Þjóðaratkvæðagreiðslugreinin á skásta möguleika.

Þótt bullandi óánægja ríki meðal áhugafólks um beint lýðræði með tillögu stjórnarskrárnefndar um þau efni hefur sú grein ákveðna sérstöðu miðað við hinar tvær varðandi breytingar.

Óánægjan beinist meðal annars að því að 15% krafan varðandi undirskriftir og 25% lágmark þáttöku, miðað við kjósendur á kjörskrá séu illviðunandi.

Munurinn á þessu og helstu ásteytingasteinunum í hinum tveimur greinunum er sá, að tiltölulega auðvelt er að breyta atriðum varðandi þjóðaratkvæðagreiðslur síðar, annað hvort í meðförum stjórnarskrárnefndar nú eða eftur kosningar, því að málið snýst um einfaldar tölur, en ekki miklu flóknari atrið varðandi umhverfisvernd og auðlindanýtingu, og er því mun einfaldara viðfangsefni.

Þess vegna gætu verið meiri líkindi til þess þessi grein yn þjóðaratkvæði komist til framkvæmda en hinar.

Auk þess er óánægja með að þjóðarfrumkvæðið í í tillögu stjórnlagaráðs sé fellt niður og þrengt það svið sem mætti fara í þjóðaratkvæðagreiðslu.

Svipað gildir um þessa óánægju og um tölurnar, að auðveldara yrði að bæta þessum atriðum inn í síðar en það er að fylla upp í fjölda af götum, sem boruð hafa verið á hinum greinunum, sem galopnar möguleika á undanbrögðum frá kröfunum í frumvarpi stjórnlagaráðs og er að mínu mati alveg óviðunandi.

Í stjórnlagaráði voru skoðanir skiptar um það hve langt ætti að fara varðandi beint lýðræðis

Innan ráðsins voru miklir áhugamenn um slíkt en einnig aðrir, sem vildu fara afar varlega.

Ég vildi 15% markið en samþykkti 10% á þeim forsendum að síðar yrði í ljósi reynslunnar einfalt að breyta þessari tölu.

Með því að viðhalda málskotsrétti forseta Íslands var komið til móts við þá stjórnlagaráðsmenn sem voru óánægðir með takmarkanir á þeim málsefnum, sem leyfilegt væri að skjóta til þjóðarinnar.

Þær athugasemdir og ábendingar sem ég sendi stjórnarskrárnefnd voru eingöngu um greinarnar um náttúru Íslands og auðlindanýtingu.  

Telja viðbótarákvæðin til bóta

Málið er enn í vinnslu, en staðan ekki uppörvandi.

Alþíngi ákvað ákveðna meðferð stjórnarskrármálsins vorið 2013 og drög stjórnarskrárnefndar eru lok fyrsta áfanga þess. Nú tekur við annar áfangi, umfjöllun þingsins og nefndin mun vinna áfram með drögin og skoða þær umsagnir, ábendingar og breytingartillögur, sem borist hafa, og verður fróðlegt að sjá hvernig málinu lyktar eftir það þegar nefndin leggur tillögurnar fram.

Þriðji áfangi verður síðan niðurstaða þingsins sjálfs.

Þá verður málið statt á svipuðu stigi og Uppkastið svokallaða 2008, þegar samninganefnd Íslendinga og Dana lagði fram tillögu að nýrri stjórnarskrá, og um það mál snerust Alþingiskosningar í kjölfarið þar sem kosinn var nýr þingmeirihluti sem felldi frumvarpið.

Staðan núna er ekki uppörvandi, því að drög stjórnarskrárnefndar eftir 48 fundi og þriggja ára ferli hefur skilað niðurstöðu sem að dregið hefur verið of mikið í land á of mörgum sviðum varðandi grundvallaratriði á borð við sjálfbæra þróun til þess að hægt sé að segja að farið sé að kröfu yfirgnæfandi meirihluta í þjóðaratkvæðagreiðslu 20. október 2012 um að leggja frumvarp stjórnlagaráðs til grundvallar.

Nefndarmenn hafa vafalaust lagt sig alla fram til þess að komast að niðurstöðu en á prófi dugar ekki að gefa einkunn eingöngu fyrir viðleitni heldur fyrir úrlausnina sjálfa.

Ég vísa til greinar sem ég skrifaði í Fréttablaðið á föstudag þar sem bent er á meginatriði, þar sem mikill og afgerandi munur er á drögum stjórnarskrárnefndar og frumvarpi stjórnlagaráðs.

Miðað við það hve mikla vinnu þurfti í nefndinni til þess að stokka upp greinarnar þrjár er því miður ekki hægt að vera bjartsýnn á að nefndin og þingið geti afgreitt viðunandi frumvarp. 

Staðan er ekki uppörvandi, en rétt er að bíða og sjá til hvernig nefndin vinnur úr stöðunni og meta hana þá.

  

Nefndin fái ráðrúm til að ljúka vinnu

Bara hluti risavaxinna sjónhverfinga sem halda áfram.

Þau sakamál, sem hafa verið í gangi undanfarin ár vegna Hrunsins spegla aðeins hluta af heildarmyndinni, risastórri sápukúlu, sem fjármálaheimurinn blés upp á græðgisbóluárunum og átti að mestu enga innistæðu.

Hannes Smárason lýsti því vel í blaðinu Krónikunni snemma árs 2007 hvernig hægt var með kaupum og sölum með tilheyrandi kennitöluflakki að búa til á "löglegan hátt" tuga og jafnvel hundraða milljarða "verðmæti" á undraskömmum tíma.

Stærstur hluti þessa fólst í því að búa til viðskiptavild og aukið hlutabréfaverðmæti upp á stjarnfræðilegar upphæði með hverri viðskiptafléttunni á fætur annarri.

Allt löglegt en hins vegar fullkomlega siðlaust.  

Eins og Hannes lýsti þessu, var þetta kjarni hins íslenska efnahagsundurs þar sem íðilsnjallir ungir íslenskir fjármálasnillingar voru búnir að finna upp algerlega ný fjármálalögmál, sem tóku langt fram stöðnuðum hugsanahætti og aðferðum, sem meira en aldar gömul reynsla hafði búið til í fjármálaheiminum.

Í magnaðri áróðursmynd eins bankanna var hamrað á algerlega nýrri tímamótahugsun, "Kaupthinking".

Nú er vikulega í fréttum fjallað um gamalkunnug fyrirbæri, himinháa bónusa og arðgreiðslur á sama tíma og almenningur borgar brúsann.

Lagðar eru kollhúfur við frumvarpi Karls Garðarssonar um að reyna slá lítillega á kennitöluflakkið og í annað sinn á áratug stefnir fjármálakerfið í annað og enn stærra Hrun að mati fyrrverandi seðlabankastjóra Bretland.

Hvers vegna? Jú, fjármálakerfið er jafn sjúkt og það var 2006-2008.  

Handstýrðu gengi Glitnis

"Fáskrúðsfirðingurinn frækni", fyrsta íþrótta-sjónvarpsstjarnan.

Skúla Óskarsson, eða "Fáskrúðsfirðinginn frækna", má telja fyrstu íþróttasjónvarpsstjörnu Íslands, því að með því að færa kraftlyfingamót, glímumót, borðtennismót og jafnvel frjálsíþróttamót inn í Sjónvarpssal, var hægt að sjónvarpa furðu mörgum íþróttamótum beint í fyrsta sinn í sögu sjónvarpsins.

Einhverjir hvá vafalaust, - ha, var ekki hægt að sjónvarpa beint frá íþróttamótum utan sjónvarpshússins?

Nei, það var ekki hægt allt til ársins 1974, ekki einu sinni árið 1971, þegar við fengum lánaðan endurvarpa frá Noregi til þess að sjónvarpa beint frá komu handritanna.

Þegar búið var að ganga frá öllum hnútum varðandi útsendingu frá landsleik í Laugardalshöllinni, neitaði þáverandi útvarpsstjóri að leyfa útsendinguna vegna þess að hún væri nýjung!

Sagt var að um þessar mundir hafi þessi setning hljómað á einum útvarpsráðsfundi: "Allar nýjungar hafa reynst okkur varasamar og flestar til hreinnar bölvunar!"

Þetta var svo snautlegt áfall fyrir mig sem eini fastráðni íþróttafréttamaður sjónvarpsins, að ég beið í óþreyju eftir því að geta fengið fast starf sem almennur fréttamaður alveg fram til ársins 1976, en öll árin fram að 1976 var ég reyndar á kafi í fréttum sem afleysingamaður og í dagskrárgerð jafnframt því að sinna íþróttunum.

Þá kom sér vel að eiga einstakan hauk í horni, þar sem var Bjarni Felixson, sem tók oft að sér verkefni þegar ég var í fréttaleiðöngrum úti á landi og verð ég honum ævinlega þakklátur fyrir það.

Meðal þeirra greina, sem hlutu vinsældir sem sjónvarpsefni, voru lyftingar og kraftlyftingar og þar heillaði Skúli Óskarsson alla upp úr skónum með einstaklega líflegri og skemmtilegri framkomu, sem var nýlunda við slík tækifæri hér á landi.

Hann var fyrirrennari Jóns Páls Sigmarssonar hvað það snerti.

Eitt skemmtilegasta atvikið var þegar hann kallaði "mamma!" í einni af erfiðustu lyftunni.

Til hamingju, Skúli, með gullmerkið!

Skúli sæmdur gullmerki - myndskeið af heimsmetinu