Man nú nokkur Loftleiðir, Arnarflug, Íslandsflug og Iceland Express?

Fróðlegt er að rifja upp sögu nokkurra "lággjaldaflugfélaga" í íslenskri flugsögu þegar forstjóri WOW air hefur lýst því yfir að mistakist hafi að afla fjár til að halda rekstri félagsins áfram.  

Á sjðtta áratugnum bundust flugfélög heimsins samtökum um að koma á einokun á flugfargjöldum í gegnum Alþjóðasamband flugfélaga, IATA. 

En einokunin hélst ekki til lengdar, vegna þess að lítið íslenskt flugfélag, Loftleiðir, stóð utan samtakanna og bauð lægri fargjöld með því að kaupa hægfleygari og lágfleygari flugvélar sem buðust á góðum kjörum þegar einokunarflugfélögin seldu þessar vélar og tóku í notkun skrúfþotur og síðar hreinræktaðar þotur. 

Með þessu varð til fyrirbæri sem stundum var nefnt Loftleiðaævintýrið, og fékk framlengingu þegar Loftleiðir keyptu Canadair 44 skrúfuþotur og flugu þeim í samkeppni við hraðfleygari og háfleygari stórþotur einokunarflugfélaganna. 

Lága verðið hjá Loftleiðum hélst þar til utannaðkomandi áhrif í formi stórfelldrar hækkunar eldsneytisverðs gerði reksturinn erfiðan, en þá voru Loftleiðir búnir að taka í notkun DC-8 þotur, sem voru jafn hraðfleygar og vélar keppinautanna. 

Niðurstaðan varð að sameina Loftleiðir og Flugfélag Íslands í eitt flugfélag, icelandair. 

Margir Loftleiðamenn töldu að við sameininguna hefði hlutur Loftleiða verið stórlega vanmetinn. 

Stofnun flugfélagsins Arnarflugs var tilraun til að rjúfa einokunarástandið, en það félag var keyrt í þrot. 

Hvað um það, að mestu hélst einokun á fargjöldum og flugi bæði innanlands og í millilandaflugi Íslendinga, sem stóð til 1995. 

Þetta var dýrðartími Kolkrabbans svonefnda. 

En 1995 var innanlandsflugið gert frjálst eftir rúmlega 40 ára einokun Flugfélags Íslands. 

Nýtt flugfélag, Íslandsflug hóf þá samkeppni við Flugfélag Íslands og bauð helmingi lægri fargjöld. 

En hið nýja félag hafði ekki þann mikla bakstuðning sem Flugfélag Íslands hafði, og var notaður til að bjóða jafn lág fargjöld og Íslandsflug. 

Íslandsflug þoldi ekki þetta áhlaup og gafst upp. Við tók einokun í fluginu að nýju. 

Ein merkasta frétt ársins 2003 var stofnun flugfélagsins Iceland Express, sem bauð upp á samkeppni í flugi til og frá landinu. 

Með því var aflétt því heljartaki, sem verið hafði á þessu lífsnauðsynlega flugi fyrir eyþjóð, en ferðaþjónustusprengjan í kjölfar Eyjafjallajökulsgossins 2010 aflétti að fullu því óhagræði sem fjarlægð landsins sem eylands frá öðrum löndum hafði valdið allar götur frá fyrsta millilandafluginu eftir Seinni heimsstyrjöldina.

Einokun í innanlandsflugi hefur að mestu verið haldið með þeim árangri, að dæmi eru um að það kosti 87 þúsund krónur að fljúga fram og til baka milli Egilsstaða og Reykjavíkur.

Uppgangur WOW air og Loftleiða byggðist á lágu eldsneytisverði þegar ákveðið var að fara út í flugreksturinn. 

Í báðum tilfellum breyttist þessi forsenda, - hjá Loftleiðum með stórhækkuðu verði í kjölfar óróa í Miðausturlöndum. 

Á internet Explorer hefur verið stundað að birta lista "álitsgjafa" þar sem ýmsum fyrirbærum í ferðaþjónustuinni er raðað eftir gæðum. 

Þar hefur meðal annars birst listi yfir "verstu flugfélög heims" og raða lággjaldaflugfélögin sér í efstu sætin á þeim lista, þannig að WOW air er dæmt sem "versta flugfélag heims." 

Þegar litið er á atriðin sem eiga að réttlæta þennan harða dóm, kemur í ljós að fargjöldin eru ekki tekin með í reikninginn! 

Atriðin sem talin eru styrkja þessa niðurstöðu eru ekki minna öryggi vélanna, heldur hið augljósa, minni þjónusta varðandi farangur og upplýsingagjöf,- þau atriði sem gera þessi félög kleyft að bjóða lág fjargjöld. 

Það eitt sýnir mikla ósanngirni að taka verðið ekki með í reikninginn, því að gengi þessara flugfélaga byggist á því, að lág fargjöld gefa fjölda fólks tækifæri á að nýta sér flugið sem annars hefði ekki efni á því.

Að bera saman söluvöru án þess að taka verðið með í reikninginn er vægast sagt sérkennileg aðferð.  

Þetta stingur til dæmis í stúf við ýmsan samanburð sem sjá má á öðrum sviðum. 

Sem dæmi má nefna í þýskum vélhjólabókum, að enda þótt BMW merkið sé algengst í Þýskalandi í krafti mikillar fjölbreytni, eru mest seldu einstöku gerðirnar Honda SH og Vespa í flokki vespuhjóla í Þýakalandi, en í flokki almennra hjóla er Yamaha MT-O7 mest selda hjólið. 

Það byggist á samspili gæða og lágs verðs hjóls sem eru af meðalstærð.

Nú er að sjá hver örlög annarra lággjaldaflugfélaga en WOW air verða. Félögin eru það mörg að einhver þeirra ættu að geta staðið storminn af sér, en samt kannski með því að hækka fargjöldin eitthvað.   

Þess má geta að flugöryggi var ekki atriði sem hafði áhrif í "úttektinni" á netinu á "verstu flugfélögum heins", heldur er það þvert á móti vandamál núna hjá "hefðbundnari" flugfélögum. 

Þúsundir farþega bíða