Aurburðurinn vex miklu meira en vatnsrennslið.

Áætlað var að í Hálslón rynnu  10 milljón tonn af auri á hverju sumri og myndi hinn 25 kílómetra langi og 180 metra djúpi dalur fyllast af auri á bilinu 100-200 árum. 

En Ljóst að aurburðurinn verður miklu meiri en þessar tölur sögðu til um og hugsanlega tvöfalt til  þrefalt meiri. Þetta veit hins vegar enginn og enginn hefur áhuga á því að vita það, því að það hefur ævinlega farið hljótt um aurburðinn. 

Á áróðursmyndum Landsvirkjunar fyrir Kárahnjúkavirkjun var lónið sýnt á tölvugerðri mynd frá svipuðu sjónarhorni og mynd RAX er tekin, og það sýnt svo blátært, að það sést til botns við þessa nýju miðstöð útilífs, ferðamennsku og náttúruskoðunar. 

Hið rétta er að skyggnið í drullunni í vatninu er innan við 10 sentemetrar!

Ég hef fylgst með setinu í gili Kringilsár í áratug, en þetta gil er um 150 metra djúpt fremst og í því voru nokkrir fossar auk mangnaðra stuðlabergshvelfinga á báða bóga. 

Brekkurnar voru grasi grónar fremst í gilinu sem fékk heitið Stuðlagátt á þeim tíma sem náttúruunendur gengu þar um á árunum fyrir virkjun. 

Fullyrt var í mati á umhverfisáhrifum það myndi taka 100 ár að fyl, sem er efst í því. 

En á aðeins tveimur árum eftir myndun lónsins hafði gilið fyllst upp, allt upp að fossinum! 

Á mynd hér við hliðina sést fólk á gangi í eyðimörk þar sem áður var þykkur gróður á bökkum Stuðlagáttar. Þessi aur er frá sumrinu áður, em vegna lágrar stöðu í lóninu þekur hann meirihluta þess í sumarbyrjun. 

Síðustu tvö árin fyrir myndun lónsins sagði ferðafólk mér það að menn frá Landsvirkjun segðu að fossinn myndi aldrei fara á kaf. 

En strax á fyrsta ári eftir að lónið var myndað komhið sanna í ljós, að fossinn kaffærist þegar lónið er fullt, og ekki bara það, heldur fer lónið nokkra kílómetra upp fyfir fossinn!

Set inn myndir af þessu svæði teknar snemmsumars. 

Á neðstu myndinni er horft yfir Stuðlagátt upp að Töfrafossi í júníbyrjun 2009 og er gilið fagra sokkið í aurinn sem Kringilsá hefur borið í það og nær upp að Töfrafossi. 

En verði aurburðurinn margfaldur á við það sem spáð var, mun Hjalladalur og lónstæðið fyllast upp af auri á 50 til 100 árum og gera erfitt fyrir um vatnsmiðlun með tilheyrandi aflminnkun Kárahnjúkavirkjunar. 

Loftslagsáhrifin á við 100 MW virkjun

Ekki jafn auðvelt að falsa veðurfarsskýrslur áratugi aftur í tímann.

Í þættinum 60 mínútur um daginn sá ég að á hverju ári birtust um 800 merkar og flóknar vísindagreinar um lyfjameðferð við krabbameini og að augljóst væri að enginn sérfræðingur á því sviði hefði tíma til að kynna sér þær allar. 

Þess vegna hefði verið búinn til róboti með slikri gervigreind, að hann gæti lesið þær allar og metið þær betur en nokkur einstakur maður. 

Það er auðveldara að falsa niðurstöður og staðreyndir við slikt heldur en að falsa veðurfarsmælingar og mælingar á sjó, í lofti, á landi og á jöklum og gróðurfari.

Hvað þá að falsa myndir af minnkandi jöklum sem milljónir manna berja augum á gegnum tíðina.  

Á Íslandi hafa verið stundaðaðar veðurmælingar samfellt í Stykkishólmi í meira en 160 ár og myndi því stór hópur vísindamanna hafa tekið þátt í þessu langvarandi misferli, ef það væri staðreynd. 

En það er einmitt vísindalegt misferli í loftslagsvísindum sem hefur komist í hámæli eftir að Donald Trump Bandaríkjaforseti skar upp herör gegn veður- og gróðurfarsvísindamönnum heims og taldi vísindalegt misferli þeirra svo alvarlegt, að skipta þyrfti um þá yfir línuna og ráða "alvöru vísindamenn sem komast að réttum niðurstöðum." 

Ekki þarf að fara í grafgötut um það hvers koonar niðurstöður það yrðu, því að undanfarin hár og alveg sérstaklega í ár hafa erlendir og íslenskir skoðanbræður Trumps birt "niðurstöður  "alvöru" vísindamanna sem eru einfaldlega svo gersamlega ólíkar því sem birst hefur hingað til, að um stórfellt og saknæmt atferli veður- og loftslagsvísindamanna heims hlýtur að hafa verið að ræða fram að þessu. 

Ég hef áður rakið hér á síðunni fullyrðingar um niðurstöður á borð við stórfelldan vöxt hafísbreiðunnar í Íshafinu sem "réttar myndir" sýndu glögglega, fækkandi og smækkandi fellibylji í Karíbahafi og lækkandi sjávarhita þar við ströndina, auk fullyrðingarinnar fyrir fjórum árum um "hratt kólnandi loftslag á jörðinni." 

Allt var þetta stutt með því að birta "ný og réttari gögn" myndir og fleira, unnin af virtum vísindamönnum.  

Svo sannfærðir eru íslenskir fylgjendur hinna nýju og réttu vísinda, að einn þeirra sakaði veðurfræðing RÚV um stórfelldar rangfærslur varðandi hita sjávar við suðurströnd Bandaríkjanna. 

Einhverjir kuna að kvarta yfir því að margir pistlar mínir um þetta efni sýni þráhyggju mína og síbylju. En þegar síbyljan byrjar ævinlega hjá hinum nýju vísindapámönnum og er viðhaldið stanslaust til þess að hamla gegn aðgerðum í stærsta viðfangsefni mannkynsins, er hætta á þvi að þögn sé skoðuð sem samþykki eða uppgjöf. 

 

Sekir um vísindalegt misferli

Minnir dálítið á viðvaranir hjá Kananum á Vellinum, t.d. "Alfa limited."

Í tímum Varnarliðsins á Keflavíkurflugvelli voru oft gefnar út upplýsingar eða viðvaranir um skilyrði til umferðar á flugvallarsvæðinu. Var slilyrðunum skipt í flokka, og sá eini þeirra, sem ég minnist, eftir öll þessi ár, hét "Alfa limited."

Hugsanlega er þetta orð minnisstætt af því að það hafi verið nefnt oftast.. 

Auðvitað vissu Íslendingar, sem hlustuðu eða horfðu á Kanann ekki um það, við hvað var miðað í þessum skilgreiningum, en það gæti hugsanlega verið eitthvað svipað og nú er verið að taka upp hjá Veðurstofu Íslands sex áratugum síðar. 

Gaman væri að komast að því í hverju sundurgreiningin fólst, þótt langt sé um liðið. 

Nýtt viðvörunarkerfi Veðurstofunnar

Ekki mikil hætta á að Flokkur fólksins verði erfiður.

Flokkur fólksins hefur þá sérstöðu að nálgast það sem kallað er, að vera eins máls flokkur. 

Hann er upphaflega til orðinn vegna ástríðufullrar réttlætiskenndar út af þeirri einstæðu meðferð sem öryrkjar og þó jafnvel enn frekar gamla fólkið hefur mátt sæta af öllum ríkisstjornum hér á landi. 

Hvað gamla fólkið varðar er ekki að finna neina hliðstæðu í Norðurálfu, enda um hreint rán að ræða að hluta til. 

Í stefnuskrám annarra flokka má finna loforð um umbætur á þessu sviði en enginn þeirra gerir það eitt að aðalmáli. 

Til þess að ná í v9ðbótarfylgi og víkka skírskotun Flokks fólksins var unnið talsvert atarf við að skyggnast um í öðrum málefnum, og meðal annar róið í átt til gamalkunnugra atkvæðamiða Frjálslýnda flokksins 2007 og Framsóknar og flugvallarvina í borgarstjórnarkosningunum 2014. 

En allir hugsanlegir aðilar að næstu ríkisstjórn verða að gefa eitthvað eftir í stjornarsamstarfinu og það verður auðveldara fyrir Flokk fólksins en aðra flokka, sem hefur efni á því a gefa eftir í öllum öðrum málum en málefnum lífeyrisþega og öryrkja. 

Það getur orðið mikils virði að hafa aðila að komandi ríkisstjórn einum fleiri en til þarf. 

Þetta hefur ekki aðeins gefist vel erlendis, heldur til dæmis líka i borgarstjórn Reykjavikur.

Brotalamir til vinstri og hægri

Styttur af hershöfðingjum nasista?

Víða eru styttur af hershöfðingjum sem stóðu stöðu sinnar vegna fyrir manndrápum í stórum stíl. 

Napóleon Bonaperte var einn mesti "hernaðarsnillingur" sögunnar og fór með himinskautum um og eftir aldamótin 1800 og þegar sigurferli hans lauk endanlega um 1815 skildi hann eftir sig slóð fallinna og særðra á orrustuvöllum um mestalla álfuna. 

Hann hristi hins vegar upp í stöðnuðu aðalsveldi og trénuðu valda- og lagakerfi álfunnar og á því sviði markaði hann spor inn í nútímann. 

Hershöfðingjar eru misjafnir eins og aðrir, og sumir af hershöfðingjum Hitlers þóttu "heiðvirðari" en aðrir. 

Eric Manstein var talinn þeirra snjallastur en Erwin Rommel naut þó meiri frægðar vegna frammistöðu sinnar á Vesturvígstöðvunum og þó einkum í eyðimerkurhernaðinum í Norður-Afríku þar sem hann hlaut viðurnefnið "Eyðimerkurrefurinn". 

Bæði þar og á Vesturvígstöðvunum var barist á "mannúðlegri" hátt en á öðrum vígstöðvum ef hægt er að nota orðið mannúð um hernað og manndráp og örkumlanir hans. 

En það eimdi lengi eftir af svonefndu "heiðursmannayfirbragði" í stíl aðalsmanna allt fram í Seinni heimsstyrjöldina á afmörkuðum svæðum í því stríði og mannfallið var mun minna á þeim svæðum en annars staðar. 

Rommel reis gegn Hitler að lokum og galt fyrir með lífi sínu. Hvort það hefði átt að nægja til þess að honum væri reistur minnisvarði er þó vafasamt vegna þess að hann vígðist hinu illa valdi á meðan vel gekk. 

"Sigurvegarar skrifa söguna" er stundum sagt, og Bretar eru ekki feimnir við að reisa sínum hershöfðingjum minnisvarða, jafnvel þótt sumir þeirra hafi verið verkfæri þess oft á tíðum hrikalega ofbeldis sem notað var við að leggja hálfa heimsbyggðina undir breska heimsveldið. 

Þar var þrælahald löngum sjálfsagður hlutur og Hitler gat ekki dulið aðdáun sína á þrælahaldi og yfirgangi sem var undirstaða breska heimsveldisins, hét því meira að segja í friðarboði sínu sumarið 1940 að verja breska heimsveldið og tortíma hverjum þeim sem réðist gegn því, bara ef Bretar myndu láta af andófi sínu gegn Öxulveldunum. 

Hershöfðingjar Hitlers þjónuðu einhverju hugmyndum um eitthvert stórfelldasta og víðtækasta þrælahald og misrétti þjóða sem hugsast gat. 

Rétt eins og öfgafullir múslimar geta nýtt sér einstaka kennisetningar úr Kóraninum til þess að réttlæta óhæfu sína, væri hægt að álykta sem svo að þrælahald sé réttlætt í Biblíunni í boðorðinu umm að menn skuli ekki girnast konu náungans, þræl hans eða ambátt." 

Og þótt bandaríska stjórnarskráin hefði sem aðalstef að allir menn væru fæddir jafnir, tíðkaðist þrælahald í hátt í heila öld undir hatti hennar. 

Til þess að koma í veg fyrir að slíkt geti gerst á vorum dögum er í mannréttindaákvæðum nútímalegra vestrænna stjórnarskrá notuð ákveðin upptaling á nokkrum höfuðafbrigðum mannréttinda og orðin "svo sem" höfð fyrst til að negla fast, að upptalningin sé ekki tæmandi. 

Jafnréttið skal gilda í hvívetna, svo sem varðandi kyn, aldur, þjóðerni, kynþátt o.s.frv. 

Ef orðið þrælahald hefði verið í slíkri upptalningu í bandarísku stjórnarskránni frá upphafi hefði hundruðum þúsund mannslífum verið bjargað. 

En stór hluti ríkisins var háður þrælahaldi og þess vegna var það látið viðgangast jafn lengi og raun bar vitni, þrátt fyrir allt jafnréttistalið.

Lagaumhverfi í þessum málaflokki er í sífelldri þróun. Í starfi stjórnlagaráðs munaði hársbreidd að orðinu "kynvitund" yrð bætt inn í upptalningu helstu réttinda. 

Tillaga um það féll á jöfnum atkvæðum ef ég man rétt. 

Fulltrúar þessa fólks, svo sem transfólks, voru í hópi fjölmargra sem komu á fund okkar til að upplýsa um mál sín, og er óhætt að segja að þessir fulltrúar, sem lýstu yfir því hvernig það væri líkt og fangar í eigin líkama og þyrftu að þola mikla fordóma og fáfræði, hefðu mikil áhrif á þau okkar, sem hittu þau. 

Nú, sex árum síðar, er ég nokkurn veginn viss um að það munaði aðeins nokkrum árum að orðið kynvitund væri í nýrri íslenskri stjórnarskrá.  

 

„Robert E. Lee var heiðvirður maður“

Hvar myndi svona hugsun enda?

Umræðan um það að afmá þekkt mannvirki og sögulegar minjar að meira eða minna leyti vegna þess hverjir reistu þau er ekki ný af nálinni. Meira að segja má heyra slíkar raddir hér á landi. 

Sennilega hefur þessi viðleitni gengið lengst hjá vígamönnum Íslamska ríkisins, sem gengu hreinan berserksgang í því að eyðileggja merkar menningarminjar. 

Frægt var þegar Talibanar sprengdu Búddalíkneski í Afganistan hér um árið. 

En svona aðgerðir eru hæpnar, jafnvel þótt í minna mæli séu. 

Þótt Lenín (afsakið Marx, sjá aths) segði að trúarbrögð væru ópíum fólksins og virtist hafa á þeim fyrirlitningu í samræmi við þau orð, létu bolsévikar menningarminjar Kremlar standa þótt misslæmir keisarar hefðu staðið fyrir þeim. 

Af og til koma upp raddir um það að taka merki Danakonungs af Alþingishúsinu. Þá gleymist það, að Kristján níundi lét reisa Alþingishúsið sem konungur Íslands og að á þeim tíma stóð sjálfstæðisbarátta Íslands ekki um það að hvort hann væri þjóðhöfðingi Íslands, heldur hafði Jón Sigurðsson staðið fyrir því að staðið væri við Gamla sáttmála sem samings milli konungs sem einstaklings og Íslendinga. 

Kórónan fellur því undir merkilegar sögulegar minjar. 

Ef farið hefði verið út í það að afmá allar minjar um völd og framkvæmdir einvaldskonunga fyrri tíðar, hefði þurft að eyðileggja Skansinn í Vestmannaeyjum, sem var hernaðarlegt mannvirki hannað af Dönum, og "afmá" Stjórnarráðshúsið og Viðeyjarstofu, sem voru reist fyrir atbeina einsvaldskonungs í Kaupmannahöfn. 

Vilja afmá Taj Mahal úr sögu Indlands

Þarf frekar að skoða meginorsakir sigurs Trumps.

Jafnvel þótt upp komist um eitthvert leynimakk við Rússa í aðdraganda forsetakosninganna í fyrra og að fyrir liggi að gölluð kosningalöggjöf skilaði manni upp í forsetastól sem  ekki var með meirihluta atkvæða Bandaríkjamanna og raunar næstum þremur milljónum frá því, eru þetta ekki aðalorsakir sigurs Trumps heldur hitt, hvernig svona maður gat yfirleitt komist í gegnum allar forkosningarnar hjá öðrum aðalflokki BNA. 

Hann hefur í engu breytt hegðun sinni í embætti, heldur sakar hvern og einn, sem heldur fram staðreyndum, sem ekki henta honum, um lygar. 

Svo langt hefur þetta gengið að hann og fylgismenn hans, sem eru ekki aðeins ótrúlega margir vestra, heldur líka ótrúlega margir hér á landi, halda því blákalt fram að allir veðurfræðingar og vísindamenn sem fást við rannsóknir á veðurfari og náttúrufari á jörðinni, falsi allar tölur sínar og stundi eitthvert ótrúlegasta lygasamsæri sögunnar. 

Reka þurfi allt þetta fólk og fá í staðinn "alvöru"vísindamenn sem komist að "réttum niðurstöðum." 

Trump leitaði uppi óánægjuhópa í Bandaríkjunum, sem er farið hefur halloka vegna breytinga á atvinnuháttum af völdum tækniframfaranna sem bylting í fjarskiptum og alþjóðasamskiptum byggist á, og gaf einnig færi á því að þeir sem eru óánægðir með spillinguna í stjórnsýslunni í Washington hefðu hann sem eina frambjóðandann, sem ætlaði að berjat gegn þeirri spillingu. 

 

„Lygari“, segir Trump

Þetta eina atkvæði, sem myndar meirihluta, getur verið í hvaða flokki sem er.

Með hliðsjón af "handsprengju"tali er vafasamt að tala um sjö manna þingflokk sem "sigurvegara" kosninganna. 16 manna, 11 manna eða 8 manna þingflokkar hljóta frekar að vera það þótt þingflokkur Sjalla hafi minnkað um fimm þingmenn í kosningunum. 

"Handsprengja" Sigmundar Davíðs var lúaleg í garð Lilju Alfreðsdóttur og félaga hennar í Framsóknarflokknum, því að með því var gefið í skyn, að óheildindi hefðu leigið að baki öflugri áherslu á það að koma henni á þing. 

Hvað snertir meirihluta á þingi, er auðvitað betra að hafa hann stærri en einn þingmann. 

Þó sat Viðreisnarstjórnin sem fastast heilt kjörtímabil 1967-1971 með aðeins eins manns meirihluta, og svipað átti við þegar Steingrímur Hermannsson myndaði ríkisstjórn 1988 með jafnvel enn tæpari stöðu, pattstöðu í annarri þingdeildinni ef ég man rétt, og möguleika á að vinna ekkert hlutkesti í vali í nefndir, alls níu. 

En hann vann öll hlutkestin. 

Það er mest undir dýpra stöðumati komið hvort minnsti mögulegi meirihluti verður ofan á. 

Benedikt Gröndal hafnaði möguleika um myndun tæprar ríkisstjórnar krata og Sjalla 1979, og sagði Jón Balvin Hannibalsson síðar að það hefði verið "pólitískt umferðarslys".

Davíð 0ddsson lagði ekki í að halda áfram í tæpu sambandi við krata 1995 eftir mikið fylgistap krata, og Framsóknarflokkurinn lemstraðist það mikið í kosningunum 2007 þótt tæpur meirihluti héldi, að Geir Haarde sneri sér frekrar að Samfylkingunni. 

„Handsprengjan“ dregur úr líkum

Spurning hvort Sigurður Ingi ætlar "að taka Óla Jó á þetta".

Sigurður Ingi Jóhannsson getur í raun verið í firna góðri aðstöðu til þess að verða forsætisráðherra. Það mátti meðal annars ráða af orðum hans eftir fund með forseta Íslands þar sem hann minnti á möguleikana á því að mynda stjórn frá miðju nógu langt yfir til vinstri og hægri, þ. e. miðjustjórn. 

Rétt er að minna á það í því samhengi að það hefur aldrei gerst í fullveldissögu Íslands í 99 ár að formaður flokks yst á vinstri hafi orðið forsætisráðherra. 

1947 varð Stefán Jóhann Stefánsson formaður minnsta þingflokksins forsætisráðherra. 

Enn óvæntari varð útkoman 1978 þegar Framsóknarflokkurinn beið mesta ósigur sinn fram að því ásamt Sjálfstæðisflokknum, en þessir flokkar höfðu verið saman í stjórn. 

Ljóst varð því að samstjórn þessara flokka kom ekki til greina, þótt hún hefði áfram meirilhluta, vegna þess að Ólafur Jóhanesson, formaður Framsóknarflokksins ákvað frekar að nýta sér oddaaðstöðu flokksins og fara frekar í vinstri stjórn. 

Hann leyfði Benedikt Gröndal og Lúðvíki Jósepssyni að sprikla við stjórnarmyndunartilraunir, og kom síðan eins og svartur hestur inn á sviðið og myndaði stjórn. 

Spurningin er hvort Sigurður Ingi ætlar "að taka Óla Jó á þetta". 

Sigurður vill líka fá umboðið

Gölluð kosningalöggjöf skemmir fyrir.

Gallar kosningalöggjafarinnar sýnast ekki stórir þegar um er að ræða einn þingmann til eða frá eins og hjá Framsókn og Samfylkingu þar sem sá flokkurinn, sem fær meira fylgi fær færri þingmenn. 

En einn plús einn eru samt tveir og það hefur sitt að segja þegar þingmennirnir eru ekki margir. 

Svipað er að segja um fimm þingmanna hrun hjá Sjálfstæðisflokknum frá því í fyrra. Þetta hefur sitt að segja, og fylgishrunið var ekki svona mikið, heldur einfaldlega vegna gallaðrar kosningalöggjafar. 

Sjálfstæðisflokkkurinn fékk einum til tveimur þingmönnum fleiri í fyrra en samsvaraði atkvæðatölunni, -  en núna fær hann nokkurn veginn rétta tölu.   

Og enn einu sinni sést eitt af meira en hundrað atriðum í stjórnarskrá stjórnlagaráðs þar sem bætt hefði verið úr þessum galla.  

Tveir valkostir fyrir forsetann