Margþætt lausn.

Fjölgun íbúa á höfuðborgarsvæðinu um 70 þúsund til ársins 2040 mun skapa þörf fyrir minnst 50 þúsund aukabíla ef ekki 70 þúsund ef engu verður breytt. 

Dæmið gengur ekki upp við að koma 50-70 þúsund viðbótarbílum af núverandi meðalstærð fyrir í gatnakerfinu, sem þegar þekur helming hins byggða svæðis.

Það verður að leita margþættra leiða til þess að leysa vandann. Að einblína á eitt atriði er ekki nóg. 

Til dæmis er óvissan um það hve miklu Borgarlína fær áorkað of mikil til þess að aðeins sé einblínt á hana. 

Það var fyrir tilviljun sem ég sat uppi með rafreiðhjól fyrir þremur árum, sem ég gat ekki selt og varð að nota sjálfur. 

Þá sögðu sumir við mig: "Þú ert hræsnari, vilt ekkert leggja af mörkum sjálfur." Sem var að vísu ekki alveg rétt, því að ég reyndi eftir fremsta megni að nota eins litla og sparneytna bíla og unnt var. 

En gagnrýnendurnir sögðu að ég ætti að leggja af mörkum við kolefnisjöfnuð í gegnum skógrækt og landgræðslu og styðja Borgarlínuna. 

Bæði atriðin byggjast á því að leggja fram krafta og fé í aðgerðir, sem ekki fara að verða að gagni fyrr en eftir mörg ár eða jafnvel áratugi. 

Og skógrækt og landgræðsla, svo þarft sem slíkt má teljast, leysa ekki umferðarvandann í Reykjavík. 

Ég sagðist á opinberri ráðstefnu ætla að leita að "rafbíl litla mannsins" og sökkti mér því niður í alla fáanlega þekkingu um önnur samgöngutæki en bílana, sem höfðu verið eitt af mínum nördasviðum í næstum 70 ár. 

250 þúsund króna rafreiðhjólið var fínt, en vegna búset minnar austast í Grafarvogshverfi nýttist það ekki alltaf til ferðalaga í borginni og alls ekki í ferðum út á land þótt ég færi nokkrar slíkar. 

Þar með varð lausning sú að við bættist 450 þúsund króna létt"vespuhjól", sem hægt var að fara á á þjóðvegahraða um allt land fyrir brot af þeirri eyðslu, mengun og kostnaði sem bíll veldur. 

Þess utan losnar eitt rými fyrir bíl í umferðinni fyrir hvert slíkt lítið en þó hraðskreitt hjól, bæði á götunum og á bílastæðum. 

Í þessi tvö ár hefur aldrei komið vika svo að ekki hafi verið hægt að ferðast á hjóli vegna veðurs, og farnar ferðir á vélhjólinu út á land.

En engu að síður blasti við að í einstaka tilfellum kynni þó að þurfa meira skjól og rými en litla vespuhjólið veitir. 

Fyrir tilviljun rakst ég á bílasölu á minnsta, ódýrasta og umhverfismildasta rafbíl landsins, tveggja sæta en þó með 100 km drægi og 90 km hámarkshraða, og það er viðráðanlegt fyrir lífeyrisþega eða láglaunamann að borga 20 þúsund krónur mánaðarlega til að eignast slíkan bíl en að borga 53 þúsund krónur á mánuði fyrir rafbíl af þeirri gerð sem nú seljast mest. Þegar bensínsparnaður er dreginn frá verður mánaðarleg afborgun í raun 10 þúsund á litla rafbílnum en 43 þúsund á stærri rafbílnum. 

Þessi rafbíll er tveimur metrum styttri en meðalbíll og sparar því bæði rými og er meðfærilegri í gatnakerfinu en meðalbíll. 

Með þessu þrennu hefur persónulegt kolefnisspor mitt minnkað um 85%, - og það sem meira er, nú þegar, en ekki eftir einhverja áratugi. 

Í ljósi þessa má setja upp eftirfarandi hugmyndir: 

1. Betri nýting einkabíla, með ívilnunum til handa þeim, sem minnst rými taka. (Aðeins eins metra stytting meðalbíls losar um 100 kílómetra af malbiki daglega á Miklubrautinni, sem nú er þakið einkabílum. Það þarf ekki 1500 kíló af stáli til að flytja 100 kíló af mannakjöti (meðalfjöldi í bíl er 1,1)) Japanir hafa tekið til þessa bragðs og það hefur gefist vel. 

2. Nútímalegt tölvuvætt kerfi á innsigluðum mælum, sem menn geti fengið að setja um borð í farartæki sín til að sýna fram á ekna vegalengd sem sé það lítil, að þeir fái ívilnanir í gjöldum í samræmi við litinn akstur. Þetta getur auðveldað eign á bíl númer 2 á heimilinu til ferða utanbæjar eða með fleiri um borð en tvo. Þótt svona kerfi kosti fé, er geysimikill ávinningur fólginn í því að minnka þörfina á einum stórum bíl til allra ferða á heimilinu. 

3. Ívilnanir gagnvart vélhjólum með 125cc vélar eða minni og einnig á rafhjólum stærri og aflmeiri en 25km/klst 250 vatta hjólin, sem nú sjást eingöngu á götunum á sama tíma sem hraðar framfarir eru í gerð stærri og öflugri rafhjóla. 

4. Lagfæringar á helstu flöskuhálsum umferðarinnar, og þar koma auk mislægra gatnamóta eða jarðganga bæði til greina opnir stokkar og breikkun með viðráðanlegum uppkaupum á húsum. (T.d. á Miklubraut við gatnamótum við Rauðárárstíg, Nóatún og Háaleitisbraut. 

5. Ókeypis í strætó og bætt hjólastígakerfi. 

6. Borgarlína í áföngum með nógu örri tíðni vagna og metinn árangur hvers áfanga jafnóðum áður en lagt er í lengingu. 

7. Sjálfkeyrandi bílar og deilibílakerfi sem hluta af lausninni, en ekki má ofmeta þessi atriði. 

Fleira mætti nefna auk nánari rökstuðnings fyrir hverju atriði. 

 

 

Stokkar greiði fyrir umferð

Hvenær sem er getur Hekla gosið eftir klukkustund.

Gríðarlegar framfarir hafa orðið hér á landi í mælingum á jarðskjálftum og landi, sem hafa komið á undan alls 21 gosi á 41 ári, frá Heimaeyjargosinu til Holuhraungossins 2014. 

Þó sáu menn það ekki fyrr en eftir að gosið í Heimaey hófst, að skjálfti fyrir gosið hafði verið fyrirboði þess, en það var vegna þess að einn þeirra þriggja skjálftamæla, sem þurfti tið að staðsetja gosið, var ekki virkur. 

Mælafjöldinn og nákvæmnin eru orðin það mikil, að oft hefur aðdragandinn gefið vísindamönnum tækifæri á að spá fyrir með býsna mikilli nákvæmni, hvenær gos yrði. 

Eitt eldfjall hefur samt nokkrra sérstöðu, því miður, en það er sjálf Hekla, sem öldum saman var lang þekktasta eldfjall Íslands, og víða eina eldfjallið, sem þekkt var í útlöndum. 

Gosinu árið 2000 var spáð með innan við klukkustundar fyrirvara, en vitað var fyrir það gos, að land hafði lyfst á svæðinu, sem fjallið er á, upp fyrir þá stöðu, sem það var í fyrir gosið 1991. 

Nú hefur hefur þessi landhækkun staðið lengur og orðið mun meiri en 2000, en ekkert gerist. 

Það eina; sem spá má fyrir um, er að þegar þar að kemur muni verða hægt að spá fyrir um gos með um einnar klukkustundar fyrirvara. 

Útlendingar spyrja stundum, hvaða eldfjall sé líklegast að gjósa næst. Svarið kemur þeim á óvart:  Það eru Grímsvötn, Bárðarbunga og Katla innan nokkurra vikna eða mánaða, - og hugsanlega Öræfajökull líka, -  en Hekla getur orðið á undan þeim öllum með klukkustundar fyrirvara hvenær sem er. 

Eldgosin gera boð á undan sér