"Loforðastjórnin".

 

 l 

Loforðastjórnin læðist nær og nær,  

þótt loforðaflaumurinn hljóðni brátt fjær og fjær.

Á silfurskeiðum í sumarhúsunum nú

sindrar á ártalið 2003.

l                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              Að nýju er runnið upp þetta sæla ár,

                    þegar áltrúarmennirnir keyra úr sporum sinn klár

                    og hver einustu hjón, þau ákalla Guð bæði tvö:

                    Ó, gefðu okkur aftur 2007 !   

l 

Og oddvitana nú biður fólk þrútið og þyrst  

að þrjú hundruð milljarðana þeir borgi sem fyrst,

því takist það ekki, mjög trist væri´ að lenda í því,

að 2008 , það rynni´upp á ný.

I

                   Loforðastjórnin, hún læðist nær og nær

                   og lyklana´að stjórnarráðinu bráðum hún fær

                   úr hendi Jóhönnu, - titrandi´hún tregar þá, 

                   að tími hennar, sem kom, hann er liðinn hjá .  

                  

                    

                   

                  

Formenn funda áfram í dag

Mögnuð framvinda í lærdómsríkri stuttmynd.

Bulimia var orð sem ég hafði aldrei heyrt fyrr en í gærkvöldi.

Ég átti heldur ekki von á því að heyra þetta orð lengi vel þegar horft var á myndina "Þú verður að líta vel út" á stuttmyndahátíðinni í Bíó Paradís í gærkvöldi.

Þvert á móti blasti lengi við í myndinni aðdáunarverð kappsemi, agi, reglusemi, flókið, afar erfitt og hávísindalegt æfingaferli sem óhjákvæmilega liggur að baki því að ná toppárangri í flestum íþróttagreinum nú á tímum, - í þessu tilfelli hinnar mjög svo kröfuhörðu fitness eða líkamshreysti. 

Svipaða mynd mætti vafalaust gera um poppguðinn Michael Jackson og æviferil hinnar frábæru söngkonu Caren Carpentier. Lengi vel blasti aðeins við hin ytri glansmynd af þeim, en ekki var skyggnst um að tjaldabaki. 

Þess vegna held ég að hin 20 mínútna langa stuttmynd "Þú verður að líta vel út", sem frumsýnd var í Bíó Paradís í gærkvöldi, eigi erindi við almenning og þá einkum við ungt fólk, sem er að stíga fyrstu skref sín í lífsbaráttunni, sem oft byggist á því að ná langt á braut árangurs og frama á ýmsum sviðum. 

Ég vil ekki fara nánar út í orðið bulimia af því að gildi myndarinnar, þar sem hugtakið kemur fyrir, byggist að mínu viti á því að ytri myndin, sem dvalið er við í upphafi, breytist smám saman, og að áhrif myndarinnar byggjast á þessari framvindu söguþráðarins, - það er ekki eitt dautt augnablik í henni. 

Lærdómsríkast er, að aðstæðurnar, sem koma í ljós í myndinni, fara ekki í manngreinarálit  hvað gáfur og andlegt atgervi varðar, heldur virðast eiga einna greiðasta leið að mjög greindu, hæfileikaríku og metnaðarfullu fólki, eins og Michael Jackson og Caren Carpentier eru glöggt dæmi um. 

Af þessum sökum snertir myndin "Þú verður að líta vel út" áhorfendur mjög, vegna þess að sagan af Soffíu Dröfn Snæbjörnsdóttur verður ljóslifandi og grípandi í henni og gefur innsýn inn fyrir ytra borð heims glæsileikans, þar sem yfirleitt er ekki skyggnst á bak við tjöldin. 

Soffía Dröfn sýnir mikinn kjark og styrk og á skilið að vera þakkað fyrir frammistöðu sína í þessari lærdómsríku og þörfu mynd, sem minnir um margt á "Blá naglann", - mynd sem gerð var um krabbamein í blöðruhálskirtli. 

Það er kannski ekki tilviljun að viðfangsefnin séu af svipuðum toga, því að báðar myndirnar eru hluti af "heimilisiðnaðinum" sem Ingi R. Ingason nefnir stúss sitt og Ölmu Ómarsdóttur, konu sinnar, á sviði kvikmyndagerðar.  

Á meðfylgjandi ljósmynd er Soffía Dröfn ásamt Ölmu, handritshöfundi og framleiðanda myndarinnar "Þú verður að líta vel út".

  

Jackson var sem beinagrind

Stórkostlegt framlag í viðureign við hræðilegan sjúkdóm.

Þeir eru margir og misjafnir, sjúkdómarnir, sem geta herjað á fólk og dregið það til dauða, en líklega er Alzheimersjúkdómurinn sá sjúkdómur sem flestir vilja sleppa við að fá. 

Raunar á það við um flesta heilasjúkdóma sem ýmist breyta persónuleikaeinkennum fólks eða þurrka þau og vitræna hugsun smám saman út á miskunnarlausan hátt.

Það eru því gleðitíðindi þegar framfarir verða í greiningu og meðferð slíkra sjúkdóma, að ég nú ekki tali um þegar það eru landar okkar sem að því standa.  

Sjálfur hrekk ég stundum við þegar heiti og orð virðast stundum detta út hjá mér, stundum hin ólíklegustu nöfn, eins og gjarnan gerist hjá fólki á mínum aldri.   

Ég hugga mig við það að heili okkar sé líkur hörðum tölvudiski, og að eftir því sem maður verði eldri og meira sé sett inn á þennan disk, sé meiri hætta á því að diskurinn (heilinn) sjálfur taki upp á því að henda einhverju út eða þurrka eitthvað út og þá af tilviljun en ekki endilega því sem fánýtast er að muna og helst mætti missa sín.

Þó fannst mér skuggalega langt gengið um daginn, þegar ég, - maður sem hef lagt á minnið tugþúsundir staðarnafna í landafræðiástríðu sinni, - ók um Kópavog upp á hálsinn handan hans og beygði til vinstri í átt að Smáranum án þess að geta munað nafnið á nesinu sem var á hægri hönd þegar ekið var upp á hæðina.

Ég byrjaði á að fara niður eftir samhljóðunum í stafrófinu, - b -  Baldursnes, Bjarnanes, - d -   Dagverðarnes, Davíðsnes - f -  Fagranes, Flatanes, en ekkert gekk í nokkrar mínútur.

Ég mundi eftir fjölmörgu fólki, mörgu þjóðþekktu, sem átti eða hafði átt heima á þessu nesi, en samt var nafnið á því gersamlega þurrkað út úr heilabúinu.  

Þá mundi ég allt í einu eftir því þegar Ólafur Sigurðsson, skemmtilegur samstarfsmaður minn á fréttastofunni hér í gamla daga, spurði mig einu sínni að því, á hvaða fjallvegi á Íslandi flestum klukkustundum hefði verið eytt í bílum, föstum eða spólandi í ófærð.

Ég vissi ekki svarið en Ólafur svaraði: "Það er Arnarneshálendið". Þetta var að vísu á þeim tíma sem brekkan að sunnanverðu var mun brattari en nú,  en um leið og þessi orðaskipti okkar Ólafs rifjuðust upp var ég búinn að finna hið algerlega gleymda örnefni: Arnarnes.   

 

Íslensk rannsókn vekur heimsathygli

"15 stiga hiti í Reykjavíkinni"?

Það þarf ekki lítt þekkt örnefni til að fólk fari að rugla með þau og breytingin á Skogafóssi í Skógarfossi er alls ekki sú sem mest áberandi hefur verið.

Einn veðurfræðinganna í Sjónvarpinu nefnir aldrei Vestfirði eða Austfirði eins og málvenja er, heldur talar hann ævinlega um Vestfirðina og Austfirðina.

Og er það bara ekki allt í lagi? kann þá einhver að spyrja.

En þá má spyrja á móti: Myndi mönnum finnast það allt í lagi ef veðurfræðingurinn talaði aldrei um Reykjavík heldur alltaf um Reykjavíkina, til dæmis: "Hitinn komst í 15 stig í Reykjavíkinni". 

Ég held að flestum myndi finnast það skrýtið hjá vel menntuðum manni að taka upp slíka sérvisku og halda henni að alþjóð vikum og mánuðum saman. 

Sami veðurfræðingur virðist oft eiga í erfiðleikum með að tala um staði og svæði. Þegar hann lendir í vandræðum bjargar hann sér oft með því að segja "á þeím slóðum" og maður er litlu nær.

Eitt sinn talaði hann um veðrið á "suðvestanverðu horninu".  Á suðvestanverðu hvaða horni? spyr ég á móti.

Raunar virðist fólk við sunnanverðan Faxaflóa eiga erfitt með að nota mikilvægustu örnefni þess svæðis á þann hátt sem hefur verið hefðbundinn og er bæði eðlilegastur og notadrýgstur.

Það er til dæmis auðveldast að staðsetja hluti í landnámi Ingólfs með því að nota hin gömlu örnefni Reykjanesskaga, Reykjanes og Reykjanestá. Reykjanes er ysti hluti skagans og Reykjanestá er allra yst. 

Í staðinn er fólk farið að nota örnefnið Reykjanes um allan skagann og talar jafnvel um að Bláfjöll og Hellisheiði séu á Reykjanesi.  

 Notkun greinis virðist lengi hafa þótt fín.

 Þannig hefur mörgum þótt það afar fínt í meira en hálfa öld að heilsa ekki með kveðjunni "gott kvöld" sem á sér samsvörun í tungumálum skyldum íslensku, t. d. "god aften" á dönsku eða "good evening" á ensku,- heldur segja "góða kvöldið".   

Í einum spjalltónlistarþætti útvarpsins er tönnlast á "góða kvöldinu"  klukkustundum saman af því að stjórnandanum og viðmælendum hans finnst þetta greinilega svo flott.

Hvernig myndi Dönum finnast ef eihverjir þar í landi tækju upp á því að heilsa að kvöldlagi með því að segja "den gode aften". Eða Bretum ef byrjað væri að heilsa í útvarpi og sjónvarpi með því að segja "the good evening"?  

Auðvitað ríkir málfrelsi í landinu og hverjum og einum er leyfilegt að segja eða bulla hvað sem er í daglegu tali, ef það er ekki meiðandi eða særandi úr hófi fram.

En í öllum nágrannalöndum okkar eru gerðar meiri kröfur til málfars í fjölmiðlum, skólum og stofnunum en á öðrum vettvangi. og hjá fjölmiðlum eru gerðar strangari kröfur þar en hér á landi, til dæmis hjá BBC.

Engum Íslendingi finnst það óeðlilegt og yfirleitt reynum við að standast þær kröfur ef við erum við nám, störf eða þáttöku í umræðum í erlendum stofnunum, skólum eða fjölmiðlum.

Því skyldum við ekki gera sömu kröfur til okkar varðandi íslenskt mál eins og önnur tungumál ?  

Skógafoss orðinn Skógarfoss

"Að láta á það reyna."

Það væri svo sem ekkert svo alvont ef menn "létu á það reyna" í ekki stærri mæli en þýskur bílstjóri gerði þegar hann ók á tré til að "láta á það reyna" hvort loftpúðarni virkuðu. 

Verri getur hinn landlægi siður okkar Íslendinga verið sem vilja láta á sem flest reyna, jafnvel þótt um sé að ræða milljarða og þá jafnvel milljarða í tuga og hundraða tali.

Þetta kom upp í hugann þegar horft var á umfjöllun Kastljóss á dögunum um það, hvernig menn "láta á það reyna" í sambandi við flest atriði varðandi Landeyjahöfn, gerð hennar og rekstur og skipin, sem nota eiga hana.

Setningin "að láta á það reyna" kom óþægilega oft upp í tali manna um þetta.

Síðast í gærmorgun var því lýst af sérfræðingi á vettvangi í Krýsuvík hvernig ætlunin er að "láta á það reyna" með tvísýn atriði varðandi fyrirhugaða Krýsuvíkurvirkjun þar sem spilað verður tuga milljarða upphæðir og umturnun mikilli náttúruverðmæta.

Við Kárahnjúkavirkjun var ákveðið að sleppa því að kanna jarðlög á 5-7 kílómetra breiðu sprungusvæði á miðri gangaleiðinni frá Kárahnjúkum sem sást greinilega ofanfrá úr lofti að vetrarlagi.

Rökstuðningurinn var sá að "við ætlum þarna í gegn hvort eð er", þ. e. að "láta á þetta reyna."

Virkjanamenn voru svo heppnir að þetta sprungusvæði var síðasti kaflinn á jarðgangaleiðinni þannig að ef áhættuspilið mistækist, kæmist það ekki upp fyrr en alveg í lokin og menn stæðu frammi fyrir gerðum hlut.

En risaborinn var í sjö mánuði að hakka sig í gegnum þetta illboranlega svæði, litlu munaði að gefist væri upp við þetta og hundaheppni bjargaði málinu í horn. 

Þarna var um að ræða virkjun og álver sem á núvirði kosta upp undir 500 milljarða króna.

Svarið innan úr bankakerfinu varðandi þessa hrikalegu áhættu, sem eftir virkjun var lýst skilmerkilega í bréfi frá lögfræðingi Landsvirkjunar til landeigenda, var það að "því verr sem þessi virkjun gengur, því meira græðir bankinn."  

Hárrétt ályktað miðað við grunnhugsunina að baki Hruninu 2008, því að þjóðin hefði borgað brúsann, ekki bankinn, sem hafði allt sitt á þurru.

Sighvatur Björgvinsson sagði eitt sinn skemmtilega sögu af hinni landlægu "að láta á það reyna"-hugsun okkar Íslendinga. 

Í félagsheimili einu var vegna sóðaskaps sett upp skilti með áletruninni: "Gestir fari úr útiskófatnaði."

Fyrsta kvöldið, sem skiltið var uppi, kom kona úr þorpinu og óð á skítugum stígvélum inn í salinn.

Henni var bent á skiltið, en hún svaraði: "Það stendur "gestir" en ekkert um heimamenn.

"En orðið "gestir" á að sjálfsögðu við alla gesti hússins, sem oftast eru eingöngu heimamenn" svaraði félagsheimilisstjórinn.  

"Já," svaraði konan, "en ég var í vafa og vildi bara láta á þetta reyna."

Keyrði á tré til að prófa loftpúða

Suðrið betur sett en Norðrið á endanum ?

Sólin sendir meiri orku frá sér til jarðar nærri miðbaugi hennar en nær heimskautunum. Nýting jarðefnaeldsneytis felst í því að eyða uppsafnaðri sólarorku frá milljónum ára, sem varðveist hefur í jarðlögunum, á innan við 0,0001% af þeim tíma sem það tók að þessi orka safnaðist þar saman.

Þessi orkunýting er einhver hrikalegasta rányrkja sem stunduð hefur verið í sögu mannkynsins þegar menn horfa á hana í stóru samhengi til lengri tíma, en menn hyllast hins vegar til að láta sér sjást yfir þá ljótu og nöpru staðreynd, af því að þeir horfa aldrei lengra fram en í mesta lagi í nokkur ár eða áratugi þegar allra best lætur.  

Þótt Suðrið muni fara illa út úr því þegar jarðefnaeldsneytið verður uppurið þar um slóðir, er ekki loku fyrir það skotið að það muni samt sem áður eiga auðveldara með að finna nýja og betri leið til að nýta sólarorkuna beint en tekist hefur enn sem komið er.

Og þá standa þessi lönd betur að vígi en hin norðlægari lönd, sem hafa úr minna af sólarorkunni að spila.

Horft til sólarorku í eyðimörkinni

Hugsanleg orsök Skerjafjarðarslyssins ?

Niðurstaða rannsóknarnefndar Skerjafjarðarflugslyssins hörmulega á sínum tíma var sú að vélin hefði orðið eldsneytislaus.

Eldneytisleysi er lang algengasta orsök hreyfilstöðvunar í flugi í heiminum og enn oftar munar litlu, eins og sést á tengdri frétt á mbl.is.

Í aðdraganda Skerjafjarðarslyssins er augljóst að hefði flugmaðurinn beðið um forgang þegar hann kom inn yfir Laugarnes á leið til lendingar á Reykjavíkurflugvelli hefði slysið ekki gerst.  

Í staðinn flaug flugmaðurinn krappan aukahring yfir ytri höfninni.

Þegar hann var kominn næst á eftir þessum aukahring í aðflug á stutta lokastefnu yfir Hljómskálagarðinum var honum skipað að hætta við lendingu og fljúga umferðarhring vegna þess að flugvél inni á miðri brautinni var að beygja út af henni en var ekki enn komin alveg út af og strangt til tekið mega ekki vera tvær flugvélar á brautinni þegar flugvél lendir.  

Hefði flugmaðurinn lent þá hefði ekkert gerst annað en að hann hefði fengið orði í eyra fyrir að óhlýðnast skipuninni, því að vélin, sem var að aka út af brautinni en ekki komin útaf, hefði ekki orðið fyrir vélinni sem var að lenda.

Lykillinn að skiliningi á slysinu sýnist mér vera sá, að þegar flugmanninum var skipað að hætta við lendingu, gaf hann vélinni fullt afl og beygði til hægri í stefnu beint yfir byggðina í Skerjafirði, en ég veit ekki um dæmi þess að slíkt hafi nokkurn tíma verið gert áður né síðar. Það hlaut að vera rík ástæða til slíks.  

Flugmaðurinn gat ekki haft neina ástæðu til að gera þetta svona nema þá að hann vildi fljúga sem stysta leið yfir í aðflug fyrir lendingu. Og af hverju var það svona bráðnauðsynlegt? 

Þegar vélin kom yfir byggðina í Skerjafirði fylgdi henni mikill hávaði í þetta lítilli hæð og á fullu afli, enda vélin þunghlaðin.

Vitni í húsum bar saman um það í viðtölum við mig að þau hefðu undrast hávaðann og það hvers vegna flugvélin flaug svona yfir húsaþökunum, og að vélin hefði flogið yfir miðju hverfisins en ekki í stefnu meðfram NA-SV brautinni eins og sýnt er í gögnum rannsóknarnefndarinnar.

Líklegt er að flugmaðurinn hafi reynt að hækka flugið eins og hægt var til að lyfta sér sem hæst yfir húsin og valda minni hávaða í Skerjafjarðarhverfinu, en var fyrir bragðið í eins slæmri aðstöðu til að fást við aflmissinn og hægt var að lenda í, - búinn að fórna flughraða fyrir flughæð.

Hann tilkynnti í talstöðinni um aflmissinn og að hann væri að missa vélina í ofris og spuna.

Af því dreg ég þá ályktun að honum hafi verið svo mikið í mun að gera allt kórrétt að þessu leyti í samskiptum sínum við Flugturninn að honum hafi gleymst 1. boðorð flugmanna þess efnis að í fyrsta forgangi sé ævinlega að fljúga vélinni og láta hana halda flugi á hverju sem gengur, en láta allt annað víkja fyrir því.

Á þessu örlagaríka augnabliki var aðeins truflun fólgin í því fyrir flugmanninn að vera í talsambandi við flugumferðarstjóra um atriði, sem ótal vitni sáu hvort eð er, bæði á jörðu niðri og í Flugturninum, og rýra með því möguleika sína til að einbeita sér að því að steypa vélinni tafarlaust beint fram og niður til að forðast ofris og beina henni til neyðarlendingar á sjónum á Skerjafirðinum með lendingarhjólin uppi. 

Ég átti sjálfur sams konar flugvél í nokkur ár og á því auðveldara fyrir mig en ella að setja mig í spor flugmannsins. Cessna 210 er sú einkaflugvél sem oftast hefur lent í vandræðum vegna eldsneytisskorts og fullhlaðin í þeirri stöðu, sem hún var þegar hætt var við lendingu, klifrar hún illa.

Tveimur vikum fyrr hafði flugmaðurinn lent í vandræðum á leið frá Húsavík til Reykjavíkur vegna mótvinds og ákvað að lenda í varúðarskyni á Húsafelli í Borgarfirði.

Ónákvæm umfjöllun fjölmiðla af því getur hafa verið hliðarorsök þess hve flugmanninum var mikið í mun að lenda ekki svona skömmu síðar í svipaðri og enn verri aðstöðu, heldur að komast hjá því að það vitnaðist aftur að hann væri að glíma við eldsneytisskort. 

Það getur útskýrt hvers vegna hann hlýddi í hvívetna fyrirmælum í tvígang í stað þess að biðja um forgang í aðflugi og lendingu sem hefðu getað komið í veg fyrir þetta slys.

Fjölmiðlar sögðu nefnilega að hann hefði orðið að "nauðlenda" vélinni í Húsafelli í stað þess að orða það rétt og segja að það hefði verið varúðarlending, auk þess sem þetta atvik var ekki þess eðlis að það væri fréttnæmt. En nauðlending "selur betur" en varúðarlending.

Mér er til efs að nokkur flugmaður sem hefur flogið eitthvað að ráði hafi ekki einhvern tíma orðið að fást við nagandi óvissu um eldsneytismagn, annað hvort vegna óvænts mótvinds eða tafa, eða vegna hugsanlegas misreiknings um eldsneytismagn, og annað hvort sloppið með skrekkinn eins og í atvikinu sem greint er frá í tengdri frétt á mbl.is eða ákveðið að lenda fyrr í tæka tíð á öðrum stað en ætlunin var að lenda á.  

Enginn flugmaður vill lenda í því að komast í fréttirnar með tveggja vikna millibili fyrir sams konar "nauðlendingu" og sitja kannski uppi með viðurnefndið "bensínlausi".

Miðað við niðurstöðu rannsóknarnefndarinnar um eldsneytisskort og flug vélarinnar, allt frá Vestmannaeyjum þar sem ekki var sett eldnseyti á hana fyrir flug, flogið yfir Selfossflugvöll án þess að lenda þar, flogið í ótilkynntu blindflugi yfir sjónflugsófæra Hellisheiði, síðan tvívegis hliðrað sér við að biðja um forgang til lendingar, vélin rifin upp í flug lágt yfir íbúðahverfi á afar óvenjulegan hátt og síðan reynt að viðhalda talstöðvarsamskiptum þegar einbeiting við flug vélarinnar þurfti lífsnauðsynlegan forgang, er tilgáta mín sú að flugmaðurinn hafi óttast eldneytisskort þegar leið á flugið, en því miður óttast enn meira að þessi skortur yrði opinber.

Hann þráði ekkert heitara en að lenda heilu og höldnu á Reykjavíkurflugvelli án nokkurra minnstu eftirmála og þessi þrá eftir fullkomun var svo grátlega nálægt því að verða uppfyllt.

Ég hef lesið skýrslur um mörg hundruð, kannski meir en þúsund óhöpp og slys í flugi í erlendum flugtímaritum í hálfa öld, en flug Cessna 210 vélarinnar frá Vestmannaeyjum til slysstaðar í Skerjafirði í ágúst 2001 er lang lærdómsríkasta slysið sem mér er kunnugt um, þar sem um er að ræða röð ákvarðana af sama toga, - alls átta ákvarðanir í röð í þessu tilfelli, - sem teknar eru hjá flugmanni og verða æ afdrifaríkari eftir því sem málinu vindur fram og áhættan stigmagnast uns þær leiða til hörmulegra afleiðinga.´

Til eru mörg lærdómsrík dæmi um þetta en þetta er það lærdómsríkasta, sem ég þekki.   

Samúð mín með flugmanninum og farþegunum, sem þarna áttu í hlut og þeirra, sem stóðu þeim næst, er djúp og sár.

En af þessu er hægt að læra svo að hægt sé að afstýra, eftir því sem unnt er, svipðum óhöppum og slysum. Það er mikilvægt atriði og þess vegna stendur oftast í erlendum blaðagreinum, sem birtar eru um flugslys nokkurn veginn þetta:

"Grein er þessi er eingöngu birt til lærdóms og slysavarna, en ekki er lagður neinn dómur á getu, gæði eða afköst flugmanns, flugvélar eða nokkurs búnaðar."

Lentu á síðustu bensíndropunum

Krýsuvík í gjörgæslu, - virkjað samt ?

Páll Einarsson jarðfræðingur hefur upplýst að varðandi hættu á eldsumbrotum hafi Krýsuvík verið "í gjörgæslu" vísindamanna undanfarin tvö ár.

Myndirnar hér á síðunni voru teknar í fjölmennri gönguferð áhugafólks um verndun svæðisins í gærmorgun.

Þar var frábært leiðsögufólk, Ellert Grétarsson, Sigmundur Einarsson og Ásta Þorleifsdóttir fór með fólki um svæðið og nágrennið.

Læt kannski fljóta með myndir teknar fyrir ofan Seltún og við Kleifarvatn þennan fagra dag.

Samt hefur verið gefið grænt ljós í rammaáætlun á virkjanir á Krýsuvíkursvæðinu og við Trölladyngju til þess að seðja um sjöttung af orkuþörf risaálvers í Helguvík.

Vaxandi straumur erlendra ferðamenna er ár hvert á svæðið og þeir útlendingar, sem ég segi frá því að þarna standi til að reisa mannvirki út um allt í stíl við Svartsengi eða Hellisheiði, eiga mjög erfitt með að trúa þessu.

Þeir, sem vilja umturna þarna öllu til þess að klára alla orku svæðisins á nokkrum áratugum í græðgisfullri rányrkju, segja, að ferðamenn geti alveg eins ekið Gullna hringinn.

En þetta er ekki svona einfalt. Mjög margir ferðamenn koma til Reykjavíkur og dvelja þar aðeins í nokkra daga, til dæmis á ráðstefnum og fundum. Þeir hafa þúsundum saman ekki tíma til að fara Gullnahringinn en miklu frekar tíma til að skjótast þrefalt styttri leið til Krýsuvíkur.

Eða jafnvel fjórfalt styttri leið ef hún er tekin á leiðinni frá Reykjavík til Keflavíkurflugvallar.

Leiðin um Krýsuvík og Grindavík hefur þann kost að útlendingum finnst mikið til um að koma til dæmigerðrar íslenskrar sjávarbyggðar, ég tala nú ekki um ef hann blæs svolítið úr suðri, svo að brimgarðurinn við innsiglinguna nýtur sín.

Svartsengi og Krýsuvík bæta hvort annað upp. Annars vegar er í Krýsuvík nær ósnotrið hverasvæði eins og það kemur frá hendi skaparans og hins vegar er hið manngerða Bláa lón.

Munurinn er hins vegar sá, að ef Krýsuvíkursvæðið verður látið í friði, mun það geta orðið svipað um aldir, en Svartsengisorkuverið og Bláa lónið munu hins vegar ekki endast nema í nokkra áratugi í viðbót, en þá verður búið að tæma orkuhólfið og svæðið orðið kalt og dautt. 

Í ofanálag er búið að gefa grænt ljós á virkjun í gígaröðinni Eldvörpum sem mun hraða tæmingu svæðisins um minnst 10 ár !  Og samt geipað við útlendinga um "hreina og endurnýjanlega orku".

Gígaraðir finnast hvergi í heiminum nema á Íslandi en samt eru Eldvörp eitt af þessum földu náttúruverðmætum landins, sem helst má ekki vitnast um, af því að það verður að efla þar rányrkjuna á gufuorkunni sem allra mest.

Neðsta myndin er loftmynd af hinu litfagra gili, Sogunum, við Trölladyngju, þar sem þegar er búið að valda miklum spjöllum með borplönum án árangurs, en eitt þeirra sést við mynni gilsins.

Hvet til að tvísmella á myndina til að sjá gilið betur. Það þarf að fara austur í Landmannalaugar til að sjá annað eins.  

Þrátt fyrir að tvísýnt sé um nokkurn árangur vilja virkjanamenn endilega halda þarna áfram á sömu braut.   

Enn skelfur jörð á Reykjanesi

"Skrattinn er leiðinlegt veggskraut".

Forsætisráðherra Íslands mælti þessi orð í áramótaávarpi sínu til þjóðarinnar fyrir u.þ.b. 15-16 árum og átti þá við það að engin ástæða væri til að hafa neinar áhyggjur af því hvernig mannkynið umgengst jörðina.

Nú sér maður á blogginu að strax eru komnar raddir í svipaða veru þrátt fyrir nýjar tölur um lofthjúpinn, þessir bloggarar segja að veðurfar hafi ekkert hlýnað á jörðinni síðustu 10-15 árin. Samt minnka heimskautaísinn og jöklarnir en það er víst ekki marktækt að dómi þeirra, sem geta ekki hugsað sér annað en vaxandi rányrkju, samanber íslensku gufuaflsvirkjanirnar.

Og stanslaust er þrætt fyrir það að flestar verðmætustu auðlindir jarðar muni fara þverrandi á þessari öld.

Sagt er að hrakspár um olíuna frá því fyrir 30-40 árum hafi ekki ræst. Það er reyndar ekki rétt, heldur hafa þær fullkomlega ræst, en það er miklu þægilegra að halda öðru fram.

Koltvísýringur í sögulegu hámarki

Heiðmörk bráðum líka "in memoriam" ?

Sú trúarsetning hefur verið boðið hér á landi í meira en hálfa öld að ekki sé hægt að opna aðgengi að íslenskum náttúruperlum nema fórna þeim fyrst fyrir virkjanir. Finna verði virkjanamöguleika á viðkomandi svæðum, annars séu þau einskis virði. 

Með öðrum orðum: Ef sinna á eftirsón erlendra ferðamanna eftir óspilltri og einstæðri íslenskri náttúru, verði að spilla henni fyrst ! 

Trúnni á þetta æskilega samspil virkjana og þjóðgarða er meðal annars haldið fram í myndinni "In memoriam?" sem verður sýnd í Bíó Paradís í kvöld klukkan átta. 

Þegar ég hef verið á ferð um þjóðgarða og náttúruperlur í öðrum heimsálfum og boðað þessa kenningu okkar hefur fólk þar undrast það að þetta sé virkilega okkar stefna.

Í þeirra löndum er aðgengi einfaldlega aukið vegna náttúruverndargildis svæða og samhljómi við þau verðmæti þeirra.  

Meðal annars var það boðað lengi vel hér á skiltum við vega slóða sem lágu inn á norðausturhálendi Íslands að Kárahnjúkavirkjun væri forsenda fyrir stofnun þjóðgarðs á hálendinu. Erlendir ferðamenn, sem komu að þessum skiltum og lásu þetta, hristu höfuðin. 

Í myndinni "In memoriam?" er rifjað upp hvernig Landsvirkjun sýndi á myndum alveg nýja náttúruparadís og fjölsóttasta ferðamannastað norðurhálendisins við Kárahnjúkastíflu með fjallaklifrunum, fjölskyldum í tjaldbúðum, siglingafólki á lóninu o. s. frv. og opnun möguleika til nýrra og fjólsóttra ferðamannaslóða meðfram lóninu allt inn á jökul allan ársins hring, ekki síst á veturna.

Skemmst er frá því að segja ekkert af þessu hefur gerst frekar en á sambærilegum stað í Noregi, sem vel hefði verið hægt að kynna sér.

Fyrri part sumars er raunar ólíft á þessu draumasvæði Landsvirkjunar þegar veðrið er hlýjast, bjartast og best, vegna leirstorma úr þurru lónstæðinu, sjá mynd sem ég hyggst setja hér. 

Þar rétt grillir í Kárahnjúka ofarlega á myndinni, sem er raunar tekin af nyrsta hluta Hálslóns það seint í júlí, að þurrar fjörurnar eru miklu minni en fyrr um sumarið þegar leirstormanir geta orðið mun meiri. 

Á hinni myndinn er horft úr lofti suður eftir lóninu í átt til Brúarjökuls og er lónstæðið og bakkarnir við það á kafi í leirfoki.

Áberandi er á báðum þessum myndum, að ekkert leir- eða sandfok á upptök utan lónstæðisins. 

Svo er að sjá að sama hugsunin um að náttúran sé ekki krónu virði fyrr en búið er að virkja lifi góðu lífi í Heiðmörk. Búið er að snúa klukkunni hálfa öld til baka með því að gera svæðið óaðgengilegra en það var upp úr 1960. 

Nú er bara að sjá hvort ekki sé eina ráðið að skoða hér syðra, hvort hægt sé að reisa gufuaflsvirkjun efst í Heiðmörk til að fá peninga til að opna aðgengi að svæðinu.

Auðvelt ætti að vera að láta verkfræðistofu, sem sérhæft hefur sig í að gera hagfellt mat á umhverfisáhrifum fyrir virkjunar þar sem komist yrði að svipaðri niðurstöðu og við Mývatn að virkjun muni ekki hafa nein áhrif á vatnsstrauma neðanjarðar fyrir vatnsból Reykvíkinga. 

Þarna á hvort eð er að reisa risaháspennulínur þvert yfir Heiðmörkina með tilheyrandi umsvifum og línuvegum, sem munu opna aðgengi að hinu dásamlega landslagi á línuleiðinni.  

Heiðmörk ófær