Enginn er betri en keppinauturinn leyfir.

Fróðlegt verður að sjá, hver útkoman verður hjá íslensku ferðaþjóstunni á árinu 2020 í heild. 

Þá má alveg hafa í huga til samanburðar, hver staðan var í árslok 2010 þegar gosið í Eyjafjallajökli var ný afstaðið og mikið harmakvein verið í gangi vegna þess, hve það hefði leikið okkur illa. 

Á svonefndu samdráttarári í ferðaþjónustunni 2019 var fjöldi ferðamanna næstum tífalt meiri en 2009 og 2010. 

Ástæðan var, þvert ofan í hrakspár, fyrrnefnt gos í Eyjafjallajökli, en við það komst Íslandi og einstæð náttúra þess í fyrsta sinn í sögunni hjá öllum jarðarbúum.

Gosið í Grímsvötnum árið eftir gerði ekkert nema að styrkja þetta orðspor. 

Jafnvel þótt umfang ferðaþjónustu muni ekki ná fyrri stærð á heimsvísu eftir COVID-19 faraldurinn, er rétt að hafa í huga, að eftir uppgang síðustu ára erum við margfalt betur í stakk búnir en á árunum 2011-2020 varðandi reynslu og innviði á borð við öll nýju hótelin, til að byggja hana upp hér á landi en á árunum 2011-2020. 

Miklu skiptir hvernig við förum út úr viðureigninni við faraldurinn. 

Ef við stöndum okkur betur en aðrar þjóðir í því efni, þótt ekki sé nema í sóttvörnum, mun það auka það traust, sem er nauðsynlegt til þess að þjóð geti átt öfluga ferðaþjónustu. 

Gengi ferðaþjónustunnar á eftir að byggjast á því, hvernig það, sem við höfum fram að bjóða, stenst samanburð við það sem aðrar þjóðir bjóga upp á. 

Um það gilda orðin, sem oft eru notuð um íþróttir og viðskipti, að enginn er betri en keppinautarnir leyfa. 

Ferðaþjónustan muni vaxa og dafna að nýju

Búið að útrýma orðalaginu "að hætta", draga sig í hlé" eða "halda sig til hlés"?

Svo er að sjá að brýna nauðsyn hafi borið til þess að innleiða hér á landi hráa íslenska þýðingu á enska orðalaginu "to step aside" og útrýma þar með þremur mismunandi aðferðum, sem hingað til hafa dugað hér á landi til þess að orða nokkur mismunandi stig þess að hætta starfi, fara úr starfi eða að draga sig í hlé. 

Að minnsta kosti eru liðin mörg ár síðan þessi góða og gegna íslenska hefur verið notuð. 

Að ekki sé nú minnst á orðin skipverji, flugliði, skólasystir, skólabróðir, skólafélagi, bekkjarsytir, bekkjarbróðir og bekkjarfélagi, sem vikið hafa fyrir orðum sem þykja fínni, áhafnarmeðlimur og samnemandi. 

Þetta er aðeins eitt af ótal dæmum um það hvernig snobbið fyrir enskunni veður hér uppi. 

Nú saknar maður Eiðs Guðnasonar og pistla hans um íslensk málfar. 

Sú aðferð snobbaranna að saka íslenskt málvöndunarfólk um afdalamennsku, búrahátt og þröngsýni átti ekki við Eið, sem var upphaflega löggiltur túlkur í ensku og starfaði alla tíð í alþjóðlegu umhverfi sem fréttamaður, alþngismaður, ráðherra og sendiherra.  

 

 

„Aldrei orðið vitni að þvílíkri framkomu“

Veikleikar og styrkleikar mismunandi þjóðfélagsgerða.

Verstu gallar og bestu kostir mismunandi þjóðfélagskerfa koma oft fram í sviptingum á borð við illvígar farsóttir.  

Alræði kommúnismans birtist í sinni verstu mynd í upphafi faraldurins í Wuhan, þar sem viðbrögðin urðu gróf brot á mannréttindum við að berja niður og fjarlægja þá, sem reyndu að vara við því, sem blasti samt við þar í borg. 

Meðal þeirra var læknirinn sem fyrstur sendi út aðvörun, sem lést í faraldrinum. 

Við þetta töpuðust dýrmætar vikur við að greina ástandið og grípa strax til árangursríkra aðgerða. 

Þegar yfirvöldin sáu loks hv3r voði var að ferðum, sneru þau alveg við blaðinu og nýttu yfirburða einræðisvald sitt til róttækra aðgerða. 

Sjúkrahús, byggt á einum degi, var táknrænt fyrir þetta. Á þessum tíma hurfu líka margir þeirra, sem hafði tekist með myndatökum á snjallsíma að koma myndskeiðum og hjálparbeiðnum á netið. 

Veikleikar og styrkleikar þjóðfélagsgerðar hafa líka komið fram í Bandaríkjunum, þótt ekki hafi verið á nákvæmlega sama hátt og í Kína.  

Í byrjun byggðist það á einhverju lélegustu frammistöðu veraldar í sýnatöku, sem var allt fram til 20. mars, hundrað sinnum lakari á hverja milljón íbúa en til dæmis í Suður-Kóreu og á Íslandi. 

Með því að vanrækja þessa grundvallaraðgerð til að komast að hinu raunverulega ástandi tókst forsetanum að halda því fram vikum saman að hvergi í heiminum væri ástandið betra en í Bandaríkjunum og engin ástæða væri til annars en að vera bjartsýn um það að háþróaðasta heilbrigðiskerfi heims myndi bægja farsóttinni frá dyrum Ameríkumanna. 

Afleiðingin af þessu varð alveg sú sama og á fyrstu vikunum í Wuhan þótt aðferðin væri önnur, falskt öryggi, sem er nú að hefna sín á svipaðan hátt og varð í Kína. 

Eins og í Kína býr samt mikill kraftur í bandarísku þjóðlífi eins og kom vel fram á sínum tíma þegar þeir urðu þátttakendur í Seinni heimsstyrjöldinni. 

En þá breyttu Bandaríkjamenn þjóðarframleiðslunni úr einkareknum stóriðnaði í ríkisstyrktan á tveimur mánuðum og skópu með því framleiðslumátt hergagna í stað borgaralegs varnings, sem fáa hafði órað fyrir að væri mögulegur. 

Nú hefur sýnishorn af slíkri getu birst í hundraðföldun við sýnatökur, og getur forsetinn um síðir verið stoltur af þessari grundvallaraðgerð.

En heildarmyndin er því miður ekki eins skýr vegna hringlandaháttar og hentistefnu hans auk þess að kenna öðrum um það sem miður fer.

Meðal annars kennir hann Barack Obama, sem lét af embætti fyrir næstum fjórum árum, um kæruleysistímabilið í upphafi faraldursins í landinu. 

Og hann gortar sig af því að hafa verið fyrstur allra til að sjá stöðuna, en hafi ekki tekist að fá yfirmenn heilbrigðismála vestra á sitt band. 

Nú hefur hins vegar sést á skjölum um þetta, að þetta var þveröfugt; þeir töluðu fyrir daufum eyrum forseta, sem var upptekinn af því að sannfæra landa sína um það að hafa gert Ameríku mikilfenglega á ný til frambúðar. 

Forsetinn lofar því nú að verða búinn að kveða faraldurinn niður og aflétta andófsaðgerðum gegn honum eftir hálfan mánuð, og að þá verði allt fallið í ljúfa löð í blómstrandi þjóðfélagi. 

Ef það loforð bregst verður honum líklega ekki skotaskuld úr því að kenna Obama um það. 

 

 

Verri árangur í New York en í Wuhan og á Ítalíu

Bílabíó? "I love it!" American graffiti næst?

Einhver var að fara þess á leit um daginn á facebook að menn legðu þar inn minnisverð ummæli úr kvikmyndum.  

Ég mundi strax eftir þriggja orða setningu úr einni mynd, en var ekki alveg viss um nafn hennar. 

En nú rifjast það upp; að minnsta kosti finnst mér að það hafi verið myndin "Nýtt líf" sem nú á að fara að sýna í bílabíói í Borgarnesi. 

Setningin, sem maður fékk á heilann eftir að hafa séð myndina hér um árið var þessi þrjú orð: "I love it!". 

Siguður Sigurjónsson gerði þessa örlitlu upphrópun ógleymanlega, svo að maður fékk hana hreinlega á heilann.  

Úr því að verið er að reyna bílabíó væri kannski ekki svo vitlaust að sýna myndina "Americkan graffiti" í framhaldinu, þar sem amerískt bílabíó var eftirminnilegur vettvangur atriða í henni, ef rétt er munað. 

Sýna „Nýtt líf“ í bílabíói

Bóluefni eða ekki bóluefni?

Skæðar sóttir fyrri tíma eins og mænuveiki voru kveðnar í kútinn með því að finna upp bóluefni. 

Meðan ekki finnst nothæft bóluefni við COVID-19 veirunni er hætt við því að minnkun kreppunnar af faraldri hennar muni dragast á langinn og verða jafnframt að viðvarandi dragbít í efnahagslífi jarðarbúa. 

Sjá má því haldið fram að COVID-19 sé bara enn eitt afbrigði af inflúensu, sem leggi hvort eð er tugþúsundir að velli árlega. 

En þetta er ekki svona einfalt, því að það er ekkert gefið, að þeir, sem nú látast vegna COVID-19 myndu hvort eð er látast úr flensu. 

Það er vegna þess að COVID-19 er alveg ný tegund veiru og því viðbót við aðra sjúkdóma, sem munu halda áfram að taka sinn toll. 

Þar með falla líka um sjálft sig þau rök, að ekkert þurfi að gera til að andæfa sjúkdómnum. 

Verði sú fyrirsjáanlega viðbótarbylgja við lífshættuleg veikindi að veruleika, sem óheft útbreiðsla COVID-19 faraldurins myndi valda, ræður heilbrigðiskerfið ekki við þá fordæmalausu fjölgun ótímabærra dauðsfalla sem af slíkri flóðbylgju veikinda myndi fylgja. 

Nú mæna augu allra á þá vísindamenn, sem kynnu að þróa bóluefni við veirunni, því að það myndi gerbreyta heildarmyndinni og gera ástandið skárra þegar til lengri tíma er litið. 

 

Afbókanir allt að 6 mánuði fram í tímann

Þekktu óvininn.

Eitt elsta heillaráð í hernaði: Þekktu óvininn. Á því hefur starf íslenska COVID-19 hersins byggst, þar sem Færeyingar og Íslendingar höfðu afgerandi forystu. 

Í gær kenndi Trump Obama um ömurlega frammistöðu Bandaríkjamanna að minnst kosti fram yfir 20. mars, og má spyrja hve mörg kjörtímabil þurfi að sitja í embætti forseta upp á slík býti, að það sem miður fer sé að kenna forseta, sem hætti störfum fyrir fjórum árum. 

Hvað um það, Trump bætti því við í gær, að nú hefðu Bandaríkjamenn brunað á örfáum dögum fram úr öllum þjóðum í sýnatöku, og er hægt að fagna því ef satt er. 

Svo að aftur sé vikið að þekkingu á óvininum, þarf líka að kunna skil á smitleiðunum í daglegu lífi og því, hvar veiran getur lifað og leynst. 

Aðalatriðið er að enginn smitaður hafi hóstað eða úðað smitúða yfir viðkomandi hlut, svo sem hurðarhúna eða lyftuhnappa, skömmu áður en slíkur hlutur er snertur með hendi og hendin kemst á eftir í snertingu við munn, nef eða augu.  

 

Getur veiran borist með umbúðum matvæla?

Brýn nauðsyn að nýta sér farsóttarástand til að liðka fyrir Bakkusi?

Orðin "gæti reynst sem plástur á svöðusár" eru orð, sem veitingamenn nota um þá brýnu nauðsyn, sem þeir telja til flýtimeðferðar á afar umdeildu frumvarpi um að liðka eftir föngum fyrir sðlu léttvíns og bjórs á netinu svo að þessar veigar eigi sem greiðasta leið inn á heimili landsmanna, líka þau þar sem áfengisbölið er sem mest. 

Tvær hliðar eru á neyslu áfengis og önnur þeirra er risavaxið heilbrigðismál og lýðheilsumál, sem dregur mun fleiri til ótímabærs dauða árlega hér en COVID-19 veiran mun gera. 

Það er því kaldhæðnislegt að vilja nýta sér mikinn lýðheilsuvanda til þess að auka á annan lýðheilsuvanda, sem kenndur er við Bakkus. 

Nær væri fyrir veitingamenn og þjóðfélagið að veita veitingamönnum hærri fjárstyrk og öflugri aðstoð en nú er völ á. 

 

„Gæti reynst sem plástur á svöðusár“

Lærdómur til framtíðar. Svartidauði var á ferli í rúma hálfa öld.

Læknavísindin eru ósambærilega miklu öflugri nú en á 14. öld. A þeirri öld var svartidauði á ferli í Evrópu í rúma hálfa öld, einkum í tveimur stórum faröldrum.

Íslendingar sluppu við þann fyrri einfaldlega vegna þess að engir voru færir um að sigla til Íslands í heil tvö ár.

1402 barst hann með skipi og varð að skæðustu drepsótt allra tíma hér á landi enda var læknisfræðin þá á skelfilega lágu stigi. 

 

Á seinni tímum hafa skæðar drepsóttir eins og berklar, mæuveiki og eyðni geysað, en það hefur tekist að hamla gegn þeim, misvel að vísu, með notkun bóluefnis og lyfja.

En samt er viðbúið að reynslan af COVID-19 faraldurrinum og lærdómar af honum muni marka spor í lífi jarðarbúa um alla framtíð.

Miðað við það hve tæpt stóð gagnvart Ebólu og SARS hlaut að koma að þessu. 

Og þá er bara að taka því með sameiginlegu átaki á heimsvísu. 

Minnka má hjarðónæmi þjóðarinnar

Betra að forðast snertingu handa við munn, nef og augu.

Hendur okkar notum við ósjálfrátt í ýmsu skyni, en með tilkomu COVID-19 veirunnar má skilja leiðbeiningar sérfræðinganna sem svo, að það þurfi alveg nýja meðvitund um snertingar þeirra og aðgát varðandi það, til hvers þær eru notaðar.

Veiran berst víst í meginatriðum aðeins inn um munn, nef og augu.

Öndunarúði frá smituðum getur borist um munn og nef, en einnig skilst manni, að snerting handar við augu, nef eða munn í beinu framhaldi af snertingu við hönd, hurðarhúnKV eða lyftuhnapp með smiti, geti smitað okkur. 

Hvernig sem því er nákvæmlega varið, er ekki verra að aukin aðgát sé viðhöfð varðandi helstu smitleiðir bæði COVID-19 og annarra veira og baktería.

Og til að minna okkur á þetta gæti gagnað að raula eftirfarandi línur úr þekktum söng:

 

"Höfuð, herðar, hné og tær ....

...augu, eyru, munnur og nef..." 

 

Þar sem handþvottur er munaður

Sýnatökur á milljón íbúa er lykiltala. Því fleiri sýni, því fleiri smit.

Athugum þetta línurit 20. mars yfir fjölda af sýnatökum miðað við fólksfjölda þjóða. 

Það sýnir Sameinuðu arabísku í afgerandi forystu, en Ísland vantar á línuritið.

 

Ef tölurnar frá Íslandi væru settar inn í súlu, myndi íslenska súlan ná langar leiðir út úr línuritinu, því að Íslendingar taka 2,5 sinnum fleiri sýni en  furstadæmin,  100 sinnum fleiri sýni en Bandaríkjamenn, 15 sinnum fleiri sýni en Þjóðverjar og 5 sinnum fleiri sýni en sjálfir Suður-Kóreumenn,sem hafa verið mærðir fyrir dugnað í þessum efnum. 

Vegna þess að sjúkdómseinkennni koma ekki fram strax við smit, gildir, að því fleiri sýnatökur sem teknar eru, því fleiri eru smitin. Sýnatökur, miðað við fólksfjölda, eru því lykilatriði varðandi sóttvarnir. 

Upphrópanir um "Ísland, sýktasta land í heimi" eru því afar misvísandi og nær að segja, að Íslendingar séu með bestu upplýsingarnar; og því fleiri upplýsingar, því betri yfirsýn og tök á ástandinu.  

Læknar vilja loka