Búið að spá þessu alveg frá því í gær.

Alveg frá því í gær og jafnvel lengur, hefur mátt skýra spá á vedur.is um snjókomu, vind og hálku á Öxnadalsheiði.

Það er komið fram í lok september þegar meðalhitinn er innan við sjö gráður niðri við sjó og ekki nema þrjú stig á heiðinni.

Það þarf þvi litla hitasveiflu, aðeins niður um tvö stig, til að framkalla vetraraðstæður á heiðinni og hálkan nú hefði ekki átt að koma neinum á óvart.

Með því að bora 3-4 kílómetra löng veggöng undir efsta þröskud heiðarinnar og færa svonefnda Bakkaselsbrekku inn í þessi göng, auk þess sem brattinn í göngunumm yrði ekki eins mikill og í brekkunni núna, mætti losna við marga vandaræðadaga á þessum stað.

Mig grunar að ef teknar væru saman tölur um ófærð á heiðinni, myndi Bakkaselsbrekkan ein koma út með yfirgnæfandi meirihluta slíkra vandræðadaga.

Það væri þess virði að gera slíka rannsókn.  

 

Öxnadalsheiði opnuð á ný

Ekki er sopið kálið...

Spönsk stjórnvöld hafa alla tíð frá því að borgarastyrjöld geysaði í landinu 1936-39, verið afar hörð í afstöðu sinni til sjálfstæðisvilja einstakra héraða landsins. 

Öllum tilraunum Baska til að öðlast sjálfstæði hefur verið mætt af fullri hörku og staðið fast gegn hryðjuverkum hörðustu sjálfstæðissinna í Baskahéruðunum.  

Samkvæmt bókstaf núgildandi landslaga getur sötjórnin í Madrid sent herlið til Katalóníu og beitt valdi.

Borgarastyrjöldin á Spáni var dýrkeypt en ef til vill er liðinn of langur tími síðan henni lauk til þess að þær hörmungar hafi lengur sama fælingarmátt og fyrr. 

Vonandi kemur ekki til slíkra hörmunga. 

Spánarstjórn hafnar með öllu að þjóðaratkvæðagreiðsla fari fram í Katalóníu en hugsanlega gæti það orðið þrautaráð að sættast á slíkt frekar en að allt fari í bál og brand. 

Hugsanleg lausn væri að stjórnin friðþægði Katalóníubúum með því að gefa þeim sanngjarnari hlutdeild í auði landsins en nú er og mun meiri sjálfstjórn. 

Sú aðferð virtist skila bresku stjórninni árangri þegar Skotar felldu í þjóðaratkvæðagreiðslu að stofna sjálfstætt ríki. 

Í pistli hér á undan er gerður samanburður á milli sjálfstæðismála Íslendinga, Færeyinga, Skota og Katalóníumanna sem veltir upp nokkrum áhugaverðum sjónarmiðum. 

Sjálfstæðissinnar með meirihluta

Skógum er leyft að brenna í Yellowstone.

Gríðarlegir skógareldar geysuðu í Yellowstone þjóðgarðinum í Bandaríkjunum 1988-89. Upp komu deilur um það hve langt skyldi ganga í að slökkva eldana. 

Niðurstaðan varð sú að láta eldana eiga sig, en verja helstu mannvirki, og unnu slökkviliðsmenn þar mikið afrek. 

Þeir sem vildu láta náttúruna hafa sinn gang bentu á, að skógareldar væru hluti af því í þúsundir ára að skógarnnir gæti haft nógan endurnýjunarmátt með kynslóðaskiptum. 

Rannsóknir sýndu, að það væru oftast elstu og feysknustu eða þurrustu skógarnir sem brynnu og leifar þeirra mynduðu næringu og jarðveg fyrir nýjan skóg til að spretta upp. 

Stórir skógareldar hefðu komið á hverri öld í Yellowstone. 

1999 kom ég á þetta skógareldasvæði og það var stórkostlegt að sjá hinn nýja skóg spretta upp, ferskan og þrunginn raka og nýju lífi. 

Síðan kom ég enn á sama svæði 2008 og hreifst enn meira af hinum uppvaxandi skógi og þeirri stórbrotnu sýningu á kynslóðaskiptum náttúrunnar, sem þarna er og verður í gangi. 

Auðvitað er þetta ekki algilt og málið flóknara þar sem um er að ræða ræktaðan skóg en ekki algerlega villtan. 

En tilraunin í Yellowstone var þess virði að hún væri gerð. 

Á að leyfa skógum að brenna?

Erfitt að spá í spilin.

Sjálfstæðisbarátta héraða eða hluta af evrópskum ríkjum er gömul og ný saga. Sjálfir háðum við Íslendingar langvinna baráttu sem endaði í raun með fullum sigri 1918, vegna þess að í Sambandslagasamningnum við Dani það ár var tryggt að við gætum lýst yfir stofnun lýðveldis 25 árum síðar. 

Í öðrum svipuðum tilfellum hafa mál verið tvíbentari og aðstæður ólíkar.

Sigur Íslendinga byggðist á órofa samstöðu þjóðarinnar þegar mest á reið, eins og til dæmis í þjóðaratkvæðagreiðslunni um lýðveldisstofnun 1944. 

Einnig vorum við heppnir 1918, að vegna þess að Danir héldu þá stíft fram rétti íbúa í Slésvík-Holstein til að ákveða sjálfir í þjóðaratkvæðagreiðslu hvort þeir vildu tilheyra Þýskalandi eða Danmörku, urðu þeir að veita Íslendingum svipaðan rétt. 

Litlu munaði að Færeyingar brytust undan yfirráðum Dana eftir lok Seinni heimsstyrjaldarinnar en ekkert varð af því. 

Á tímabili í fyrra var óvíst um Skota en sjálfstæðissinnar töpuðu í þjóðaratkvæðagreiðslu og þar með er alls óvíst að þeir fái annað tækifæri í bráð til að rífa sig lausa. 

Á Spáni eru átök um sjálfstæði Katalóníu öllu harðari, enda hefur um áratuga skeið ríkt á köflum nokkurs konar stríð milli hörðustu sjálfstæðisssinna í Baskahéruðum við Spánarstjórn með tilheyrandi hryðjuverkum og landsstjórnin búin að búa til nokkurs konar fordæmi í svona málum.

Skotar höfðu það upp úr sínu krafsi að ná fram sterkari aðstöðu innann Stóra-Bretlands með sjálfstæðisbaráttu sinni og ef til vill verður niðurstaðan á endanum svipuð varðandi Katalóníu, því að sjálfstæðissinnar fengu ekki alveg meirihluta atkvæða kjósenda þótt þeir fengju meirihluta á héraðsþinginu.

Nú hefur nýr meirihluti á Færeyska lögþinginu lýst yfir vilja til að Færeyjar verði sjálfstæðar en spurningin er hvort það mál endar á svipaðan hátt og fór fyrir 70 árum.   

Sjálfstæðissinnar lýsa yfir sigri