Einn af merkustu bílum bílasögunnar.

Á þriðja áratug síðustu aldar voru framleiddir nokkrir aldrifs fólksbílar, bæði rússneskir og japanskir.

En Willysjeppinn braut blað að því leyti að hann var fyrsti fjöldaframleiddi fólksbíllinn ef hægt var að gefa jafn litlum, höstum og grófgerðum bíl það nafn.

Á Íslandi byggðu menn furðu stór hús á þennan bíl og í nokkur ár var hann algengasti bíllinn hér á landi.

1947 hófu framleiðendur hans smíði á stærri aldrifsbil, sem var á stærð við meðalstóran fólksbíl og var lúxusbíll í 4x4 flokknum næstu ár á eftir, en hins vegar sjaldgæfur vegna tollalaga sem gáfu ríkulegan afslátt af Willysjeppanum og síðar Land Rover og Rússajeppanum vegna ákvæða um hámarks lengd á milli fram- og afturöxla.

Allir þessir bílar voru með höstum blaðfjöðrum, en Rússajeppinn var í sérflokki með það hve mjúkar blaðfjaðrir hans voru.

Næsta bylting var Ford Bronco 1966 sem var með gorma að framan og því mun þýðari en vestrænu keppinautarnir.

Áfram var haldið að smíða aldrifsbíla með blaðfjöðrum, meira að segja Jeep Wagoneer lúxusjeppann, sem var með þessar fjaðrir alla sína tíð langt fram eftir öldinni.

Range Rover var hins vegar bylting, með mjúka gormafjöðrun bæði að framan og aftan og meira að segja mýkri en flestir venjulegir fólksbílar. Lúxusfólksbíll með lygilega torfærugetu.

Hann var með læsanlegu sídrifi og til þess að auka torfærugetu hans var fjöðrunin höfð afar löng og án nokkurra jafnvægisstanga.

Þess vegna hallaðist hann geigvænlega í kröppum beygjum.

Ég prófaði nýlega torfærugetu 41. árs gamals Range Rovers á 38 tommu dekkjum, sem ég á, með því að fara með hann í torfæru þar sem leiðin var afar ójöfn svo að sums staðar stóð bíllinn að mestu á tveimur gagnstæðum hjólum horn í horn.

Síðan ók ég öðrum gömlum fornbíl, litlum 2ja manna Hilux sömu leið.

Sá bíll er með læsanlegum öxlum og í ljós kom að hann spólaði með tvö hjól á lofti og komst ekki þessa leið nema að öllum hjólum væri læst.

Ranginn át þessa leið upp til agna án slíkra driflæsinga að framan og aftan, því hann "sendi" lausu hjólin niður til jarðar svo að þau fengju grip án læsinga.

Margt fleira mætti segja um Range Rover en ég læt þetta nægja.  

Fyrsti Range Roverinn falur

Tíðindi gerast daglega.

Í flugi yfir gosstöðvunum í Holuhrauni í hádeginu í dag mátti sjá að þarna gerast tíðindi daglega.

Nýja gossprungan, sem hefur spúð hrauni síðan í fyrradag spjó engu þegar farið var þarna yfir og kunna það að vera slæm tíðindi útaf fyrir sig, vegna þess að nú léttir hún ekki lengur á þrýstingi kvikunnar neðanfrá.

Kröftuglega gaus í syðstu gígum gömlu sprungunnar þarna norður af og eins og er, er það eina útgönguleið kvikunnar um sinn.

Spurningin er hvort brottfall syðri og nýrri gosssprungunnar muni verða til þess að hraun komi upp fyrir sunnan hana og jafnvel undir Dyngjujökli eða hvort hin stóra eldfjalladrottning Bárðarbunga fari að láta til sín taka sjálf og að það sem frá henni sjálfri komi verði sjóðheit Bárðarbuna.

Sjá mynd eða myndir á ruv.is 

Hraunið rennur út í Jökulsá

Myndast þarna gervigígar? Varla

Þegar mikið hraun rennur út í vatn myndast svokallaðir gervigígar. Þekktustu gervigígar á Íslandi eru Skútustaðagígar við Mývatn, Landbrotshólar og Rauðhólar við Elliðavatn.

Jónas Hallgrímsson var fyrstur manna til að átta sig á því Landbrotshólar væru ekki venjulegir hólar heldur gervigígar sem hefðu myndast við það að hið mikla Eldhraun lokaði Skaftá af. Skútustaðagígar mynduðust á svipaðan hátt þegar mikið hraun rann út í Mývatn og Rauðhólar mynduðust þegar mikið hraun rann úr Bláfjöllum og alla leið niður í Elliðavog.

Til þess að gervigígar myndist við Holuhraun þyrfti hraunið helst að geta króað Jökulsá af og hraunstraumurinn þyrftu sennilega að vera meiri en nú.

Því má telja líklegt að jarðfræðingar spái að ekki myndist gervigígar þarna að óbreyttu enda eru þeir kunnáttumennirnir sem einir eru færir um að spá. 

Gufubólstrar stíga rólega upp

Kominn til útlanda í eigin fæðingarborg?

Kristinn R. Ólafsson kvaddi síðdegisútvarpið með stæl, að minnsta kost í bili, með snilldarlega sömdum pistli á döguknum um mótmæli íbúanna í Barcelona, sama efnið sem frétt á mbl.is fjallar um og þessi bloggpistill er tengur við. 

Mótmæli íbúanna eru umhugsunarefni fyrir okkur Íslendinga, því að hið sama gæti verið í uppsiglingu hjá okkur.

Í gamla daga sveif andi lagsins "Vorkvöld í Reykjavík" yfir vötnum í miðbænum þegar Rúnturinn var og hét og bærinn iðaði af því lífi sem texti Sigurðar Þórarinssonar lýsir.

Nú er það hins vegar orðið þannig, að suma daga og sum kvöld er eins og maður sé kominn í erlenda smáborg þegar farið er um gömlu miðborgina okkar.

Að manni sækir sú hugsun að þetta sé ekki lengur gamla fæðingarborgin manns. 

Þótt ástandið sé kannski ekki alveg sín slæmt og það er í sumum hverfum erlendis, gætum við engum kennt um nema sjálfum okkur ef það yrði það, því að árum saman hefur hið "einstaka" næturlíf borgarinnar verið kynnt sem aðdráttarafl fyrir útlendinga eins hin alræmda auglýsing um "one night stand" var gott dæmi um.

En það er víst engin leið önnur en að lifa með þessu því að hinn kosturinn er miklu verri, að hleypa stóriðjustefnunni á enn meiri hraða með tilheyrandi neikvæðum og óafturkræfum spjöllum á einstæðum íslenskjm náttúruverðmætum. 

Verst er þó sú tilhugsun, að græðgin sé svo mikil að þrátt fyrir stórvöxt ferðamannastraumsins verði samt engu eirt á neinu sviði.  

 

 

 

 

Ekki fleiri drukkna og nakta ferðamenn takk fyrir

Móða austanlands. "Móðir íslenskra eldfjalla".

Það hefur vakið blendnar tilfinningar að vera á ferli á austurhálendinu þessa dagana.  Í gær lá ljósblá móða þar yfir og það grillti varla í helstu fjöll eins og Kverkfjöll, Snæfell og Herðubreið.

Í nótt mátti sjá móta fyrir daufum, rauðum bletti í skýjum íí suðri, séð frá Egilsstöðum og var karlinn í tunglinu ósköp daufur að sjá.

Viss tign er yfir þessari móðu en jafnframt ógn, sem ævinlega fylgir eldgosum á Íslandi, þegar í hlut eiga helstu eldstöðvar landsins, sem hafa valdið landsmönnum miklum búsifjum í gegnum aldirnar.

Meðan Bárðarbunga, sem Jón Grétar Sigurðsson flugmaður í Skaftafelli, hefur kallað móður íslenskra eldfjalla, heldur áfram  að hrista sig jafn duglega og hún gerir, verður að búast við hverju sem er.   

Bjarminn sést úr Mývatnssveit

"Geigvænlega geilin" gýs.

Ég átti að visu von á ýmsu í "geigvænlegu geilinni", sem ég nefndi svo í bloggpistli í gær. En ekki kannski alveg daginn eftir þegar kemur í ljós að geigurinn, sem greip mann við að fljúga lágt eftir henni, sem ég lýsti í gær, var á rökum reistur. 

Nú er það svo að í Kröflueldum lýsti myndun svona gígaraðar sér þannig, að eldveggurinn myndaðist ekki snögglega, heldur mjög rólega eins og sést á myndum, sem ég tók þá að næturlagi og sýndu þess vegna mjög vel, hvernig fyrst birtist í algeru myrkri eins og eldrauður hnífsoddur, sem kom upp úr myrkvaðri jörðinni, en byrjaði síðan að víkka til beggja handa og mynda líkt og skörðótt sagarblað, sem lengdist og stækkaði þangað til eldveggurinn var orðinn allt að tveggja kílómetra langur og meira en hundrað metra hár.

Ekki var vitni að svipuðu í morgun og því ekki víst að þetta hafi gerst nákvæmlega svona, en af myndum að sjá virðast líkurnar mjög miklar á þvi að yfirleitt rifni jörðin á svipaðan hátt þegar eldgos af þessu tagi koma upp.  

Á facebook síðu minni er mynd, sem tekin er á Sauðárflugvelli rétt eftir að byrjaði að gjósa í "geigvænlegu geilinni", og líklega hefur nýja gosið bætt einhverju við gosmökkinn þegar myndin er  tekin.  

Flogið yfir gossprungur

Geigvænleg geil - Gjástykki þessara elda?

Það var stórbrotið að fljúga yfir gosið í Holuhrauni í gærkvöldi, mikill kraftur í því og þurfti að gæta sín.

En þó fór meiri hrollur um mann við að fljúga eftir meira en kílómetra breiðri geil eða sigdæld sem liggur frá gígaröðinni upp í Dyngjujökul. 

Þessi dæld er eins og smækkuð útgáf af Þingvalladældinni.  Og á einum stað með gjábarma á báðar hendur. 

Í Kröflueldum gliðnaði og seig land mikið í Gjástykki og vegna jarðskjálfta þar óttuðust margir að þar myndi koma upp gos.  Raunin varð hins vegar sú að aðeins gaus í syðsta parti Gjástykkis.

Því kunna menn að spyrja núna hvort hið sama muni gilda um geilina geigvænlegu sem er sunnan við gosstöðvarnar í Holuhrauni.  Munurinn á þessum eldum og Kröflueldum er sá að nú vita menn miklu meira en þá hvar kvikan er undir yfirborði jarðar og að hún er geysmikil. 

Og þess má minnast að í miðri sigdæld Þingvalla eru tveir gígar út í Þingvallavatni, Sandey og Nesjaey og sigdældin í Holuhrauni gengur í gegnum gamla gosgíga sem gusu ösku 1797.

Stefnt er að því að sýna myndir af þessum fyrirbærum í sjónvarpsfréttum í kvöld.

Eldgosið séð frá geimnum

Dæmi um ógöngur varðandi íslenskan eignarétt.

Aldrei hafa hrannast upp jafnmörg vandræðamál varðandi eignarrétt hér á landi og sumar. Á þetta sérstaklega við um íslenskar náttúruperlur sem eru undirstaða þess atvinnuvegar sem nú er orðinn stærstur hér á landi. 

Ástandið við Jökulsárlón er nýjasta dæmið um þetta, en við Mývatn, Kerið og á fleiri stöðum blasa við þær ógöngur sem gildandi lög um eignarétt hafa leitt okkur út í.

Dæmin eru raunar miklu fjölbreyttari en virðist í fljótu bragði. Sveitarfélög með örfáa íbúa hafa mikinn hluta af valdinu til þess að ráðstafa ómetanlegum náttúruverðmætum á heimsvísu þannig, að þau séu eyðilögð í þágu mikilla skammgróða og einkagróðahagsmuna.

Oft eru þessi fámennu byggðarlög í engri aðstöðu til að fást við ofurvald erlendra stórfyrirtækja sem eruu því vön í þriðja heiminum að hlunnfara heimamenn.

Nokkur hundruð manns í einu sveitarfélagi hafa vald til að koma í veg fyrir hagkvæmustu vegaframkvæmd á Íslandi með því að neita að setja veginn í gegnum sveitarfélagið þar sem þjóðleiðin milli Akureyrar og Reykjavíkur styttist um 14 kílómetra.

Sem þýðir það að það kostar 3000 krónum meira en ella fyrir hvert ökutæki að aka fram og til baka í gegnum sveitarfélagið.    

Gert að fjarlægja eignir frá lóninu

Guðmundar- og Geirfinnsmál Norður-Karólínu?

Dómsmorð, sem framið var í Norður-Karólínu fyrir 30 árum, byggðist á því að fyrir hendi var lík, ummerki og líffsýni, hugsanleg ástæða til morðs og játningar hinna sakfelldu. Nú kemur í ljós að þeir voru saklausir. 

Dómar yfir sakborningum í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum fyrir 37 árum byggðust ekki á nema einu atriði af þeim fjórum sem nefnd eru hér að ofan.

Í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum fundust aldrei lík, engin ummerki eða lífssýni, engin ástæða til morðsins, engin sönnun um að sakborningar hefðu verið á morðstöðunum og ekkert morðvopn, aðeins margþvældar og mótsagnakenndar játningar sem fengnar voru fram með margfalt lengri og aðgangaharðari þvingunum og harðræði en í málinu í Norður-Karólínu og voru í raun ólöglegar pyntingar, sem ekki eiga að líðast í siðuðu vestrænu samfélagi.

Samt vefst það enn fyrir okkur að hreinsa þetta mál út af borðinu svo að afmáður verður sá blettur á íslensku samfélagi, sem það er.  

Sátu saklausir inni í 30 ár

Borgarastríð eru oft flókin.

Í borgarastyrjöldum er ástand mála oft mun flóknara en í hefðbundnum styrjöldum, þar sem ríkin, sem takast á, hafa gefið út gagnkvæmar stríðsyfirlýsingar.

Ýmislegt af því, sem nú má sjá í Austur-Úkraínu, minnir á sumt af því sem einkenndi Spænsku borgarastyrjöldina 1936-1939.

Þó er þar munur á hvað varðar það, að í spænsku styrjöldinni var hvorugur stríðsaðilinn aðskllnaðarsinni, heldur var gerð uppreisn innanlands gegn rétt kjörinni ríkisstjórn í landinu. 

En frá mörgum öðrum löndum fóru "sjálfboðaliðar" til að taka þátt í styrjöldinni.

Þjóðverjar og Ítalir studdu Falangistaher Francos en Sovétmenn studdu einkum Lýðveldisherinn og allar þessar þjóðir sendu hergögn til landsins auk "leiðbeinenda".

Á þessum árum vildi enginn stofna til átaka sem gætu leitt til Evrópustyrjaldar eða heimsstyrjaldar, og Bretar og Frakkar reyndu að halda sig til hlés.

Hitler og Mussolini telfdu hins vegar djarft og fóru eins langt og þeir gátu, án þess að um beina stríðsþáttöku væri að ræða. Illrænd var hersveit Þjóðverja, sem meðal annars gerði hina grimmilegu loftárás á þorpið Guernica.

Í styrjöldinni fengu Þjóðverjar tækifæri til að þróa hergögn sín, tól og róttækar nýjungar í hernaðarlist sem lögðu grunninn að "leifturhernaðir" ("blitzkrieg") sem var grunnurinn að sigurgöngu þeirra 1939-41.

Þátttaka Hitlers og Mussolini í Spánarstyrjöldinni reyndi á þanþol Vesturveldanna en þeir gengu eins langt og unnt var án þess að Evrópustyrjöld brytist út.  

Stalín dró sína menn út úr átökunum á Spáni þegar sigur Falangista var fyrirsjáanlegur.

Átökin í Úkraínu eru hernaðarlega "öfugu megin" í landinu fyrir NATO og Vesturveldin, þ. e. í austurhlutanum og vígstaðan því töpuð nema með því að taka allt of mikla áhættu.

Pútín gætir þess að fara ekki lengra í stuðningnum en sem nemur því minnsta sem hægt er að komast af með til að hafa örugglega vinninginn.

Það virðist stefna í það að aðskilnaðarsinnar hafi sitt fram.

Nú eru uppi raddir um það í Vestur-Evrópu að læra af mistökunum, sem fólust í eftirgjöf fyrir landakröfum Hitlers á Munchenarfundinum 1938.

En hér á Vesturlöndum vill það oft gleymast að í Rússlandi eru líka uppi raddir um að læra af þeim mistökum á árunum fyrir innrás Þjóðverja í Sovétríkin að leyfa hinu vestræna herveldi þess tíma að skapa sér leppstjórnir og bandamenn í löndum Austur-Evrópu sem ógnuðu öryggi Rússlands þá, rétt eins og Pútín finnst að NATO geri nú í sömu löndum.    

Telur Úkraínuher sigraðan