"Öfugi endinn" getur verið rétti endinn.

Í tengdri frétt á mbl.is er greint frá þeirri skoðun ýmissa innan þingliðs Sjálfstæðismanna að það sé verið að byrja á öfugum enda ef fyrst sé hugað að liðsskipan nýs stjórnarmeirihluta og skiptingu ráðherrastóla, áður en lokið sé við málefnasamning. 

Með þessu sé verið að byrja á öfugum enda. 

En þá verður að huga að þeim aðstæðum sem komnar eru upp í stjórnarkreppunni. 

Einn gallinn við hið mikla vald einstakra ráðherra á Íslandi og skortur á samábyrgð ráðherra og´á því að líta á ríkisstjórn til fulls sem fjölskipaðs vald er sá, að afar oft strandar stjórnarmyndun á því hvernig ráðherraembættum er skipt. 

Því fleiri sem stjórnarflokkarnir verða, því færri ráðuneyti fær hver flokkur.

Síðan er eins og sumir flokkar eigi sér óskaráðuneyti. 

Þannig hefur Sjálfstæðisflokkurinn verið með dómsmálaráðuneytið í öllum þeim ríkisstjórnum sem ég man eftir að flokkurinn hafi tekið þátt í og menntamálaráðuneytið er flokknum lika kært. 

Reynslan í ríkisstjórnum á árunum 1942 til 1960 var sú að ósætti tveggja stjórnmálaleiðtoga var einna helsta vandamálið við myndun ríkisstjórna. 

1974 leystist hnútur með því að Ólafur Jóhannesson myndaði ríkisstjórn fyrir Geir Hallgrímsson og 1983 varð Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra í ríkisstjórn Sjalla og Framsóknar. 

Aðeins er ár síðan það var yfirlýst hjá Viðreisn að hún tæki ekki í mál að "verða þriðja hjólið undir stjórn Sjalla og Framsóknar. 

Þótt margt hafi breyst á því ári, sem liðið hefur, og engin svona yfirlýsing liggi fyrir hjá Vg er enn dálítil lykt af þriðja hjólinu undir vagni Sjalla og Framsóknar ef þessir þrír flokkar mynda stjórn og þess vegna kannski eina leiðin að Kata verði forsætisráðherra. 

Það væri því hugsanlega að byrja á öfugum enda að klára öll málefnin fyrst áður en hugað er að skiptingu ráðherrastólanna. 

 

Þreifingar við Sjálfstæðisflokk

Helst mögulegt í góðæri.

Dæmi um stjórnarmyndun yfir allt litrófið vinstri-hægri eru af augljósum ástæðum ekki mörg í íslenskri pólitík.

Til þess að slíkt sé hægt þurfa sameiginlegir hagsmunir tveggja "turna" að vera það miklir að það vegi upp málefnalega erfiðleika í slíku samstarfi. Einnig þarf að vera orðið nokkuð fullreynt að annað stjórnarmynstur gangi ekki upp. 

Dæmi um sameiginlega hagsmuni og / eða fullreynda aðrar möguleika er myndun "þjóðstjórnar" 1939 með þátttöku allra þingmanna nema þriggja. 

Í Evrópu var yfirvofandi stórstríð og Ísland var nær gjaldþroti en nokkru sinni fyrr. 

Þjóðstjórnin sat í fjögur ár, og eftir að hún sprakk fannst ekkert annað stjórnarmynstur í tvö ár og utanþingsstjórn sat á meðan. 

Þá tók við stjórn "yfir línuna" með því að Sjallar og sósíalistar mynduðu stjórn án næststærsta flokksins, Framsóknarflokks, og Ólafi Thors tókst að "fiffa" krata til að vera með með því að samþykkja einhverjar bestu almannatryggingar á byggðu bóli. 

Slíkt hefði verið ómögulegt fyrir Sjalla nema í mesta peningalega góðæri, sem gengið hafði yfir þjóðina. 

Gjaldeyrissjóðir landsmanna voru svo rosalega digrir erlendis að auk peninga til trygginga var fé til þess að umbylta sjávarútvegi með kaupum á nýtísku togurum fyrir bæði einarekin sjávarútvegsfyrirtæki og bæjarútgerðir. 

Ofan á þetta varð kaupmáttur langtum hærri en nokkru sinni í sögunni og á brast innflutningsæði og einkaneysla af nýrri stærð. 

Allt þetta þjónaði hagsmunum bæði verkalýðs og stóreignamanna, en gjaldeyrisforðinn þurrkaðist upp á tveimur árum og á skall mikil kjaraskerðing og vöruskömmtunarkerfi sem stóð til 1960. 

1980 var skollin á mesta alþjóðlega orkukreppa sögunnar með stórhækkun olíuverðs og verðbólgan var í nýjum hæðum. 

Þá var stjórnarkreppa leyst með því að hluti Sjálfstæðisflokksins gekk til liðs við Framsókn og Alþýðubandalag. 

Núna verður ástandinu helst líkt við 1944. Það eru ennþá peningar í spilunum, líkt og þá.

Í lokakappræðum stjórnmálaforingjanna fyrir kosningar var talað meira um peninga og nefndar fleiri og stærri milljarðatölur en heyrst hafa fyrr í slíkum umræðum.

En að vísu ríkir óvissa um kjarasamninga og spáð er minnkandi hagvexti. En það gerir stjórn á breiðum grundvelli jafnvel nauðsynlegri í hugum margra, jafnt til hægri og vinstri. 

Síðast þegar Vg var í stjórn var það brunarústastjórn með erfiðustu verkefnum sem nokkur stjórn hafði fengist við fram að því og ekki möguleiki á neinu öðru en að gera óvinsælar ráðstafanir. 

Það er óvíst að Vg muni bjóðast annað jafn gott tækifæri og nú til að vera í annars konar stjórn, sem hefur úr einhverju að spila.

Sagt er að Katrín geri kröfu um forsætisráðherrastól, en í raun er staða Sigurðar Inga Jóhannssonar sterkust ef togast verður á um forsætisráðuneytið. 

Hjörleifur Guttormsson stakk strax upp á slíkri stjórn um daginn. Það segir sína sögu.  

Sjálfstæðisflokkur sér tvo vænlega kosti