Of loðin mörk á milli vistmildra bíla og vistvænna.

Tilvist og vinsældir Mitsubishi Outlander tengiltvinnbílsins eru táknræn fyrir þá tæknilegu áskorun, sem óhjákvæmileg orkuskipti þessarar aldar hefur skapað.

Outlander er í stærri kantinum og það þungur og dýr, að það er obbanum af fólki ofvaxið að fjárfesta í honum. 

En hann kemur í góðar þarfir hjá fjölmennri vel stæðri millistétt.  

Þegar Toyota Prius var valinn bíll ársins í Evrópu 2007 gafst mér færi á að aka slíkum bíl í Kaupmannahöfn.

Í ljós kom, að sparneytni bílsins var mjög orðum aukin, og var ekki meiri en hjá sparneytnustu dísilbílum af svipaðri stærð. 

Aðalástæðan var sú að Prius var ekki "tengiltvinnbíll", þ. e. það var ekki hægt að tengja hann við rafmagnskerfi og hlaða hann. 

Þegar þar að auki er gætt að því, hve flóknari smíð svona bíll er en hreinn rafbíll, er ofmælt að tala um vistvæna bíla. 

Strangt til tekið hefur algerlega vistvænn bíll ekki enn litið dagsins ljós, og orðið vistmildur er kannski skárra. 

Toyota varð að gera Prius svo straumlínulagaðan, að 0,26 cx var nýtt met, en þetta var óhjákvæmilegt, því að um leið og bíllinn var kominn út á þjóðvegahraða, varð rafhreyfillinn algerlega háður bensínhreyflinum. 

Þegar forsetaembættið íslenska var látið hafa Lexus lúxustvinnbíl, voru jafnstórir og öflugir dísilknúnir lúxusbílar jafnvel enn sparneytnari. 

Og slíkir bílar voru mun einfaldari að gerð og þar af leiðandi með minna samanlagt kolefnisspor. Tvinnbílarnir fengu niðurfellingu gjalda en ekki dísilbílarnir. 

Þetta fannst mér ósanngjarnt, og breyta litlu þótt í ljós kæmi að sótagnir úr dísilbílum gætu valdið varasamri mengun í miklu þéttbýli og stórborgum. 

Nú er verið að setja kröfuharðari staðla fyrir dísilinn, og hann er því ekki úr sögunni enn. 

Hlálegt var á sínum tíma að sjá Hollywoodstjörnur og frægt fólk flagga tvinnbílum þess tíma, sem ekki voru tengiltvinnbílar. 

Ólafur Ragnar forseti var alveg með á nótunum, þegar ég benti honum á samanburðinn á Lexusnum og Benz og BMW dísilknúnum keppinautum: "Það, sem ræður er P.R.-ið" sagði Ólafur. 

Nú er hins vegar mikið að gerast í sambandi við tengiltvinnbíla, bæði vegna tvöföldunar á orku rafhlaðna, samanber Nissan Leaf og fleiri. 

Það kemur sér sérlega vel fyrir þá tengiltvinnbíla, þar sem drægnin á rafhlöðunni einni hefur aðeins verið 30-40 kílómetrar. 

BMW i3 er athyglisverð nálgun, - lítil tveggja strokka bensínvél ásamt öflugri og langdrægri rafhlöðu. 

Gallinn við tengiltvinnbíla er sá, að séu eigendurnir latir við að hlaða þá fyrir notkunina í þéttbýli, verður hluti bensíneyðslunnar mun meiri en æskilegt væri. 

Helsti kostur Outlander og annarra tengiltvinnbíla er sá, að aldrei þarf að hafa neinar áhyggjur af rafmagnsleysi.  

Samvinna bensínvélarinnar og rafhreyfilsins er sérlega heppileg. 

Við það að byrja að kynnast smælkis-rafbílnum Tazzari sýnist mér þar koma til greina, að breyta honum lítillega til að gera hann dýrlega umhverfismildan tengiltvinnbíl, sem væri á færi sem flestra að eignast.  

Stærsti kostur slíks bíls yrði að Tazzari býður nú þegar upp á svo gott rými fyrir tvo menn, sem sitja hlið við hlið, að menn gleyma því hvað hann er stuttur að aftan. 

Núna er Tazzari-örbíllinn hreinn rafbíll með um 100 km drægni að sumarlagi, en af því að hann er svo léttur, aðeins um 700 kíló, myndi nægja að setja í framendann á honum 400cc eins strokks Suzuki bensínhreyfil sem er 33 hestöfl og knýr Suzuki Burgman 400 vespuhjólið. 

Slíkur hreyfill með sinni afar einföldu sjálfsskiptingu myndi taka sáralítið pláss í framenda Tazzari og knýja framhjólin. 

Til að vinna upp rýmið, sem hreyfillinn og 15 lítra bensíngeymir tækju, myndi nægja að lengja bílinn um ca 20 sentimetra fyrir aftan sætin tvö, hafa afturhjólin 20 sm aftar, og færa þangað rafgeyma, sem nú eru frammi í, en þurfa að víkja fyrir hinni ofursmáu bensínvél.

Geymar bílsins myndu verða af hinni stórbættu nýju gerð, með tvöfalt meiri orkugeymd en nú er, og rafhreyfillinn yrði 33 hestöfl í stað 20 og myndi halda áfram að knýja afturhjólin.  

Bíllinn aðeins rúmlega 900 kíló, tvöfalt léttari en Mitsubishi Outlander og miklu ódýrari. Af reynslunni af 20 hestafla rafhreyfli fyrir 700 kílóa Tazzari, myndi 33ja hestafla rafhreyfill verða kappnóg fyrir þann óvenjulega aldrifsbíl, sem yrði álíka langur og gamli Mini var. 

Og þegar menn vildu gefa verulega í og spretta úr spori eru 33 bensín-hestöfl og 33 rafhestöfl nóg til að gefa hröðun úr 0 í 100 á 10 sekúndum. 

Og drægni rafhlaðnanna einna gæti verið á bilinu 150-280 kílómetrar. 

Outlander langvinsælastur meðal vistvænna

"...einn grænasti málmur í heimi..."

Í tengdri frétt á mbl.is er greint frá því að ein af forsendum hópmálsókn gegn United Silicon í Helguvík sé sú, að fyrirtækið hafi veitt villandi og rangar upplýsingar um starfsemina þegar það leitaði hófanna með að reisa verksmiðjuna. 

Þetta er ekki eina dæmið um skipulega afvegaleiðingu og villandi auglýsingar á þessu sviði. 

Yfir hátíðirnar horfðu og hlýddu landsmenn nær stanslaust á stórar og dýrar sjónvarpsauglýsingar álveranna þar sem beinskeyttur áróður um ágæti stóriðjunnar var spyrtur við mun styttri jóla- og nýársóskir. 

Það er ekki beinlínis smekklegt að nota hreinræktaðan áróður um eigið ágæti undir yfirskini jóla- og nýjárskveðja. 

Hvað myndu menn segja um auglýsingu bílaumboðs sem auglýsti:

"Við hjá Kötlu seljum einhverja allra bestu, hagkvæmustu, umhverfismildustu og best hönnuðu bíla, sem framleiddir eru í heiminum. Gleðileg jól."  

Í auglýsingu Norðuráls var hamrað á síbylju um að álverið framleiddi "...einn grænasta málm í heimi." 

Víst er ál umhverfismildara en stál, en takið eftir orðalaginu, "...einn grænasta málm í heimi.." en ekki "grænasta málm í heimi" eins og fyrrum heyrðist oft sagt. 

Í þessu eina orði er fólginn ákveðinn varnagli, því að enda þótt í myndum af uppruna orkunnar, sem Norðurál notar í áróðursauglýsingu sinni, séu að mestu notaðar myndir af rennandi tæru vatni, er stór hluti orkunotkunar fyrirtækisins fólginn í kaupum á orku frá þeim gufuaflsvirkjunum á Íslandi, sem eru hvað fjærst því að flokkast undir sjálfbæra þróun og nýtingu á "hreinum og endurnýjanlegum orkugjöfum." 

Þvert á móti var vaðið af stað í upphafi við hreina rányrkju þar sem orka virkjunarsvæðanna verður kláruð á nokkrum áratugum, er þegar byrjuð að dvína eins og sést bæði á tölum um afköst svæðanna og það, að þau hafa fallið niður um allt að 18 sentimetrum, svo að sjór er byrjaður að flæða inn í Staðarhverfi fyrir vestan Grindavík. 

Í Noregi eru álver, sem nota eingöngu algerlega hreina og endurnýjanlega vatnsorku bergvatnsáa, sem ekki fylla heilu dalina upp af drullu eins og til dæmis Kárahnjúkavirkjun. 

 

Einnig má huga að notkun orðsins "málmur" þegar talað er um "einn grænasta málm í heimi." 

Með því er til dæmis gefið í skyn að ál sé alfa og omega nýtingar léttra, sterkra og umhverfismildra efna, til dæmis í flugvélaiðnaði. 

En í þein iðnaði og víðar hefur álið fengið skæðan keppinaut þar sem eru svonefnd "koltrefjaefni" (composite) sem gefa mun meiri og varanlegri styrk til langframa en ál. 

Notkun koltrefjaefna fer hraðvaxandi í flugvélum, og besta dæmið verða nýjar þotur, þar sem sterkasta vígi álsins í flugvélasmíði fram að þessu, vængirnir, verða úr slíkum efnum en ekki úr áli. 

 

Hópmálsókn undirbúin gegn United Silicon