Hekla og Katla, ólíkindatól íslenskra eldfjalla.

Nú er búið að finna enn eina aðferðina til að kortleggja fyrirfram gos í Grímsvötnum, stærð þess og hæð makkarins.

Fyrir nokkrum þremur árum varð það gefið út að "kominn væri tími á" Heklu, þar hefði land risið upp fyrir þau mörk sem það reis, áður en hún gaus í febrúarbyrjun árið 2000.

Þetta þótti nokkuð líklegt, þvi að frá árinu 1970 hefur Hekla tekið upp á því að breyta aldalangri hegðun sinni og gjósa á um það bil 10 ára fresti, 1970, 1980, 1991 og 2000 í stað 50 ára millibils að meðaltali.

Talan 50 ár var reyndar svolítið háð mati, því að inn á milli voru smærri gos á Heklusvæðinu eins og 1878 og 1913, þannig að í stað 102ja ára svefns Heklu 1845-1947 mætti tala um ca 30 ára millibil.

Hvað sem því líður hefði verið ósköp þægilegt fyrir vísindamenn og aðra að reikna með Heklu á 10 ára fresti með hæfilega stór "túristagos" í stað stórgosa í líkingu við gosið 1104.

Ferðamenn spyrja mig oft hvar séu mestar líkur á næsta eldgosi hér á landi og frá 2010 hef ég nefnt Heklu, en er nú að gefast upp á því.

Hef frétt af jarðvísindamönnum sem hafa á opinberum samkomum sagt að nú klóri þeir sér í hausnum yfir þessu fyrrum frægasta eldfjalli Íslands.

En Hekla er áfram þvílíkt ólíkindatól, að ekki verður hægt að spá fyrir um gos í henni með meira en klukkustundar fyrirvara.

Katla þótti öldum saman nokkuð líkleg til að haga sér svipað og Hekla, að gjósa með 50-70 ára millibili, en hefur síðan 1918 ruglað alla í ríminu með mismunandi stórum skjálftahringum og hugsanlegum örgosum 1955 og 2011.

Þessar tiltölulega reglusömu eldstöðvar og ógnvaldar Íslendinga hafa því dottið í eins konar óreglu, íslenskum eldfjallafræðingum til heilabrota og jafnvel ama.

Í staðinn telja jarðfræðingar sig geta áætlað betur um gos í Vatnajökli á öxlinum Grímsvötn-Bárðarbunga þar sem hafið sé um það bil hálfrar aldar tímabil vaxandi eldvirkni, og jafnvel enn lengra tímabil af þeim toga ef jökullinn heldur áfram að minnka og léttast með landrisi sem afleiðingu og þar með fleiri eldgos.

Efsta myndin hér að ofan er tekin á Hvolsvelli, miðmyndin í september úr norðaustri og neðsta myndin frá Rangárvöllum.

Vegna tæknilegra mistaka er ein myndanna tvíbirt og er hér fyrir neðan og þar með athugasemdirnar líka, en af því það er Hekla sem á í hlut verður maður að una við þetta.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Angist sem tekur ekki enda

Athugasemdir

[Einnsteinn (IP-tala skráð) 23.1.2014 kl. 17:54]

Öldungar segja að ef Múlakvísl þorni upp, sé Katla að koma. Heimamenn vita að vissar lækjarsprænur þorna upp fyrir Heklugos. Ekkert flóknara en það.

[Þorsteinn Briem, 23.1.2014 kl. 19:57]

Mun auðveldara fyrir útlendinga að segja Katla og Hekla en Eyjafjallajökull.

Og ef Guðni Ágústsson þornar upp eru mjög miklar líkur á eldgosi í Heklu skömmu síðar, segja vísindamenn.