Hólmsheiði og Bessastaðanes grafin upp. Hvað fleira? Löngusker? Mýrar?

Tvær nefndir hafa verið látnar fjalla um málefni Reykjavíkurflugvallar. Í báðum nefndunum var gengið framhjá fróðustu mönnum í flugmálum almennt. 

fyrri nefndin lét kanna nokkra kosti; Löngusker, Bessastaðanes, Hólmsheiði og svonefnt Hvassahraun, sem er raunar á mörkum Almennings og Rjúpadalahrauns. 

Niðurstaðan varð að velja Hvassahraun. 

En síðan eru hafIÐ eldgosatímabil, sem gæti orðið nokkurra alda langt og gerir Hvassahraun að næstum því eins slæmum kosti og hugsast getur. 

Og þá ber svo við að leiðtogar borgarstjórnarmeirihlutans og fleiri pólitískir vonbiðlar rjúka upp til handa og fóta og slengja aftur á borðið Hólmsheiði og Bessastaðanesi, sem búið var að afskrifa. 

Í blaðagrein á sínum tíma lýsti Leifur Magnússon, einhver mesti þekkingarbrunnur okkar í flugmálum því í blaðagrein, að lang algengasta aðflugið að hugsanlegum Hólmsheiðarflugvelli myndi liggja yfir þrjú vaxandi hverfi, Vogahverfið, Grafarvog/Ártúnshöfða, grafarholt og komandi byggð við Reynisvatn og í Úlfarsárdal. 

Hliðstætt aðflug á austur-vesturbraut Reykjavíkurflugvallar liggur hins vegar yfir sjó í Skerjafirði.   

Löngusker og Bessastaðanes eru innan vébanda friðlands í fjórum bæjarfélögum við skerjafjörð. 

Á Lönguskerjum er fágætt stuðlabergsgólf og Bessastaðanes myndi þrengja að forsetasetrinu eins og sýnt var fram á með því að lenda þar flugvél með leyfi forseta, sem þá var Ólafur Ragnar Grímsson.

Búrfellshraun rann í sjó fram í innan við eins kílómetra fjarlægð frá hugsanlegum brautarenda.   

Varaþingmaður hefur stungið upp á flugvelli á Mýrum og fullyrt að hann yrði álíka langt frá Reykjavík og Keflavíkurflugvöllur er nú. 

Af því að Sundabraut myndi stytta leiðina svo mikið á Mýrarnar. En hafði þá greinilega ekki litið á kortið og séð, að eftir sem áður yrðu meira en 80 kílómetrar á Mýrarnar en 50 á Keflavíkurflugvöll!   

Nefnt hefur verið flugvallarstæði á Rangárvöllum. Í næsta nágrenni eldfjalls, sem gýs með klukkustundar fyrirvara!

Fyrir liggur að ekkert hagstæðara flugvallarstæði er fyrir hendi en það, sem nú er. Aðeins þarf að lengja austur-vesturbrautina til þess að allar millilandaþotur geti lent þar. 

Á Keflavíkurflugvelli eru fimm kílómetrar til eldstöðvar og stutt er frá hugsanlegu neðansjávargosi út af Reykjanesi með öskufalli. 

Hvorugt þessa er neitt svipuðum mæli á Reykjavíkurflugvelli. 

Ein helstu rök framboðs gegn þessu besta flugvallarstæði hafa verið, að ef sá flugvöllur hefði ekki verið gerður, hefði aldrei risið þéttbýli austan Elliðaáa. 

Þeir 130 þúsund Íslendingar, sem nú eiga heima austan Elliðaáa, hefðu getað búið í Vatnsmýrinni! 

Hve langt ætla menn eiginlega ganga í umræðum um þetta mál? 

 

 

Puma-einkaþotan á Reykjavíkurflugvelli

Hvað næst? Hjólvelta varð? Mannvelta varð?

Líttskiljanleg er sú brýna nauðsyn, sem margir blaðamenn virðast telja til þeirra hvimleiðu málalenginga að nota orðin "bílvelta varð", meira að segja tvisvar í sömu stuttu fréttinni. . 

"Bílvelta varð" felur í sér fjögur atkvæði en orðin "bíll valt" aðeins tvö atkvæði. 

Hvað næst? Hlaupahjólvelta varð? Mannfall varð? 

Er enginn leið að hemja þessar málalengingar eins og til dæmis að nota orðin "Við erum að sjá" algerlega að ástæðulausu, jafnvel oft í röð í sömu setningunni þegar talar eru upp staðreyndir? 

"Við erum að sjá mikla aukingu í fjölda fólks" er sagt í stað þess að segja bara: "Fólki fjölgar."

Munurinn er 14 atkvæði í staðinn fyrir 4. 

Bílvelta varð á Bústaðavegi

Fleiri Þráinsskildir á teikniborði framtíðar á Reykjanesskaga?

fjölbreytni eldstöðva er eitt af því sem víða má sjá á hinum eldvirka hluta Íslands. 

Af því  að eldvirknin er af völdum hreyfingar meginlandsflekanna í sundur, eru gígaraðir ein algengasta en jafnframt sérkennilegasta form eldstöðva og einstætt fyrir Ísland, og hafa þegar birst í gosunum 2021 og 2022.  

Oft er birtingarmyndin  sú, að í byrjun gís á sprungu, líkt og í gosinu í Heimaey, en síðan styttist hún og öll virknin fer í einn gíg, sem í  þessu gosi varð að Eldfelli. 

Önnur birtingargerð eru svonefndar dyngjur, svo sem Skjaldbreiður og um tugur slíkra á svæðinu norðan Vatnajökuls. 

En dyngjur má líka finna á Reykjanesskaga og koma Heiðin há og Þráinsskjöldur upp í hugann auk grágrýtisdyngjunnar Borgarhóla á Mosfellsheiði. 

Þráinsskjöldur og Þráinsskjaldarhraun eru skammt frá gosunum við Fagradalsfjall, en svona dyngjur verða til í hægfara og jöfnum hraunstraumi sem byggir dyngjuna upp út frá einu megin gosopi. 

Það er ekkert útilokað að á komandi öldum eldvirkni á Reykjnesskaga verði dyngjugos, sem yrðu þá væntanlega túristagos af bestu gerð vegna langlífis með dramatískum blæ.  

Lítil breyting á gosinu frá því í gærkvöldi

Léttvélarnar (LSA) bjóða upp á mikla fjölbreytni.

Eftir að nýr flokkur flugvéla, "Light sport airplanes", skammstafað LSA, var lögleiddur, hefur hann boðið upp á grundvöll fyrir framleiðslu afar fjölbreyttra flugvéla, þar sem fjölgun og vöxtur vélanna er einna mestur síðustu árin.  

Skilyrðin fyrir smíðinni er að heildarþyngd fullhlaðinna véla sé ekki meira en 1320 pund, en það er samt 100 pundum meira en þyngd Pipeer J-3 vélanna á sínum tíma. 

Vélarnar verða að fljúga innan ákveðinna hraðatakmarka og skiptir miklu að lendingar og flugtakshraði sé til dæmis nógu lítill til þess að lágmarka skemmdir í nauðlendingum, líkt og sást vel í slíkri lendingu á Nýjabæjarfjalli um daginn. 

Cessna verksmiðjurnar, sem framleiddu Cessna 150 og 152 í tugþúsundatali á síðustu öld, gerðu tilraun til að komast inn á kennsluflugvélamarkaðinn með því að taka nýja forystu, hönnuðu Cessna l62 tveggja sæta vél, sem haldið var innan 1320 punda markanna, en notaðist samt við einn traustasta hreyfilinn í litlum flugvélum, Continental O-200 100 hestafla vél. 

Hann var að vísu þyngri en þeir nýju hreyflar, sem nú eru vinsælastir og eru með miklu minna rúmtak en á móti hærri snúningshraða og gíraða skrúfu.  

En í ljós kom að Continental O-200 hreyfillinn var of þungur, þótt munurinn væri lítill. 

Eftir hrakfarir í reynsluflugi Cessna 162 með þeim hreyfli, gáfust reynsluboltarnir hjá Cessna upp og nú blómstra aðrir framleiðendur með því að nota nýju hreyflana. 

Það var á flugsýningu í Reykjavík 1977, ef rétt er munað, sem fyrst var sýnd vél í "ultralight" flokki, sem var knúin Rotax 447 eins strokks tvígengishreyfli og var skilgreind í flokki "ultralight" loftfara. 

Heildarþyngd þessara loftfara mátti ekki vera meiri en 500 pund, og í fréttamyndskeiði af þessu flygildi notaði síðuhafið nýyrðið "fis." 

Því miður hefur orðið svolítill í notkun hugtaka, sem þó ætti að ver aauðvelt að lagfæra með því nota orðið fis aðeins um flokk ultralight véla, en heitið léttflugvél í floki Light Sport Airplane. 

Orðið fisflugvél kæmi líka til greina, þótt það sé ekki eins nákvæm þýðing. 

Í viðbót við slíkar vélar eru öflugar skammbrautarvélar afar magnaðar, svos sem heimasmíðaðar vélar, sem eru þriggja sæta eftirlíkingar af Piper PA-13, búnar um 200 hestafla hreyfli, fullkomnum skammbrautarbúnaði ("STOL") og hafa alveg lygilega eiginleika til hægflugs og skammbrautarnotkunar. 

Ein slík brilleraði í lendingu við Geldingadalahraunið með eftirminnilegum hætti.  

Kortleggja eldgosið úr fisflugvél

Fleiri svæði gætu byrjað "óvænt". Vestmannaeyjar gerðu það 1963 og 1973.

Það var oft haft á orði allt fram á síðustu öld að Helgafell í Vestmannaeyjum, sem svo sannarlega hafði útlit venjulegs eldfjalls á landi, væri útdautt eldfjall. 

Þegar gersamlega óvænt byrjaði að gjúsa fyrir suðvestan ystu sker eyjanna 1963, hefði það átt að hringja bjöllum, en engu að síður kom Heimaeyjargosið 1973 gersamlega að óvðrum.  

Var þó augljóst, að í þeim tugum gosa, sem myndað hefðu Vestmannaeyjar fyrir nokkur þúsund árum, hlyti Heimaey að vera stærst vegna þess að þar hefðu verið flest gos.  

Þannig sjá menn sífellt betur og betur hve erfitt er að vera spámaður á sviði eldfjallafræði á eldfjallaeyjunni Íslandi. 

Óvænt að sjá þetta lifna við núna

40 km á hjóli eru meira en "nokkrir kílómetrar." Reiðhjólabann í göngum sjálfsagt.

Það sýnir annað hvort furðulega fáfræði eða hroka og skilningsleysi, nema hvort tveggja sé, að hafa þá skoðun á því að þurfa að fara 40 aukakílómetra fyrir Hvalfjörð vegna banns við notkun reiðhjóla í Hvalfjarðargöngunum að aðeins sé um að ræða örfáa kílómetra. . 

Bannið er sýnt á skilti við báða enda ganganna, enda ekki um annað að ræða vegna þess hve mjó göngin eru og hjólin fara miklu hægar en bílarnir. 

Ekki er bannað að fara á léttbifhjólum um göngin, sem falla undir ökutæki á vegum og götum í vega- og gatnakerfi landsins og búa yfir nægum hraða til að fylgja umferðarhraða upp á 70 km á klst.

Síðuhafi hefur margsinnis farið á slíkum hjólum um göngin vandræðalaust.

En í það eina skipti, sem farið var á rafknúna reiðhjólinu Sörla, í ágúst 2016, var að sjálfsögðu farið umyrðalaust fyrir Hvalfjörðinn, þótt þar væri bæði mikill mótvindur og hið versta veður við Þyril, svo að sjórinn í Botnsvoginum skrúfaðist upp í hvirfla og kostaði stopp í nokkur skipti meðan bíða þurfti áhlaup sjávarins af sér. 

Þetta var langerfiðasti kafli ferðarinnar milli Akureyrar og Reykjavíkur og hefur þessi 40 km langi "spotti" sennilega lengt ferðalagið um minnst sex klukkustundir.   

Stöðvaður á reiðhjóli í Hvalfjarðargöngunum

Að horfa til framtíðar við að fylla upp í stóru eyðurnar.

Þegar litið er á korti yfir byggðamynstur höfuðborgarsvæðisins sjást óbyggðar eyður á milli byggðahlutanna, svo sem Keldnaland og Blikastaðaland, sem henta vel til uppbyggingar ef horft er til framtíðar. 

Fram að þessu hefur sýn þeirra, sem vilja þétta byggð, verið þrungin skammsýni að því leyti, að horft hefur verið um of á tiltölulega lítil svæði nálægt hinum gamla miðhluta borgarinnar í stað þess að horfa lengra fram í tímann og nýta tilkomu borgarlínu í einhverri mynd. 

Hefja uppbyggingu á stærsta óbyggða landsvæðinu

Jarðeldarnir voru fljótir að svara fyrir sig.

Allt frá því að fyrst voru á þessari síðu leiddar líkur að því að nú kynni að vera hafið jafnvel margra alda tímabil eldgosa á Reykjanesskaga og þessu fylgt eftir í viðtali í Silfri Egils,  hafa komið fram gagnrýnisraddir á þessa sýn og það ekki síst í athugasemdum á síðunni.

Það var því skondið þegar slíkum andmælum var hreyft síðast í fyrradag í athugasemd og dregið í efa að nokkuð gysi meira næstu árin, að ákveðið svar jarðeldanna sjálfra skyldi koma nánast jafnharðan fram og raun ber vitni og vera jafn afdráttarlaust.

Hér á síðunni hafði verið bent á að nítján Kröfluelgos hefðu farið stækkandi í þau  níu ár sem liðu frá upphafi þeirra til enda, en í athugasemdum við þetta gert lítið úr þessum samanburði.  

Nú ætti kannski aðeins að sljákka í þeim sem hafa gert lítið úr jarðvísindamönnum okkar og  saka þá sífellt um um bull og ótímabæran æsing.  

Það sem gerir þeim auðveldara en fyrr að fjalla rétt og skilmerkilega um eldgosið nýja er hve fullkomin og altæk nýjasta mælingatækni er orðin.  

Upphafið að Fagradalsfjallseldum?

Strax kapphlaup um nýjan alþjóðaflugvöll?

Þessa dagana, þegar kvika stefnir neðanjarðar í norðurátt frá Geldingadölum, blasir við, til dæmis í ljósi reynslu frá eldgosum á Reykjanesskaga fyrir átta hundrað árum, að framundan kann að vera eldgosatímabil þar sem það geti endurtekið sig að eldgos verði eftir margra tuga kílómetra langri sprungu, allt frá Suðurstrandarvegi og norður í Óbrynnishóla nálægt Kaldárseli. 

Á þeim tíma rann hraun niður í Strraumsvík og Vellirnir syðst í Hafnarfiriði eru í skotlínu. 

Forsætisráðherra sagði í fréttum RÚV í hádeginu að verulega hefði dregið úr likum á því að gerður yrði nýr alþjóðaflugvöllur í Hvassarhauni (rétta heitið er Almenningar), 

Á samfélagsmiðlum virðist vera að hefjast framhald þrýstings ýmissa um gerð nýs alþjóðlegs flugvallar á hinum ótrúlegustu stöðum svo sem í Flóanum og við Borgarnses. 

Þetta er enn eitt dæmið um óðagotið í þessum málum, eins og sést á því að ekkert er rætt um höfuðatriði flugs, sem eru flugskilyrði. 

Í suðaustanátt stendur vindur beint af Hafnarfjalli yfir á flugvöll við Borgarnes, þar sem þar að auki skortir bitastæða innviði öflugrar byggðar. 

Í Flóanum er nálægðin við Ingólfsfjall til ama og stór hluti flugvallarstæðis gljúpur jarðvegur. 

Ef einhver á eftir að grafa upp gamlar hugmyndir Bandaríkjamanna um stórarn flugvöll á Rangárvöllum má nefna, að árum saman hefur ekki verið hægt að segja til það fyrirfram, að gos sé í aðsigi í Hekla með meiri fyrirvara en klukkustund! 

Bæði Keflavíkurflugvöllur og Reykjavíkurflugvöllur eru bestu flugvallarstæðum landsins út frá flugskilyrðum og innviðum í nágrenni. 

Eins og er, eru bæði Akureyrarflugvöllur og þó einkum Egilsstaðaflugvöllur í þörf fyrir fjárveitingar til þess að gera þá fyllilega hæfa sem vara lendingarstaði, og í ljós þess fjársveltis er hlálegt að sjá hátímbraðar kröfur um millilandaflugvelli á nýjum stöðum, án þess að það virðist votta fyrir því að leita álits flugfróðustu manna.  

Minnkandi líkur á flugvelli í Hvassahrauni

Svöl veðrátta á Norður-Atlantshafi í samræmi við langtímaspár?

Þegar árið 1997 voru uppi spár um það hjá vísindamönnum að enda þótt loftslag á jörðinni myndi hlýna á 21. öldinni yrði hætta á því að á Norður-Atlantshafi myndi verða kólnun vegna áhrifanna af því að kalt og tært leysingavatn frá bráðnandi jöklum myndi streyma út á hafið og vegna léttleika síns leggjast yfir vatn Golfstraumsins, sem væri salt og því þyngra. 

Á flestum tölvuspám, sem birtar hafa verið síðan er loftið yfir jörðinni að mestu táknað með rauðum lit hækkandi hita, en undantekningar eru þrír ljósbláir blettir, og einn þeirra fyrir suðvestan Ísland. 

Þetta er í samræmi við dönsku spána frá 1997, sem túlkuð var og viðbætt á grunni danskrar heimildarmyndar og færð inn í íslenskan sjónvarpsþátt, sem hét "hið kalda hjarta hafanna."

Ef sumarið núna verður svalara en að meðallagi á sama tíma og sumrin verða með þeim heitustu á meginlöndunum sitt hvorum megin Atlantshafsins er það út af fyrir sig ekki á skjön við hið möguulega út af fyrir sig, hvað sem síðar verður. 

Sú gula lætur sjá sig í nótt