Gefur tóninn fyrir gott HM.

Opnunarleikurinn á HM var skemmtilegur og spennandi lengst af og gefur góðar vonir um gott mót.

Króatar sýndu í þessum leik hvers vegna þeir slógu Íslendingar út úr undankeppninni, því að þeir áttu á stórum köflum alveg eins mikið og Brassarnir í leiknum.

Brassarnir voru seinir í gang og með því að skora sjálfsmark galopnuðu þeir leikinn.

Meistaraheppni var með Brössum og vítaspyrnudómurinn var að mínu mati rangur og slæmt þegar leikaraskapur blekkir reynda dómara.

Snertingin, sem dæmt var fyrir, var ekki þess eðlis að maður þyrfti að falla við hana og augljóslega ekki peysutog.

Neymar var heppinn að skora úr lélegra skoti en oftast sést frá honum í vítaspyrnum.

En ef annað liðið átti að vinna á annað borð voru það þó Brassarnir.

Króatarnir voru það góðir að það væri synd ef þeir komast ekki áfram.  

Neymar með tvö í opnunarleiknum

Kaldrifjuð stórveldapólitík samtryggingar.

Það er hagur allra helstu iðnríkja heims og stórvelda að tryggt sé nægt og öruggt framboð á olíu á síðustu áratugum olíualdarinnar.

Myndast hefur ákveðin verkaskipting sem er líklega mest þeim stórveldum í hag, sem nýkomin eru í klúbbinn, Kína og Indlandi.

Komin er hefð á að Bandaríkjaher sé beitt ef vafi leikur á um að olíuvinnsla og framboð í einhverju olíuframleiðsluríkjanna sé trygg. Út úr því hlutverki komast Kanarnir ekki þvi að þeir geta enga áhættu tekið.

Í þessu felst ákveðin verkaskipting stórveldanna, því á meðan þetta ástand ríkir geta Kínverjar, sem eiga allt sitt undir því að fá olíuvörur á öruggan og hagkvæman hátt,  sparað fé og fyrirhöfn við að tryggja þessa hagsmuni. Í staðinn geta þeir staðið glottandi hjá og látið bandarískan almenning blæða peningum í öflugasta her veraldar.  

Innrásin „misheppnaðist algjörlega“

Samtíðin á erfitt með að meta virði hlutanna.

Samtíðin hverju sinni á erfitt með að meta virði hluta og fyrirbæra. Oft líða ár og áratugir, jafnvel aldir þar til hið raunverulega gildi kemur í ljós. Í hraða amsturs hversdagsins fer margt forgörðum, sem síðar kemur í ljós að betra hefði verið að varðveita, því að allir nýir hlutir, sem varðveittir eru, verða að fornminjum um síðir.

Ég hef margoft hér á blogginu minnt á þetta og til dæmis harmað hvernig farið hefur verið með margar stríðsminjar og flugminjar vegna skammsýni og þröngsýni.

Þegar ferðast er um önnur lönd, til dæmis Bretland og Noreg, sést glöggt hve þessar þjóðir eru langt á undan okkur í þessu efni.

Safnamál eiga erfitt uppdráttar á landi okkar, þar sem skammtímagróðinn  og hugarfarið "take the money and run" eru svo stór hluti af hugsunarhættinum. Á fyrstu áratugum Sjónvarpsins töldu menn sig tilneydda til að farga mestum hluta upptekins efni vegna þess hve myndspólurnar voru dýrar.

Bæði hjá RUV og Stöð 2 hafa hafa mikil menningarverðmæti farið forgörðum vegna þessa.

Þegar ég flutti nú á dögunum um set í Útvarpshúsinu úr vinnuherbergi mínu í kjallara hússins var herbergið fullt af myndspólum af merkum fyrirbærum, sem ekki hafði unnist tími eða aðstaða til að fara í gegnum og flokka og koma á skipulegt safn.

Þeir sem komu inn í þetta herbergi undruðust allt þetta mikla myndefni, sem var lítt flokkað og átti alveg eftir að fara í gegnum og skrásetja efni þess til hlítar.  

Meðal annars ákvað ég 1995 að geyma allt myndefni, sem tekið var af snjóflóðinu á Flateyri, alls 55 spólur. Skemmtileg tala, sama og hjá SDG.

Þessar spólur af aðeins einum atburði tóku þá ansi mikið pláss, en mér fannst 1995 engin leið til að vinsa úr þessu efni einhvern hluta þess svo vel væri og henda megninu.

Hver veit til dæmis nema eitthvert af börnunum, sem sjást á myndunum, eigi eftir að verða forseti Íslands síðar meir, eins og litli drengurinn Ólafur Ragnar Grímsson var á ljósmynd, þar sem hann stóð framan við forsetabíl fyrir vestan í heimsókn þáverandi forseta.

Nú hefur bylting í stafrænni tækni gert mögulegt að þjappa þessum myndsplóluhlaða niður í örlítið brot að fyrirferð.

Í vor fór ég við annan mann í það verk í tvær vikur að skoða möguleika á þáttagerð upp úr þessu efni auk þess að útbúa og koma á safn myndum frá öllu landinu og frá ferðum mínum um önnur lönd.

Við fljótlega yfirferð sýndist vera efni í gerð allt að 30 sjónvarpsþátta.

Fyrir um 30 árum gekkst ágætur maður í því að safna 8 mm kvikmyndaspólum. Í ljós kom að á þeim var varðveitt myndefni, sem annars hefði farið forgörðum af því að á þeim tíma eins og ævinlega gerðu menn sér ekki grein fyrir því hve mikils virði heimildir um líf hversdagsins gætu verið.

Myndin sem ég sá, sýndi fjölskyldu heima hjá ér á Akureyri, sem síðan fór í lautarferð á fjölskyldubílnum. Á þeim tíma sem myndin var tekin, í kringum 1960, urðu svo örar þjóðfélagsbreytingar yst sem innst, að þessar myndir eru algert gull.     

Sigmundur: Kassarnir voru 55

Ástandið í Írak leiðir hugann að Bush eldri.

George H.W. Bush, sem nú er níræður, lagði sig fram um sem breiðasta samstöðu margra þjóða gegn innrás Saddams Husseins í Kuwait og að Sameinuðu þjóðirnar styddu hernaðaraðgerðir gegn Saddam.  

Í Flóastríðinu hafði bandamannaherinn yfirburði og hefði getað marsérað inn í Bagdad og líka langt Írak undir sig.

Ráðgjafar Bush réðu honum frá þessu á þeim forsendum að ef þetta yrði gert, myndi skapast ástand fyrir borgarastríð í Írak sem myndi kosta miklu fleiri mannslíf en einræði Saddams, þótt það væri slæmt.

Bush fór að þessum ráðum.

Sonur hans gerði hins vegar þveröfugt, létt spinna upp lognar ásakanir um gereyðingarvopn Saddams, fara með her inn í Írak án samþykkis Sþ, leggja landið undir sig og drepa Saddam. 

Og afleiðingarnar, sem ráðgjafar föður hans spáðu fyrir um, hafa sannað gildi sitt.

Dapurlegast fyrir okkur Íslendinga er sú staðreynd að í fyrra Flóastríðinu héldum við okkur til hlés en í því síðara ákváðu tveir Íslendingar að við skyldum láta skrá okkur í hóp "viljugra stuðningsþjóða" við innrás í Írak.  

 

Bush eldri níræður í dag

Sálarlíf dýra og manna mun líkara en fyrr var talið.

Nú eru liðin um 30 ár síðan sálfræðingar fundu út mikil líkindi með mönnum og dýrum í sambandi við makaval. Fjallað var um þetta í margra blaðsíðna aðalgrein tímaritsins Time og forsíðufyrirsögn að auki.

Með þessu fékkst að hluta til skýring á svonefndum "gráum fiðringi" karla og því að konur löðuðust að hermönnum og valdamiklum mönnum, en hvort tveggja sögðu rannsakendur að væri algengt meðal apa og fleiri dýra.

Kvendýrið laðaðist oftast að öflugu karldýri, sem gæti varið það og afkvæmið. Byssa og hermannabúningur eru tákn um vald og þess vegna vaknar svipuð kennd hjá mörgum konum þegar þær sjá hermann.

Karldýrið laðast hins vegar oftast að kvendýri, sem er ungt og hraust og getur alið hraust og mannvænleg afkvæmi. "Grái fiðringurinn" væri dæmi um slíkt.   

Grænlenskir sleðahundar raða sér sjálfir í eykin þannig að öflugasti hundurinn er fremstur og er forystuhundur. Þegar einhverjum hundinum finnst, að hann eigi skilið að færast fram um eitt sæti í eykinu, ræðst hann á hundinn fyrir framan sig þegar hundarnir eru að hvíla sig.

Einvígið fer fram líkt og um menn væri að ræða, þ. e. að enda þótt hvor hundurinn um sig gæti drepið hinn fara þeir báðir að vissum mörkum og virða þau, þannig að báðir koma lítt skaddaðir úr átökunum.

Vinni aftari hundurinn skipta þeir sjálfkrafa um röð.

Hegðunin er ekki ósvipuð atferli fólks í prófkjörum eða persónukjöri í kosningum. Það er tekist á um röð eftir ákveðnum reglum og niðurstöðum hlítt.

Þar sem ég var í sveit að Hvammi í Langadal voru tíu kýr. Ein þeirra, Branda, mjólkaði mest og var stærst og hraustlegust. Hún var þar að auki greinilega fremst kúnna að gáfum, ef hægt er að nota svo stórt orð um vitsmuni dýra.

Branda var forystukýrin í hópnum og var á fremsta básnum í fjósinu. Kýrnar röðuðu sér í básana inn frá henni og fóru alltaf sjálfviljugar á sinn rétta bás.

Þegar kýrnar voru reknar út, fór Branda fyrst út og á leiðinni í hagann gekk hún fremst.

Í haganum létu hinar kýrnar Bröndu ráða því hvar þær bitu hverju sinni og Branda leiddi hópinn heim og gekk fremst þeirra inn í fjósið inn á fremsta básinn. Branda fann stundum á sér komandi veðrabrigði  og fór að færa sig fyrr en ella heim á leið þegar þannig stóð á.

Ég undraðist að dýr, sem talin eru heimsk, samanber lýsingarorðið nautheimskur, höfðu þó vit á að velja sér forystukú og nýta sér hæfileika hennar og atgerfi, rétt eins og gert er víða í mannheimum varðandi val á leiðtoga eða fyrirliða.

Enn eru vísindamenn að uppgötva líkindi með mönnum og dýrum sem við mennirnir getum stundum lært af og notað til að skilja betur okkur sjálfa og gerðir okkar.

Við erum nú einu sinni ekki ennþá orðnir fullkomnari en þetta.    

 

 

Rottur finna fyrir eftirsjá