Vaxandi tíðni áhlaupa með norðlægum vindum og miklum hita.

Á síðustu öld fylgdu kuldar og froest yfirleitt snörpum áhlaupum norðlægra vinda. 

Þetta sýnist hafa breyst, og æ oftar fylgja miklir hitar og stormaregn norðanáhlaupum af ýmsu tagi eins og nýjasta áhlaupið ber glögglega með sér.  

Í dag og kvöld, seint í september, hefur verið norðvestan átt á Dalatanga og hitinn farið upp í 24 stig!

Búa sig undir óveður í ríflega 20 stiga hita

Gamalkunnugt hræðslustef kyrjað.

Um síðustu aldamót var það hræðslustef óspart spilað, að ef ekki væri virkjað stanslaust og stærst hér á landi skylli á kreppa og atvinnuleysi. 

Þegar spurt var á móti, hvað tæki við þegar búið væri að virkja allt virkjanlegt var svarið það, að þá værum við dauðir og kæmi málið ekki við. 

Sumir bættu í og sögðu að okkur varðaði ekkert um komandi kynslóðir, því að þær hefðu aldrei gert neitt fyrir okkur. 

Þegar ofurlítill slaki myndaðist í virkjanasókninni í kjölfar hrunsins kom hins vegar í ljós að ferðaþjónustan gaf okkur ekki einasta mesta efnahagsvöxt sögunnar, heldur einnig mesta atvinnuuppbyggingu og virðisauka og hagvöxt fyrir þjóðarbúið. 

Nú er aftur farið að kyrja gamla virkjanasönginn og sagt að það þurfi að tvöfalda orkuframleiðsluna, og að það þurfi vegna íslenskra heimila og fyrirtækja, þegar við blasir, að stóriðjan og námagröfrur fyrir rafmynt er aðalástæðan. 

Skortur á raforku gæti ógnað hagvexti á Íslandi

Keflavíkurflugvöllur og Reykjavíkurflugvöllur eru á bestu stöðunum sv-lands.

Miðað við eldvirku svæðin, byggðina og veðurfar á Reykjanesskaganum eru Keflavíkurflugvöllur og Reykjavíkurflugvpllur líklega á skástu stöðunum sem hægt er að finna á suðvesturhorni landsins. 

Stæði í Hvassarhauni er of nálægt eldstöðvum og stæði í Flóanum yrði á svipuðu veðursvæði og Keflavíkurflugvöllur er í verstu sunnanveðrunum þegar Reykjavík nýtur skjóls af Reykjanesfjallgarðinum og skyggni er skárra þar.   

Hafa áhyggjur af flugöryggi vegna eldsumbrota

íran - öflugt ríki með mikla undiröldu.

Íran komst strax á heimskort stjórnmálanna í Kalda stríðinu og þótti Bandaríkjamönnum landið svo mikilvægt, að þeir stóðu fyrir því að steypa Mossadeck af stóli, þótt hann hefði verið kosinn í lýðræðislegum kosningum. 

Allt fram til 1979 tókst Könum að viðhalda áhrifum sínum og taki á Íran, og tímaritið Time fjallaði ítarlega um landið og Íranskeisarann Resa Palevi það ár og sá fyrir sér öflugt lýðræðisríki með gnægð auðlinda og bjarta framtíð. 

Palvevi ver gerspilltur og veruleikafirrtur og leyniþjónusta Bandaríkjanna vanmat stöðuna gróflega, eins og kom á daginn í klerkabyltingunni sem kom heittrúar shítum til alræðisvalda sem enn standa. 

Vaxandi undiralda í landinu gegn klerkastjórninni gæti hins vegar leitt af sér óvænta viðburði eins 1979 en nú í einhverja aðra átt. 

En reynslan sýnir að afar erfitt er fyrir utanaðkomandi að ráða í ástandið í þessu fjölmenna en lukta landi. 

Meira ofbeldi og orðræðan róttækari

Síðustu 100 ár öld jarðefnaeldsneytsins, "olíuöldin".

Bílaöldin hófst fyrir um hundrað árum og samfara henni sívaxandi gildi "olíualdarinnar". 

Grundvallaratriði Seinni heimsstyrjaldarinnar var eftirsókn öxulveldanna eftir orkulindum, bæði í Evrópu allt austur í Kákasus, og í Suðaustur-Asíu þar sem úrslitakostir Bandaríkjamanna gagnvart Japönum þýddu í raun að japanski herinn yrði eldsneytislaus á örfáum mánuðum nema að gengið væri að þessum úrslitakostum. 

Samvinna Bandaríkjamanna og Sádi-Araba um að halda niðri olíuverði var ein af ástæðum falls Sovétríkjanna. 

Bandaríkjamenn höfðu olíuna í huga þegar þeir hröktu Mossadegh frá völdum í Íran upp úr 1950, og olíuhagsmunir réðu mestu í Flóastríðinu og síðar innrásinn i Írak tíu árum síðar. 

Núna eru það gríðarlegir eldsneytishagsmunir sem kynda undir stríðinu í Úkraínu og allt þetta sýnir, hve þessir hagsmunir skekkja allt svið stjórnmála og efnahags um allan heim og tefja fyrir óhjákvæmilegum og bráðnauðsynlegum orkuskiptum. 

Við Íslendingar vorum duglegir við að skipta úr eldsneyti yfir í jarðvarmaorku í orkuskiptum, sem hófust fyrir 80 árum. 

Það var fyrst og fremst gert af beinum hagkvæmnisástæðum til langs tíma og búum við að því nú. 

Mannkynið á rangri braut

"Aðskilnaðarsinnar" 1938 og nú.

Svonefndir "aðskilnaðarsinnar" áttu drjúga þátt í upphafi Seinni heimsstyrjaldarinnar og svipað er á ferðinni í Úkraínu nú. 

"Aðskilnaðarsinnarnir" 1938 voru 14 milljónir manna í svonefndum Súdetahéruðum Tékkóslóvakíu, og voru þeir þjóðernisminnihluti í landinu eftir að ákveðið var í lok Fyrri heimsstyrjaldarinnar að láta þau falla innan Tékkóslóvakíu til þess að landamæri þess nýja ríkis og Þýskalands lægju eftir fjallendi, sem var hernaðarlega hentugt til að reisa varnarvirki á. 

Tékkóslóvakía framleiddi góð vopn með Skoda-skriðdreka í fremstu röð og gerði varnarbandalag við Frakka og Breta til að tryggja sjálfstæði sitt.

Súdetaþjóðverjarnir undu hlut sínum enn verr eftir stofnun Tékkóslóvakíu en áður undir hatti Austurríkis-Ungverjalands og 1938 harðnaði mótspyrna þeirra mjög eftir innlimum Austríkis í Þýskaland.

Þeir voru ekki einir um að una illa sínum hlut, því að stór hluti Þýskalands hafði verið afhentur Pólverjum á þann hátt, að Þýskaland var klofið í tvo hluta. 

Hitler gerði Versalasamninga að aðal skotmarki sínu með slagorðinu "aldrei aftur 1918!", sem kostaði milljónir manna lífið 1945 í tilganslausri vörn Þjóðverja eftir að við blasti,að Þriðja ríkið var dauðadæmt. 

Ofannefndar landakröfur Hitlers voru bein, rókrétt og augljós meginorsök nýrrar heimsstyrjaldar og barnaskapur Vesturveldanna mikill að trúa loforðum Hitlers 1938 í Munchenarsamningnum. 

Hitler hélt því staðfast fram að ríkið Tékkóslóvakía væri bastarður, og lýsti því kampakátur yfir eftir töku þess mótspyrnulaust í mars 1939, að það væri ekki lengur til. 

Yfirlýsingar Pútíns varðandi Úkraínu í febrúar síðastliðnum voru sláandi líkar. 

Í ofanálag heldur hann því fram nýnastar ráði lögum og lofum í Úkraínu, sem er hlálegt miðað við það að flokkur þeirra fékk aðeins tvö prósent í síðustu kosningum og hafa ekki mann á þingi.

Niðurlæging Þýskalands í Versalasamningunum var það aðalefni stefnu Hitlers að snúa því við. 

Svipað er uppi á teningnum hjá Pútín núna, hvað varðar það að efla Rússland sem stórveldi eftir niðurlæginguna í hruni Sovétríkjanna og ófarir kómmúnesmans. 

 

Pútín tilkynnir herkvaðningu í Rússlandi

Svipað verkefni a hjólastígum og á götunum.

Umbætur í umferðinni á göngu- og hjólastígum, sem greint er frá í viðtengdri frétt á mbl.is eru svipaðar og viðhafa þarf í umferð ökutækja á götunum. 

Það varðar ekki aðeins hættulegan hraðakstur heldur jafnvel líka notkun farsíma eða tækja, þar sem hjólreiðamenn jafnt sem bílstjórar eru í raun að lesa niður fyrir sig í stað þess að horfa fram fyrir sig. 

Síðuhafi axlarbrotnaði til dæmis í ársbyrjun 2019 á miðju Geirsnefinu vegna þess að maður á rafreiðhjóli, sem kom á móti honum, beygði skyndilega fyrir hann þegar þeir mættust, og kom í ljós að hann hafði verið að reyna að lesa af litlum mæli á hjólinu, sem sýndi hve mikið rafafl væri eftir á hjólinu. 

Það var hálfrokkið, og málningin farin að mást á stórum köflum á punktalínunni á miðjum stígnum vegna vanrækslu við viðhald hjá borginni, sem hafði meðvirkandi áhrif. 

Myndin hér er tekin eftir að loksins var búið að máa punktalínu stígsins eftir slysið. 

Maðurinn hafði ekki lesið handbókina með nýja hjólingu sínu, en þar sást, að hægt var að kveikja ljós á raforkumælinum,

Hann tók það til bragðs að láta ljós frá ljosastaurum varpa ljósi á mælinn og punktalínuna sem hann hjólaði meðfram, en varaði sig ekki á því að hún hvarf á stórum köflum og hjólastígsljósin lýstu þar að auki aðeins eina til tvær sekúndur í senn á mælinn. 

Síðuhafi hefur séð það af léttbifhjóli sínu við umferðarljós á gatnamótum, hvernig ótrúlega stór hluti ökumanna er að nota snjallsímana á fullu og skapa með því enn meiri hættu en hætta er á á hjólastígum. 

Eftir slys á Akureyri á 2,5 metra breiðum hjólastíg fyrir nokkrum árum, var ákveðið þar á bæ að breikka hjólastíginn og aðra stíga upp í 3 metra. 

Breikkun, betra viðhald og merkingar á hjólastígum eru brýn nauðsyn, eins og sást nýlegu dæmi um ómerkt bliindhorn við Miklubraut á dögunum þar sem tveir hjólamenn komu samhliða inn á blindhornið eins og ekkert væri sjálfsagðara. 

Vill aðgerðir gegn hraðakstri bifhjóla á göngustígum

Nýjar upplýsingar um umhverfisáhrif af vindmyllum kalla á rannsóknir.

Vindmyllur af þeirri stærð og umfangi, sem nú er að birtast í stórbrotnum áætlunum um risastóra vinnmyllugarða, eru nýjung í orkumálum hér á landi. 

Á kynningarfundum um áform í Dalabyggð mærðu vindmyllufrömuðir mjög þessa tegund orkuöflunar og gerðu lítið úr gagnrýni á hávaða og sjónmengun. 

Sögðu þeir að hávaðinn væri nær enginn og að hann væri ekki meiri en af kæliskápum! 

Birtar voru myndir af vindmyllugörðum, sem áttu að sýna, að sjonmengun væri nær engin. 

Meðal þeirra voru myndir teknar lóðrétt ofan frá niður á myllurnar svo að spaðarnir og möstrin féllu inn í umhverfið!

Með auknum umsvifum á þessu sviði erlendis og stækkandi myllum, eru að koma fram ný atriði varðandi umhverfisáhrif þeirra sem full ástæða er til að rannsaka rækilega áður en rokið verði í það með miklum látum að reisa risavaxna vindmyllugarða bæði á hafinu við landið og um allt land, þar sem orkuframleiðslan yrði margföld núverandi orkuframleiðsla hér á landi. 

Er rétt að benda á afar athyglisverðan bloggpistil Gunnars Heiðarssonar um ný hrollvekandi atriði varðandi vindmylluæðið, sem brýn nauðsyn er að rannsaka til hlítar áður en vindbarónum, - sbr. nýyrðið sægreifar, - verði gefinn laus taumurinn hér á landi. 

Kynna áform um vindorkuver

Dreifbýli Evrópu í brennidepli á stóru dreifbýlisþingi í Póllandi.

Dreifbýlisfélög í rúmlega 40 löndum í Evrópu hafa um það samvinnu að halda fjögurra daga langt þing eða ráðstefnu á tveggja ára fresti til að fjalla um þau málefni sem brenna mest á evrópsku dreifbýli.

Þessi þing hafa spannað mun fleiri lönd en eru í ESB, nokkur þeirra austan Evrópu, en á þinginu nú vantaði nokkrar þjóðir frá áhrifasvæði Rússa.  

Þingið sátu meira en 400 fulltrúar þátttökuþjóðanna.

Af Íslands hálfu sátu nokkrir fulltrúar samtakanna Landsbyggðin lifi, skammstafað LBL.

Þau samtök hafa tekið þátt í fyrri þingum og sérverkefnum af ýmsu tagi með öðrum evrópskum aðilum. 

Fyrri þing voru haldin í Stokkhólmi, Brussel, Sharding í Austurríki 2015, Venhorst í Hollandi 2017, Candás á norðurströnd Spánar 2019 og í síðustu viku í Kielce í sunnanverðu Póllandi, sem er 200 manna borg í um 200 kílómetra fjarlægð frá landamærunum við Úkraínu.  

Síðan 2017 hefur orðið mikil breyting á helsta umræðuefninu á þessum þingum. 2017 fóru umhverfismál að setja vaxandi mark á umræðuna,

2019 voru þau orðin að meginstefi, og 2022 eru þau orðin að aðal málefninu. 

Úkraínustríðið hefur aukið mjög gildi dreifbýlis og matvælaframleiðslu Evrópu og af Íslands hálfu hefur verið reynt að gera málefni strandþjóða að stærra atriði á síðustu þingum. 

Í loftslagsmálunum hefur skort á umfjöllun um súrnun sjávar í drögum að stefnuyfirlýsingum síðustu þinga, og hefur dugað vel af hálfu Íslands, að varpa ljósi á og útskýra það, hvernig Ísland er á marga lund eins og lifandi rannsóknarstofa í loftslagsmálunum, þar sem hlýnun loftslags hefur mun fjölbreyttari og margslungnari áhrif hér á landi en kannski í nokkru öðru landi. 

Margt athyglisvert var að sjá í Póllandi og meðal annars vakti ráðstefnuhöllin sjálf athygli fyrir það, að með því að hanna hana sem ráðstefnuhús eingöngu, er úrval fundarsala og herbergja einkar mikið.  

Ein myndin hér á síðunni verður af litlum fundarsal í turni ráðstefnuhallarinnar. 

Mikið var fjallað um frumkvöðlafyrirtæki og gildi hugvits í eflingu dreifbýlisins, sem nú hefur fengið stóraukið vægi i matvælaframleiðslu heimsins. 

Lítið dæmi um hugvit má sjá á mynd af setubekk á lestastöðinni í Varsjá. 

Setbekkur, sem tæki tíu manns á Íslandi, er hannaður þannig að hann taki 20 manns, ef setið er bak í bak, eins og gert er fjærst á bekknum. 

Með þessu eru bök þeirra, sem sitja á bekknum,  gerð að sætisbökum á einkar einfaldan og þægilegan hátt. 

Og að sjálfsögðu eru ekki aðeins leigð út rafhlaupahjól, heldur líka rafreiðhjól með farangurskörfum. 

Miklar framfarir hafa greinilega orðið á mörgum sviðum í Póllandi síðustu áratugi, og til dæmis eru lestarsamgöngurnar nýtískulegar og þægilegar. 

Fyrir aðeins tveimur áratugum var smábíllinn Fiat 126, sem hafði  gælunafnið "Maluch", þjóðartákn Póllands líkt og Bjallan í Þýskalandi og Trabant í Austur-Þýskalandi og var "Lilli" afar áberandi víða, enda framleiddar tæpar fjórar milljónir af honum. 

Nú er "Maluch" að því er virðist gersamlega horfinn og sást ekki einn einasti á ferð á ferðum okkar um svæðið milli Varsjár og Kíelce og þar aústur af. 

Þetta voru magnaðir örbílar en huggun er þó að eiga tvo slíka á söfnum uppi á Íslandi. 

 

Gert ráð fyrir 150 fyrirtækjum í Laugardalshöll

Ekki veitir af eflingu hraðhleðslustöðvakerfisins.

Líklega er hraðhleðsluþjónustan aðal hindrunin í vegi greiðrar útbreiðslu rafbíla hér á landi. 

Þess vegna er sú viðbót, sem auglýst er í viðtengdri frétt, mjög kærkomin til að vinna bug á helsta vandanum, sem er kannski ekki skortur á hleðslustöðvum, heldur drægniskvíðinn svonefndi hjá rafbílaökumönnum. 

Þótt drægni rafbílanna sjálfra hafi tekið risastökk fram á við á örfáum misserum, þurfa hleðslustöðvarnar að dreifast nógu mikið til þess að þorfin fyrir afnot af þeim verði í samræmi við mismunandi aðstæður hjá rafbílum, sem eru á ferðinni hverju sinni. 

Athygli vekur hve afskiptir Vestfirðir eru og fleiri löng bil með engum eða örfáum stöðum er að sjá þegar kort yfir landið eru skoðuð. 

Mikið verk er framundan ef hraði nauðsynlegra orkuskipta á að vera nægur.  

20 nýjar hraðhleðslustöðvar