Jónas og Einstein: "Gat ei nema guð og eldur / gjört svo dýrlegt furðuverk"

Stórbrotin lýsing Jónasar Hallgrímssonar á því hvernig fjallið Skjaldbreiður, "allra hæða val" varð til, er næstum því eins mikið furðuverk og fjallið og hraunið, sem kom úr því, er sjálft.

Það er því ekkert smámál, ef upp kynni að byggjast stór dyngja í Fagradalsfjalli.  

Svo stórbrotið er þetta náttúruundur, Skjaldbreiður, að "listaskáldinu góða" verður hugsað til spurningarinnar um tilvist Guðs almáttugs.  

Hann svarar spurningunni afdráttarlaust: "Gat ei nema guð og eldur / gjört svo dýrlegt furðuverk."   

Öld síðar stóð annar höfuðsnillingur vísinda og mannlegrar andagiftar, Albert Einstein, frammi fyrir spurningunni, sem var orðuð einhvern veginn á þann veg hvort hann, fremstur allra snillinga í eðlisfræði og geimvísindum og eðli og gerð alheimsins, væri guðstrúar, tryði á Guð. 

Og líkt og Jónas, svaraði Einstein því til, að ef hann ætti að byggja á ítrustu þekkingu vísindanna á alheiminum með öllum sínum óravíddum þá væri það fyrirbæri einfaldlega þannig, að enginn nema almáttugur guð hefði getað skapað svo yfirgengilegt undur." 

Gaman er að hugsa til þess, að svar Einsteins kemur öld á eftir svari hins íslenska snillings sem bjó hugsanlega yfir enn margbrotnari snilli en Einstein þegar litið til skáldsnilldarinnar og meðferðar máls og hugsana. .  

Eldgosið gæti þróast í dyngjugos

Noregur og fleiri lönd hafa fengið núll stig en líka sigrað með yfirburðum.

Svo oft hefur það komið fyrir að þátttökuþjóðir í Eurovision hafa fengið núll stig, að það væri farið að fækka þátttökuþjóðunum ef þau hefðu öll sagt sig úr söngvakeppninni. 

Þá hefði til dæmis Alexander Ryback ekki átt möguleika á að vinna einhvern mesta yfirburðasigur í sögu keppninnar. 

Svipað gildir um önnur alþjóðamót eins og til dæmis í knattspyrnu. 14:2 á móti Dönum var skellur með fádæmum, en á EM og HM hálfri öld síðar skein ljós Íslands skært. 

Engu máli skiptir hvort fulltrúi Breta hafði gert stórgóð lög fyrir keppnina.  Þau voru ekki í boðið, heldur þetta lélega lag sem fékk auðvitað slæma útreið vegna þess að það sjálft var ekki nógu gott.  

 

Eurovision-ófarir skrifist ekki á Brexit

Rétt 80 ár frá langstærsta hernaðarviðburði hér við land.

Í dögun 24. maí 1941 var stærsta og afdrifaríkasta sjóorrusta Seinni heimssttyrjaldarinnar í Orrustunni um Atlantshafið háð á Grænlandssundi vestan við Ísland. 

Flaggskip nasista og Bandamanna, Bismarck og Hood, háðu tröllslega orrustu og studdi orrustubeitiskipið Prinz Eugen Bismarckk en Prince of Wales Hood. 

Tugum 15 þumlunga sprengikúlna rigndi frá hinum tröllauknu 50 þúsund tonna risabryndrekum þar til ein kúla frá Bismarck hitti á veikan blett á Hood, sprakk í skotfærageymslunni svo að skipið sundraðist í loft upp í tveimur hlutum í gríðarlegri sprengingu og sökk á undraskömmum tíma. 

1416 af 1419 um borð fórust; aðeins þrír komust af. 

Þessi eina sprengikúla markaði tímamót í sjóhernaði og upphaf endaloka risabryndrekanna á því sviðið hernaðarátaka.  

Næstu fjóra sólarhringa geysaði tryllingslegur eltingarleikur breska sjóhersins á eftir Bismarck í átt til Frakklands sem endaði með því að Bismarck var sökkt og á annað þúsund sjóliða fórust. 

Sú staðreynd að Bretar réðu yfir Íslandi en ekki Þjóðverjar réði úrslitum í Örrustunni um Atlantshafið sem í fræðibókum er sett á svipaðan stall í stríðssögunni og aðrar stærstu orrustur stríðsins, svo sem um Moskvu, Stalíngrad og innrásinni í Normandí. 

Utanríkisstefna risaveldanna miðaðist eftir þetta við yfirráð yfir Norður-Atlantshafi með Ísland í miðju GIUK hliðsins milli Grænlands og Bretlandseyja. 

1942 tóku Þjóðverjar Tirpitz, systurskip Bismarcks í norkun en með dirfskufullri og dýrkeyptri árás Breta á St-Naseire þurrkvína i Frakklandi, þá einu sem gat tekið Tirpitz, var skipinu kippt út úr sjóhernaðinum, en gerði samt usla með því einu að leynast í fjörðum Norður-Noregs. 

Tilvist þess þar ein og sér olli því til  dæmis að Bretar fóru á taugum þegar PQ-17 skipalestinni var tortímt að mestu á leið til Murmansk. 

Eftir fjölda tilrauna tókst Bretum síðan að sökkva Tirpitz 1944.  

Faðir síðuhafa var vörubílstjóri og ók sólarhringum saman í kapphlaupi með svonefnda barlest í flutningaskipin á leið þeirra um Ísland þegar þau voru tóm, en skipalestirnar með varning og hergögn til Rússa fólu í sér óhjákvæmlegt framlag til stríðsrekstrar Rússa sem báru á þeim árum hitann og þungann af stríðinu við Öxulveldin. 

Megin stefna Öxulveldanna með kafbátahernaðinum á Atlantshafi var að svelta Breta til uppgjafar. 

Tengdafaðir siðuhafa sigldi öll stríðsárin sem vélstjóri á togara með fisk til Bretlands. 

Já, heimurinn er stundum lítill.