Mannauðurinn.

Mannauðurinn er stærsta auðlind Íslendinga, þótt hvorki sé hægt að vigta hann í tonnum né slá á hann mælistiku hestafla eða megavatta.

Ég hef margsinnis tekið fyrirtækið CCP sem dæmi um þetta en aldrei er góð vísa of oft kveðin.  

Margir virðast eiga mjög erfitt með að samþykkja þetta og hallast frekar að því að leita í örvæntingu að hverju því sem getur gefið fljótfengnar krónur á svipaðan hátt og þegar fótkaldir menn pissa í skó sína. 

Verstu áhrif kreppunnar eru þau að missa fólk úr landi, fólk sem gæti lagt sitt af mörkum til aukinna afkasta þjóðarinnar á öllum sviðum.

Sumt af því sem mannauðurinn gefur er þó hægt að mæla í efnislegum tölum, bæði krónum og tonnum sem fást vegna þess álits og virðingar sem afrek mannauðsins getur gefið þjóðinni.

Í gróðærinu svonefnda kom nefnilega vel í ljós hvað þessi tvö atriði geta skapað mikil bein verðmæti í formi viðskiptavildar.

Grátlegasta afleiðing hrunsins var hrun álits Íslendinga og virðingar og endurheimt þessa tveggja er því brýnasta verkefni þjóðarinnar á næstu árum.  

Íslenskur ljósmyndari verðlaunaður

"Ofurmaðurinn" er ekki til.

Nasistar trúðu því að hægt væri að búa til kynþátt ofurmenna sem réði heiminum. Á síðustu árum sínum varð Hitler sjálfur samt að skjálfandi lyfjafíkli og Hermann Göring ríkismarskálkur var heróinfíkill.

Í Sovétríkjunum trúðu menn því að búið væri að útrýma vændi.

Í ferð myndarlegra bílablaðamanna til Murmansk 1978 sem ég fór í ásamt konu minni voru nokkrir laglegir einhleypir menn.

Við vorum við fljót að frétta af því að af mörgum innfæddum, sem vildu eiga við okkur ólögleg viðskipti, voru vændiskonur fyrirferðarmiklar. 

Eisenhower var fyrirmynd um siðsamlegt líferni en síðar kom í ljós að hann átti viðhald þegar hann var yfirhershöfðingi Bandamanna í stríðinu.  

Franklin Delano Roosevelt átti eiginkonu sem var stórkostleg manneskja og fyrsta bandaríska forsetafrúin sem komst til sambærilegrar virðingar. Þótt lamaður væri að miklu leyti og bundinn við hjólastól lengstum átti FDR samt hjákonu.  

Breyskleiki og ófullkomleiki andlegra leiðtoga hefur orðið opinber og verður opinber með reglulegu millibili svo lengir sem maðurinn lifir í núverandi mynd hér á jörðinni.   

Ekki þarf að orðlengja um hliðarspor Kennedy-bræðra eða Bills Clintons og margar heimsfrægar konur glímdu við Bakkus og voru ekki allar þar sem þær voru séðar. 

Rokkkóngarnir Presley og Jackson voru engin ofurmenni nema á afar afmörkuðu sviði.

Stalín var tákn andbandarískrar stefnu en sat um nætur og horfði á bandarískar kúrekamyndir.

Vitað er að Tiger Woods hefur flestum öðrum íþróttahetjum framar gert færni sína í íþróttinni að algeru forgangsatriði í smáatriðum, sem sum hver hafa sýnst smásmuguleg fram úr hófi. 

Í slíkri fullkomnunaráráttu liggur hættan á lyfjamisnotkun og hrösun í leyni.

"Ofurmaðurinn" er nefnilega ekki til og mér liggur við að segja, þrátt fyrir allt, - sem betur fer.  

 

Eiginkonan farin frá Tiger

Hvar stendur Reykjavík?

Sú var tíð að Reykjavík var í augum okkar hreinasta og umhverfisvænasta borg Evrópu. Ástæðan var sú að borgin var hituð upp með heitu vatni en ekki kolum eða olíu.

Ástæða þess að Reykjavík er ekki á listanum, sem birtur hefur verið um umhverfisvænustu borgir Evópu, er sú að Reykjavík er ekki ein af 30 stærstu borgum álfunnar og því ekki tekin með.

En hvernig skyldi Reykjavík standa ef hún yrði tekin með í stærra úrtak?  Með yfirburði?

Jú, kannski ef tekið er tillit til þess hvað mengun frá upphitun vegur þungt og þar njótum við heita vatnsins.

En á öðrum sviðum er niðurstaðan ekki eins skýr og fyrrum, jafnvel þótt búið sé að hreinsa strendurnar.

Eðlilegt væri að höfuðborgarsvæðið væri tekið sem heild, samanber það að Frederiksberg er vafalaust tekin með í reikninginn varðandi Kaupmannahöfn.

Lofttgæði á höfuðborgarsvæðinu eru ekki eins og þau voru áður. Álver við Hafnarfjörð mengar og á svæðinu er mest mengandi og eyðslufrekasti bílafloti Vestur-Evrópu, stærri hluti flotans stórir bílar og hvergi í álfunni minna hlutfall af dísilbílum.  

Hjólreiðar eru sáralitlar þrátt fyrir umbætur á því sviði.

Nú þegar stenst andrúmsloftið í Reykjavík ekki lágmarkskröfur Kaliforníu 40 daga á ári hvað snertir lykt og gæði vegna sívaxandi magns brennisteinsvetnis sem streymir þessa daga frá hinum "hreiinu" jarðvarmavirkjunum fyrir austan borgina. 

Þar fer 85% orkunnar út í loftið og að óbreyttri nýtingu og tækni og stórauknum virkjunum mun þetta versna.

Svifryksmengun í borginni fer yfir mörk nokkra daga á vetri hverjum og er einhver sú mesta sem þekkist.  

Við leiddum heitt vatn í borgina af hreinum peningasjónarmiðum en ekki vegna þess að við værum svona mikið hugsjónafólk.

Ef við lítum gagnrýnum augum á okkur sjálf sjáum við að við ættum að fara varlega í að berja okkur á brjóst og hreykja okkur.  

Kaupmannahöfn umhverfisvænust

Jeppi valt, bravó! - Æ! Afsakið!

Loksins hillir undir sigur í "bílvelta varð"- málinu sem ég hef rekið hér á bloggsíðu minni mánuðum saman í að því er virtist vonlausri baráttu fyrir því að þessi málleysa verði lögð af. 

Í stað fyrirsagnarinnar "bílvelta varð" um óhapp í Austur-Húnvatnssýslu í kvöld eða jafnvel "jeppavelta varð", kemur þessi fína fyrirsögn hér á mbl.is "jeppi valt".

Þessu hlýt ég að fagna útaf fyrir sig þótt að sjálfsögðu ætti ég að biðjast afsökunar á því að láta slíka tilfinningu í ljósi yfir leiðinlegum atburði og votta að sjálfsögðu manninum samúð mína sem í þessu lenti. 

 

Jeppi valt í A-Húnavatnssýslu

Kanarnir geta tekið við sér.

Bandaríkjamenn geta stundum verið seinir að taka við sér, en þegar þeir loksins gera það, getur munað um það. 

Fram til 7. desember 1941 héldu þeir í vonina um að geta horft álengdar á önnur stórveldi í styrjöld og voru þó búnir að þrengja svo mjög að Japönum hvað snerti ýmsa hráefnisöflun þeirra,  að tilefni til styrjaldar var orðið ærið.

Eftir árásina á Perluhöfn tók þá aðeins sjö vikur að stöðva alla bílaframleiðslu og breyta verksmiðjum sínum í hergagnaverksmiðjur sem dældu út 50 þúsund flugvélum á ári auk ógrynnis af öðrum vígvélum.

Hitler gerði í fyrstu gys að þeim áætlunum en fékk fljótlega að kenna á bitrum veruleikanum.

Á síðari hluta sjöunda áratugarins var orðið ólíft í mörgum borgum Bandaríkjanna vegna ofboðslegrar mengunar af völdum eiturspúandi bílaflota.

Þá tóku þeir rösklega við sér og ástandið snarlagaðist á ótrúlega stuttum tíma vegna róttækra aðgerða þegar notkun blýs var bönnuð og settir hvarfakútar í bíla.

Í kjölfar olíukreppunnar 1979 fékk umhverfisverndarstofnunin (Environmental Protection Agency, skammstafað EPA)  mikið vald og setti til dæmis harða staðla um leyfilega meðaleyðslu fólksbílanna sem verksmiðjurnar framleiddu.

Stofnunin dældi út EPA-stöðlum á báða bóga en bílaframleiðendum tókst að nýta sér glufu í lagasetningunni hvað varðaði pallbíla og fjölnotabíla með því að gera slíka bíla að tískufyrirbrigði, en þeir voru undanþegnir skyldu til bensínsparnaðar. 

Stofnunin hefur allan tímann haldið eftir miklu valdi, sem nú er hægt að nota til þess að taka Bandaríkjamenn upp á eyrunum án þess að það þurfi að tefjast um of í þinginu.

Það er því líklegt að rétt eins og skammstöfunin AGS er orðin okkur Íslendingum munntöm síðustu mánuðu muni íslenska skammstöfunin UVS  (Umhverfis Verndar Stofnunin) sem þýðing á EPA verða áberandi í umræðunni hér á landi. 

Því miður var of stutt og ófullkomin sú umræða sem var í Kastljósi í kvöld um þessi málefni.

Það þarf ekki að deila um hlýnunina. Ellefu heitustu árin í 150 ára sögu mælinga hafa verið síðustu 15 árin og hröð jökla og hafíss getur ekki átt sér stað í kólnandi árferði.  

 

Bandaríkin taka á loftslagsmálum

Ólíkindatól.

Stefán Karl Stefánsson er eitthvert mesta ólíkindatól sem ég hef kynnst og hef ég þó kynnst þeim mörgum á löngum ferli. 

Hann er hættur að koma mér á óvart eftir að hann lék með Stjörnuliðinu í knattspyrnu og fór þar jafnvel enn meiri hamförum en á leiksviðinu. 

Á undan honum hafði Magnús Ólafsson, náfrændi hans, verið í liðinu, svo að maður átti von á ýmsu, en þó ekki því sem Stefán Karl gerði í fyrsta leik sínum með liðinu á þúsund stráka Shell-móti í Eyjum en í 24 ár var það fastur liður á mótinu.

Í Stjörnuliðinu hafa leikið heimsfrægir menn eins og Magnús Scheving með sín einstöku innköst og Albert Guðmundsson með dæmalaus tilþrif,  og Jón Páll Sigmarsson og Magnús Ver með kraft sinn og líkamsburði, enda skilyrði að liðsmenn séu þekktar poppstjörnur, söngvarar, leikarar, stjórnmálamenn og fjölmiðlamenn.

Knattsnillingarnir Hemmi Gunn og Rúni Júl og hinn dæmalausi Laddi koma upp í hugann, svo og óvænt atvik eins og þegar Páll Magnússon útvarpsstjóri plataði alla upp úr skónum og skoraði tvö glæsimörk og sýndi, að á sínum tíma hefði hann getað fetað svipaðan veg og vinur hans og líka Eyjapeyi, Ásgeir Sigurvinsson.  

En það sem Stefán Karl gerði, var algerlega dæmalaust. Þegar hann lék sinn fyrsta leik var enginn lyftingakappi í liðinu en einmitt í þetta skipti voru aflraunamenn og kraftajötnar þarna sem sérstaka sýningu.

Þeir buðu viðstöddum að reyna afl sitt við stóra hellu sem enginn gat lyft, en þá brá svo við að Stefán Karl snaraðist til og meðhöndlaði helluna þannig að allir stóðu á öndinni af undrun.

Síðan þetta gerðist kemur ekkert sem þessi maður afrekar mér á óvart.  

Frammistaða Stefáns Karls lofuð

Allt er áttræðum fært!

 

Mörgum mögnuðum mönnum hef ég kynnst um dagana vegna starfa minna og Pétur H. Ólafsson var einn þeirra.

Hann varð ekki áberandi í þjóðlífinu fyrr en hann var kominn á þann aldur þegar flestir eru búnir að draga sig í hlé.

Hann sannaði ekki aðeins máltækið að allt sé fertugum fært, heldur ekki síður að allt sé sjötugum og áttræðum fært svo framarlega sem heilsan bilar ekki.

En hugsunarháttur Péturs var út af fyrir sig heilsubót og átti áreiðanlega þátt í því hve langlífur hann var.

Öll merkustu verk hans vann hann eftir að hann var orðinn 75 ára en þau fólust einkum í því að vera vakinn og sofinn í að hvetja aldraða til þess að lifa lífinu og láta til sín taka.

Fyrstu fréttina af honum gerði ég þegar ég hitti hann í hópi aldraðra sem hann fékk með sér í sjóferð vestur á Hornstrandir ef ég man rétt. Þetta var svo óvenjulegt og þarft framtak að það var fréttnæmt.

Þegar þessi aldursflokkur fer vaxandi er mikil þörf fyrir menn eins og Pétur, Gunnar Eyjólfsson Ragnar Bjarnason og Skafta Ólafsson.

Ævilhlaup Péturs var með einhverjum frækilegasta endaspretti sem hægt er að hugsa sér.  Blessuð sé minning hans.  

Andlát: Pétur H. Ólafsson

Að "lesa mótherjann."

Það er þekkt fyrirbæri í íþróttum og viðskiptum að það skiptir ekki mestu máli hvað viðkomandi íþróttamaður hefur fram að færa í viðskiptum hans við mótherjana eða þann sem viðskiptin eru við, heldur að kortleggja hugarfar og áætlanir mótherjans og eiga svör við þeim. 

Ég bloggaði strax um það þegar hrunið varð hvernig ég varð vitni að því erlendis að áliti umheimsins á Íslandi var "sturtað niður í klósettið" eins og ég orðaði það þegar baneitraðar setningar úr frægu Kastljósviðtali við Davíð Oddsson um að "Íslendingar borguðu ekki" voru spilaðar æ ofan í æ í fréttum sjónvarpsstöðvanna. 

Traust og álit landsins, sem byggt hafði verið upp með áratuga striti fauk út um gluggann á nokkrum sekúndum. 

Daginn eftir fékk ég að heyra það frá ósköp venjulegum sjónvarpsáhorfendum þegar ég sagðist vera Íslendingur að ég væri einn af skúrkunum sem ekki borgaði. Ég reyndi að útskýra málið en miskunnarlaus myndin sem gefin hafði verið upp í sjónvarpsfréttunum reyndist sterkari.

Allt sem gerst hefur síðan í samskiptum okkar við útlendinga kemur mér ekki á óvart, hvorki tölvuskeyti fram og til baka milli málsaðila né fréttir um "alþjóðlegt samsæri gegn okkur" og "umsátur um Ísland."

Þetta lítur hins vegar öðruvísi út hjá þeim, sem hafa ekki séð utan frá í hvaða ljósi viðsemjendur okkar á alþjóðavettvangi sjá okkur.

Ísland er eyja og háð samskiptum við útlönd á flestum sviðum.

Þetta hefur alltaf verið svona. Dæmi um það er þegar Íslendingar gátu ekki lengur tryggt siglingar til landsins vegna óreiðu innanlands og eyðingar íslensku skóganna af mannavöldum og urðu að gera um það saming við Noregskonung með Gamla sáttmála sáttmála að þessu yrði bjargað.

Við verðum að horfast í augu við þann blákalda veruleika að álit og traust útlendinga á okkur er almennt fokið út í veður og vind og að framundan er löng og ströng barátta við að endurheimta það og útskýra aðstöðu okkar fyrir öðrum þjóðum og afla þeim skilnings. 

Útlendingar eiga sameiginlegra hagsmuna að gæta í viðskiptum við okkur og því á það ekki að koma okkur á óvart að þeir beri saman bækur sínar gagnvart því hvernig þeir skipta við okkur.

Það á heldur ekki að koma á óvart að af hálfu okkar ráðamanna sé á sama hátt reynt að tala við þessa "umsátursmenn" ýmist hvern fyrir sig eða fleiri í einu til að reyna að þoka málum fram.

Það þýðir ekki fyrir okkur að vera í afneitun, svipað og þegar handboltalið eyðir allri orkunni í að fást um dómgæsluna og hættir að geta spilað. Við verðum að kortleggja mótherjana og taka slaginn við þá eftir að besta leikaðferðin er fundin. 

Hún finnst með því að setja sig í þeirra spor og sjá hvað þeir ætlast fyrir og af hverju.  

Auðvitað höfðu aðilar málsins, erlendar þjóðir og alþjóðastofnanir sem við leituðum til um aðstoð, samband sín á milli, leynd eða ljós, og auðvitað urðu íslenskir ráðamenn að hafa ljós eða leynd samskipti við þá. 

Mættu þess vegna gera meira af því hvar sem því verður við komið og þess vegna líka á hærri stigum stjórnsýslunnar .  

 

 

 

 

„Eðlileg samskipti“

Var forsetinn sá eini sem lét glepjast?

Forseti Íslands hefur sagt að hann hafi látið glepjast á sínum tíma af glansmyndinni sem brugðið var upp af þeim sem byggðu upp spilaborg fjármálaveldis sem stóð á sandi og gat ekki annað en hrunið. 

Fólk hefur réttilega hent þetta á lofti og valið forsetanum hin hæðilegustu orð. En hvað skyldi þar vera kastað úr mörgum glerhúsum? Og hvað skyldu mörg af þeim húsum nú standa auð eða vera undir hamrinum? 

Rétt er það að tugþúsundir Íslendinga annað hvort gátu ekki né vildu taka þátt í útsölunni á lánum og varningi sem hér var haldin á grunni kolrangrar skráningar krónunnar sem allir máttu vita að var 30-40% of hátt skráð og gat ekki annað en fallið.

Þessir Íslendingar verða nú samt að blæða fyrir aðra án þess að hafa átt nokkurn þátt í þessum ósköpum.  

Það var ekki spurning um hvort heldur hvenær krónan félli og skuldabyrðin hækkaði sem því næmi, en samt voru það margir tilbúnir til að taka þátt í fjárhættuspilinu að skuldir íslensku heimilanna í heild fjórfölduðust á örfáum árum.  

Þessi síðastnefnda staðreynd að skuldirnar margfölduðust í ástandi þar sem hjá flestum öðrum þjóðum hefði verið reynt að greiða skuldir niður, sýnir að það eru fleiri en forsetinn sem þurfa að líta í eigin barm og athuga úr hvers konar húsi er kastað. 

Hitt er rétt að hrunið varð miklu meira en nokkurn óraði fyrir og þess vegna verða þeir miklu fleiri, því miður, sem munu fara mjög illa út úr þessum hamförum en ella.  

 

Hátt í 9000 fluttir brott - flestir til Noregs

Rétt uppsetning hjá Svandísi.

Stóriðjusinnar hafa hamrað á því að valið standi milli vatnsafls- eða jarðvarmavirkjana hér eða kolaorkuvera erlendis rétt eins og að Ísland sé eina landið í heiminum sem ráði yfir þessum orkugjöfum. 

Hið rétta er og óumdeilt að íslensk vatns- og jarðvarmaorka er langt innan við 1% af slíkri orku í heiminum.

Valið stendur því að milli nýtingar slíkra orkugjafa hér eða slíkra orkugjafa hjá þjóðum sem þurfa ekki að fórna eins miklum náttúruverðmætum og þurfa á því að halda að komast út úr sárustu neyð fátæktar og örbirgðar.  

Þrátt fyrir hrunið erum við Íslendingar meðal ríkustu þjóða heims. Þegar ég flaug tvívegis í lítilli flugvél yfir Afríkuland þar sem tekjur fólksins eru 200 sinnum minni á mann en hér á landi og sá allt hið óvirkjaða vatnsafl veitti það mér nýja og rétta sýn á þessi mál.

Norðmenn eiga jafnmikið magn af vatnsorku óbeislað og við. Þeir sóttu ekki um undanþágu í Kyoto og munu ekki gera það nú.  

Bandaríkjamenn eiga gríðarmikla jarðvarma- og vatnsorku í Yellowstone og mun ekki sækja um undanþágu í Kaupmannahöfn til þess að fórna náttúruverðmætum, sem standa okkar náttúruverðmætum að baki, fyrir orkuvinnslu.  

Íslendingar munu draga úr losun