Veršmętur strompur, hluti af merkilegri sögulegri žrenningu.

Stundum žarf aš sżna vķšsżni viš varšveislu menningarveršmęta og ašstoša viš slķka varšveislu meš framlögum śr rķkissjóši. 

Į įrunum kringum 1950 voru žrjįr framkvęmdir sögulegt tįkn um sókn nżs lżšveldis til efnahagslegs sjįlfstęšis, og tengdust einnig žvķ alžjóšlega fyrirbęri sem Marshallašstošin var. 

Žetta voru Sementsverksmišjan į Akranesi, Įburšarverksmišjan ķ Gufunesi og tvęr af žremur virkjunum ķ Soginu. 

Ķ minni eru ótal ręšur forystumanna žjóšarinnar į žessum įrum, žar sem žessi žrenning var nefnd og dįsömuš. 

Ķ rįši er aš hśs Įburšarverksmišjunnar standi įfram sem stórt kvikmyndaver og er žaš vel. 

Sogsvirkjanirnar standa įfram og mala gull, en žó žurfti aš fórna žekktasta og besta laxastofni landsins vegna žeirra. Ašalatrišiš héšan af er žó žaš aš višhalda žeim og öšrum helstu tįknum um framfarabarįttu žjóšarinnar. 

Strompar geta veriš mikilsverš söguleg tįkn. 

Hér į landi hefur stundum veriš ķ gangi einkennileg andśš į varšveislu žeirra. 

Žannig var eyšilagt sķšasta mannvirkiš sem minnti į hinn sögufręga og mikilvęga Kaldašarnesflugvöll, sem lék mikilvęgt hlutverk ķ barįttu Bandamanna viš heri Hitlers į įrunum 1940 til 1944. 

Žašan flaug til dęmis Hudson flugvélin sem hertók fyrsta kafbįtinn, sem Bretar nįšu heilum af Žjóšverjum. 

Mannvirkiš, sem fellt var um sķšustu aldamót var vatnsturn fyrir flugvöllinn. 

Sem dęmi um varšveislu turns mį nefna vatnsturninn ķ žeim hluta Kaupmannahafnar į Amager sem heitir Taarnbyen. 

Sem dęmi um turn, sem meš naumindum tókst aš verja frį nišurrifi er gamli flugturninn ķ Reykjavķk, sem er aš verša hluti af merkilegum minjum, sem varša bęši Ķslendinga, Breta og Bandarķkjamenn. 

Sem tįkn um framfarasókn žjóšarinnar ķ framhaldi af lżšveldisstofnuninni 1944 er strompur Sementsverksmišjunnar į Akranesi mikilsvert minnismerki. 

Aš verja sem svarar tveimur Landcruiserum ķ aš bjarga honum, og sišan sem svarar einum jeppa į sex įra fresti ķ višhald ętti ekki aš vera žjóšinni ofviša. 

Žaš veršur aš horfa į žetta mįl frį vķšu sjónarhorni ķ tķma og rśmi og leggja Skagamönnum liš viš aš vernda tįkn stašarins og sögu hans, sem į góšvišrisdögum blasir viš frį stóru svęši viš sunnanveršan Faxaflóa. 

Vel mętti halda samkeppni um lżsingu strompsins ķ myrkri eša annaš sem gerši hann eftirtektarveršan.  

Sementsverksmišjan, Įburšarverksmišjan, Ķrafossvirkjun, žetta er žrenning, manni liggur viš aš segja heilög žrenning menningarveršmęta, sem tengjast lżšveldisstofnuninni órjśfandi böndum. 

Um žęr allar gilda hin fleygu orš: "Eigi skal höggva!"

 


mbl.is Skagamenn spuršir um strompinn
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Gunnar Heišarsson

Sęll Ómar

Žaš er hverju orši sannara aš viš Ķslendingar höfum veriš duglegir aš losa okkur viš allt sem tilheyrir fortķšinni, ekki sķst žeirri fortķš sem er okkur nęr. Hellst aš sjį aš žeir sem um žessi mįl eiga aš fjalla og hugsa, telji ekkert vera merkilegt nema žaš sé komiš vel į annaš hundrašiš ķ aldri.

Sem betur fer höfum viš įtt nokkra eldhuga, sem nįš hafa aš breyta hugarfari žjóšarinnar, hin sķšustu įr. Stórt gat mun žó verša ķ sjįanlegri sögu okkar, frį fyrrihluta sķšustu aldar og fram undir lok hennar. Flest sem śreltist og hvarf śr notkun, var žurrkaš af yfirborši jaršar, eša lįtiš drabbast uns ekkert var eftir. Hin merka saga lands okkar śr sķšari heimstyrjöldinni finnst žannig varla nema į pappķr.

Varšandi skorsteininn į Akranesi, sem ég horfi daglega į śt um stofugluggann minn, žį er mįliš kannski ekki eins einfalt. Kostnašarįętlunin sem bęjarstjórn styšst viš og gerš var af verkfręšistofu ķ Reykjavķk, er greinilega gerš viš skrifborš. Skorsteinninn er klofinn nįnast alla leiš frį toppi til jaršar, beggja vegna. Aš ekki kosti nema rśmlega 20 milljónir aš gera viš žį sprungu er vęgast sagt ótrślegt. Engu aš sķšur er žaš gerlegt, en mun kosta talsvert mikiš meira.

Saga sementsverksmišjunnar er vissulega merkileg, ekki sķst lokaįrin sem hśn var starfrękt. Žar sįst svo einstaklega vel hvernig žetta óskabarn var tekiš af žjóšinni og fęrt einstaklingi, meš kunnum brellum sem fólust ķ žvķ aš gera hana fyrst aš svoköllušu OHF félagi sem endaši meš algjörri einkavęšingu. Eftir žaš fór rekstur verksmišjunnar žrįšbeint į hausinn. Samhliša žessum brellum var svo séš um aš Akranesbęr sęti uppi meš allar byggingar og land verksmišjunnar.

Fyrir um tveim įrum sķšan įkvaš bęjarstjórn aš leita tillagna um hvaš skyldi gera į svęši verksmišjunnar, enda žį farin aš stafa hętta af foki jįrnplatna og fleira drasli af hśsum hennar, yfir bęinn. Įri sķšar komu nokkrar tillögur fram, sumar voru um aš nżta eins mikiš af hśsakosti verksmišjunnar og hęgt vęri og byggja utanum žaš, ašrar um aš rķfa sem mest og byggja nżtt hverfi. Ķ haust var sķšan tekin įkvöršun um aš megniš af verksmišjuhśsunum yršu fjarlęgš, sum sem enn eru ķ notkun, munu standa įfram og strompurinn settur į "hold".

Stašan ķ dag er sś aš kanna į vilja bęjarbśa til strompsins, hvort hann skuli standa eša falla. Flestir žeirra sem ég hef rętt viš vilja fella hann, jafnvel menn sem unnu aš uppbyggingu hans og ęttu kannski aš hafa mestu tilfinningartengsl viš strompinn. Ręšur žar mestu aš viš Skagamenn sjįum sprungurnar ķ strompinum og erum hręddir viš aš kostnašur viš višgerš og višhald hans verši okkur ofviša, žegar til lengri tķma lętur. Jafnvel aš žetta mannvirki, sem byggt var til aš blįsa heitum reyk upp ķ loftiš, muni grotna ķ rólegheitum žar sem enginn hiti fer lengur um žaš og aš lokum śtilokaš aš halda žvķ viš.

Eins og įšur segir, er bśiš aš gera nżtt skipulag į lóš Sementsverksmišjunnar. Žar sem žaš skipulag felur ķ sér nišurrif verksmišjunnar į skorsteinninn einn lķtinn rétt į sér. Žaš mun skjóta svolķtiš skökku viš žegar bśiš veršur aš byggja žarna ķbśšabyggš aš 70 metra hįr skorsteinn standi į einu götuhorninu, nś eša ķ garši einhvers ķbśans.

Sjįlfur hefši ég viljaš fara hina leišina, aš fella žau hśs sem vegna hrun- og fokhęttu veršur aš fella, laga žaš sem hęgt var aš laga, s.s. ofnhśsiš og lįta skorsteininn standa. Veggurinn langi, viš sandžrónna mįtti einnig standa, enda ekki sķšur kennileyti en strompurinn sjįlfur. Žetta var aušvitaš mun kostnašarsamara en sś leiš sem bęjarstjórn valdi, en žannig hefši veriš hęgt aš halda ķ söguna og nżta hśsnęšiš. Hvort Akranesbęr hefši getaš stašiš undir žeim kostnaši skal ósagt lįtiš.

Śr žvķ vališ var aš rķfa verksmišjuna į aš fella skorsteininn lķka.

Gunnar Heišarsson, 11.4.2018 kl. 09:11

2 Smįmynd: Ómar Ragnarsson

Eins og žś sérš, Gunnar, tel ég aš fyrst žessi skorsteinn er kennileiti, sem sést frį Reykjavķk og er žvķ hluti af sjóndeilarhring Reykvķkinga, eigi rķkiš, sem upphaflega reisti verksmišjunar, aš kosta višgerš og višhald į skorsteininum. 

Ómar Ragnarsson, 11.4.2018 kl. 14:51

3 identicon

Hvenęr breyttist Žingvallaurrišin ķ lax?

" Sogsvirkjanirnar standa įfram og mala gull, en žó žurfti aš fórna žekktasta og besta laxastofni landsins vegna žeirra. Ašalatrišiš héšan af er žó žaš aš višhalda žeim og öšrum helstu tįknum um framfarabarįttu žjóšarinnar. "

456 (IP-tala skrįš) 13.4.2018 kl. 19:28

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband