmarkanir á flugi á tveggja hreyfla þotum yfir úthöf, sem ekki giltu um þriggja hreyfla vélar, auk þess sem þriggja hreyfla vélar hafa þann einfalda kost fram yfir tveggja hreyfla, að bili einn hreyfill í flugtaki, heldur vélin eftir 67 prósentum af vélaraflinu, en aðeins 50 prósentum ef annar af tveimur dettur út. 

Nú er það þumalputtaregla að lágmarksvélarafl til að flugvél geti haldið hæð með hreyfil óvirkan er í kringum 45 prósent af samtals afli, þannig að svigrúmið er miklu meira á þriggja hreyfla vél en tveggja hreyfla vél. 

Á tímum 727 var geta vélarinnar á stuttum brautum stór kostur og einnig hagkvæmni í eldsneytiseyðslu.  

Það var vel til fundið um daginn að lenda MAX á Reykjavíkurflugvelli og setja hana í eitt stykki innanlandsflug, en þar að auki er lang stærsti kostur hennar minnsta mögulega eldsneytiseyðsla í þessum stærðarflokki. 


mbl.is Nýjar MAX-vélar „miklar gleðifréttir“
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Frankenstein einkenni í samfélagsmiðlum.

Í upphafi þessarar aldar bundu margir vonir við að gagnger bylting í upplýsingagjöf og tilsvarandi framför í lýðræði myndu fylgja upplýsingaöldinni, sem gengin væri í garð í krafti nýrra möguleika á dreifingu og þátttöku almennings um allan heim. 

Þróunin, sem hefur orðið síðustu ári minnir hins vegar óþyrmilega á söguna á sköpun hins fullkomna manns í sögunni um Frankenstein.

Bara í dag má sjá tvær áberandi fréttir um nýjustu dæmin, þar sem algerlega uppskálduð hryllingssaga af dauða af blóðtappa vegna bólusetningar veður líkt og risasnjóflóð af völdum eins snjóbolta yfir samfélagsmiðlana, sem eru orðnir ríki í ríkinu. 

Hin fréttin er af því hvernig reynt sé erlendis að fá "áhrifavalda" og þekkt fólk gegn borgun til að taka þátt í að ófrægja sérstaklega eitt bóluefnið. 

Kraftur slíkra herferða byggist á veldisvexti í formi "læka" og deilinga.    

 

 


mbl.is „Þetta er fyrir neðan allar hellur“
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Jónas og Einstein: "Gat ei nema guð og eldur / gjört svo dýrlegt furðuverk"

Stórbrotin lýsing Jónasar Hallgrímssonar á því hvernig fjallið Skjaldbreiður, "allra hæða val" varð til, er næstum því eins mikið furðuverk og fjallið og hraunið, sem kom úr því, er sjálft.

Það er því ekkert smámál, ef upp kynni að byggjast stór dyngja í Fagradalsfjalli.  

Svo stórbrotið er þetta náttúruundur, Skjaldbreiður, að "listaskáldinu góða" verður hugsað til spurningarinnar um tilvist Guðs almáttugs.  

Hann svarar spurningunni afdráttarlaust: "Gat ei nema guð og eldur / gjört svo dýrlegt furðuverk."   

Öld síðar stóð annar höfuðsnillingur vísinda og mannlegrar andagiftar, Albert Einstein, frammi fyrir spurningunni, sem var orðuð einhvern veginn á þann veg hvort hann, fremstur allra snillinga í eðlisfræði og geimvísindum og eðli og gerð alheimsins, væri guðstrúar, tryði á Guð. 

Og líkt og Jónas, svaraði Einstein því til, að ef hann ætti að byggja á ítrustu þekkingu vísindanna á alheiminum með öllum sínum óravíddum þá væri það fyrirbæri einfaldlega þannig, að enginn nema almáttugur guð hefði getað skapað svo yfirgengilegt undur." 

Gaman er að hugsa til þess, að svar Einsteins kemur öld á eftir svari hins íslenska snillings sem bjó hugsanlega yfir enn margbrotnari snilli en Einstein þegar litið til skáldsnilldarinnar og meðferðar máls og hugsana. .  


mbl.is Eldgosið gæti þróast í dyngjugos
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Noregur og fleiri lönd hafa fengið núll stig en líka sigrað með yfirburðum.

Svo oft hefur það komið fyrir að þátttökuþjóðir í Eurovision hafa fengið núll stig, að það væri farið að fækka þátttökuþjóðunum ef þau hefðu öll sagt sig úr söngvakeppninni. 

Þá hefði til dæmis Alexander Ryback ekki átt möguleika á að vinna einhvern mesta yfirburðasigur í sögu keppninnar. 

Svipað gildir um önnur alþjóðamót eins og til dæmis í knattspyrnu. 14:2 á móti Dönum var skellur með fádæmum, en á EM og HM hálfri öld síðar skein ljós Íslands skært. 

Engu máli skiptir hvort fulltrúi Breta hafði gert stórgóð lög fyrir keppnina.  Þau voru ekki í boðið, heldur þetta lélega lag sem fékk auðvitað slæma útreið vegna þess að það sjálft var ekki nógu gott.  

 


mbl.is Eurovision-ófarir skrifist ekki á Brexit
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Rétt 80 ár frá langstærsta hernaðarviðburði hér við land.

Í dögun 24. maí 1941 var stærsta og afdrifaríkasta sjóorrusta Seinni heimssttyrjaldarinnar í Orrustunni um Atlantshafið háð á Grænlandssundi vestan við Ísland. Bb_bismarck

Flaggskip nasista og Bandamanna, Bismarck og Hood, háðu tröllslega orrustu og studdi orrustubeitiskipið Prinz Eugen Bismarckk en Prince of Wales Hood. 

Tugum 15 þumlunga sprengikúlna rigndi frá hinum tröllauknu 50 þúsund tonna risabryndrekum þar til ein kúla frá Bismarck hitti á veikan blett á Hood, sprakk í skotfærageymslunni svo að skipið sundraðist í loft upp í tveimur hlutum í gríðarlegri sprengingu og sökk á undraskömmum tíma. 

1416 af 1419 um borð fórust; aðeins þrír komust af. 

Þessi eina sprengikúla markaði tímamót í sjóhernaði og upphaf endaloka risabryndrekanna á því sviðið hernaðarátaka.  

Næstu fjóra sólarhringa geysaði tryllingslegur eltingarleikur breska sjóhersins á eftir Bismarck í átt til Frakklands sem endaði með því að Bismarck var sökkt og á annað þúsund sjóliða fórust. 

Sú staðreynd að Bretar réðu yfir Íslandi en ekki Þjóðverjar réði úrslitum í Örrustunni um Atlantshafið sem í fræðibókum er sett á svipaðan stall í stríðssögunni og aðrar stærstu orrustur stríðsins, svo sem um Moskvu, Stalíngrad og innrásinni í Normandí. 

Utanríkisstefna risaveldanna miðaðist eftir þetta við yfirráð yfir Norður-Atlantshafi með Ísland í miðju GIUK hliðsins milli Grænlands og Bretlandseyja. 

1942 tóku Þjóðverjar Tirpitz, systurskip Bismarcks í norkun en með dirfskufullri og dýrkeyptri árás Breta á St-Naseire þurrkvína i Frakklandi, þá einu sem gat tekið Tirpitz, var skipinu kippt út úr sjóhernaðinum, en gerði samt usla með því einu að leynast í fjörðum Norður-Noregs. 

Tilvist þess þar ein og sér olli því til  dæmis að Bretar fóru á taugum þegar PQ-17 skipalestinni var tortímt að mestu á leið til Murmansk. 

Eftir fjölda tilrauna tókst Bretum síðan að sökkva Tirpitz 1944.  

Faðir síðuhafa var vörubílstjóri og ók sólarhringum saman í kapphlaupi með svonefnda barlest í flutningaskipin á leið þeirra um Ísland þegar þau voru tóm, en skipalestirnar með varning og hergögn til Rússa fólu í sér óhjákvæmlegt framlag til stríðsrekstrar Rússa sem báru á þeim árum hitann og þungann af stríðinu við Öxulveldin. 

Megin stefna Öxulveldanna með kafbátahernaðinum á Atlantshafi var að svelta Breta til uppgjafar. 

Tengdafaðir siðuhafa sigldi öll stríðsárin sem vélstjóri á togara með fisk til Bretlands. 

Já, heimurinn er stundum lítill. 


« Fyrri síða | Næsta síða »

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband