Þúsundir stórslysa hefðu getað orðið.

Flugatvik, sem flokkast undir hugtakið "near miss" á ensku, eða "næstum árekstur" á íslensku, skipta þúsundum. Allir þeir, sem hafa verið í flugi að einhverju ráði kannast við atvik þar sem litlu hefur munað.

Sem betur fer verður ekki af árekstri nema í örfá skipti, en þá geta þau orðið mjög alvarleg vegna þess að tvö loftför eiga í hlut og oftast verða bæði stjórnlaus.

Mannskæðustu slys flugsögunnar hafa orðið við árekstur tveggja flugvéla og verst var slysið á Tenerifeflugvelli fyrir rúmum áratug þegar 583 fórust.

Fleiri slys á flugvöllum má nefna, bæði þegar flugvélar hafa lent á öðrum flugvélum í lendingu eða lent á annarri flugvél í flugtaki eins og á Tenerife.

Síðan eru árekstrar í mikilli hæð, og minnisstætt er hve það vakti mikinn óhug um allan heim árið 1958 þegar tvær vélar af stærstu gerð þess tíma rákust á yfir Miklagljúfri í Bandaríkjunum og fórust báðar með manni og mús.

Vaxandi flugumferð eykur slysahættuna en með aukinni staðsetningatækni ætti að vera hægt að koma í veg fyrir slysin þótt mannleg mistök eða bilanir geti ævinlega sett strik í reikninginn.

Dæmigert um það er þegar ný þota með nokkrum mönnum innanborðs rakst á stóra farþegaþotu yfir Amazon og ein af ástæðunum var sú, að þegar aðstoðarflugmaðurinn ætlaði að hvíla fæturna á sérstökum skemli, rakst hann ofurlétt utan í rofa fyrir tæki,  sem sendir út staðsetningu vélarinna til flugumferðarstjórnar.

Vegna slæmra skilyrða við radíósamband varð misskilningur um flughæð einmitt á þessum versta tíma og hinn ótrúlegi árekstur varð.  

Lá við árekstri tveggja farþegaþota

Hvað um hliðstæðar og stærri byggingar?

Húsin, sem brunnu í skeifunni í gær og í nótt voru byggð á sjöunda og níunda áratug síðustu aldar.

Tvennt vekur því sérstaka athygli varðandi bruna með tjón upp á hátt í tvo milljarða króna.

Annars vegar hve hratt eldurinn breiddist út og hins vegar hve gríðarstórt húsnæði brann.

Hvort tveggja kallar á ítarlega rannsókn, því að til eru miklu stærri byggingar af svipuðum toga, og það er fásinna að halda að eldur geti ekki kviknað hvar sem er í hvaða húsi sem er á Íslandi.

Ástæða þess að mannsöfnuður myndast við svona atburði er skiljanlegur. Það er ekki á hverjum degi sem meðaljóninn verður vitni að svona myndrænum og stórum atburði, þótt eldgos séu auðvitað enn meira sjónarspil.

Þetta er allt afstætt. Sú var tíðin að ég lagði mig fram sem fréttamaður til þess að komast sem fyrst á vettvang atburða, taka myndir og leggja mitt af mörkum til að miðla fréttum og myndum.

Eftir langa ævi vex maður upp úr þessu hvað eldsvoða snertir en er þó samt á tánum ef það gæti gerst að annað fjölmiðlamenn eru ekki nógu snarir í snúningum.

Og hvað snertir stóra viðburði varðandi náttúru Íslands er hins vegar allt óbreytt ennþá enda getur maður kannski gert meira gagn á því sviði en öðrum.   

„Hlustið, færið ykkur!“

Kunnuglegar fréttir.

Kunnuglegar fréttir og fyrirsagnir má sjá í fjölmiðlum um þessar mundir. Líkt og 2003 á að dæla peningum út til þeirra sem helst hafa tekjur og vilja til að eyða þeim svo að hagkerfið lifni heldur betur.

Nú á að reisa hærri turna en í gróðærinu mikla og stærstu byggingarkranar Íslandssögunnar koma til skjalanna um þessar mundir.

2,5 % hagvöxtur er ekki nóg, heldur er að sjálfsögðu stefnt að 3,5% hagvexti. Skortur er á fólki til starfa og gullæðisglampar sjást í augum margra þeirra sem ætla að sópa sem mestum fjármunum í ferðamannasprengjunni, skítt veri með það hvernig farið verður með landið eða umgengnin verður og hvaða áhrif það hefur til frambúðar á náttúruverðmætin og orðspor okkar.

Þetta er alls ekki nóg, því að eftir sem áður er í fullu gildi fyrsta verkefnið, sem ríkisstjórnin auglýsti á fyrsta vinnudegi sínum og lýsti yfir einróma stuðningi við, risaálver í Helguvík með tilheyrandi virkjunum um helming landsins, og sem allra flest erlend fyrirtæki í orkufrekum iðnaði.

Það vantar bara að drífa fram að nýju gömlu kosningaspjöldin "Árangur áfram - ekkert stopp!" og "Traust efnahagsstjórn frá árinu 2007 til að myndin sé fullkomnuð.

Ef svipaðar efasemdarraddir heyrast nú og hér um árið eru þar aftur komnir "úrtölumenn", "kverúlantar", "þeir, sem vilja að við förum aftur inn í torfkofana".

Séu þetta útlendingar eru þeir auðvitað "öfundarmenn" og ef þeir kunna eitthvað fyrir sér, "þurfa þeir væntanlega að fara í endurhæfingu".

Sífellt meiri líkur eru á átökum á vinnumarkaði í haust með tilheyrandi afleiðingum, hinum gömlu kunningjum verðbólgu og gengisfellingu krónunnar.   

  

Skortur á rútubílstjórum á Íslandi

Sálfræðin getur skorað drjúgt.

Dæmin um það að sálfræðibrögð og hugarástand geti ráðið úrslitum í viðureignum og keppni á ýmsum sviðum eru mýmörg.

Jafnvel hörðustu keppnismenn verða stundum að lúta í lægra haldi fyrir slíku.

Þótt þeir standist ótrúlega áraun af ýmsu tagi er stundum það eina sem getur dregið úr þeim sálar- og keppnisstyrk að þeir séu lokkaðir til að ofmeta andstæðinginn og halda að hann sé betri en hann raunverulega er. Með því er byrjað að naga í sjálfstraust þeirra, sem er oftast það sem fleystir þeim lengst.   

Tvívegis á ferli mínum í rallinu heppnaðist að láta mótherjana halda að maður væri betri en maður var, og það án þess að segja orð við þá um það.

Í báðum tilfellum tók þetta fleira en einn keppnisdag enda við harðsnúna að etja. Loks kom að því að sjálfstraust þeirra byrjaði að linast. Of langt mál væri að segja frá þessu hér.  

Lars Lagerback hefur sagt að hugarástand íslenska landsliðsins í knattpyrnu hafi orðið því að falli í síðari leiknum við Króata. Þar hafi aðeins vantað herslumuninn hvað varðaði sjálfstraustið en það hafi verið nóg.

Í hernaði er mikilvægt að andstæðingarnir fái ranghugmyndir um stöðu sína og möguleika, og getur blekkingin verið bæði fólgin í því að þeir falli á því að vanmeta stöðu sína eða ofmeta hana.

Muhammad Ali vanmat Joe Frazier í fyrsta bardaga þeirra og George Foreman og raunar allir aðrir en Ali ofmátu Foreman fyrir bardaga þeirra í Kinshasa í Zaír.

Rangt mat réði úrslitum í bæði skiptin, tapi Alis fyrir Frazier og tapi Foremans fyrir Ali.   

Krul: Sagði þeim að ég vissi hvar þeir myndu skjóta

Einhvern tíma verður allt fyrst. Trompið í erminni.

"Ekkert er nýtt undir sólinni" segir máltæki, en síðan er annað máltæki, sem segir "einhvern tíma verður allt fyrst."

Knattspyrna er það mikið iðkuð íþrótt að atvik eins og það þegar Hollendingar skiptu um markvörð fyrir vítaspyrnukeppnina í gærkvöldi, hefur áreiðanlega komið fyrir áður, úr því að þetta var löglegt.

Skipting markvarða er alþekkt dæmi í handboltanum, en þar eru reglurnar frjálslegri og hægt að skipta um markverði fram og til baka allan leikinn og jafnvel láta markvörðinn fara í sóknina og hafa engan  markvörð.

Ekkert þarf að vera óeðlilegt við það að hæfileikar markvarða séu misjafnir hvað varðar það annars vegar að standa í markinu meðan allir leikmenn eru á fullu á vellinum eða að hins vegar að standa í markinu og reyna að verja vítaspyrnu.

Þegar svo var komið í leiknum í gærkvöldi, að þrátt fyrir að manni virtist Hollendingar hafa aðeins betur í leiknum og eiga frekar skilið að vinna, var staðan enn jöfn eftir framlengingu, og þá var bara eitt eftir ístöðunni fyrir Louis van Gaal, að draga síðasta trompið upp úr erminni, sem hann hafði geymt þar, og fólst í því að koma mótherjunum á óvart og nýta sér örlítið forskot síns liðs hvað varðandi reynslu.

Vítaspyrnumarkvörðurinn hafði verið undirbúinn vel og ekkert kom honum á óvart.

En Costa Rica leikmennirnir áttu ekki von á markvarðaskiptum. Kannski kom það þeim ekki úr afnvægi, en ef eitthvað var, gat það ráðið úrslitum, og það gerðist í síðustu spyrnunni.

Sá sem spyrnti var undir hámarks pressu. Ef honum mistókst gat ekkert eftir það jafnað mistökin upp, hann stimplaði sig inn sem eina skúrk liðsins, bæði í sögu knattspyrnunnar og sögu Kosta rica, svo ósanngjarnt sem það er, eftir að liðsfélagar hans höfðu gert mörg mistök allan leikinn.

Því að þannig er nú keppnin einusinni, að enginn sleppur við að gera mistök.  

Í öllum öðrum spyrnum fram að því hafði hver einasti leikmaður getað huggað sig við það að jafnvel þótt hann gerði mistök, gæti eitthvað gerst eftir það sem myndi breyta stöðunni til baka.

Síðasta spyrnan sýndi skort á sjálfstrausti, því að hún var ekki nógu föst.  

Því fór sem fór í atviki sem var það fyrsta sinnar tegundar í sögu HM og bættist við í röð dramatískra atvika, sem gnægð hefur verið af í þessari HM keppni nú.  

Van Gaal: Krul vissi þetta en ekki Cillessen

"Rauðasandsóveðrið"?

Það er eins og við manninn mælt, að Rauðasandshátíðin svonefnda er ekki fyrr byrjuð en það brestur á með illiviðri og allt fýkur þar út í buskann.  Þetta er annað árið sem þetta gerist og það á ekki af þessari blessaðri hátíð að ganga.

Vonandi verður þetta ekki svona þriðja árið í röð, en ef það gerist má búast við að óveðrið, sem gengur yfir landið á þessum tíma árs fái nafnið "Rauðasandsóveðrið" svona svipað eins og heitið páskahret.  

Þeir sem hafa ekið austur fyrir fjall í dag hafa tekið áhættu, því að á vegaskiltinu sem þar var þegar hún Helga mín ók austur í dag stóð með rauðu ljósi að hviður færu í 28 metra á sekúndu, en það eru 58 hnútar og teljast vera 11 vindstig eða ofsaveður eftir gamla skalanum.

Undir Ingólfsfjalli voru 30 m/sek í hviðum.  

Það var því við því að búast að einhver myndi tapa í því að taka áhættu við að draga kerru eða hjólhýsi austur. 

Tjöld og kamrar fjúka á Rauðasandi

Vælukjói ?

Í umræðum um leikina á HM í gærkvöldi og að undanförnu hefur oft mátt heyra orðin "væl" og "vælukjói" þegar leikmenn kveinka sér eftir að brotið er á þeim eða þeir rekast harkalega saman.

Þetta kom líka upp eftir að Neymar kveinkaði sér eftir "ósköp venjulegt samstuð" í lok leiks Brasilíu og Kólombíu í gærkvöldi og lá á vellinum þangað til hann var borinn út af í sjúkrabörum.

Enda ekkert gult, hvað þá rautt spjald á lofti.

"Kemur áreiðanlega sprækur í næsta leik" heyrðist sagt.

En nú er staðfest að Neymar sé með brákaðan hryggjarlið og leiki ekki meira með á mótinu.

Þetta er mun meira áfall fyrir brasilíska liðið en þegar Pele haltraði af velli eftir "ósköp venjulegar tæklingar" á HM 1966 og Brasilía datt út úr keppninni.

Neymar tekur nær allar spyrnur Brassanna í föstum leikatriðum og er algert "hryggjarstykki" í leik liðsins.

Atvikið í gærkvöldi minnti mig á það þegar Ríkarður Jónsson var borinn hryggbrotinn út af Laugardalsvellinum í úrslitaleiknum í Íslandsmótinu 1965 eftir "ósköp venjulegt samstuð".

Og Skagamenn misstu af titlinum.  

Neymar hægði á sér til að reyna að ná til boltans í gærkvöldi og ná valdi á honum. Zuniga kom á fullri ferð aftan að honum og setti hnéð í hrygginn á Neymari.

"Óvart"?

Spurning vaknar um hvort áhlaup Zuniga var "glórulaust" eða "eðlileg kappsemi" í hita leiksins.  

Hann átti aldrei neina möguleika til að ná til boltans nema ryðja Neymari úr vegi.

Spurning er hve langt eigi að ganga með að samþykkja áhlaup knattspyrnumanna aftan á menn, sem ekki sjá aftur fyrir sig þegar þeir eru næst boltanum og reyna að ná til hans.

Aðallega vegna þess að hryggurinn og nýrun er afar viðkvæm fyrir höggum aftan frá, einkum þegar um hné er að ræða. Dæma skal á háskaleik, jafnvel þótt hann valdi ekki meiðslum.  

Það er ekki auðvelt að dæma um þetta atvik í gærkvöldi ef dómarinn hefur verið í slæmri aöstöðu til þess að sjá hvað gerðist.

Dæmi eru mýmörg um svona vafaatvik í ýmsum íþróttum.

Höfuðin á Evander Holyfield og Mike Tyson skullu nokkrum sinnum saman í bardögum þeirra.

Aðeins Tyson blóðgaðist, ekki Holyfield, og Tyson reiddist ákaflega í síðari bardaganum og missti gersamlega stjórn á sér.

Atvikin voru afgreidd sem "óviljandi" af hálfu Holyfields. En voru þau það? Af hverju hagnaðist bara hann á þeim en Tyson leið fyrir þau?

Mín niðurstaða er þessi: Ekki á að leyfa að sótt sé af hörku aftan frá með hnén á undan sér að leikmanni sem næstur er bolta fyrir framan hann og þarf að hægja á sér til að ná valdi á honum.

Allar síst þegar aftari leikmaðurinn á engan möguleika á að ná til boltans nema ryðja fremri leikmanninum úr vegi.  Refsing: Rautt spjald, hvort sem fremri leikmaðurinn liggur slasaður í jörðinni eða ekki og sérstakur aðstoðardómari utan vallar hefur skoðað myndskeiðið af atvikinu og haft ráðrúm til að gefa aðaldómaranum sinn úrskurð í því hléi, sem hvort eð er myndast þar til slasaði leikmaðurinn hefur verið borinn út af vellinum.

Aðaldómarinn ráði því sjálfur hvort hann ráðgast við aukadómarann. Ef hann telur að það tefji leikinn um of geti hann sleppt því.   

Mótrök: Þetta dregur burtu stóran hluta af sjarma leiksins.

Meðrök: Það á ekki að vera hægt að ráða úrslitum i HM í knattspyrnu út á svona atvik. Það þarf að setja nýjar og nákvæmari kröfur um hörku og harðfylgi leikmanna í vissum tilfellum eins og þessu.

Eftir HM 1966 var gert átak varðandi "glórulausar" tæklingar. Það dró ekki úr sjarma leiksins. Sjarmi leiksins birtist í því að íðilfögur knattspyrna snillinga fái að njóta sín.

Og hún naut sín að nýju á HM 1970.

Þess má geta að í hnefaleikum gilda flóknar reglur um alls konar beitingu hnefanna sem eiga að minnka líkurnar á óþarfa alvarlegum meiðslum, svo sem vegna hnakkahögga, nýrnahögga, högga neðan beltisstaðar og högga með opinn hnefa sem geta valdið augnmeiðslum.  

En jafnframt því að skerpa reglurnar í knattspyrnunni þarf að gera sams konar átak í því að láta knattspyrnumenn ekki komast upp með leikaraskap og óþarfa "væl." 

Aðstoðardómari með myndavél utan vallar gæti hjálpað til við það.  

Staðfest að Neymar spilar ekki meira á HM

"Bara einu sinni á ævinni."

Ævi okkar er safn minninga. Meira en 99% þeirra eru endurteknar í þúsundir skipta og renna saman í eitt með tímanum. En síðan er ein og ein minning þess eðlis, að hægt er að segja að við upplifum hana "bara einu sinni á ævinni."

Ein slík minning getur verið meira virði en tugir þúsunda venjulegra minninga um hversdagslega atburði og aðstæður.

Stundum byggist mikið virði einstakra minninga á því að þær voru hinar fyrstu af sínu tagi, "fyrsta ástin, fyrsti kossinn" o. s. frv.

Einnig minningar, sem voru hinar síðustu af sínu tagi.

Þetta vita slyngir sölumenn af öllu tagi.

Land okkar og náttúra þess býr yfir mörgum möguleikum til þess að ferðamenn geti upplifað eitthvað sem þeir upplifa "bara einu sinni á ævinni."

Sumir þeirra eru tilbúnir að borga hálfa milljón króna fyrir einn þyrlutúr, vegna þess að hann býður upp á eitthvað sem veitist honum "bara einu sinni á ævinni."  

Sumum kann að virðast að þessir möguleikar á Íslandi séu svo margir að ekki sjái högg á vatni þótt þeim sé fækkað.

Þess vegna sé allt í lagi að láta æ fleiri þessara fyrirbæra hverfa, eins og magnaða fossa eða dali og svæði sem sökkt er í gruggug miðlunarlón.

Eða að láta háspennulínur eða virkjanamannvirki þenja sig um svæði, sem áður voru ósnortin víðerni, en slíkt fyrirbæri er að verða að fágæti í okkar heimshluta.  

Kannanir sýna að erlendir ferðamenn koma fyrst og fremst til landsins til að þess að sjá og upplifa íslenska náttúru, eitthvað sem þeir sjá "bara einu sinni á ævinni."

Þeir koma ekki til landsins til þess að sjá mannvirki sem þeir þverfóta ekki fyrir í eigin löndum.

Ég hef séð erlenda ferðamenn skríða á jörðinni við að taka myndir af eyrrarrósum uppi í auðninni á Sprengisandi. "Melgrasskúfurinn harði, runninn upp þar sem Kaldakvísl kemur úr Vonarskarði" var meira virði í ljóði skáldsins en blómskrúð, "suðræn blóm, sólvermd í hlýjum garði."  

"Einu sinni á ævinni" getur verið afar lítilfjörlegur hlutur í sjálfu sér.

Einn slíkur hvað mig snerti persónulega var bara einfaldur bolli af kaffi.

Hvernig mátti það vera? Mér finnst kaffi vont og drekk það helst aldrei.

En þegar Gísli á Uppsölum bauð mér kaffi í skítugum bolla sem hann þurrkaði af með ennþá skítugri klút, gerði ég undantekningu.

Ég þáði bollann og drakk þetta ógeðslega kaffi. Sömuleiðis ferðafélagar mínir, Páll Reynisson og Sverrir Kr. Bjarnason

Af hverju?  Af því að svona lagað gerir maður "bara einu sinni á ævinni."

Kaffibolli Gísla varð miklu meira virði fyrir mig en tugþúsundir kaffibolla, ef ég væri mikið fyrir kaffi.  

Dýrar þyrluferðir ótrúlega vinsælar

Dýrkeypt menningarslys.

Útvarpshúsið við Efstaleiti er glæsilegt hús, ekki vantar það. En undir glæsilegu yfirbragði leynist eitthvert dýrkeyptasta menningarslys í sögu landsins.

Hrafn Gunnlaugsson og fleiri sögðu réttilega á sínum tíma að eina hlutverk útvarpshúss væri að vera verksmiðja, sem framleiddi dagskrá.

Fyrstu húsakynni Sjónvarpsins var hús, sem reist var sem bílasmiðja, og því var erfitt að laga það hús að gerólíkri starfsemi sjónvarps.

Samt var það svo að þegar til stóð að flytja starfsemina í Útvarpshúsið nýja baðst starfsmannafélagið undan því hvernig ætlunin var að reisa hið rándýra, óhentuga og allt of stóra nýja hús og flytja starfsemina þangað.

Ein ástæða þessarar andstöðu var sú staðreynd að húsið var alls ekki hannað fyrir sjónvarp !

Það átti sem sé að flytja úr húsi, sem ekki var hannað fyrir sjónvarp, í annað miklu stærra og dýrara hús sem var heldur ekki hannað fyrir sjónvarp !

Í upphaflegu teikingunum átti sjónvarpið að vera í öðru sérhönnuðu húsi fyrir það við hliðina á núverandi útvarpshúsi þar sem hljóðvarp, skrifstofur og yfirstjórn áttu að vera og einnig átti að reisa þriðja húsið fyrir tækjastarfsemina.

Þegar samstarfsnefnd um opinberar framkvæmdir hafnaði þessum ósköpum hefði verið eðlilegast að setjast niður og láta hanna allt upp á nýtt í minna húsnæði en i staðinn var sjónvarpi og tækjahúsi troðið inn í hljóðvarpshúsið, allri starfseminni til hreinnar bölvunar.   

Ég var í svonefndri samráðsnefnd á sínum tíma um þessi endemi en engu varð um þokað.

Gæti rakið það  í löngu máli.

Í ofanálag voru tekin lán á lán ofan til þess að halda vitleysunni áfram. 

Sá hluti íslenskrar menningar, sem felst í ljósvakamiðlun, hefur tapaði tugum milljarða króna vegna þessa húss. Það er dýrkeypt menningarslys.

Nú er uppi nauðsynleg og lofsverð viðleitni til að reyna að bjarga því sem bjargað verður með því að leigja út fjórðu og fimmtu hæð hússins.

Þess má geta að ekki er hægt að leigja út þriðju hæðina því að alla tíð var aldrei gert ráð fyrir að hún væri nýtt fyrir skrifstofur!  Hún er bara þarna og hefur alltaf verið.

Eftir sem áður hvílir stór skuldabaggi á Ríkisútvarpinu og húsið er alveg einstaklega dýrt í rekstri, alltof, alltof dýrt.

En RÚV situr áfram uppi með það allt.

Núverandi Útvarpshús mun því miður aldrei getað orðið hagkvæmt svo að þar verði framleidd sem mest og best dagskrá fyrir skaplega fjármuni.

Þetta hús verður ævinlega til vandræða meðan ekki verður hægt að komast út úr því í hús, sem hannað er frá grunni af útsjónarsemi og raunsæi.  

   

Efstu hæðir Útvarpshússins auglýstar til leigu

Er þar kona sem fór fræga hestaferð yfir þver Bandaríkin?

Landsmót hestamanna er haldið við erfið skilyrði við Hellu þessa dagana. Það er þó huggun harmi gegn að enn verr hefði farið ef það hefði verið haldið á norðanverðu landinu, svo arfaslæmt sem veðrið er þar núna.

Leit sem snöggvast á Holtavörðuheiði á vedur.is og sá að þar eru hviður upp á 23 metra á sekúndu, 100% raki og aðeins 7 stiga hiti. Spáð áfram mikilli rigningu yfir helgina.

Það sem er einna mest heillandi við landsmót hestamanna er það að þar er að finna fólk frá öllu landinu og líka útlendinga.

Meðal annars hef ég frétt af konu, sem þar er, og stóð á sínum tíma fyrir þátttöku íslenska hestsins í gríðarlegri hestaferð yfir þver Bandaríkin 1976. Í þeirri ferð stóð íslenski hesturinn sig víst alveg sérstaklega vel og sé þessi kona á landsmótinu hefur hún vafalaust frá ýmsu að segja. .  

Hestakona í löggæslu á Landsmóti