Líkt og Sumarliði fullur: "Ég get allt, ég veit allt!" Stjórnarskráin hvað?

Eftir því sem nær dregur kosningum er hætta á því að mönnum hlaupi æ meira kapp í kinn. 

Þá eykst hættan á því að lofa upp í ermina á sér eða að búa til loforð, sem hafa ekki verið "álagsprófuð" ef nota má slíkt orð. 

Í álagsprófi loforða felst til dæmis að farið sé með rétt mál um málavexti og stöðu varðandi loforðið og líka hitt, að tæknilega sé mögulegt að framkvæma loforðið. 

En stundum er það svo, að í asanum og hraðanum gefst ekki færi á því fyrir kjósendur að sannreyna loforðin, og komist hið sanna ekki að fyrir kosningarnar, er það orðið of seint eftir kosningarnar. 

Nú í kvöld var til dæmis athyglisvert að sjá hvernig þrír forsetar Bandaríkjanna lugu mestallan tímann frá 1962 til 1973 um það sem þeir stóðu fyrir í Vietnam, og urðu lygarnar æ svakalegri eftir því sem stríðið harðnaði. 

Svonefnd Pentagonskjöl, sem afhjúpuðu þetta og var lekið út, urðu til þess að skapa svo sjúklega tortryggni og ótta hjá Nixon forseta að hann teymdi sjálfan sig út Watergate-hneykslið, sem varð honum að falli. 

Má segja að þá hafi hann fengið makleg málagjöld fyrir slóð af óheilindum, fláttskap og lygum, allt frá óþverrabragði hans rétt fyrir kosningarnar 1968. Sem Johnson fráfarandi forseti gat hins vegar ekki afhjúpað án þess að afhjúpa eigin óheilindi hvað snerti símahleranir.  

Nixon virðist hafa verið haldinn siðblindur. Það sýndi sig best þegar honum fannst ræðan um "stórsigur" Suður-Víetnama á Viet Kong í Laos vera besta ræða, sem hann hefði nokkurn tíma flutt. 

Stórsigurinn fólst nefnilega í hraklegum ósigri þar sem helmingur liðsmanna Suður-Víetnama féll!   

Donald Trump er sem betur fer ekki á svona alvarlegum slóðum í sínum loforðum, en getur þó ekki stillt sig um að telja sig hafa vald til að nota tilskipanir á skjön við ákvæði stjórnarskrárinnar, sem hann sór embættiseið að, og munar ekki um það í leiðinni að fullyrða að ekkert land í heimi búi við þau ákvæði um nýfædd börn innflytjenda, sem Bandaríkin búi við. 

Hið sanna er hins vegar að 30 lönd búa við svona ákvæði, meðal annars nágrannalandið Kanada. 

En Trump kærir sig kollóttan og treystir því að markhópur hans taki hverju sem hann segir líkt og það væru guðspjöll. 

Því hvað sagði ekki Sumarliði fullur: "Ég get allt! Ég veit allt!" 

En Trump þarf ekki að vera fullur til þess að nota líkt orðfæri.  

 

 

Vill afnema ákvæði um ríkisborgararétt barna

Ein birtingarmynd valda- og launamisréttis.

Hér á blogginu hefur mátt sjá því haldið fram að það hallaði nú orðið á karla í jafnréttismálum, meðal annars vegna þess að konur hafa haslað sér áberandi betri völl í háskóla og framhaldsmenntun en karlar. 

En síðan má sjá því haldið fram, að þessi sókn kvenna hafi verið til ills af því að þær hafi "verðfellt" hin háskólatengdu störf. 

Þeir, sem halda þessu fram, sjá hins vegar ekki, að konur geta ekki "verðfellt" heilu starfsgreinarnar nema á þann hátt, að reynt sé að halda þeim niðri í launum. 

Og þegar 90 prósent stjórnarformanna í 100 stærstu fyrirtækjum landsins eru karlar og 81 prósent stjórnarmanna, blasir ákveðið valdamisrétti við á því sviði, þar sem völdin skila mestu til þeirra sem hafa þau. 

Og áður hefur verið minnst á það hér á síðunni, að með því að þjóðhagsreikningurinn metur heimilis- og uppeldisstörf ekki krónu virði fyrir meginþorra kvenna, verða allir heildarútreikningar skakkir varðandi laun kynjanna. 

Einungis 19% stjórnarformanna konur

Eins ólík vinnuhegðun og mennirnir eru margir.

Skipulag, reglusemi, nýting tíma, svefn og afköst koma misjafnlega fram hjá þeim, sem gegna mikilvægum embættum. Oft er ekki hægt að gera sér grein fyrir heildarárangrinum af starfinu fyrr en eftir langan tíma. 

Sumir eru morgunhanar, aðrir svonefnt b-fólk. Konrad Adenauer og Ólafur Jóhannesson fengu sér stundum stuttan lúr um hádegisbil. Albert Guðmundsson, Margrét Thatcher og Winston Churchill tóku daginn snemma. 

Adolf Hitler dvaldi oft í Arnarhreiðrinu í Ölpunum og tók jafnvel á móti erlendum gestum þar.

Á síðari embættisárum hans átti hann æ erfiðaara með svefn, og það reyndist afdrifaríkt, að áður en hann lagðist til svefns 5. júní 1944 harðbannaði hann að láta vekja sig fyrr en komið var fram undir hádegi, enda var veðurspá þannig, að ekki var talin nein hætta á innnrás Bandamanna yfir Ermasund í Frakkland. 

Afleiðingin varð sú, að dráttur á því að taka endanlega ákvörðun um meginviðbrögð við innrásinni dróst svo mikið, að það hafði úrslitaáhrif. 

Richard Nixon var á fylleríi þegar Yom Kippur stríðið hófst og undirmenn hans urðu að taka mikilvægar ákvarðanir um  viðbrögð fyrir hann. 

Georg W. Bush var staddur í heimsókn í bekk í barnaskóla í Flórída þegar árásin var gerð á Tvíburaturnana 11. september 2001. 

Dwight D. Eisenhower eyddi miklum tíma í að spila golf og var gagnrýndur fyrir það. 

Jósef Stalín eyddi oft heilu nóttunum við að horfa á amerískar kúrekamyndir og píndi undirmenn sína til að horfa á þær með sér af áhuga, annars gætu þeir fallið í hættulega ónáð.

John F. Kennedy var í fríi með fjölskyldunnni í Hyannisport þegar taka þurfti afdrifaríka ákvörðun í Vietnamstríðinu varðandi bréfaskipti við stjórnina í Saigon og þótti Kennedy slæmt eftirá að hafa látið undirmann sjá um það.  

Franklin Delano Roosevelt var fatlaður og dvaldi oftlega á setri sínu í Palm Springs. 

Hann ávarpaði oft þjóð sína í útvarpi í "arineldsspjalli". 

Albert Guðmundsson sagði við mig, að mikilvægast væri að vera ekki ákvarðanafælinn. 

Embættismaður sem tæki 100 ákvarðanir á ákveðnu tímibili, og þrjár væru rangar, væri betri en annar embættismaður, sem tæki aðeins 30 ákvarðanir þar sem ein væri röng. 

Sá fyrri hefði tekið 97 réttar og nauðsynlegar ákvarðanir en sá síðarnefndi aðeins 29 og látið ákvarðanafælni sína bitna á síðari tíma. 

Með meiri frítíma en fyrri forsetar

Sannkallað Íslendingakvöld. Benni er snilli.

Það var sannkallað Íslendingakvöld í kvöld við afhendingu verðlauna Norðurlandaráðs, þegar afrek í tveimur af helstu listgreinum Íslendinga, bókmenntum og kvikmyndagerð skiluðu verðlaunum. Auður Ava Ólafsdóttir og Benedikt Erlingsson fengu þessar viðurkenningar, og er þetta í annað sinn sem Benni er á palli. 

Það vildi svo til að hann greindi mér frá hugmynd sinni að myndinni "Kona fer í stríð" fyrir tveimur og hálfu ári, áður en hann hóf gerð hennar, og verð ég að játa, að mér þótti hugmyndin djarfleg í meira lagi, já allt að því glæfraleg. Augljóst að hann tæki mjög mikla áhættu.

Nokkru síðar sá ég hann stjórna uppboði á fundi þar sem honum tókst með snilldartökum á útfærslunni með sérlega hugvitsamlegri og fyndinni notkun leikhúsbragða að búa til alveg einstaklega vel heppnað og skemmtilegt atriði, nánast upp úr engu. 

Enn ein sönnun þess, að þessi maður er snilli svo að maður sletti í átt að sænskunni, og kemur raunar vel fram í rökstuðningnum fyrir verðlaunaveitingunni, þar sem Halldóra Geirharðsdóttir fær líka verðskuldað lof. 

Innilega til hamingju, Auður Ava, Benedikt og Halldóra! 

Kona fer í stríð hlaut verðlaunin

Trygginga- og ábyrgðarkerfið þarfnast betri mælinga.

Í eldgosunum í Eyjafjallajökli 2010 og Grímsvötnum 2011 kom glögglega í ljós hvað trygginga- og ábyrgðakerfið í fluginu hefur mikil áhrif á afdrifaríkar ákvarðanir sem valdið geta tugmilljarða óþarfa tjóni í fluginu. 

Hvað eftir annað kom í ljós, að vegna gallaðra niðurstaðna úr tölvu í London, lögðu bæði flugmálayfirvöld og flugrekendur ekki í að taka sjálfstæðar ákvarðanir, jafnvel um augljós atriði, ef það var á skjön við það sem kom fram í bresku tölvunni.

Enginn þorði að taka ákvarðanir nema að hafa jafnvel niðurstöður tölvu í meira en 2000 kílómetra fjarlægð á hreinu. 

Hvað tryggingafélögin varðaði voru gífurlegar fjárhæðir í húfi varðandi það að enginn minnsti vafi léki á því að flogið væri af fyllsta öryggi. 

Dæmi um augljósa galla á kerfinu var algert flugbann fyrir vestan Eyjafjallajökul 1. maí 2010 þótt mælingar Veðurstofunnar sýndu, að í öllum hæðum á þessu svæði stóð 30 hnúta vindur beint úr vestri í átt að eldstöðinni og bar þangað hreint loft.   

Enda var loftið tandurhreint þarna þennan dag. 

Í Grímsvatnagosinu var flugvöllunum í Reykjavík og Keflavík ekki lokað daginn, sem mest öskufall var, en hins vegar lokað aðra tvo daga, þegar lítil aska var í lofti. 

Tölvan í London vildi loka völlunum aftur í rúman sólarhring þegar öskumistrið náði ekki lengra í vestur en að Selvogi og heiðríkt var yfir Faxaflóa, svo að Snæfellsnesið með jökli sínum blasti við.  

Þá bjargaði málum að hægt var að fljúga með einfalt íslenskt mælitæki Jónasar Elíassonar prófessors í lítilli einshreyfils vél um Reykjanesskagann og sýna á pappírsstrimli, að ekki var svo mikið sem korn af ösku í lofti. 

Í anda texta Laxness í Íslandsklukkunni: "Hefurðu pappír upp á það?"

Einnig fannst það út í fluginu með þetta tæki frá Selfossi í upphafi mælingaflugs, að meira að segja öskumagnið í Flóanum var réttu megin við þau mörk sem alþjóða flugmálayfirvöld settu sem þolmörk þotuhreyfla.  

Þau samsvörðuðu 5 kílómetra skyggni. 

Flugatvik yfir Indónesíu um síðustu aldamót, þegar Boeing þota varð alveg afllaus vegna eldfjallaöskuk, varð upphaf hinna miklu varúðarráðstafana 2010 sem fóru langt yfir strikið. 

Ný myndavél meti eldfjallaösku

Fegurðin leynist víða. "Sindra austurgluggar..."

Áberandi er í eftirmælum um hve margir eiga í eftirmælum fagrar og góðar minningar um eiganda enska knattspyrnuliðsins Leicester, sem lést í þyrluslysi nú um helgina. 

Já, fegurðin leynist víða, í sálum fólks hið innra með því, í kringum það hið ytra og utan dyra leynist hún líka víða. 

Fjölbreytni fegurðar hefur dregið margan frægan mann til Íslands, eins og myndin í tengri frétt af þessum merka manni í "Svarta demantshellinum" undir Breiðamerkurjökli sýnir glöggt. 

Mikið er um það að fagrar sólarlagsmyndir nást á myndavélar, en minna er um sólarupprásarmyndir, og kannski síst á þessum árstíma. 

En árrisult fólk síðastliðinn laugardagsmorgun barði augum fallega sólarupprás í austri, sem kallaðist á við ljóðlínur Sigurðar Þórarinssonar í Vorkvöldi í Reykjavík: 

"Sindra vesturgluggar sem brenni í húsunum."

Það var líka bjart yfir snemma í morgun, en við slík skilyrði gætu myndast ljóðlínurnar: 

"Sindra austurgluggar sem brenni í blokkunum."

Og í blokkargluggunum speglast hluti af sjóndeildarhringnum í austri, svo að kannski hefði líka átt við: 

"Sjá roðann í austri, hann brýtur sér braut!"

Skoðaði íshella í Breiðamerkurjökli

Til er fræðigrein sem nefnist líkindareikningur.

Það er rétt hjá samgönguráðherra að enginn veit fyrirfram hvar næst verður banaslys í umferðinni. 

En þessi óvissa út af fyrir sig á hins vegar ekki að ráða því á hvaða vegarkafla á að leggja mesta áherslu. 

Sú var tíðin að sá kafli Reykjanesbrautar, sem lá framhjá Kúagerði, var mesti slysakafli landsins. 

Þegar þessi kafli var tvöfaldaður gerbreyttist ástandið til hins betra. 

Eins og nú, var að sjálfsögðu ekki hægt að sjá það fyrir á hverjum tíma hvar næsta stórslys yrði, en engu að síður töluðu tölur því máli, að með því að nota þær í líkindareikningi, þeirri fræðigrein sem sérstaklega hefur verið þróuð til að taka á svona álitamálum, væri hægt að finna líklegustu leiðina til úrbóta. 

Í grófum dráttum má orða þetta þannig, að fara eigi helst eftir því hvar mest líkindi eru á alvarlegum slysum. 

Í síðasta banaslysinu er það augljóst, að ef búið hefði verið að tvöfalda brautina, gat framúraksturinn, sem olli slysinu, ekki orðið til þess að bíllinn í í framúrakstrinum lenti framan á bíl, sem kom á móti.  

Vitum ekki hvar verður næst slys

Íslensk Olga Korbut?

Þegar Olga Korbut fékk heiminn til að standa á öndinni yfir heljarstökki hennar úr kyrrstöðu á jafnvægisslánni á Ólympíuleikunum 1972, var það ekki aðeins gullið, sem hún vann, sem skráði nafn hennar í sögubækurnar, heldur jafnvel enn frekar það að þaðan í frá myndi þetta atriði, sem enginn hafði framkvæmt áður og engum dottið í hug að væri hægt, verða nefnt hennar nafni. 

Þess vegna er það á við gull þegar Sonja Margrét Ólafsdóttir fær nýja æfingu sína skráða á sitt nafn um aldur og ævi, þótt hún sé aðeins 16 ára, eins og Korbut var 1972. 

Það eru ekki mörg ár síðan enginn hér á landi hefði getað látið sig dreyma um þann árangur sem íslenskt fimleikafólk hefur náð á síðustu árum. 

Til hamingju! 

Með stjörnur í augunum í sögubækurnar

Outlander PHEV og Pajero eru ósambærilegir sem "jeppar".

Mithsubishi Pajero hefur hvað fjöðrun og undirvagn verið nokkuð sér á parti sem jeppi allt frá því að núverandi gerð kom á markaðinn árið 2006.  

Á meðan Toyota Landcruiser virðist hafa tekið smám saman við stöðu Pajeros fyrr á tíð sem "konungur jeppanna" enda þótt Range Rover og Land Rover Discovery séu bæði dýrari og tæknilega fullkomnari, heldur Landcruiser sig fast við heilan öxul að aftan. 

En síðan 2006 hefur Pajaero hefur verið með vel heppnaða sjálfstæða fjöðrun á öllum hjólum  án þess að það bitnaði á veghæð eða torfærugetu. 

Og tiltölulega auðvelt að hækka hann smávegis upp á þessari fjöðrun sem er með engan "kúludrátt" eins og jeppamenn kalla það fyrirbæri, þegar drifkúlurnar lenda ofan í snjónun og skapa mótstöðu.  

Því er sjónarsviptir að þessum jeppa og í bili virðist enginn ætla að koma í staðinn hjá Mitsubishi því að Outlander PHEV tengiltvinnbílinn er varla hægt að kalla "jeppa" þótt fjórhjóladrifinn sé. 

Því veldur takmörkuð veghæð eins og glöggt má sjá ásýndar á þessum bílum þegar fjöðrunin fer að bælast við notkun eða fólk og farangur er í þeim, en þó fyrst og fremst hvað undirvagninn er viðkvæmur fyrir því ef bíllinn tekur niðri í torleiði eða eitthvað rekst upp undir hann. 

Frést hefur af tveimur óhöppum hvað þetta snertir, sem kostuðu hátt í tvær milljónir króna hvort vegna skemmda á rafgeymum og rafkerfi. 

Að því sögðu má hins vegar vel taka það fram að þessir bílar hafa notið verðskuldaðra vinsælda og mikillar sölu fyrir það, sem þeir eru ótrírætt: Vel heppnaðir tengiltvinnbílar með fjórhjóladrifi, einkum í þeim tilfellum þar sem þeir eru mikið notaðir í innanbæjarakstri og rafdrifið nýtur sín í stuttum ferðum. 

En þegar mikið er um langferðir á þjóðvegum verður bensíneyðslan nokkuð mikil að því er frést hefur, enda svona blendingsbíll hátt í 1900 kíló að þyngd. 

Og nú, þegar Hyundai Kona er að koma á markaðinn með 64 kwst rafhlöðu og næsta gerð af Nissan Leaf verður með 60 kwst, er um miklar framfarir að ræða, sem gerir þessa bíla miklu samkeppnishæfari en áður hefur þekkst. 

En báðir verða dýrari en Leaf og fleiri eru núna, - Kona rafbíllinn yfir 5 milljónir. 

Og þá er reyndar rétt að taka það fram, að með því að fullyrða að Hyundai Kona rafbíllinn sé fyrsti "rafjeppinn" er ansi langt seilst. 

Virðast lítil takmörk fyrir því hvað bílaumboðin okkar geta ruglað með jeppahugtakið og dæmi um það verða sífellt fleiri og algengari yfir alla línuna. 

Kona rafbíllinn er ekki fáanlegur með fjórhjóladrifi, - er með aðeins 2 sm hærri veghæð en venjulegur fólksbíll og lágur og langt framskagandi framendinn er ekki líklegur til afreka á jeppaslóðum.  

Ástkær Pajero kvaddur

Meira en 1,3 milljón mánaðartekjur eru ofurlaun miðað við 0,3 milljónir.

Allir þurfa að neyta matar, hafa húsaskjól og aðrar brýnustu nauðsynjar. 

Margar þúsunir Íslendinga, sem eru á lágmarkslaunum eingöngu eru þannig staddir, að endar nái ekki saman og jafnvel er tekinn skattur af tekjum, sem eru um 0,25 milljónir á mánuði. 

Aðstaða þessa fólks er réttnefnd fátæktargildra því að það getur ekki neitt sér neitt umfram það að skrimta. 

Nú er í gangi umræða þess efnis að meiri tekjur en 1,3 milljónir á mánuði, sem meira en tíu þúsund Íslendingar njóta, eigi alls ekki að nefna ofurlaun. 

En þegar 0 krónur eru til ráðstöfunar umfram það að komast af, er augljóst hve mikið munar um að hafa milljón krónum meira á mánuði.  

Gæti orðið erfitt að lenda