Klósettið dugar vel fyrir fólk í ruslflokki, sbr. kviðling um það.

Það er líkast því sem í gangi sé einskonar ígildi exel-skjals í þjóðfélagakerfi nútímans og gerir fólk að afgangsstærð við 75 ára aldur. 

Hver sá, sem orðinn er 75 ára er í tryggingarétti skilgreindur þannig að hann sé í "hrakvirðisflokki." Sem er nærgætnislegt orð yfir ruslflokk. 

Skilgreiningin er til dæmis þannig varðandi ótímabært dauðsfall að það miðist við 75 ára aldur. 

Gerist dauðsfallið daginn fyrir 75 ára afmælið, telst það ótímabært, en hins vegar tímabært daginn eftir! Jafnvel vel tímabært!  

Það ætti því varla að koma á óvart að 92ja ára gömul manneskja sé lögð inn til legu á salerni á spítala. 

 

Meira en níræð, þrekið þver, 

því er ver og því er miður. 

Í ruslflokk skilgreind hún er hér

og hennar alveg úti friður.

Í klósettlegu konan fer,   

kerfið henni þangað ryður. 

Það eina, sem að eftir er 

er að sturta henni niður? 


mbl.is Gisting á salerni „óyndisúrræði“
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Kílóin, sem skipta svo miklu máli fyrir okkur, hvert og eitt.

Kílóið, þessi mikilsverða þyngdareining, leikur stórt hlutverk í lífi okkar allra.

Hér er smá hugleiðing um gildi hvers kílós í grunnfarartæki hverrar manneskju í anda viðleitni Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar til að glíma við aukakílóin:  

Eitt mikilvægasta atriðið í lífi hverrar manneskju er getan til þess að geta fært líkamann, bústað hverrar sálar, úr stað til þess að gefa færi á eftirsóknarverðri eða nauðsynlegri upplifun eða staðsetningu í gegnum skynfærin. 

Síðuhafi hefur allt frá átta ára aldri skráð niður tölur varðandi möguleikann á hraða líkamans fyrir eigin afli, síðustu 30 árin af nördalegri nákvæmni.  

Fyrsta talan var tekin á skeiðklukku skammt frá bernskuheimilinu, 17 sekúndur að hlaupa 60 metra. 

Síðar komu betri tímar á næstu árum í sveitinni, 17 sekúndur 100 metrarnir og 1 mínúta og 44 sek 400 metrarnir. 

Notuð var þríhyrnd stika sem frændinn í sveitinni hafði smíðað og var með einn metra á milli tveggja arma, hugvitsamleg smíð hjá Runólfi Aðalbjörnssyni í Hvammi í Langadal. 

9,5 sek á 80 metrum komu á drengjanámskeiði á Melavellinum 1954 og 11,6 á 100 metrum á drengjameistaramóti 1958. Fór niður í 11,2 1964. 

Ári síðar tók það tæpar sekúndur að hlaupa frá 1.hæð upp á 12. hæð í Austurbrún 2, jafnhratt og hraðari lyftan. Þetta eru 1l hæðir nettó. Líkamsþyngdin var innan við 70 kíló á þessum árum og þetta var leikandi létt.

Um 1990 var þráðurinn varðandi samfelldar mælingar tekinn upp og hefur verið fylgst með stigahlaupsgetunni síðan og haldið bókhald til þessa dags um tímann og líkamsþyngdina. 

Þá tók það 55 sek að hlaupa frá 1. hæð upp á 14. hæð í blokkinni á Sólheimum 23. 13 hæðir nettó. 

Aldurinn hafði sín áhrif, kominn á sextugsaldur, en líkamskílóin, nú orðin tæplega 80, ekki síður. 

Senn liggur fyrir bókhald í 30 ár varðandi þverrandi getu í viðureigninni við Elli kerlingu, skráð tvisvar í viku.  

Síðasta hundrað metra hlaupin með tímatöku á skeiðklukku var nálægt 65 ára afmælinu, 15 til 16 sekúndur. 

Þá voru hnén orðin uppslitin, aðgerð á hné í þriðja sinng, og í gildi fór bann við hlaupum að læknisráði. 

En hann bannaði ekki að læðast hratt, og hlaup upp stiga slítur ekki hnjánum, heldur styrkir þau. 

Síðan 2013 hefur talan í stigahlaupinu verið innan við 30 sekúndur frá kjallara upp á fjórðu hæð í blokk við Spöngina. 4 hæðir nettó.

Þetta er sami tíminn og 11 hæðir nettó 1960.  

Þegar litið er á bókhaldið er áberandi, að þverrandi geta fer ekki alltaf línulega niður í beinni línu, heldur koma skeið með svipuðum tímum, eins konar láréttar tröppur, en síðan lítilsháttar hnignunartímabil í þrepum. 

Nú er hafið áhugavert tímabil, að skoða betur áhrif þyngdar á tímana. Nú er það hvert kíló, sem telur. 

Það sem skekkir oft heildarmyndina yfir löng tímabil er, hve mörg sekúndubrot eða sekúndur "aukakílóin" kosta. 

Nú er kominn einn mánuður af skipulagðri grenningu, þar sem í stað óreglulegrar vigtunar, er vigtað tvisvar á hverjum sólarhring, á morgnana og á kvöldin. 

Reynslan er nefnilega sú, að í svona langhlaupi er helst hætta á bakslögum og truflunum, ef þyngdarmælingarnar eru of strjálar. 

Þegar maður horfir á vigtina tvisvar á dag verður engin leið að plata sjálfan sig á forsendum ónákvæmrar vigtunar. 

Lyftingamenn persónugera stöngina með lóðunum. Í þessari nýju tilraun reynist það síðuhafa vel að persónugera vigtina og hafa hana þannig staðsetta, að hún sjáist úr sætinu við matarborðið eins og eftirlitsmaður, sem fylgist með innbyrtum hitaeiningum. 

Hún fyrirskipar hóf og nákvæmi í mataræðinu með ströngu augnaráði, lengingu á þeim tíma sem notaður er í ferðalögum á rafreiðhjólinu Náttfara til að nota fótaaflið og að svíkjast ekki um í tíðni stigahlaupa inni í 50 mínútna hraðgönguu. 

Hún áminnir um mælingar í stigahlaupinu tvisvar í viku og að viðhalda getu uppslitinna hnjáa. 

Hún samþykkir skipulagningu og sjálfseftirlit með því að ofgera ekki samföllnu baki og að það sé ekki vænlegt að fara of geyst í grenningunni, heldur að sjá svo um að líkaminn fái ekki tækifæri til að bregðast við léttingu og "sulti" með því að auka hæfnina til efnaskipta. 

Kíló á hverjum tveimur vikum, tvö kíló í hverjum mánuði, er feykinóg. Það þýðir tólf kíló á hálfu ári og 24 á einu ári.

Nú eru kílóin orðin þrjú á einum mánuði og fjögurra hæða hlauptíminn er í fyrsta sinn í fjögur ár alltaf undir 30 sekúndum. 

Of hröð létting er bæði óeðlileg og varasöm. Síðuhafi hefur slæma reynslu af því.

Hann léttist um 16 kíló á þremur mánuðum 2008 af völdum lifrarbrests. 

Þegar því ömurlega tímabili lauk var óskaplega gaman fyrstu dagana á eftir að geta notið þess að éta það sem mann lysti hömlulaust, en lúmsk hætta lá í leyni.

Ef stanslaus vigtun hefði verið viðhöfð hefði verið hægt að grípa í taumana því að það kom í ljós, að líkaminn virtist hafa breytt efnaskiptunum til þess að lifa sultinn af og að 16 kílóin komu til baka á undraskömmum tíma.

Að gera léttingu að samfelldu langhlaupi er skemmtilegt viðfangsefni og gefandi, litar hversdaginn. Að gleðjast þeim mun meira yfir hverjum smábita sem þeir verða færri og smærri. 

Maður hefur sætt sig við að rogast um með 16 aukakíló síðustu tíu árin. Það samsvarar tveimur Bónuspokum með alls átta 2ja lítra flöskum. Þetta gengur ekki. 

Of mikil fórn fyrir breyskleikann og ístöðuleysið.  

Líkami hverrar manneskju okkar eru einu farartækin, sem telja má grunnfarartæki í þessu jarðlífi frá fæðingu til dauða. Heftist geta þessa farartækis þýðir það frelsisskerðingu fyrir andann og sálina, sem eru svo háð stað og stund bústaðarins, sem okkur var gefinn til notkunar í jarðlífinu. 

 

 

 


mbl.is Að vera eða vera ekki kíló
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Eflist við hverja raun.

Það þarf ansi mikið til að vera valinn maður leiks og fá einkunnina 9 í leik í Úrvalsdeild ensku knattspyrnunnar. 

En þetta afrekaði Gylfi Þór Sigurðsson í leik Everton við Cardiff í gær. 

Hann meiddist á ökkla í síðasta leik í tæklingu sem allir gátu séð að var mjög ruddaleg og því eðlilegt að hann væri ekki að harka meiðslin af sér út leikinn. 

Eins og sannur meistari eflist hann við mótlætið og er maður, sem leggur einstaklega hart að sér í hvívetna fyrir lið sitt. 

"Cryoff-markið" sem hann skoraði um daginn var eitthvað fallegasta snilldarmark sem hægt er að státa af, og það er svo sannarlega hægt að vera stoltur af þessum geðþekka og snjalla fulltrúar þjóðar okkar, sem hann er. 


mbl.is Þjálfari Everton lofsyngur Gylfa
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Bolsonaro vill skógana í burtu og taka upp fæðubruðl í staðinn.

Hinn brasilíski Trump vill svipaða hluti og fyrirmyndin bandaríska, losa um hömlur og eftirlit með umhverfisspjöllum, raða í kringum sig mönnum, sem hatast við umhverfisvernd og hafa beina hagsmuni af því að olíu- og kolaiðnaður verði efldur. 

"Bols"onari er meðmæltur því að ganga á milli "bols" og höfuðs á skógunum og brjóta skógarsvæðín undir ræktun fyrir nautgriparækt, sem felur í sér eitthvert mesta bruðl, sem hægt er að stunda, því að til þess að framleiða ákveðinn fjölda hitaeininga við neyslu nautakjöts, er hægt að framleiða átta sinnum meiri næringu beint úr maísnum eða grænfóðrinu en með nautgriparæktinni.  


mbl.is Mesta skógareyðing í áratug
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Þyngdin er á við þyngd koltvísýrings úr 8000 bílum.

Meðal losun á bíl af koltvísýringi er um 150 grömm á hvern ekinn kílómetra. Meðalakstur getur verið um 15 þúsund kílómetrar á ári, eða um 40 kílómetrar á dag. 

Það þýðir um 6 kíló af koltvísýringi á hverjum degi frá meðalbílnum. Þyngd metansins, sem verður til undir Sólheimajökli daglega, er því á við þyngd koltvísýrings úr 8000 bílum. 

Það samsvarar útblæstrinum úr um 5 prósentum af íslenska bílaflotanum. 

Ekki er síðuhafi með á hraðbergi mismuninn á gróðurhúsaáhrifum metans og koltvísýrings, og einhverjir kunna að segja, að þegar allur útblástur íslenskra jarðhitasvæða sé tekinn með í reikninginn sé þar um að ræða svo drjúga tölu, að það sé tilgangslaust að vinna á móti því. 

Svona röksemdafærsla hefur stundum verið afgreidd með setningunni "svo skal böl bæta, að benda á annað verra." 

En viðfangsefni jarðarbúa varðandi þúsund milljón bíla alls felur í sér hreina viðbót við náttúrulegan útblástur gróðurhúsalofttegunda og þær afleiðingar af þeirri stóru viðbót auk viðbótar frá iðnaði og annarri neyslu, nú vex magnið hraðar í andrúmsloftinu en dæmi eru um í síðustu tvær milljónir ára og er þegar orðið það mesta á þessum tíma jarðsögunnar. 

 


mbl.is Metan streymir undan Sólheimajökli
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

"Okkur vantar aldrei neitt nema..."

Guðríður Jóna Árnadóttir, alltaf kölluð Stella, bjó í eyjunni Knarrarnesi undan Mýrum alla sína ævi. Hún var flott kona og hafði geysilega sönghæfileika. 

1939 var búið að ganga frá því að hún færi til söngnáms í Þýskalandi. 

En þá lést faðir hennar og hún var eina dóttirin í systkinahópnum, hitt voru þrír bræður. 

Faðir hennar vissi, að án þess að kona væri á bænum, myndi eyjan fara í eyði og tók það loforð af Stellu að hún yrði þar áfram eftir sinn dag. 

Örlög hennar voru ráðin til lífstíðar. 

Þau systkinin fóru tvisvar í land á ári, á vorin og haustin til að birgja sig upp af nauðsynjum. Í haustferðinni framlengdi Stella ferðalagið og fór til Reykjavíkur til þess að sækja alla þá menningarviðburði sem hún komst yfir. 

Síðuhafi naut sérstaks "Stelluleyfis" til að lenda FRÚnni í fjörunni á vesturströnd eyjarinnar. 

Eitt sinn var lent úr norðri og gangandi á leið heim að bænum heyrðust miklir og ljúfir tónar frá bænum, ein af ítölsku óperunum. 

Bræðurnir voru að heiman að vitja um einhverjar af þeim þrjátíu smáeyjum og skerjum sem tilheyra Knarranesjörðinni og það var greinilegt að Stella nýtti sér fjarveru þeirra með því að hafa útvarpið á hámarksstyrk til að njóta óperunnar. 

Þess vegna heyrði hún ekki þegar vélin lenti en út um opinn glugga heyrðist tónlistin. En til mikillar undrunar var arían, sem í gangi var þegar gengið var í hlað heim að bænum, ekki einsöngur, heldur tvísöngur. 

Einhver stórkostleg söngkona söng raddað með Maríu Callas. 

Í ljós kom, að það var Stella sem hafði raddað aríuna með Callas, og sungið hástöfum með útvarpinu, því að þegar barið var að dyrum, þagnaði Stella fyrst áður en hún slökkti á útvarpinu. 

Fram að þessu hafði Stella ekki tekið það í mál að syngja fyrir gesti svo að tilgangslaust var að biðja um það nú. 

En fyrir algera tilviljun heyrðist hennar fagra söngrödd óvart. 

Hvílík örlög að þessi kona, sem hafði fas erlendrar hefðarkonu væri læst hér úti í þessari eyju og kæmist aðeins tvisvar í land á ári. 

Ég spurði hana eitt sinn, hvort þetta líf væri ekki erfitt, hvor þau vantaði ekki eitthvað oft á tíðum. 

Svarið var minnisstætt: 

"Jú, þú getur orðað það þannig, en okkur vantar aldrei neitt nema einhvern óþarfa." 

 


mbl.is Ekki kaupa óþarfa hluti
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Hvað næst: Frídagar Kanadamanna og Líberíumanna hér á landi?

Fyrir um 400 árum stigu 38 enskir landnemar á land á austurströnd Bandaríkjanna. Og hvað með það?

Hvaða tilefni er það til að gera fyribærin Black Friday og Cyber Monday að einhverjum hátíðis og verslunaræðisdögum á Íslandi?

Í Bandaríkjunum er Thanksgiving day frídagur fjórða fimmtudag í nóvember til að minnast landtöku 38 Englendinga fyrir ca 400 árum. 

Bandaríkjamenn hafa síðan gert föstudaginn á eftir að jafn miklum hátíðisdegi að umfangi, af því að þá er hægt að fara út að versla á milli fimmtudagsins og helgarinnar. 

Það er fáránlegt að við Íslendingar séum að gera þetta að einhverjum yfirgengilegum verslunaræðisdegi, nema þá að við göngum alla leið og gerum Thanksgiving day að íslenskum frídegi svo að það sé apað alveg eftir sem Kanarnir gera. 

Er það kannski næsta skrefið hjá okkur?

Hvers vegna þá ekki líka að gera Thanksgiving day í Kanada eða í Líberíu að okkar frídögum líka? 

Stærsta landnám Íslendinga var í Kanada. Nær væri að gera daginn eftir Íslendingadaginn í Gimli að verslunaræðishátíð ef við eru komnir svona algerlega vestur um haf. 

 

 


mbl.is Gætið að verðmætum
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Laddi á enn heimsmetið.

Albert Guðmundsson tók einu sinni vítakast fyrir framan áhorfenddur í Laugardalshöllinni á þann hátt að spyrna boltanum frá stað rétt utan vítapunkts og skora þannig. 

En fyrir fullu húsi í Ljónagryfjunni í Njarðvík skoraði Laddi körfu á þann hátt að loknum knattspyrnuleik Stjörnuliðs síðuhafa í leikhléi, að Jón R. Ragnarsson spyrnti boltanum frá endalínu í stórum sveig í átt til Ladda, sem kom hlaupandi á móti boltanum úr gagnstæðu horni. 

Laddi stökk upp í splitt líkt og ballettdansmey þannig að boltinn lenti á hné hans skammt frá miðju vallar. Boltinn fór hátt í loft upp og það langa leið í boga í átt að körfunni, að Laddi var lentur eftir stökkið og "kvittaði fyrir" körfuna sekúndubroti áður en boltinn fór í körfuma!

Það er erfitt að ímynda sér að nokkur muni endurtaka þetta. 


mbl.is Skallaði í körfuna – myndskeið
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Eins og að stökkva vatni á gæs.

Qui bono? var orðtak Rómverja varðandi það að rekja orsakir misyndismála. "Follow the money" heitir það hjá Kananum.  

Auðvelt er að sjá orsakir hinnar eindregnu afneitunar leiðtoga öflugasta lýðræðisríkis heims og heittrúaðra aðdáenda hans á bæði loftslagsbreytingum og komandi þurrð á helstu auðlindum jarðar vegna rányrkju. 

Trump hefur raðað í valdakerfi sitt mönnum, sem eiga bein tengsl inn í olíu- og kolaiðnaðinn og hafa aðeins eitt markmið:  Að hámarka skammtímagróða sinn sem allra mest og allra hraðast. 

Til þess að afgrreiða vaxandi magn gróðurhúsalofttegunda í andrúmsloftinu sem "upplognar fréttir" er birt línurit sem á að sanna að koltvísýringurinn hafi ekki verið minni í 600 milljón ár. 

En breidd línunnar samsvarar 200 þúsund árum og því ekki hægt að sýna vöxt koltvísýringsins á svona línuriti, línan sjálf gleypir 200 ár. 

Línuritið er sjálft hálfsannleikur sem jafngildir lygi, en með því að birta nógu mikið af svona "staðreyndum" er verið að rugla fólk í ríminu og fá það til að trúa engu. 

Og fullyrðingar um það að að gnægð af ódýrri olíu til allrar framtíðar sé enn að finna á jörðinni þjóna sama tilgangi. 

Og bara það, að engu sé hægt að festa hendur á sem traustum heimildum, festir það ástand í sessi sem hentar skammgróðaöflunum. 

Ofan á þetta bætist vanmáttur ráðamanna þjóða jarðar við að grípa til aðgerða sem duga. 

Að reyna að fá þá og jarðarbúa til að grípa til aðgerða, sem hafi áhrif, er eins og að stökkva vatni á gæs þegar litið er á það hve óhemju lítið er gert í raun þrátt fyrir fögur orð á pappír og í fjðlmiðlum.  


mbl.is „Tíminn til að bregðast við nánast runninn út“
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Fyrstur forseta í þessu sem öðru?

Síðan síðuhafi fór að fylgjast með stjórnmálum fyrir tæpum sjö áratugum minnist hann ekki þess að neinn forseti Bandaríkjanna hafi á eins áberandi hátt ráðist beint á dómsvaldið og Donald Trump hefur gert í embættistíð sinni, og nú fært sig enn meira upp á skaftið. 

En hann er nú reyndar dýrkaður af mörgum fyrir að vera fyrstur forseta í svo mörgu. 

Enn síður eru dæmi um að forseti Hæstaréttar BNA hafi séð ástæðu til að bregðast til varnar dómsvaldinu. 


mbl.is „Við erum ekki með Obama-dómara“
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

« Fyrri síða | Næsta síða »

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband