Stundum kemur afar lítið hraunmagn upp tímabundið.

Bæði í Kröflueldum og Holuhraungosinu komu upp hraun, sem voru afar smá. Fyrsta gosdaginn í Holuhrauni stóð eldgosið aðeins í nokkrar klukkustundir að næturlagi en var svo að mestu koðnað niður um morguninn þegar fyrstu loftmyndirnar náðust af því. Hvítklædda konan á mynd hér við hliðina stendur á storknaðri hraunbunu, sem kom upp í nyrsta hrauni Kröfluelda og breiddi úr sér yfir graslendi í kring.  

Í Holuhrauni tók gosið sig strax upp, og morgun einn opnaðist lítil sprunga skammt frá aðalsprungunni og upp kom svo lítið hraun, að það hlaut heitið Litla-Hraun í munni þeirra sem voru þarna á svæðinu. 

Það var ekki fyrr en leið á gosið sem það varð fullstórt og endaði loksins í 83ja ferkílómetra hrauni, því fimmta stærsta á sögulegum tíma á Íslandi. 

Á endanum var það hið mikla kvikumagn, sem Bárðarbunga gat útvegað sem réði stærð hraunsins, og það voru dyntir í opnun jarðskorpunnar og kvikuþungi þar undir sem réðu þvi hvernig tvívegis virtist vera að draga úr hraunflæði fyrstu vikuna. 

Svipað gerðist í Kröflueldum. Fyrsta hraunið sem kom upp 20. desember 1975 var nálægt því að vera spýja og mikið af gjóskunni var í formi ösku þar sem eldurinn kom upp undir hverasvæðinu sjálfu. 

Í einu kvikuhlaupinu fór hún til suðurs frá Leirhnjúki og komst undir Bjarnarflagi svo nálægt yfirborðinu að úr varð minnsta eldgos í heimi, þar sem glóandi hraunbuna þettist upp í gegnum bolholurör. 

Hér inn verður svo að lokum sett mynd af nyrsta hrauninu í Gjástykki, sem kom upp í gegnum sprungu, breiddi úr sér á rúmlega ferkílómetra, féll aftur niður í sprunguna og kom upp á víxl. 

Kvikuflæði gæti verið að minnka

47 mælistöðvar nú, þrjár og ein biluð 1973.

Umbrotin á Reykjanesskaga síðustu 14 mánuði hafa verið mæld í alls 47 mælstöðvum og það, að ekki sé nú talað um hina miklu tækni í gegnum gervitungl og aðra ofur nákvæmni, hefur gefið vísindamönnum ómetanlegt tækifæri til að átta sig á eðli þess sem er að gerast í mun flóknara kerfi af sprungusveimum skagans heldur en mun einfaldari umhverfi í Kröflueldum og gosinu í Holuhrauni.  

Gildi mælingakerfisins væri enn meira en ella ef við hendina væru niðurstöður svipaðra mælinga frá fyrri hrinum á skaganum, einkum á þeim fjórum öldum þegar þar gaus á öllum sprungusveimunun allt frá Hellisheiði og út undir Reykjanestá. 

Í þessu sambandi má minnast á Heimaeyjagosið 1973. 

Þá voru jarðhræringar undanfari óvænts goss, og hefði verið hægt að bregðast fyrr við, ef ekki hefði viljað svo illa til, að af þremur jarðskjálftamælum, sem þá gátu numið þessi umbrot, var einn bilaður. 

En til þess að hægt sé að finna hvar skjálftarnir eru, er lágmark að hafa þrjá mæla. 

1973 gátu umbrotin verið á tveimur stöðum og var annar þeirra uppi á landi og því miklu líklegri. 

Þess vegna kom jarðeldurinn 200 metra frá byggðinni á Heimaeyj öllum gersamlega á óvart.  

 

47 mælistöðvar vakta Reykjanesskagann