Allir þurfa að fara í "meðferð".

Þegar áfengissjúklingurinn eða fíkniefnaneytandinn neyðist til að fara í meðferf telja kunnáttumenn um þessi mál mikilvægt að allir hinir nánustu fari í svokallað "meðvirknismeðferð" til þess að lagfæra slæman hugsunarhátt sem byggðist á því að "kóa" með hinum sjúka.

Ég birti álíka lýsingu og Jón Gnarr gerir nú í bókinni "Kárahnjúkar - með og á móti" þegar ég leitaði skýringa á því af hverju stefndi hér á allgert hrun, sem ég spáði reynar líka að væri óhjákvæmilegt.

Ég hef oft vitnað í orð Hannesar Smárasonar og Sigurjóns Þ. Árnasonar í viðtölum í tímaritinu Krónikunni þar sem Hannes lýsir því skýrt hvernig búin var til viðskiptavild upp á hundruð milljarða með því að braska með félög og það skóp gróða sem var bara froða. 

Sigurjón lýsir því að kynslóð hans, sem nú hafi tekið við þessum málum, trúi því að allt sé hægt og sé að þessu leyti "algerlega hömlulaus."

Og lokapunktur Hannesar er: "Það hefði engum dottið í hug að gera það sem við erum að gera nema fólki sem veit engan veginn hvað það er að fara út í." 

Þetta blasti við öllum, stjórnmálamönnunum, tugþúsundum fólks sem lét blekkjast og "kóaði" með, og ekki síst blasti þetta við fjölmiðlunum.

Nú þurfa allir að fara í meðferð sem afléttir aðaleinkenni fíkninnar, - í þessu tilfelli peningafíkninnar, - en það eru lygin og blekkingin sem er viðurkenndur grundvöllur alls siðrofs, - líka þess sem hér varð og er því miður enn í gangi á mörgum sviðum.

 

Líkti þjóðinni við fjölskyldu alkóhólista

Ég trúi því ekki. Og þó?

Ég trúi því ekki fyrr en ég tek á því að rekstur Sólheima sé í uppnámi eftir að farsælan feril í áttatíu ár.

Ég trúi því ekki að það sé satt að sveitarfélögin austans fjalls vísi Sólheimum frá sér sitt á hvað og ekkert þeirra vilji taka að sér lögbundið hlutverk í því efni, heldur bendi á aðra. 

Ég trúi því ekki að nú fari að vera viðeigandi að lesa fyrir fólkið þar söguna af litlu gulu hænunni, þar sem kötturinn sagði "ekki ég", hundurinn sagði "ekki ég" o. s. frv. 

Ég trúi því ekki að framtíð íbúa Sólheima verði sett í uppnám eftir að tekist hefur að búa þessu fólki öryggi frá barnæsku allt fram á efri ár þeirra margra. 

Ég trú því ekki fyrr en ég tek á því að Sólheimar skuli hafa komist í gegnum margfalt verri kreppu á fjórða tug síðustu aldar en nú ríkir og allt fari síðan nú á versta veg þar hjá margfalt ríkara þjóðfélagi en var fyrir þremur aldarfjórðungum. 

Og þó. Á þessum síðustu árum verður maður kannski að sætta sig við það að þurfa að trúa hverju sem er. 

Verður rekstri Sólheima hætt?

Léleg þjóðbraut.

Kannski finnst einhverjum það skondin frétt að leggja skuli hraðbraut milli Moskvu og St. Pétursborgar eins og nú er rætt um.

Moskva er fjölmennasta borg meginlands Evrópu með meira en 10 milljónir íbúa og St. Pétursborg er næststærsta borg Rússlands með meira en 5 milljónir íbúa. Mætti því ætla að milli þessara tveggja borga, sem hafa samtals 50 sinnum fleiri íbúa en allt Ísland, hefði fyrir löngu verið búið að leggja betri braut en milli Hveragerðis og Selfoss. . 

En það er nú eitthvað annað. Eitt af því, sem kom mér mest á óvart þegar ég fékk mér bílaleigubíl í Moskvu fyrir nokkrum árum og ók meiri hluta leiðarinnar þaðan til St. Pétursborgar, var hve ömurlega lélegur þessi vegur var og er, aðeins ein akrein í hvora átt og á köflum grófur og illa farinn. 

Allar áætlanir mínar um að vera snöggur að fara frá Moskvu til Demyansk ruku út í veður og vind.

Þetta var alls um 900 kílómetra akstur fram og til baka og hér heima hefði verið lítið mál að klára það á einum degi.

En ferðalagið tók 20 klukkustundir eða næstum tvöfalt lengri tíma en samsvarandi ferðalag á Íslandi. 

Þetta er svosem ekkert einsdæmi í öðrum löndum. Þegar ekið er frá Osló til Gautaborgar er E6 vegurinn aðeins ein akrein í hvora átt lengi vel þegar ekið er í suður frá Osló. 

Það er ekki fyrr en komið er suður fyrir Svínasundsbrúna sem leiðin kemst að staðaldri í efsta gæðaflokk. 

Lélegt vegakerfi Rússlands hefur ekki haft tóma ókosti. Í innrás Þjóðverja 1941 var það ein meginástæðan fyrir vandræðunum, sem Þjóðverjar lentu í við að koma vistum og hergögnum til herja sinna að ekki sé minnst á vandræðin sem sköpuðust í haustrigningunum þegar farartæki þeirra festust í for og eðju á "vegunum." 

Og kreppan forðaði okkur Íslendingum frá innrás Þjóðverja vegna þess að engir flugvellir voru í landinu og þeir stóðu í þeirri trú að ekki væri hægt að koma hingað flugflota strax á fyrsta degi til þess að ná yfrirráðum í lofti sem gerði þeim kleift að halda bresks flotanum frá landinu. 

 

Gefa grænt ljós á umdeilda hraðbraut

Er sumarið ekki dýrmætara ?

Út af fyrir sig væri ekkert að því að færa klukkuna að sem réttasta horfi miðað við sólargang. Hugmyndin að seinkun klukkunnar miðast við stöðu mála í tvo og hálfan mánuð í svartasta skammdeginu, frá 20. nóvember til 5. febrúar þegar myrkur er fram að klukkan níu á morgnana.

Ástæða þess að myrkurtíminn er lengri á morgnana eftir sólstöður er sú að hádegið færist til á þessum tíma og birtir hraðar eftir hádegi, þótt fólk taki kannski ekki eftir því. 

En áður en ráðist er í að seinka klukkunni ættu menn að athuga af hverju tekið var upp á því að færa klukkuna á sínum tíma yfir á Greenwich meðaltíma. Fyrst var þetta gert að sumarlagi (sumartími) en síðan voru menn orðnir svo leiðir á "hringlinu með klukkuna" að sumartíminn var færður yfir á allt árið. 

Aðalástæða "sumartímans" var sú að á okkar norðlæga landi, þar sem sólin er lægra á lofti en í suðlægari löndum þótti það gott að fólk væri komið úr vinnu klukkustundu fyrr en ella til þess að njóta sólarinnar síðdegis. 

Samskipti okkar við Evrópu eru einnig miklu meiri en við Ameríku og þægindi fólgin í því að færa klukkuna nær Evrópu þótt það kosti óþægindi vegna samskipta vestur um haf. 

Hér þarf að vega hluti og meta. Er ekki dýrmætara að fólk geti notið sólar lengur og betur þann langa tíma þegar hún er hærra á lofti um sumartímann heldur en í þær tíu vikur af 52 vikum ársins, sem rökkur er á morgnana að vetrarlagi?

Ég er í hópi þeirra sem telur svo vera og minni á að Vilhjálmur Egilsson lagði á sínum tíma fram tillögu um að færa klukkuna enn meira í þá átt. Það er hins vegar óþarf að ganga svo langt, því að fólk getur einfaldlega fært vinnutímann framar í staðinn. 

Auk þess yrðu samskipti vestur um haf enn óþægilegri en nú og myrkurtíminn á morgnana um háveturinn enn lengri. 

Frumniðurstaða mín er því sú, nema eitthvað nýtt komi í ljós: Verum ekkert að "hringla með klukkuna". 

Vilja seinka klukkunni

Í samræmi við frásagnir bensínafgreiðslufólks.

Í fyrradag átti ég athyglisvert viðtal við bensínafgreiðslufólk í nágrenninu. Þá hafði grunsamlegur ökumaður komið akandi ljóslaus inn að bensínstöðinni og var greinilega í vandræðum með að aka bílnum, - fór á slagandi bílnum í gegnum lóðina og hvarf síðan inn í umferðina. 

"Náðuð þið ekki númerinu?" spurði ég. 

"Ég hugsa mig tvisvar um áður en ég geri eitthvað róttækt í málinu" sagði afgreiðslukona við mig og bætti við: "Þegar ég lét lögregluna síðast vita og hún handsamaði kauða var þess krafist að ég kærði hann og kæmi fyrir dóm. Ég hafði hins vegar lítill áhuga á því að hætta á að fá heimsókn "handrukkara" eða einhvers harðhents neyslufélaga hins dópaða síðar meir." 

Afgreiðslufólkinu bar saman um að ótrúlegur fjöldi ökumanna væri á fullri ferð í umferðinni í óökufæru ástandi. 

Sé svo er full þörf á því að lögreglan taki til hendi  eins og hún gerði um helgina. 

Tíu undir áhrifum fíkniefna

Hvað um refinn fyrir landnám ?

"Hverju reiddust goðin þegar hraunið brann er nú stöndum vér á?" spurði Snorri goði á Alþingi árið 1000 eftir að ásatrúarmenn höfðu sagt að goðin væru reið með því að láta hraun stefna ofan af Hellisheiði í átt að Hjalla í Ölfusi þar sem einn hinna hálfkristnu bjó. 

Nú fórna margir höndum yfir því að vegna minnkandi veiða á ref sé hann farinn að færa út kvíarnar og hafi meira að segjua komið inn í Reykjavík í nokkur ár. 

Skiljanleg er andúð sauðfjárbænda á refnum ef hann gerist nærgöngull við fé. Hins vegar er varla mikil ástæða til þess að óttast að vegna minnkandi veiða á refnum muni hann ógna dýra- og fuglalífi. 

Sé svo, má spyrja: "Hvernig hélt dýra- og fuglalíf velli fyrir landnám, þegar enginn var maðurinn til þess að halda refnum í skefjum?" 

Ekki étur hann gróður í görðum eins og ört fjölgandi kanínur gera. Og ekki er hann jafn skæður gagnvart fuglalífi og minkurinn. 

Sagt er að það verði að fara í veiðiherferð til Hornstranda til að bjarga fuglalífinu þar og koma í veg fyrir útstreymi refs úr friðlandinu suður til annarra landshluta. 

Þegar ættgöfugasti landnámsmaðurinn, Geirmundur heljarskinni, nam land á Hornströndum, hefur það varla gerst ef refurinn, sem þá hafði verið óáreittur um aldir, hefur verið búinn að eyðileggja þar fuglalífið. 

Staðkunnugir menn segja að fuglalífi hafi hrakað mjög í friðlandinu eftir að hætt var að veiða ref þar og kenna refnum um stórfækkandi fugl í fuglabjörgunum. 

Það er reyndar alveg nýtt ef refurinn á allt í einu auðvelt með að fara niður brött björg, því að hann er meira að segja hægfara undan venjulegum brekkum. Og hvers vegna fór hann þá ekki eyðandi lífi um björgin áður en Geirmundur heljarskinn kom að landi? 

Ég held að skýringin á fækkun fugls í fuglabjörgunum sé hin sama á Hornströndum og í kringum allt land, sem sé sú að um sé að kenna skort á æti, einkum sandsíli. 

Áð minnsta kosti verður refnum kennt um stórfækkun lunda í Vestmannaeyjum. 

Oftast leitar náttúran sjálf jafnvægis milli tegunda ef hún er óáreitt af mönnum. 

En ef menn eru svona ógurlega hræddir við refinn mætti kannski hugsa til þess að bjóða upp á veiðar á honum að breskum sið og græða á því líkt og fenginn er gróði af hreindýraveiðum. 

 

Refurinn er kominn til Reykjavíkur

Einleikarar og hljómsveitir íþróttanna.

Íþróttir heimsins eru ekki á flæðiskeri þegar samtímis eru uppi margir snillingar á í ólíkum greinum, svo sem Lionel Messi í knattspyrnu, Roger Federer í tennis og Manny Paquiao í hnefaleikum.

Þegar keppnislið eins og Barcelona skartar þar að auki fleiri snillingum en Messi er ekki að sökum að spyrja, að úr verður íþróttasinfónía í hæsta gæðaflokki eins og lengsti valdi kaflinn, sem hægt er að nálgast á YouTube af leik Barcelona og Real Sociedad ber glögglega með sér. 

Það er hægt að horfa aftur og aftur á aðdraganda glæsimarka Barcelona og dást að því hvernig snilld þessara tónskálda knattspyrunnar gerir jafnvel bestu mótherja að hreinum áhorfendum.

Einleiksmark Messi er kapítuli út af fyrir sig.

Liðið, hljómsveitin, leggur grunninn með því að skarta svo mörgum snillingum að útilokað er að ná árangri með því að reyna að kippa einum úr sambandi, - þá blómstra hinir enn betur. 

Messi er hægra megin við enda varnarlínu mótherjanna, fær boltann, en spilar til fyrst til baka í átt frá markinu og virðist vera algerlega hættulaus með fimm varnarmenn á milli sín og marksins og er varnarmönnunum raðað þvert yfir völlinn eins og þéttri varnarlínu. 

Messi hefur nú einleik, sem "svæfir" mótherjana, því að hann leikur þvert til vinstri yfir völlinn meðfram varnarlínunni fram hjá varnarmönnunum fimm en stefnir þó aldrei í átt að markinu. 

Allan tímann þurfa mótherjarnir að vera á varðbergi vegna hættunnar á því að Messi gefi, á hvaða augnabliki sem er, meistarasendingu hina snjöllu samherja sína. 

Þegar hann hefur síðan rúllað vörninni upp og skilið hana eftir að baki sér, siglandi hraðbyri út á vinstri vænginn, hleypir hann á hárréttu augnabliki af skoti í fjærhorn marksins og bætir þar með markverðinum í hóp sex varnarmanna, sem mega horfa eins og statistar á eftir boltanum i markið. 

Meðan við eigum kost á að sjá svona knattpyrnu þarf ekki að óttast um gengi þessarar íþróttagreinar, þótt margt misjafnt sé á boðstólum. 

Sagan geymir nöfn tugþúsunda tónskálda, sem koma og fara, en Mozart, Beethoven og Back lýsa upp tilveru okkar. 

Frábærir einleikararar eru ekki aðeins í liði Barcelona, heldur einnig í öðrum hljómsveitum knattspyrnunnar eins og nýjustu mörk Ronaldos, annað úr aukaspyrnu og eftir skæra"hlaup bera gott vitni um.

Það sambland hópíþróttar og einstaklingsframtaks, sem knattspyrnan býður upp á, gerir hana svona vinsæla.

Frumskógarseiður einstaklingsíþrótta þar sem maður er á móti manni kitlar bardagaþorsta lífsbaráttunnar. 

Þar gnæfir Ali í minningunni, fágætur meistari gáfna, tækni, hraða, mýktar, snerpu og afls.  

 

Mögnuð mörk hjá Messi (myndband)

Alveg nýr heimur.

Vetrarferðalög um Ísland eru oft erfið og þarf að fást við framandi aðstæður, miðað við það sem gerist niðri á láglendinu.

Ég hélt, eftir allmargar ferðir um íslenska jökla, að ferð yfrir Grænlandsjökul myndi verða svipuð. 

En það var svo margt sem kom á óvart. 

Í 3000 metra hæð inni á jökli, sem er 200 sinnum stærri en Vatnajökull er sjórinn svo langt í burtu að himinninn er ekki lengur með sama bláa litnum og á Íslandi heldur með mun ljósblárri lit og ofan á bætist sjónblekking sem byggist á því að manni finnst maður alltaf vera niðri í lægð og á rólegri uppleið, þótt hið þveröfuga sé uppi á teningnum. 

Og frostið er mun meira en á Vatnajökli og lúmskara þar að auki. 

Geta má nærri að á Suðurskautslandsjöklinum, sem er margfalt stærri en Grænland, séu fyrirbæri sem komi jafnvel Grænlandsförum á óvart. 

 

Með kalsár á Suðurpólnum

Það var hlegið að Laxness og Kjarval.

Á sínum tíma hentu menn gaman að þeirri forspá Halldórs Laxness í frægri blaðagrein að sú tíð kæmi að menn myndu moka ofan í þá hundruð kílómetra af skurðum sem þá var búið að grafa og var verið að grafa um allt land.

Varla hefði nokkrum manni dottið þá í hug, að Íslendingar myndu vekja aðdáun fyrir það erlendis að setja það fram sem eina af þeim ráðstöfunum til þess að drraga úr losun gróðurhúsalofttegunda að moka ofan í skurði, sem grafnir voru yst til dala og inn til innstu dala. 

Ekki þarf annað en fljúga yfir landið til að sjá hve miklu meira var grafið af skurðum en nauðsynlegt var, enda var skurðgröfturinn styrktur mjög af ríkisfé. 

Fyrir meira en 60 árum skrifaði Jóhannes Kjarval um þá framtíðarsýn að hvalaskoðun yrði mikilsverðari atvinnuvegur en hvalveiðar. Þótt þetta dæmi um fáránlega sérvisku og bull. 

Hvorugur þessara meistara lifði það að upplifa sönnun þess hve langt þeir voru á undan samtíð sinni. 

Tillögum Íslands hrósað

Erum við með í þessu?

Íslendingar hafa alla tíð staðið langt að baki nágrannaþjóðum okkar hlutfallslega í aðstoð við þróunarríki.

Í embættistíð Halldórs Ásgrímssonar þokuðumst við aðeins upp á við en síðan hefur aftur hallað á ógæfuhlið. 

Ég tel að ekki sé of djúpt í árinni tekið að nota orðið ógæfuhlið í þessu efni, því þegar litið er til þeirrar örbirgðar, ömurlegs umhverfis, sults og seyru, sem viðgengst í þessum ríkjum, verða vandamál okkar hér heima næsta léttvæg. 

Það er hins vegar umhugsunarefni ef stór hópur samborgara okkar á ekki fyrir mat. Leggst sú skömm þá ofan á þá skömm að okkar ríka samfélag heldur sig í skammarkróknum varðandi hjálp til nauðstaddasta fólks í heiminum. 

 

Stóraukin framlög til þróunarríkja