Roosevelt gerši ekkert meš afrek Jesse Owens.

Franklin Delano Roosevelt er ķ miklum metum hjį mörgum, žeirra į mešal mér, sem einhver mikilhęfasti og merkasti leištogi lżšręšisžjóša heims.

En ekki var hann gallalaus og ekki heldur alltaf samkvęmur sjįlfum sér og kenningum sķnum.

1936 héldu nasistar Ólympķuleika sem voru meistarastykki ķ įróšri, glęsilegir og vel skipulagšir upp į žżska vķsu. Langflottustu Ólympķuleikarnir fram til žess tķma og įttu aš sanna fyrir heiminum, hve vel Žżskalandi vęri stjórnaš og hvķlķkur uppgangur vęri žar į sama tķma sem kreppan lagši dauša hönd yfir önnur rķki.

Svo mikiš var lagt upp śr įróšursgildi leikanna aš slegiš var striki yfir kynžįttamismunun gagnvart žįtttakendum og fengu allir jafn góšar móttökur og višurgerning.

Gyšingaandśš var lögš til hlišar aš mestu ķ bili og gert mikiš śr frišarhlutverki leikanna.

Ętlunin var aš yfirburšir arķska kynstofnsins kęmi svo vel ķ ljós ķ keppni ķžróttafólksins aš žaš eitt sannaši yfirburšina ķmyndušu.

Einn mašur öšrum fremur sló žetta nišur į eftirminnilegan hįtt, blökkumašurinn Jesse Owens, sem varš stjarna leikanna, vann gull ķ fjórum greinum, 100m og 200m hlaupum, 4x100 metra bošhlaupi og langstökki, žar sem hann fékk góšar rįšleggingar hjį žżskum keppinaut sķnum, Luz Long, sem reyndust dżrmętar.

Enginn hafši įšur unniš svona sigra į leikunum og žaš leiš nęstum hįlf öld žar til žaš geršist nęst.

Uršu Long og Owens vinir ęvilangt eftir žaš.

Žegar lišsfólk žjóšanna gekk inn į leikvanginn heilsušu einhverjir flokkanna Hitler ķ heišursstśkunni meš nasistakvešjunni.

Ekki man ég hvort islensku žįtttakendurnir geršu žaš.

Į fyrsta degi leikanna heilsaši Hitler ašeins žżskum sigurvegurunum žegar hann var ķ stśkunni, en alžjóša Ólympķunefndin krafšist žess aš aš hann heilsaši annaš hvort öllum eša engum.

En žetta gaf žeirri hviksögu byr undir bįša vęngi aš Hitler hefši ekki viljaš heilsa eša óska Jesse Owens eftir sigra hans, sem voru unnir sķšar į leikunum.

Owens kvaš žetta vera alrangt. Hitler hefši komiš į sama tķma ķ stśkuna į hverjum degi og fariš alltaf śr henni į sama tķma.

Owens sagši aš žannig hefši viljaš til aš Hitler var į leiš śr stśkunni į sama tķma og Owens var aš fara ķ vištöl viš blašamenn og į leišinni hefši Hitler veifaš til sķn og Owens til Hitlers.

Sķšar töldu vitni aš Owens hefši meira aš segja įtt litla mynd af žvķ ķ veski sķnu žegar žeir heilsušust.

Hśn hefur hins vegar ekki fundist og allir lįtnir, sem um žaš geta boriš.

En Owens mįtti ekki viš margnum og sagan af žvķ aš Hitler hefši sérstaklega snišgengiš Owens var aldrei alveg kvešin nišur, heldur lifir jafnvel enn hjį mörgum.

Owens sįrnaši hins vegar mjög aš hans eigin žjóšhöfšingi, Roosevelt forseti, hefši ekki gert nokkurn skapašan hlut til aš žakka honum fyrir eša višurkenna afrekin ķ Berlķn.

Honum sįrnaši lķka, aš bęši fyrir leikana og eftir žį rķkti nišurlęgjandi ašskilnašur milli hvķtra og svartra ķžróttamanna ķ heimalandi hans, og ķ feršalögum landsliša fengu blökkumenn ekki aš gista ķ jafn góšum hótelum og hvķtir, en ķ Žżskalandi fengu hann og ašrir blökkumenn nįkvęmlega sama višurgerning og allt hitt ķžróttafólkiš og gisti į sömu hótelum.  

Ķ Bandarķkjunum var algengt aš afreksfólki vęri bošiš ķ Hvķta hśsiš eftir fręgšarferšir, en ekkert slķkt geršist žegar blökkumennirnir, sem brillerušu ķ Berlķn, komu til Bįndarķkjanna.

Hann sendi Owens ekki einu sinni sķmskeyti.

Owens, sem hafši veriš stušningsmašur Roosevelts sem talsmanns frelsis, jafnréttis og bręšralags, taldi sig og blökkumennn illa svikna og snerist til fylgis viš Republikana eftir Ólympķuleikana.

Į žessum įrum uršu Demókratar aš fara varlega ķ aš hampa blökkumönnum, žvķ aš flokkurinn var frį fornu fari meš sterkt fylgi ķ Sušurrķkjunum žar sem kynžįttamismunun var mikil.

Forsetakosningar voru ķ vęndum haustiš 1936 og Roosevelt virtist ekki žora aš rugga bįtnum.

Žetta įstand varaši fram yfir 1960 samanber erfišleika svartra listamanna viš aš njóta jafnręšis viš hvķta ķ fjölmišlum og ķ menningarlķfinu.

Roosevelt bętti aš nokkru fyrir hugleysi sitt žegar hann bauš blökkumanninum Joe Louis heimsmeistara ķ hnefaleikum ķ Hvķta hśsiš fyrir einvķgiš mikla viš Max Schmeling 1938, en Schmeling var eftirlęti Adolfs Hitler og Žjóšverja og hafši oršiš fyrstur manna įriš 1936 til aš finna glufu į vörn Louis og sigra hann eftirminnilega.

Žaš tap Louis var einstakt, žvķ aš engum heimsmeistara ķ neinum žyngdarflokki hefur tekist aš verja titil sinn jafnoft, eša 25 sinnum ķ röš eftir įriš 1937 ķ alls rśmlega ellefu įr.

Fékk Scmeling konunglegar móttökur viš komuna heim til Žżskalands 1936 sem drżgstu sönnun yfirburša arķska kynstofnsins og var mikiš hampaš eftir žaš.  

1938 var andrśmsloftiš hins vegar gerbreytt frį 1936, Japanir hįšu višbjóšslegt śtženslustrķš ķ Kķna og voru bandamenn Žjóšverja, sem stóšu ķ beinum landvinningum ķ Evrópu og ógnušu frišnum ķ įlfunni.

Ķ Hvķta hśsinu žreifaši Roosevelt į upphandleggsvöšvum Louis fyrir bardagann ķ jśnķ 1938 og sagši: "Lżšręšiš žarf į žessum vöšvum aš halda."

Hann hefši hins vegar varla bošiš Louis til sķn ef ekki hefši fyrirfram veriš bśiš aš prógrammera Louis frį upphafi ferils hans sem fyrirmynd bandarķskra borgara, vęri hlédręgt og kurteist próšmenni, trśašur og lęsi Biblķuna į hverjum degi og féll algerlega inn ķ ķmynd hins hógvęra, lķtillįta og saušmeinlausa blökkumanns.

En Louis hefndi eftirminnilega fyrir ófarirnar 1936 og valtaši yfir Schmeling ķ fyrstu lotu.

Heimkoma Schmelings fór hljótt ķ kjölfar žessarar sneypufarar hans.   

 


mbl.is Merkel sló į žrįšinn til Dags
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Jósef Smįri Įsmundsson

Žaš gleymist oft aš į žessum tķma voru ansi margir hallir undir nazismann og ķslendingar žar į mešal.

Jósef Smįri Įsmundsson, 31.1.2016 kl. 08:23

2 identicon

Ętli meirhluti almennings ķ dag hafi ekki sķnar söguskošanir śr bķómyndum og žar hefur oft sigurvegarinn gengiš mjög langt ķ aš réttlęta og upphefja sķnar geršir

Grķmur (IP-tala skrįš) 31.1.2016 kl. 10:29

3 identicon

Roosevelt var klókur, fyrst og fremst. Hann reiknaši dęmiš rétt, og var undirvöšull žess aš Bandarķki Noršur Amerķku, komu śt śr strķšinu ofan į. Žetta voru fyrst og fremst klękir, en ekki skynsemi. Sķšan getur mašur deilt um žaš, hver skilnašurinn er.

Žaš sem er versta ķ öllu žessu, er žetta Arķa tal.

<fyrirlestur>

Arķi, er hernašarįróšur Zionista, sem gengur śt į žaš aš ręgja Gyšinga (og Norręna menn), og grafa undan įhrifamętti žeirra ķ Evrópu. Sem gengur śt į žaš, aš einhverntķman ķ fyrndinni hafi įtt aš vera hvķtir, blįeygšir og ljóshęršir ķ miš-austurlöndum og žaš séu žeir sem hafi stašiš fyrir öllu sem slęmt er.

Bull, frį upphafi til enda.  Svona svipaš, eins og sagan um Moses ... falleg Biblķusaga, en į sér enga stoš ķ raunveruleikanum.  Allavega ekki, ķ žessum heimshluta. Og enn sķšur, į žann hįtt.

Sannleikurinn er sį, aš norręnir menn hafa alla tķš veriš žręlar.  Viš getum aldrei komiš okkur saman um eitt eša neitt, erum uppi į móti hvorum öšrum og erum ekki, né höfum viš nokkurn tķma veriš annaš en vesęlir žręlar ķ sögunni.  Okkur tókst, meš herkjum aš bśa į kaldasta svęši jaršarinnar og halda žar velli, žvķ engir ašrir vildu bśa hér.  Og viš erum aš missa žessa littlu krika sem viš eigum, vegna žess aš viš erum almennt svo heimskir aš trśa žessu Arķa kjaftęši.  Trś, sem į sér stoš ķ hégómagirnd.

Žaš eina stóra ķ okkur, er hégómagirndin. Hégómagirnd, sem fęr okkur aš trśa į lygar Ķslendingasagna og um Vķnlandsfundi, žar sem viš stęrum okkur į hįum tindi, og glęšum okkur ķ ķmynd žess aš viš séum einhverjir Arķar ... apakettir į noršurslóšum, sem getum ekki einu sinni komiš okkur saman um aš vera til.  Eina sem viš stęrum okkur į, er hver sé besti lygarinn, segir stęrstu fiskisögurnar, og hinni landfręga rógburši og öfundsżki śt ķ nįungann.

Sannleikur mįlsins er sį, aš viš erum afkomendur Gyšinga ... viš erum Gyšingar.  Viš, hiš norręna fólk, höfum alla tķš žurft aš flżja alls stašar, og hvergi getaš įtt heima nema į einhverjum frešnum kletti, sem engir annar vildi lifa į.  Og hakakrossinn er sko ekkert lukkumerki fyrir okkur, žvķ žetta ólįnstįkn fyrirfinns einungis į žeim stöšum, žar sem ... ef nokkurntķman, norręnir menn hafa bśiš žar (dęmi eru Kķna, Tķbet og Indland) ... žį hafi žeim veriš śtrżmt. Žannig aš žetta er tęplega lukkutįkn "okkar".

Viš höfum nįkvęmlega enginn erfšareinkenni stórmenna.

</fyrirlestur>

Bjarne Örn Hansen (IP-tala skrįš) 31.1.2016 kl. 10:52

4 Smįmynd: Gunnar Th. Gunnarsson

Skemmtilegur og fróšlegur pistill, Ómar. Athugsemd Bjarne er hinsvegar andstęšan.

Gunnar Th. Gunnarsson, 31.1.2016 kl. 11:35

5 identicon

Sęll Ómar

Hann Roosevelt karlinn var aš mörgu leit mjög sérstakur, og menn eru ennžį aš reyna įtta sig į honum, svo og öllu varšandi žessa Sķšari heimsstyrjöld. Menn eru į žvķ aš Roosevelt hafi vitaš nįkvęmlega upp į dag hvenęr Japanir myndu gera įrįs į Perluhöfn, en Roosevelt karlinn hafi įkvešiš aš bķša og gera nįkvęmlega ekki neitt, til aš hafa góša įstęšu/įtyllu fyrir Bandarķkin.        

"...At least 1,000 Japanese military and diplomatic radio messages per day were intercepted by monitoring stations operated by the U.S. and her Allies, and the message contents were summarized for the White House. The intercept summaries were clear: Pearl Harbor would be attacked on December 7, 1941, by Japanese forces advancing through the Central and North Pacific Oceans. On November 27 and 28, 1941, Admiral Kimmel and General Short were ordered to remain in a defensive posture for &#147;the United States desires that Japan commit the first overt act.&#148; The order came directly from President Roosevelt." http://www.independent.org/newsroom/article.asp?id=103

Sjį einnig hérna  Day of Deceit: The Truth about FDR and Pearl Harbor (Free Press) og/eša  Pearl Harbor Archive.

Žorsteinn Sch Thorsteinsson (IP-tala skrįš) 31.1.2016 kl. 15:27

6 Smįmynd: Ómar Ragnarsson

Af žvķ aš sigurvegarar skrifa söguna hefur eitt atriši fariš lįgt: Śrslitakostir sem Bandarķkjamenn lögšu fyrir Japani haustiš 1941 jafngiltu strķšsyfirlżsingu, žvķ aš meš žeim var Japönum gert aš hverfa meš herliš sitt frį Kķna.

Sį hugsunarhįttur Samuraia sem snżst um heišur olli žvķ aš óhugsandi var fyrir japanska hershöfšingja aš samžykkja svo aušmżkjandi skilmįla, - fyrr myndu žeir fremja kvišristu.

Žess vegna var óhugsandi fyrir žį aš ganga aš śrslitakostunum.

Ef žeir hins vegar gengu ekki aš śrslitakostunum uršu žeir olķulausir į žremur mįnušum auk fleiri naušsynlegra hrįefna fyrir strķšsrekstur.

Meš žessu er ekki veriš aš segja aš Bandarķkjamenn hefšu įtt einir sök į“žvķ aš strķšiš skall į.

Hernašur Japana ķ Kķna var žess ešlis aš śtilokaš var aš lįta slķkt višgangast.

Ómar Ragnarsson, 31.1.2016 kl. 19:34

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband