Helsti kostur tengiltvinnbíla getur líka verið veikleiki.

Drægniskvíði er nýyrði, sem notað er um óþægilega tilfinningu ökumanna rafbíla, sem skapast af áhyggjum af því að glíma við rafmagnasskort á ferðum sínum. 

Kvíðinn er nátengdur ástandinu í innviðakerfi rafbíla, sem byggist mjög á því að geta treyst á aðgang að hraðhleðslustöðvum. 

Sé umferðin um þær svo mikil að biðraðir myndist, getur það orðið óþægilegt fyrir ökumann og farþega. 

Tvær leiðir eru til að setja undir þennan leka:  Annars vegar að hafa möguleika til þess að knýja rafbílinn áfram með eldsneyti ef rafmagn fæst ekki. BMW i3 rafbíllinn var í upphafi fáanlegur með lítilli 650 cc bensínvél (range extender), en hefur gefist upp á þeirri lausn, og nú fæst i3 aðeins sem hreinn rafbíll. 

Hvað snertir síðuhafa hefur hann velt vöngum yfir því að fá sér 50cc lausbeislaðan bensínhreyfil, sem hægt er að kaupa hjá Arctic trucks, er aðeins aðeins um 20 kíló, afar meðfærilegur og fyrirferðarlítill og framleiðir ca 1 kílóvatt af rafmagni. 

Hann yrði tiltækur sem varaafl ef fara þyrfti langt frá byggð eða ef rafafl þryti af öðrum orsökum. Þessi lausn hefur ekki verið reynd. 

Þar með virðist hin lausnin, sem svonefndir tengiltvinnbílar bjóða upp á, vera sú eina, sem hingað til hefur getað leyst þennan vanda fullkomlega, eins og velgengni Mitsubishi Outlander PHEV ber vitni um. 

Nýr Volvo XC40 tengiltvinnbíll er af svipuðum toga. 

Í tengdri frétt á mbl.is er hann kallaður XC Recharge, en í erlendu bílablaði er það heiti á hreinum rafbíl Volvo, en tengiltvinnbíllinn með heitið WC Twin engine. 

Uppgefin drægni tengiltvinnbíla er yfirleitt að hámarki 50 kílómetar á rafaflinu einu, sem felst í rafhlöðum með kringum 13 kWst en mun nær 30 km innanbæjar hér á landi. 

Volvo tengiltvinnbíllinn er með 10,7 kWst og uppgefna 45 km drægni, sem gæti dalað niður fyrir 30 kWst við íslenskar aðstæður. En meðalakstur einkabíla innanbæjar er ekki nema rúmlega 30 km á dag þannig að oftast hrekkur rafaflið langt til að fullnægja innanbæjar akstursþörfinni. 

Ástæðan til þess að drægnin er ekki meiri en einföld. Til þss þyrfti of mikinn þunga og fyrirferð rafhlaðna, enda eru tengiltvinnbílarnir hátt í tvö tonn að þyngd. 

Í alþjóðlegum útreikningum er bensíneyðsla tengiltvinnbílanna áætluð 2 lítrar á hundrað kílómetra, og er þá gert fyrir ákveðnu meðaltali af akstri innanbæjar og úti á vegum. 

Innifalið í því er að gera ráð fyrir bílarnir séu hlaðnir með rafmagni eftir föngum. 

En þá komum við að veikleika þeirra, eða öllu aðstæðum eigendanna, því að síðuhafi kannast vel við það að hyllast til að nenna ekki að hlaða bílinn heima við, þótt það kosti aðeins samtals um 15 mínútur að setja bílinn í samband og taka hann úr sambandi. 

Vel stæður eigandi tengiltvinnbíls gæti því lent í því að sleppa því að hlaða úr því að hann þarf ekki að hafa áhyggjur af orkuskorti, úr því að bensín/dísilvél er í bílnum. 

Sé mikið um þetta verður eldnsneytiseyðsla tengiltvinnbílsins meiri en ef hann væri með engan rafhreyfil og hefur síðuhafi heyrt nokkur dæmi um slíkt. 

Af þessum sökum er komin í gang viss tilhneiging yfirvalda til þess að stuðla aðeins með ívilnunum að því að hraða rafbílavæðingunni með hreinum rafbílum eingöngu. s

Þess má geta að hinn hreini rafbíll Volvo er með stórri 78 kst rafhlöðu, sem á að geta dugað til yfir 400 kílómetra aksturs. 

Frumsýna nýjan Volvo XC40 Recharge

Eldvörp, snilldarorð yfir einstætt fyrirbæri á þurrlendi jarðar.

Gígaraðir á gossprungum á flekaskilum meginlanda eins og Eldvörp fyrir suðvestan Svartsengi er hvergi að sjá á þurrlendi jarðar nema á Íslandi.

Hér á landi eru slíkar gígaraðir mun algengari en marga grunar, því að gígaraðir, sem gaus úr á ísaldartíma, bera þess merki að hafa myndast við það að bræða jökulinn ofan á sér, og eftir að jökullinn fór fyrir rúmum 11 þúsund árum, standa þessir gígar eftir sem móbergshryggir.

Einna mögnuðustu móbergshryggir landsins eru við vatnið Langasjó á Síðuafrétti, suðvestur af Tungnaárjökli, en af mörgum er að taka á öllu eldvirka svæðinu á Íslandi.

Lakagígar eru langstærsta gígaröð Íslands, þannig að ef menn ætla sér að sjá stærri gígaröð en Eldvörp, þarf að fara alla leiðina austur á svæðið milli Vatnajökuls og Suðurjökla.

Það er óskiljanlegt, að um er að ræða gígaröð eins og Eldvörp, einstætt fyrirbæri á heimsmælikvarða, í nokkurra kílómetra fjarlægð frá aðal alþjóðaflugvelli landsins, skuli vera fyrir hendi framkvæmdaleyfi fyrir sérstakri Eldvarpavirkjun með tilheyrandi óafturkræfum og neikvæðum umhverfisáhrifum. 

Enn verri er þessi fyrirætlan vegna þess að undir Eldvörpum og Svartsengi er sameiginlegt orkuhólf fyrir allt Svartsengis-Eldvarpasvæðið, og því aðeins verið í örvæntingu og skammsýni að hamla á móti óhjákvæmilegu orkufalli svæðisins vegna svonefndrar ágengrar orkunýtni; fyrirbæri, sem hefur verið kallað rányrkja á íslensku. 

Og því hraðari  og meiri sem rányrkjan er, því stærra og brattara verður orkuhrunið á endanum.  

Á efri myndinni er horft yfir hluta Elvarpa til norðausturs, í átt að Svartsengi í fjarlægð, en á neðri myndinni  er horft í hina áttina, til suðvesturs í átt að Reykjanesvirkjun við sjónarrönd. 

Lífshættulegt gas í helli við Eldvörp

"Fljúgandi Finnarnir" stökkva iðulega enn lengra en James Bond."

Alveg fram á okkar daga hefur meirihluti vegakerfisins í Finnlandi verið malarvegir.

Að flestu leyti er slíkt bagalegt, en að einu leyti skapaði þetta heimsfrægð hinna "fljúgandi Finna", sem fóru margsinnis á flug á rallbílum sínum með því að aka um öldótt landslagið sem hinir frumstæðu vegir lágu um. 

Það lék ljómi um nöfn eins og meistarana Marku Alen, Toivonen, Ari Vatanen og Hannu Mikkola, en ævinlega hafa Finnar líka átt djarfa og hugrakka ökumenn, sem skapa spennu og æsing í kringum sig, sýna ævintýralega takta, en lenda líka í mögnuðum hamagangi og áföllum. 

Nafn Jari-Matti Latvala kemur þar til dæmis í hugann. Latvala hefur fjórum sinnum borið sigur úr býtum í eina vetrar/snjórallinu í HM í rallakstri, Sænska rallinu, en varð að hætta í rallinu núna á 7. sérleið vegna bilunar. 

Það var ógleymanlegt fyrir síðuhafa að taka þátt í HM keppninni þar 1981, og sjá má á Youtube smá myndbrot af Latvala á æfingu fyrir rallið núna, sem gefur smá hugmynd um loftköstin í því ralli.  136 bílar tóku þátt í keppninni þá, og okkur bræðrum tókst að komast í mark í 66. sæti. 

Í röllum hinna bestu á heimavelli í Finnlandi eins og hinu árlega HM-ralli, sem lengi hét Þúsund vatna rallið en heitir nú Finnlandsrallið, eru sumir vegakaflar merktir með 10, 20, 30 og 40 metra merkjum, þar sem þeir lenda, sem fljúga fljúga hæst og lengst. 

Þetta eru þekktir staðir og alvöru flug, án nokkurra tæknibrellna í myndatöku í viðurvist þúsunda áhorfenda iðulega lengra en þá 30 metra sem hinn nýi Landrover Defender mun sjást fara í nýrri James Bond mynd. 

Síðuhafi átti þess kost 1986 að taka þátt í sparaksturskeppni, sem hófst og lauk í Mekka finnsks rallaksturs, Jyveskila. 

Finnland er ekki fjöllótt, en á stórum svæðum liggja malarvegirnir um hæðótt og öldótt landslag þar sem stundum er hver blindhæðin af annarrri með mismunandi beygjum hver. 

Í sparakstrinum var að vísu keppt í því að fara sem sparlegast með bensínið og að engu óðslega, en engu að síður var afar gefandi að aka suma malarkaflana, sem þekktir eru í finnskum röllum og ímynda sér hvernig það væri að vera taka hverja beygjuna og hæðina af annarri á hámarkshraða þar sem rytminn skiptir öllu og það að láta bílana fljúga þannig, að þeir komi alltaf flatt og rétt niður úr hverju blindflugi á hárréttum stað og með stýri og bensíngjöf nákvæmlega stillta til að spóla sig út úr lendingunni.   

Á þeim myndskeiðum á Youtube, þar sem slíkt er sýnt, er hrein unun að sjá hið ótrúlega vald sem bestu finnsku snillingarnir hafa yfir listasmíðuðum keppnisbílum sínum.  

Fékk það óþvegið

"Ekki hægt að éta kökuna og eiga hana síðan."

í ofangreindum ummælum útlendings, sem rætt var við í Kveik í fyrrakvöld, átti hann við þá mótsögn, að íslensk orkufyrirtæki, sem telja sig framleiða endurhýjanlega og hreina, græna orku, selji svokallaðar upprunaábyrgðir á evrópskum markaði og taki með því upp tvöfalt bókhald hjá sér sem orki verulega tvímælis.

Í því bókhaldi, er þessi verslun með upprunaábyrgðir þannig bókfærð, að hinn erlendi kaupandi veifar vottorðinu um hreinu orkuna í sínu bókhaldi, en íslenska orkufyrirtækið setur orkuöflun úr kjarnorku, kolum eða olíu inn í orkureikinga sína til handa innlendum orkukaupendum, en heldur áfram að guma af notkun hreinna orkugjafa í sölu orkunnar á erlendum markaði. 

Bókhaldið væri að vísu líka skakkt, þótt ofangreint trix kæmi ekki til, heldur stunda sum íslensku orkufyrirtækin rányrkju á orkulindunum, einkum við nýtingu hennar fyrir gufuaflsvirkjanir.  

Á öllu svæðinu frá Reykjanestá norður til Hellisheiðar og Nesjavalla er sú forsenda fyrir nýtingu látin nægja, að orkan endist í 50 ár, en það er augsjáanlega langt frá því að standast kröfur, sem gerðar eru til sjálfbærrar þróunar. 

Nú þegar, eftir um 15-20 ára nýtingu háhitasvæðanna, fer orka þeirra dvínandi svo mjög, að til dæmis Hs orka er í óða önn að undirbúa vatnsaflsvirkjanir um allt land, allt frá Hvalárvirkjun á Vestfjörðum ausstur í Skaftárhrepp. 

Athyglisverð voru þau ummæli forstjóra Landsvirkjunar við gangsetningu Þeystareykjavirkjunar, að hún hefði getað orðið miklu stærri en hún varð.

En með tilliti til þess að hún entist lengur, yrði 90 megavatta afl látið nægja til að byrja með.

Þetta þýðir viðurkenningu á því að ekki sé hægt að éta kökuna alla og eiga hana jafnframt áfram.

Og á líka í raun við um þá fullyrðingu að öll orkuöflun á Íslandi sé 100 prósent græn, endurnýjanleg og hrein.   

 

Sala á upprunaábyrgðum grafi undan ímynd Íslands

"Rok undir Eyjafjöllum" 1945 - "...á Kjalarnesi" 2020.

Þegar veðurfregnir fóru að heyrast á ný í útvarpi eftir stríðslok 1945 fór á ný að heyrast viðvörunarorðin "rok undir Eyjafjöllum" sem viðbót við þáverandi spásvæðið Suðvesturland.

Þótt flestir glöggir menn vissu þá, að stífur vindur á Suðvesturlandi gæti orðið mun hvassari undir Eyjafjöllum en annars staðar á suðvestanverðu landinu var þssari setningu samt skeytt við spána.  Líklega vegna þess að með því væri tilvist roksins staðfest af til þess bærum sérfræðingum og einnig vegna þess að um þetta atriði vissu ekki alltaf allir.  

Þegar lægðin, sem nú herjar, var að koma upp að landinu, mátti heyra það sagt í fréttum, að gular viðvaranir yrðu á öllum spásvæðum á landinu, nema við Faxaflóa og á höfuðborgarsvæðinu. 

Nú er það svo að Kjalarnes er samtímis við Faxaflóa og á höfuðborgarsvæðinu, og þegar lægðin var komin á fullt eftir hádegi í gær, náði vindhraðainn 33 metrum á sekúndum í hviðum undir Kjalarnesi, og það hefði því ekki skaðað neinn þótt sérstakri viðvörun vegna Kjalarness og svæðisins undir Hafnarfjalli hefði verið skeytt við almennu lýsinguna. 

Á báðum þessum svæðum urðu óhöpp og vandræði vegna ofsaveðurs og fárviðris samfara hálku, og því fulll ástæða til þess að vara sérstaklega við því 

Lægðin títtnefnda ekki úr sögunni

"Þetta reddast" hugarfarið þrátt fyrir appelsínugular viðvaranir.

Appelsínugul viðvörun er næstalvarlegasta viðvörunin á vegum landsins á eftir rauðri viðvörun,  og liggja aðvaranir þessar venjulega fyrir með nokkurra dægra fyrirvara ásamt spám um vind, úrkomu og lofthita, sem liggja við mörk fárviðris, og flughállar hálku í krapa eða snjó. 

Samt er eins og þetta hrífi ekki á marga vegfarendur eins og öll vandræðin, útköllin, strandaglóparnir, óhöppin og slysin bera vitni um. 

Hugarfarið "þetta reddast" hefur hingað til verið hermt upp á Íslendinga sérstaklega, en virðist orðið býsna alþjóðlegt í hinum mikla straumi erlendra ferðamanna undanfarin ár. 

Strandaglópar úti um allt í Öræfum

Borgardrengurinn, sem gerði gagnmerka dreifbýlismenningu að ævistarfi.

Hallgrímur Sveinsson var einn af mörgum ógleymanlegum bekkjarsystkinum síðuhafa í Gagnfræðaskólanum við Lindargötu á árunum 1953 til 1955. 

Þótt þessi bekkjarsystkin sætu aðeins tvo vetur í skólanum, varð hópurinn einstaklega samhentur og skemmtilegur. 

Hallgrímur var vörpulegur og knár og driffjöður í íþróttum og skólalífi og fas hans allt gaf til kynna, að hann væri líklegur til afkasta og verka. 

Engan óraði fyrir því þegar hann útskrifaðist úr Kennaraskólanum og hóf kennslu í Reykjavík,  að leið hans myndi liggja út á land þar sem hann ætti eftir að skila óvenjulega gjöfulu ævistarfi, eins og yfirlit yfir æviferil hans ber glöggt með sér. 

Leiðir okkar lágu oftast saman meðan hann var staðarhaldari á Hrafnseyri og stóð fyrir því að myndarlega væri staðið að varðveislu minningar Jóns Sigurðssonar, sem þar lagði í uppvexti sínum í dreifbýli grunninn að mikilsverðu starfi bæði suður í Reykjavík og í Kaupmannahöfn.  

Hallgríms er sárt saknað og samúðarkveðjur streyma vestur. 

 

Andlát: Hallgrímur Sveinsson

Þróunin er í áttina að hreinum rafbílum.

Eitt stærsta skrefið í innrás notkunar rafhreyfla í bíla var þegar Toyota Prius var valinn bíll ársins í Evrópu upp úr síðustu aldamótum. 

Á þeim tíma hafði Toyota forystu á þessu sviði svonefndra hybrid-bila, en ákvað að sækja lengra í átt frá hreyfli knúnum jarðefnaeldsneyti með því að þróa vetnisbíla. 

Núna er Toyota í fararbroddi í smíði slíkra bíla, en Honda og Hyundai fylgja fast á eftir. 

Stærsti kostur vetnisbílanna er sá, að aðeins tekur 3-5 mínútur að hlaða orku inn á slíka bíla, sem er meiri hraði en fæst við hleðslu á eldneytisknúnum bíl og margfalt meiri hraði en á venjulegum rafbíl.  

Gallarnir felast í dýru verði vetnisbíla og skorti á kerfi hleðslustöðva fyrir vetnisbíla, því að þrátt fyrir uppgefið drægi allt að 650 kílómetra á hleðslu, verður bitastætt hleðslustöðvakerfi að vera fyrir hendi. 

Skorturinn á hleðslustöðvakerfinu er einfaldur; yfirgnæfandi meirihluti bílaframleiðenda veðjaði eingöngu á þróun bíla, sem eru eingöngu með rafafl sem orkubera. 

Tengiltvinnbílar hafa þann kost að hægt er að aka þeim á eldsneyti eingöngu ef rafaflið þrýtur vegna þess hve rafdrægni slíkra bíla er lítil, aðeins um 30-50 kílómetrar. 

Þá er gott að hafa aðgang að hinu geysivíðtæka neti bensínstöðva um allt land.

En það þýðir jafnframt þann ókost, að ökumennirnir hyllist til að aka nær eingöngu fyrir afli eldsneytis og eyða jafnvel meira af því en á sambærilegum bíl, sem hefur aðeins brunahreyfil en verður að bera þungt kerfi rafaflsins, einkum þunga rafhlaðnanna. 

Sé mikið um slíkan akstur, bitnar það á árangri af aðgerðum gegn kolefnisútblæstri. 

Gallinn að þessu leyti við hybrid-bíla eins og Prius, er svipaður og í tengil-hybrid bílum, einkum í samfelldum utanbæjarakstri, og af þessum sökum er þróunin, bæði hjá yfirvöldum og framleiðendum, að stuðla aðallega að þróun hreinna rafbíla og innviðakerfis fyrir þá. 

UX 300e fyrsti rafbíll Lexus

Fljótlegt til að sjá stöðuna: Lesa textann á umbúðunum.

Utan á flestum gosdrykkjaflöskunum stendur, að í hverjum 100 ml séu um 40-42 hitaeiningar. 

Meðalmaður þarf um 2000 hitaeingingar á dag, þannig að þessar 40 sýnast litlu máli skipta. 

Öðru máli skiptir er neyslan er 10 dúsir, 330 ml hver. 

Þá verður sólarhringneyslan 1300 hitaeiningar eða meira en langleiðina í þá orku en manneskjan þarf. 

Ein hálfs líters flaska þykir ekki mikið, en í henni eru 200 hitaeiningar, eða meira en tíundu hluti sólarhringsþarfarinnar. 

Ef hálfs lítra flöskurnar eru tvær, er skammturinn orðinn 400 hitaeiningar. 

Og fjórar hálfs lítra flöskur, sem margir slurka í sig daglega, innifelur 800 hitaeiningar.

Sé síðan aðeins fjórum Prins Póló stykkjum bætt við, eitt að morgni, annað á hádegi og hið þriðja að kvöldi, eru þar komnar um 200 grömm með 800 hitaeiningar í viðbót, og bara þetta tvennt, súkkulaðið og gosið, gefur svo mikla orku, að aðeins það fer langt í að anna allri orkuþörfinni, án þess að neitt annað sé étið. 

Skipti yfir í sykurlaust gos og léttist um 40 kíló

Umhverfismálin skipta margar milljónir ófæddra Íslendinga máli.

Unga skólafólkið, sem hefur látið sig umhverfismálin skipta milljónum saman um allan heim, er að tala fyrir málstað sem kalla mætti "jafnrétti kynslóðanna." 

Það snýst um að núlifandi jarðarbúar hrifsi ekki til sín auðlindir, bruðli þeim og eyði og skekki svo loftslag, lífríki og náttúruverðmæti, að margfalt fleiri ófæddir jarðarbúar eigi eftir að líða fyrir það. 

Loftslagsbreytingar og afleiðingar þeirra valda í meginatriðum sömu vandræðum fyrir óbornar kynslóðir og rányrkja á óendurnýjanlegum orkugjöfum og auðlindum. 

Hvað Ísland varðar, er um það að ræða, að rúmlega 200 þúsund fullorðnir Íslendingar taki í græðgi sinni ráðin af þeim mörgu milljónum, sem eiga væntanlega eftir að lifa í landinu.  

Helmingur telur fréttir af alvarleika hlýnunar réttar