Ástalíf Grýlu varð fyrst opinbert fyrir meira en hálfri öld.

Fram á sjöunda áratug síðustu aldar var að sönnu mikið fjallað um Grýlu og Leppalúða í íslenskum þjóðsögum og kvæðum og vísum um jólin, en ekki er vitað um að nokkru sinni hafi verið minnst orði á sambúð þessara hjóna. 

Úr þessu var þó bætt þegar jólasveinninn Gáttaþefur frumflutti nýtt lag um Grýlu, "Ó, Grýla!" á úti jólaskemmtun fyrir fjölda fólks á Hallærisplaninu, sem síðar fékk heitið Ingólfstorg.

Eftir að lagið rataði síðan inn á breiðskífuna "Krakkar mínir, komið þið sæl!" varð ástalíf þeirra hjóna loks þjóðkunnugt. 

Eftir að búið er að lýsa Grýlu og háttalagi hennar og högum í nokkrum erindum, sem öll enduðu svona: 

 

"Ó, Grýla! Ó, Grýla!

Ó, Grýla,

í gamla hellinum!" 

 

hljóðar lokaerindið svona: 

 

Og hjá þeim Grýlu´og Leppalúða´ei

linnir kífinu, 

þótt hann Grýlu elski alveg

út af lífinu. 

Hann eltir hana eins og flón

þótt ekki sé hún fríð. 

Í sæluvímu sama lagið 

syngur alla tíð:  

 

:,: Ó, Grýla! Ó, Grýla! 

Ó, Grýla, ég elska bara þig!:,:

 

Þarna er í fáum, en hnitmiðuðum orðum, bæði lýst því, að sambúð þeirra Grýlu og Leppalúða sé afar stormasöm en jafnframt sagt að það sé ofurást Leppalúða á henni, sem haldi sambandinu við. 

Í framhaldinu er gefið í skyn að þessi ást Leppalúða á henni og fölskvalaus hrifning og tryggð sé óskiljanleg. 

Í laginu "Gamli Leppalúði" sem var gert síðar og kom út nokkrum árum á eftir "Krakkar mínir, komið þið sæl", er sagt örlítið nánar frá Leppalúða, og kemur þar fram líkleg ástæða þess hve heitt hann elskaði Grýlu í stefi, sem er endurtekið aftur og aftur:

 

"Gamli Leppalúði,

ljótur með svartan haus!"

 

Það  var sem sagt nokkuð jafnt á komið með þeim og greinilegt, að hann mátti þakka fyrir það að Grýla leit við honum.

Í lokaerindinu kemur átakanlega fram hve Grýla var honum dýrmæt, meðan hennar naut við: 

 

En nú er hann Leppalúði fölur og fár

og flakkar um öræfin gugginn og grár, 

slappur og tinandi, horað hró, 

því hann er svo einn síðan Grýla hans dó. 

 

Á bak við þessar fáu setningar um þau skötuhjúin býr greinilega mikil og dramatísk saga um langa og stranga ævi þessara litríku hjóna, sem gæti orðið efni í mikla örlagasögu. 

Nú hefur Gáttaþefur öðru sinni veitt upplýsingar um foreldra sína á baksíðu Morgunblaðsins. 

Ekki ber sögum hans núna alveg saman við söguna frá því fyrir rúmri hálfri öld, en vegna þess hve langt er um liðið, er skiljanlegt að eitthvað skolist til hjá honum á svona mörgum árum. 

En það er þó viss samsvörun í því að ástarsögur eigi huga Grýlu allan og að Leppalúði sé kominn á flakk. Ástin og flakkið voru sterk stef í sögunni í söngvunum um þau hér um árið. 

 

 


mbl.is Grýla dottin í ástarsögurnar
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Ljósár á milli málanna, sem skóku þjóðina 1976 og 2017.

Þegar "málið, sem skók íslensku þjóðina" 2017 er borið saman við "málið, sem skók þjóðina 1976" eru himinn og haf á milli þessara tveggja mála hvað snertir rannsókn þeirra og alla umgjörð. 

Í málinu 2017 er byggt á afar umfangsmiklum efnislegum sönnunargögnum og rannsóknarferli, sem var eins opið og unnt var og bauð þar með upp á afar mikilvæga þátttöku almennings og þess fjölda fólks, sem tók þátt í leitinni að þeim, sem saknað var og endaði með því í lok rannsóknar lá nánast allt efnislega fyrir, sem unnt var að festa hendur á. 

Í "málinu sem skók þjóðina 1976" og olli raunar titringi og stórum skjálftum í þjóðlífinu allan tímann milli 1974 og 1980, allt frá almenningi, fjölmiðlum og næturlífi til Alþingismanna og ráðherra, blasir við gerólík mynd, ekki eitt einasta efnisegt sönnunargagn, ekki einu sinni lík, vettvangur eða morðvopn.

Svo mjög eru málslokin 2017 vel rökstudd með gögnum og "hafin yfir skynsamlegan vafa" að afar ólíklegt er að það mál muni aftur komast í hámæli. 

Öðru máli gegnir um Guðmundar- og Geirfsinnsmálið. Þau verða fleinn í holdi íslensks þjóðlífs um aldur og ævi og eina mögulegu málalyktirnar geta varla orðið aðrar en þær, - hvenær sem þær verða,-  að allir þeir, sem sakfelldir voru, líka Erla Bolladóttir, verði hreinsuð og sýknuð á grundvelli æpandi skorts á sönnunargögun og forkastanlegrar meðferðar á sakborningum.  

 


mbl.is Málið sem skók íslensku þjóðina
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Martröð tveggja ríkja með drauma um stórveldisdýrð.

Eftir lok Kalda stríðsins og hrun Sovétríkjanna tók við upplausnarástand í fyrrum risaveldi kommúnismans. Þrátt fyrir óviðráðanlega galla þessa kúgunarkerfis hafði heilbrigðiskerfið virkað einna skást inni í því. 

Jafnt aðgengi að því fyrir sem flesta hafði híft lífslíkur upp, þótt landlægt áfengisböl kæmi í veg fyrir að meðalævin yrði eins löng og hjá þeim vestrænu þjóðum sem komust lengst í láta blandað velferðarhagkerfi dafna. 

Óskilvirkt efnahagskerfi kommúnismans hrundi og leiddi af sér vaxandi spillingu, ójöfnuð og skort, sem lækkaði lífslíkur Rússa jafnt og þétt, enda versnaði áfengisbölið ef eitthvað var. 

Draumur Vladimirs Pútíns um endurreisn dýrðar stórveldisins Rússlands hefur að vísu endurreist getu herafla landsins að hluta, en efnahagskerfið sjálft er einhæft og margfalt minna en eðlilegt er. 

Donald Trump lyftist til valda á svipuðum forsendum, í krafti draums um endurreisn fyrri "dýrðar hinna voldugu Bandaríkja." 

Hin fyrri dýrð byggist á fortíðarhyggju, trúnni á hinn takmarkalausa hagvöxt efsta stigs neysluhyggjunnar sem þjóðir heims eiga eftir að fá í bakið þegar líður á þessa öld. 

Hluti af þessari dýrð felst í því að eyðileggja þann vísi að velferðarkerfi, sem fólst í Obamacare, og færa það fé, sem "sparaðist" við að minnka útgjöld til þess, yfir í skattalækkanir til þeirra sem betur væru megandi, auka útgjöld til hermála og aflétta eftirliti og auka frelsi gróðaafla, sem láta afleiðingar gerða sinna sig engu varða. 

Liður í því var til dæmis það að nota hæstarétt, sem er kominn með hægri slagsíðu eftir að Republikana forsetarnir Reagan og Bushfeðgar settu þar inn sína menn, til aflétta hömlum á því að fjársterkir aðilar gætu keypt sér stuðning þingmanna með því að fjárframlög til þeirra væru ekki háð neinum takmörkunum. 

Afleiðingarnar láta ekki á sér standa. Spilltir þingmenn, studdir af ópíumiðnaðinum, hafa komið í gegn lagabreytingum sem lamar lyfjaeftirlit Bandaríkjanna svo mjög, að læknadóp og aðrir fíkniefnastraumar leika að mestu lausum hala og hafa þegar skrúfað upp dánartíðni af áður óþekktri stærð meðal fólks á öllum aldri. 

Með því að lama Obamacare mun ótímabærum dauðsföllum fjölga á ný, en áætlað hefur verið að tvær milljónir Bandaríkjamanna deyi um aldur fram árlega vegna þess að þeir verða sviptir möguleikum á að leita læknisþjónustu. 

Merkilegt er að sjá hve margir dá og dýrka þessa endurheimtu dýrð ofurkapítalismans, sem er knúin áfram af spillingu, skammtímagræðgi og rányrkju. 

A sama tíma og Trump rökstyður fjandskap við Mexíkóa og byggingu risavaxins múrs á landamærum BNA og Mexíkó með því að fíkniefni streymi frá Mexíkó, er sett í gang ástand innan Bandaríkjanna sem stóreykur eftirspurn eftir þessum fíkniefnum. 

En eins og sanntrúaðir kapítalistar og auðhyggjumenn ættu að vita, er engin leið að hefta framboð, ef eftirspurnin er langt umfram framboðið. 

Með fjandskapnum við Mexíkó er verið að hengja bakara fyrir smið, allt í krafti ofurtrúar á dýrð hinnar óheftu og skammsýnu gróðahyggju, sem nú er ætlunin að láta knýja upp endurvakta stórveldisdýrð og "hernaðarlega og efnahagslega yfirburði" Bandaríkjanna. 

Sem verði meðal annars notaðir gegn vaxandi hernaðarmætti Rússlands og Kína, en í Rússlandi er það þrá Pútíns eftir fyrrum dýrð og veldi Rússlands, sem knýr hernaðaruppbyggingu hans áfram. 

Liður í endurvakningu fyrri "dýrðar hinnar voldugu Ameríku" er að endurvekja störf vestra sem hafa orðið úrelt vegna tækniframfara, og skapa atvinnu í einhliða afturhvarfi þessara starfa og verndartolla í boði helstu ráðgjafa og samstarfsmanna Trumps, sem koma úr röðum olíuframleiðenda, kolaframleiðenda og annarra forsvarsmanna mestu rányrkju, sem mannkynssagan kann frá að greina. 

Það er táknrænt fyrir þröngsýni Trumps, að hann umgengst næstu amerísku nágranna sína nánast eins og þeir búi í annarri heimsálfu. Hjá honum á orðfærið "We Americans" á aðeins við um Bandaríkjamenn. 

Nú er hann búinn að bæta því á syndalistann í minnisbók sinni, svo að í minnum verði haft, að Kanada studdi hann ekki í Jérúsalemsmálinu.  

Vaxandi auðræði og keppni í því að ganga sem harðast að takmörkuðum auðlindum jarðar er svo mikil, að aukinn ójöfnuður og minni lífslíkur eru léttvæg fundin af þeim, sem vilja feta gamalkunna braut úlfúðar og átaka þjóða heims, sem náði flugi í kreppunni miklu fyrir tæpum 90 árum, en kreppan sú var eingöngu af mannavöldum og átti upptök sín í "dýrð hinnar voldugu Ameríku."  

Sóun mannslífa ætti að vera martröð fyrir þá sem þrá framfarir. En hjá Trump og Pútín verður það ekki raunin. Draumar um hráa hernaðarlega og efnahagslega dýrð stórkapítalsins eru látnir hafa forgang.   

 


mbl.is Lífslíkur Bandaríkjamanna lækka
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Brugðist við nauðsyn eftir Hrun. Af hverju ekki nú?

Úrskurðir kjararáðs eru mannanna verk byggð á lögum og reglum sem líka eru mannanna verk, nánar tiltekið stjórnmálamanna. 

Þegar nauðsyn var á samstilltu átaki eftir Hrunið til að hafa hemil á launahækkunum, sem myndu auka verðbólguna, gekkst Jóhönnnustjórnin fyrir því að laun æðstu ráðamanna væru lækkuð í takt við tímann og brýna nauðsyn. 

Það er ekkert síður nauðsyn nú að koma í veg fyrir að öllum launamálum landsmenna verði stefnt í uppnám, vinnudeilur og "höfrungahlaup" með tilheyrandi verðbólgu. 

Af hverju geta ráðamenn þjóðarinnar ekki gengist fyrir svipuðum aðgerðum og eftir Hrunið? 

Það var nú einu sinni ekki Guð almáttugur sem setti lögin um kjararáð, er það?


mbl.is Notalegt undir pilsfaldi kjararáðs
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Bloggfærslur 23. desember 2017

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband