Sá, sem þráði titilinn meira, vann.

Það fór eins og mig grunaði og setti á blað hér á blogginu í gær, að þegar jöfn hörð og langvarandi keppni er í úrslitarimmunni í handboltanum, standi það lið uppi sem sigurvegari, þar sem leikmenn og stuðningsmenn þyrstir ögn meira í titilinn en mótherjinn.

Margir spáðu því fyrirfram að Haukar myndu hafa betur í rimmunni og vinna með tölunum 3:0, þ. e. sigra í þremur leikjum í röð og nýta sér sína miklu breidd í leikmannahópnum og sigurhefðina.

En það fór á aðra lund og minnir á það þegar KA varð Íslandsmeistari í knattpyrnu hér um árið.

Sigurinn er fyrst og fremst Vestmannaeyinga sem heildar, hinnar órofa samheldi og smitandi baráttugleði sem gæddi gamal málttæki nýju lífi: "Trúin flytur fjöll."

Til hamingju, Eyjamenn !   

Ótrúleg stemning þegar bikarinn fór á loft

Kemur eina vonin frá útlöndum ?

Vitnað hefur verið í þau orð Jóns Sigurðssonar að Íslendingar þyrftu aðstoð útlendinga við að færa þjóðinni fullveldi.

Danskur maður, Ramus Kristján Rask, var slíkur maður, forgöngumaður um að bjarga íslenskri tungu.

Enskur maður hafði um það forystu að bjarga íslenska hundinum. 

Þetta á ekki síst við um ýmis mál, þar sem smæð samfélags okkar gerir þetta enn nauðsynlegra.

Geirfinns- og Guðmundarmálin voru þess eðlis, að hafi einhverjir haldið að við Íslendingar gætum haldið þeim málum alveg út af fyrir okkur, mun það ekki takast.

Í lýsingu Guðjóns Skarphéðinssonar og lýsingum þeirra tveggja, sem sannanlega voru hafðir saklausir í margra vikna gæsluvarðhaldi við illan kost, má glögglega ráða, hvernig þeir voru brotnir niður með aðferðum, sem voru þá og ekki síður á okkar tímum svo harkalegar, að slíkt er ekki aðeins ólöglegt, heldur eru framburðir, sem neyddir eru fram á þann hátt algerlega marklausir.

Davíð Oddsson, sagði eitt sinn á þingi þegar hann var forsætisráðherra, að í þessum málum hefðu verið framin dómsmorð.

Enn virðist ekki vera nógu langt síðan þessir atburðir gerðust og þar að auki er návígið svo mikið í okkar örþjóðfélagi, að okkur er það mögulegt að hreinsa upp þá smán á íslensku samfélagi, sem Geirfinns- og Guðmundarmálin voru, eru og verða þar til þau verða gerð upp.

Ef BBC og fleiri öflugir aðilar erlendis koma nú til skjalanna til að varpa ljósi á þetta mál er það kannski eina vonin til þess að við sem þjóð getum horfst í augu við þetta verkefni og leys það.

Ljóst er af framburði í dagbókum sakborninganna og vitnisburðum þeirra síðar, sést, að það var hin óbærilegi þrýstingur í íslensku þjóðfélagi sem knúði þessa vitleysu áfram, þar sem vantaði lík, vantaði morðvopn og vantaði ástæðu til þess að fremja morð á tveimur aðskildum mönnum sem aldrei tengdust neitt hvor öðrum, hvað þá sakborningunum.

Í dag bárust fréttir af harkalegum dómi í Súdan yfir konu, sem neitar að hverfa frá kristni og gerast múslimi.

Þær hafa réttilega vakið hörð viðbrögð um allan heim. Framkvæmd dómsmála hvar sem er í heiminum skipta máli.  

  

„Ég viðurkenndi að hafa drepið Geirfinn“

Þarf alþjóðlegt dómsvald í svona málum?

Forræðismál virðast vera einhver erfiðustu mál, sem rekin eru fyrir dómstólum, og verða enn erfiðari ef þau eru orðin að eins konar milliríkjamáli.

Í ævisögu Steingríms Hermannsssonar, sem þurfti að glíma við mörg afar erfið mál í stjórnmálum, má skynja hve forræðismál hans sem tengdist tveimur löndum, var honum erfitt.

Enn er í minni málarekstur Sophiu Hansen, þar sem um var að ræða brottnám tyrknesks föður á tveimur dætrum Sophiu til Tyrklands.

Þrátt fyrir allt tal um að nútíma réttarfar sé svo miklu betra en það var fyrr á öldum, er engu líkara, en að þegar forræðismál lenda á borði tveggja þjóða, ráði þær ekki við þau, heldur verði þessi mál að bitbeini á milli þjóðanna.

Af þeim upplýsingum, sem fást af dómstólameðferð á máli Hjördísar Svan Aðalheiðardóttur í Danmörku, er að sjá að dönsk yfirvöld séu ekki fær um að leggja faglegt mat á mál hennar.

Og af tali lögfræðinga er heyra að slík hegðun sé alvanaleg þegar um svona mál sé að ræða.

Einhvern veginn finnst manni að til þyrfti að vera sérstakur alþjóðlegur dómstóll, sem fjalli eingöngu um svona mál út frá sjónarmiði óháðs þriðja aðila.  

 

Ein­göngu að klekkja á Hjör­dísi

Aðdáunarverð baráttugleði.

Það hlýtur að teljast til afreka hve langt ÍBV-liðið hefur komist í Íslandsmótinu í handbolta vegna þess, að í langhlaupi í röð erfiðra stórleikja í lok móts getur skipt sköpum að hafa úr sem stærstum hópi góðra leikmanna að velja.

Margir álitu fyrirfram, að Haukar myndu standa betur að vígi á grundvelli stærri hóps sterkra leikmannaá bekknum og sterkara varaliðs, heldur en ÍBV hefur yfir að ráða.

Í fyrstu fjórum leikjunum hefur þetta farið á aðra lund. Með einstaklega öflugum liðsanda og baráttugleði samfara óborganlegri stemningu fylgismanna liðsins hefur tekist að komast alla leið í hreinan úrslitaleik.

Það hefur að vísu áður gerst, að lið af landsbyggðinni hafi borist áfram á hliðstæðri bylgju, allt frá þeim tíma þegar gullaldarlið Skagamanna varð til.

Í handboltanun minnist maður þeirrar stemningar sem reis í kringum lið Selfoss hér um árið.

Það hefur stundum verið sagt um úrslitaleiki í Íslandsmótinu að þegar um tvö afar jöfn lið er að ræða, ráði þráin eftir bikarnum mestu á úrslitastundu.

En á hitt verður líka að líta, að félag eins og Haukar, sem hefur oft hampað eftirsóttustu verðlaunum í íþróttum, nýtur oft góðs af þeirri reynslu og hefð, sem slíku fylgir.

Þess vegna verður óvenju gaman að fylgjast með úrslitaleiknum í Íslandsmótinu að þessu sinni.   

 

Rauðglóandi síminn hjá ÍBV

Eldhúsdeginum þjófstartað með Prúðuleikaraþætti.

Fyrir hreina tilviljun datt inn til mín bein útsending frá Alþingi rétt fyrir miðnætti í gærkvöldi, sem varð til þess að draga mann að tækinu, þvílíkt var fjörið. Þetta var nokkurs konar Prúðuleikaraþáttur.  

Steingrímur J. var greinilega í stuði þegar hann fór í gegnum skuldaleiðréttinguna og séreignasparnaðinn og síðan lagði Vigdís Hauksdóttir sitt af mörkum til að halda fjörinu uppi með frammíköllum, sem af spunnust þriggja manna orðaskipti þegar þingforseti var dreginn inn í leikritið.

Lokakaflann átti síðan Pétur Blöndal og enda þótt ýmis orðaskipti þyki fréttnæmust frá þessum hluta umræðnanna í nótt, sitja þó eftir fræðandi og málefnaleg atriði í ræðum þeirra Steingríms og Péturs, sem eiga fullt erindi til landsmanna.

Í eldhúsdagsumræðunum í kvöld er hætt við að hún verði ekki eins grípandi og áhugaverð, vegna þess hve umræðan verður dreifð. Verði það þannig, er það synd, því að málefnalegar umræður með rökum og gagnrökum eru nauðsynlegar. Má segja að eldhúsdeginum hafi verið þjófstartað í nótt.  

 

Sagði Vigdísi að þegja

Risalínurnar dynja strax yfir í sumar.

Af öllum þeim aragrúa virkjana sem nú eru að hellast yfir landsmenn, tæplega hundrað nýjar í viðbót við um þrjátíu virkjanir sem þegar eru komnar, fer það eftir ýmsu, hve hratt þær geta gengið í gegn.

Um þær þeirra, sem ég vann að greiningu á fyrir Framtíðarlandið til þess að gera athugasemdir fyrir rammaáætlun 2011, svo sem virkjanir á Kröflusvæðinu og í Skaftárhreppi, gildir það að stórlega er áfátt mati á umhverfisáhrifum, sem virkjanaaðilar hafa fengið ákveðna verkfræðistofu til að framkvæma, svo að augljóslega eiga eftir að verða tafir á að klára þau mál, þegar hið rétta verður dregið fram í dagsljósið.

Það fer að vísu mjög eftir aðhaldi og árvekni gagnrýnenda hve vel verður farið ofan í saumana á þessum ósköpum en með hreinum ólíkindum eru þær rangfærslur og spuni, sem finna má í þessum gögnum.

Ástæðan er líklega sú, að verkfræðistofan gengur svo hart fram í að þóknast verkbeiðenda, að verkið verður stórgallað.

Af þessum sökum er líklegt að risaháspennulínurnar, sem leggja á í þágu stóriðjunnar um mestallt landið, muni fyrst dynja yfir, jafnvel þótt sumt, sem ætlunin er að gera, muni valda miklu stórfelldari spjöllum og skapa mun meiri áhættu en upp er látið nú.

Landsnet keyrir áform sín áfram og það er veifað sæstreng til Evrópu, tugum virkjana og álveri í Helguvík auk fleiri kaupenda raforku, sem flokkast undir hins tilbeiðslukenna "orkufreka iðnaðar".

Allt er það gert undir yfirskini "afhendingaröryggis til almennra notenda", sem er alrangt, því að almennir notendur þurfa ekki svona risavaxnar línur, heldur aðeins stóriðjan.

Risalínan, sem leggja á eftir endilöngum Reykjanesskaganum, á að liggja yfir vatnsverndarsvæði höfuðborgarsvæðisins og nú er greint frá því í fréttum að framkvæmdir muni hefjast í landi fjögurra sveitarfélaga strax í sumar, enda búið að ganga frá því að valtað verði yfir þá, sem dirfast að andæfa þessum framkvæmdum. L'inurnar verða keyrðar í gegn með því að beita eignarnámi og því valdi, sem þurfa þykir að grípa til.

Tónninn var gefinn í Gálgahrauni í fyrra þar sem stærsta skriðbeltatæki landsins með atbeina sextíu lögregluþjóna með handjárn, gasbrúsa og kylfur var beitt til valdbeitingar gagnvart friðsömu fólki við náttúruskoðun, til að valda hámarks óafturkræfum spjöllum á sem skemmstum tíma í þágu þarflausrar framkvæmdar, þar sem framkvæmaleyfi var útrunnið og mat á umhverfishrifum úrelt og ónýtt.

Í ofanálag hafði svo verið búið um hnúta, að lögfesting Árósasáttmálans hér á landi, sem í öllum öðrum Evrópulöndum tryggir lögaðild náttúruverndarsamtaka að framkvæmdum, sem valda miklum og óafturkræfum umhverfisspjöllum, reyndist vera gagnslaust pappírsgagn að dómi Hæstaréttar.

Landsnet pressar nú stíft að fá að vaða um landið með risalínur sínar og líklega helst að fá að valda sem mestum spjöllum á miðhálendinu, sem býr yfir dýrmætustu náttúrverðmætum landsins, af því að við fleiri aðila er að eiga með línu um byggðir landsins, eignarlönd og sveitarfélög heldur en ef farið er um hálendið.  

Landsnet sækir um framkvæmdaleyfi

Yfirfærsla reynslu í dýraríkinu vanmetin.

Okkur er tamt að tala um "skynlausar skepnur" þegar dýr og fuglar eru annars vegar og í því felst það til dæmis að dýr séu svo heimsk að þau geti ekki lært af reynslunni og því síður geti þau deilt lærdómi sínum með fleiri dýrum, svo sem afkomendum sínum.

Mörg ótrúleg dæmi eru hins vegar um það hve fljót dýr geta verið að læra á breyttar aðstæður og hvernig þessi þekking getur meira að segja dreifst á milli kynslóða.

Í fróðlegu viðtali við helsta frumkvöðul hvalaskoðunarferða á Húsavík kom fram, að hrefnur séu mikilvægasta hvalategundin fyrir hvalaskoðunarferðirnar, og að eftir friðun margra ára, séu þær orðnar bæði forvitnar og gæfar, en það er forsenda fyrir því að hvalir sjáist í námunda við hvalaskoðunarbátana.

En hann segir líka að að sama skapi séu veiðarnar á þeim að snúa þessu við, þannig að dýrin séu farin að verða fælin og stygg í vaxandi mæli og að með sama áframhaldi muni þetta rústa þessari ferðaþjónustu, sem nú sinnir jafn mörgum ferðamönnum árlega og komu hingað í heild fyrir áratug.

Það blasir við að hagsmunir hvalveiðimanna eru örlítið brot af hagsmunum hvalaskoðunarmanna og ferðaþjónustunnar.  

Oddvitar vilja stærra hvalaskoðunarsvæði

Löngu úrelt skipting og skipulag höfuðborgarsvæðisins.

Ef litið er á kort af höfuðborgarsvæðinu sést að hverfin þrjú, Grafarvogur, Árbær og Breiðholt ættu miklu frekar að vera saman í sérstöku, stóru sveitarfélagi því að Kópavogur liggur nær Reykjavík.

Þyngdarmiðja íbúðabyggðar höfuðborgarsvæðisins er aðeins nokkur hundruð metra fyrir norðvestan Skemmuhverfið í Kópavogi.

1954 gafst gullið tækifæri til að sameina Reykjavík og Kópavog en eingöngu þröngir pólitískir hagsmunir tveggja flokka, Sjálfstæðisflokksins og Sósíalistaflokksins, komu í veg fyrir það.

Í Reykjavík voru Sjálfstæðismenn með meirihluta í bæjarstjórn en "kommarnir" voru í meirihluta í Kópavogi.

Sameining hefði þýtt að báðir þessir flokkar hefðu misst bæjarstjórnarmeirihluta, kommarnir vegna þess að þeir réðu ekki lengur sem meirihlutaafl í sérstöku sveitarfélagi, og Sjallar hefðu misst meirihlutann í Reykjavík við það að fá hina vinstri sinnuðu kjósendur í Kópavogi inn á kjörskrá í Reykjavík.

Að vísu hefði verið hægt að koma í veg fyrir þau skipulagsslys, sem síðan hafa orðið á þessu svæði með því að drífa í því að nota lagasetningu til að skapa sérstakt sameiginlegt skipulagsvald fyrir höfuðborgarsvæðið, en það var aldrei gert.

Gott dæmi um ruglið er það, að til þess að komast á bíl hundrað metra vegalengd milli húsa, sem eru annars vegar í Salahverfinu í Kópavogi og hins vegar í Seljahverfinu í Breiðholtinu, þarf að aka fjögurra kílómetra vegalengd !

Milli landamerkjum þessara tveggja hverfa liggur sem sé á stærstum kafla svæði, sem líkist helst einskis manns hlutlausu svæði á milli tveggja óvinaríkja !

Í græðgisbólunni í aðdraganda Hrunsins ríkti stjórnlaus og skipulagslaus keppni milli sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu um sölu lóða og byggingu nýrra hverfa.

Raunar hefur þetta ástand verið að miklu leyti viðvarandi árum saman á svæðinu. Þannig hefur Garðabær byggt blekkingar sínar varðandi Álftanesveg á þeirri draumsýn að reisa með hraði 20 þúsund manna byggð á Álftanesi með tilheyrandi hraðbraut og lengi vel var það draumsýn á Seltjarnarnesi að reisa stórbyggð þar til að geta selt nógu mikið af lóðum til að auglýsa "lægsta útvar á Íslandi."

Hugsunin á bak við er sú, að ef byggðin haldi ekki áfram að vaxa hratt, fækki þar yngra fólkinu og þar með myndu tekjurnar af því fyrir bæjarfélagið minnka.

Allir sjá, að á Seltjarnarnesi hlýtur að koma að því að ekki verði hægt að fjölga fólki og raunar er komið að því þegar.  

En ef Seltjarnarnes væri hluti af Reykjavík og íbúar þar borguðu útsvar til Reykjavíkur, væri engin ástæða fyrir því kröfunni um hinn endalausa vöxt byggðarinnar þar.

Klaufagangur hlýtur að ráða því að framboð til borgarstjórnar í Reykjavík setji upp auglýsingu í Kópavogi og tali í henni um "hverfi borgarinnar".

Væri hins vegar höfuðborgarsvæðið eitt sveitarfélag með 3-5 nokkuð sjálfstæðum einingum drjúgrar sjálfsstjórnar, væri svona auglýsing hins vegar fullkomlega eðlileg.  

„Er þetta upphaf óvinveittrar yfirtöku?“

Er á þingi vegna þingmannseiðsins.

Pétur Blöndal hefur setið óvenju lengi á þingi miðað við umrót síðustu sjö ára. Þetta hefur honum ekki tekisti vegna þess að hann sé leiðitamur forystu síns flokks eða öflugum valdahópum innan hans heldur vegna þess, að nógu stór kjósenda hefur treyst honum í öll þessi ár til þess að efna þingmannseiðinn um að fara eingöngu eftir eigin sannfæringu.

Það getur varla verið neitt annað sem viðheldur fylgi hans, vegna þess skoðanir hans á mörgum málum eru bæði sérstakar og oft umdeilanlegar, bæði meðal almennings og meðal ráðandi afla í flokki hans.

Við Hrunið hrundi ekki aðeins bankakerfið, heldur traust fólks á stjórnmálamönnum og stjórnmálastarfi.

Traust almennings á Alþingi hefur farið vel niður fyrir 20% og er með því lægsta, sem nokkur opinber stofnun má sæta.

Í ýmsum efnum er ég innilega ósammál Pétri, til dæmis varðandi sum atriði umhverfis- og náttúruverndarmála.

Hef þó tekið eftir því að það stafar oft af því að hann virðist ekki hafa sökkt sér nægilega niður í þann málaflokk og í flestum málum erum við þó í raun sammála.

En um Pétur er hægt að segja það sem einhvern tíma var sagt um stjórnmálamann: "Ég er þér innilega ósammála um sumar þeirra skoðana, sem þú heldur fram og hef á þeim skömm, en ég mun berjast með kjafti og klóm fyrir því að þú fáir tækifæri til að láta þær í ljósi."

Ég held að það séu fáir ef nokkrir sem setið hafa á þingi jafn lengi og Pétur að því er virðist fyrir það eitt að sýna í verki að hann hefur fyrst og fremst þingmannseið sinn í heiðri.

Fyrir það á hann heiður skilinn.  

  

Felur í sér óásættanlega mismunun

Grundvallarforsenda blaðamennskunnar.

Svokallaðir "flautublístrarar" ("whistle-blowers"), fólk sem í þágu almannahagsmuna telur sig knúið til að upplýsa um alvarleg málefni, hefur ótal sinnum markað djúp spor í sögu þjóða heims.

Með slíkra má flokka leyniþjónustumenn og njósnara á borð við Richard Sorge, sem olli straumhvörfum í Heimsstyrjöldinni síðari með því að gera Rússum kleyft að flytja 300 þúsund manna vel búið og þjálfað lið, 1700 skriðdreka og 1500 flugvélar frá Síberíu tl að verja Moskvu og vinna orrustuna um hana í desember 1941.   

Langoftast verður þetta fólk að treysta á nafnleynd, af því að öflin, sem það haggar við, hika ekki við að ryðja því úr vegi. Japanir hengdu Sorge 1944.

"Deep throat", heimildarmaður Washington post um Watergate innbrotið, olli falli Bandaríjaforseta.  

Í blaðamennsku væri umhverfið óbærilegt, ef uppljóstrarar og heimildamenn gætu ekki treyst á þagnarheit viðkomandi blaðamanns.

Blaðamaður, sem rýfur slíkan trúnað, verður ekki langlífur í starfi, blaðamennskan yrði almennt ósönn og bitlaus.

Trúnaðarheit blaðamannsins nær ekki aðeins yfir það að upplýsa ekki um mál, sem honum hefur verið treyst fyrir, heldur getur það líka falist í því að heita því að upplýsa ekki um það, sem heimildamaðurinn hefur sagt frá, vegna þeirra afleiðinga sem það gæti haft fyrir heimildamanninn, að spjótum væri beint að honum fyrir framburð hans.

Frá ferli mínum geymi ég nokkur dæmi um slíkt, oftast vegna ummæla í einkasamtölum, og enda þótt mér kunni að þykja súrt í broti, að geta ekki komið fram með vitnisburð sem hefur mikil áhrif á viðkomandi mál, verð ég bæði að virða trúnaðarheitið og sýna heimildamanni mínum skilning.

Ég geymi til dæmis hjá mér einum mjög mikilsverða heimild varðandi grun um hleranir á Íslandi, sem heimildamaður minn einn treystir sér ekki til að láta rekja til sín.

Meðan það ástand varir er málið stopp, því miður, en ég mun virða ósk heimildamannsins í hvívetna og þess vegna fara með þetta trúnaðrmál í gröfina, ef til þess kæmi.

Þegar ég fjallaði um Kárahjúkavirkjun á sínum tíma og skrifaði bókina "Kárahnjúkar-með og á móti", sem á 10 ára afmæli í sumar, fékk ég ýmsar mikilsverðar upplýsingar frá mönnum, sem ekki aðeins óskuðu nafnleyndar, heldur óskuðu líka þess, að það sem ég birti, yrði ekki hægt að rekja til þeirra.

Ahyglisvert er að aðeins einn þessara manna, Sveinn Runólfsson landgræðslustjóri, áræddi að koma í viðtal í heimildamyndinni um virkjunina.

Hjá öllum hinum gilti það, að ef hægt yrði að rekja ákveðin atriði eða staðreyndir til þeirra, óttuðust þeir að fara myndi hjá þeim á svipaðan hátt og gerðist í Austur-Þýskalandi kommúnismans, að þeir yrðu hægt og bítandi kyrktir sem fræðimenn á þann hátt að missa verkefni og vísindaheiður smám saman og þar með fjárhagslegan grundvöll til lífs og starfs.    

Fordæma aðför lögreglu