Djúp harmsaga þessa Grettis okkar tíma.

Louis Suárez á að baki lífshlaup sem verður að teljast djúp harmsaga. Hann átti ömurlega æsku í sárri fátækt og eygði ekkert annað en að verða að engu og drukkna í hringiðu örbirgðar og vonleysis.

Fleiri afreksmenn hafa stigið upp úr slíkri öskustó. Mike Tyson var vandræðaunglingur á hraðri leið í hundana þegar Cus´Damato uppgötvaði hæfileika hans og gerði hann að heimsmeistara i hnefaleikum.

Portúgalskur knattspyrnuþjálfari uppgötvaði götudrenginn Eusebio í mesta í alræmdasta fátækrahverinu í Maputo í Mósambik og gerði hann að skærustu stjörnunni á HM í London 1966.

Zidane var líka upprunninn í sárri fátækt.  

Eusebio gleymdi aldrei uppruna sínum og var hógvær og auðmjúkur ljúflingur.

En allir hinir guldu upprunann dýru verði.

Suárez fyllist svipaðri örvæntingu og maður sem horfir framan í dauðann sjálfan þegar á bjátar á knattspyrnuvellinum og viðbrögðin verða svipuð og í götubardaga.

Knattspyrnugetan ein færði honum möguleikana á að giftast konunni sem hann elskaði og ef á bjátar á knattspyrnuvellinum finnst honum sem hann sé að missa hana og allt, sem fótboltinn hefur gefið honum og svört örvænting grípur hann.    

Sama gerðist hjá Tyson þegar honum fannst dómararnir sjá í gegnum fingur sér við Holyfield þegar hann skallaði Tyson tvivegis "óvart" í bardögum þeirra svo hann blóðgaðist.

Og Zidane klúðraði úrslitaleiknum á HM 2002 þegar varnarmaðurinn, sem hann var að kljást við, lét svivirðileg orð falla til hans, sem kölluðu fram gömul götuslagsmálaviðbrögð hjá Zidane.

Um Gretti sterka var sagt að sitthvað væri gæfa og gjörvileiki. Sálfræðingar segja að hann hafi í grunninn verið ofstopamaður og slæmur karakter. Nú segja sálfræðingar að Suárez sé ekki slíkur maður í grunninn heldur frekar eins og hrætt dýr, þegar hann lendir í uppákomum sínum.

Sú er harmsaga þessa Grettis okkar tíma.  

Chiellini: Bannið er of þungt

Örn og Heinrich "leiddust" í mark.

Einvígi Arnar Clausens og Frakkans Heinrichs á EM í frjálsum íþróttum 1950 var magnað og sögulegt.

Hlaðmenn í Reykjavík gleymdu tökus Arnar og var hann skólaus í Brussel. Skólaus tugþrautarmaður er í vonlausri aðstöðu öðrum fremur, af því að mismunandi skór eru notaðir í greinunum.

Í spjótkastinu var Örn í skóm af Jóel Sigurðssyni, sem voru tveimur númerum og stórir.

Í síðustu greininni, 1500 metra hlaupi gat Örn tryggt sér sigur með því að vera um það til 10-15 sekúndum á undan Heinrich í mark. En Heinrich fylgdi honum eins og skugginn og þegar 50 metrar voru eftir virtist vonlaust fyrir Örn að rífa sig frá honum.

Á síðustu metrunum hægði hann á sér og rétti Heinrich höndina og þannig hlupu þeir í gegnum endamarkið.

Heinrich sagði síðar að síðustu 100 metrarmir hefði verið martröð fyrir hann, því að hann hefði verið gersamlega búinn en einsett sér að láta Örn ekki verða varan við það.

Það hefði tekiðst og vinarbragð Arnar hefði skipt sköpum.

Áður en EM var haldið var búið að taka í notkun nýja stigatöflu en Frakkar fengu því framgengt að gamla taflan yrði notuð.

Það var Heinrich í hag, en ef nýja taflan hefði verið notuð hefði Örn unnið.

Fyrir bragðið varð niðurstaðan skondin: Heinrich varð Evrópumeistari, en á töflunni yfir bestu tugþrautarmenn heims var Örn í 3ja sæti en Heinrich í 4ða af því að þar var nýja stigataflan notuð.

Örn náði þeim árangri í einstökum greinum tugþrautarinnar að hann hefði getað komist á verðlaunapall bæði í langstökki og 110 metra grindahlaupi ef hann hefði keppt í þeim greinum.

Þrjú ár í röð var hann í 2. til 3ja sæti á heimsafrekalistanum í tugþraut og keppti þó aðeins einu sinni á hverju sumri í greininni.

Þetta er einstakt og því fáránlegt þegar hann er settur langt niður á listanum yfir bestu íþróttamenn og frjálsíþróttamenn, sem þjóðin hefur átt.  

Leiddust og voru hnífjafnir

Hvað opna fjallvegirnir?

"Fleiri fjallvegir opna" er fyrirsögn á frétt. Tvær spurningar vakna strax. "Fleiri" en hvað? Og hvað "opna" þessir" "fjallvegir"? 

Í aðeins þriggja orða fréttafyrirsögn tekst að koma fyrir tveimur málleysum.  

Orðalagið er rökleysa en samt étur hver upp eftir öðrum svo að ekkert lát er á og einnig er endalaust viðhaldið fleiri rökleysum eins og þeim að hurðir séu opnaðar.

En enda þótt hægt sé að opna hurðir með því að kljúfa þær, brjóta eða saga í sundur með verkfærum getur ekki verið átt við að staðið sé í slíkum skemmdarverkum.  

Það eru ekki bara fjallvegir sem opna eitthvað, sem ekki er sagt hvað er,  í fréttum með þessu orðalagi. Fjöll um allt land eru til dæmis í sífellu að opna eitthvað á veturna, sem ekki fylgir sögunni hvað er.

Orðanotkun af þessu tagi er afsökuð með því að tungumálið verði að fá að þróast eðlilega.

En er það eðlilegt að tungumál þróist þannig að útkoman standist ekki lágmarkskröfur um rökvísa hugsun?  

 

 

  

Fleiri fjallvegir opna

"Að vinna vinnuna sína" við að beita valdinu.

Sumum embættum og störfum fylgir það að beita valdi frá morgni til kvölds. Allir gera sér grein fyrir því að hjá slíku verði ekki komist í okkar flókna þjóðfélagi. Valdbeitingin fellur undir setninguna, sem svo oft er höfð um beitingu valdnsins: "Við erum bara að vinna vinnuna okkar."

Sem betur fer fara langflestir vel með vald sitt og hafa varúð í huga.  

En því miður virðist það svo að í einstaka tilfellum sé valdbeitingin orðin að aðalatriðinu í því að hafa nóg að gera í vinnunni sinni og hafa ánægju af því að sinna verkefnum, sem felast í starfinu.

Þegar við þetta bætist að geðþóttinn sé ekki langt undan og að aðdragandinn sé langvarandi beiting valds þarf að fara að huga að því, að það er vandasamt að beita valdi.

Um það hefur verið sagt að allt vald spilli og mikið og langvarandi vald gerspilli.  

Þegar svo er komið vaknar stundum spurningin um hvort valdbeitingin sé orðin að valdníðslu. Hún vaknar þegar lesið er um hið furðulega mál Svifflugsfélagsins. Hún vaknaði líka í Gálgahrauni síðastliðið haust.  

Standa í stríði um skólastofur

Mannsnafn felur í sér dýrmæt mannréttindi.

Ég er mjög áhugasamur um að við Íslendingar gætum vel að okkar einstæða nafngiftasið að kenna hverja manneskju við foreldri sitt í stað þess að taka upp ættarnafnasið, þar sem kona verður að taka upp ættarnafn manns síns.

Svo áhugasamur var ég um þetta meðan við Helga völdum nöfn á börn okkar, að ég fékk því framgengt að hvert þeirra héti aðeins einu nafni en ekki tveimur.

Ástæðan er sú, að enda þótt tveggja nafna siðurinn sé ágætur þegar fyrsta nafnið er mjög algengt, felst viss hætta í því að föður/móðurnafnið gleymist.

Að þessu sögðu tel ég hitt hins vegar mikilsverðara að höfð séu í heiðri þau grundvallarmannréttindi að hver manneskja megi ráða hvaða nafn hún ber, svo framarlega sem það er ekki ögrandi eða algert ónefni.

Eitt þekktasta dæmið um þá baráttu, sem það hefur kostað að fá þessi mannréttind viðurkennd, er deila Muhammads Ali við bandarísk yfirvöld og mikinn meirihluta bandarísku þjóðarinnar þegar hann vildi leggja af nafnið Cassius Clay, gerast múslimi og taka upp nýtt nafn.

Hann sagði að Cassis Clay væri lítilsvirðandi þrælsnafn og krafðist þess að fá að breyta því.

Það var hins vegar ekki auðhlaupið að því því að bandarískir fjölmiðlar og íþróttafréttamenn neituðu að kalla hann annað en Cassius Clay og í fyrstu neituðu sumir mótherjar hans að kalla hann nýja nafninu.

Ali nýtti sér löglega aðferð til þess að refsa þeim á þann hátt að berja þá sundur og saman 12 til 15 lotur þegar mönnum sýndist að hann gæti afgreitt þá endanlega miklu fyrr.

Hæst, eða kannski lægst, reis þessi deila þegar hann keppti við Ernie Terrel um að sameina tvo heimsmeistaratitlana í einn.

Terrels neitaði að kalla Ali því nafni, heldur notaði þrælsnafnið hvenær sem hann kom því við. Þessu reiddist Ali ákaflega og í 15 lotu bardaga, þar sem hann hafði yfirburði yfir Terrel og lúbarði hann, hrópaði hann lotu eftir lotu: "What´s my name!" What´s my name!" -  Hvað heiti ég!" Hvað heiti ég!" 

Undir lokin var andlit Terrels afmyndað og augun sokkin vegna barsmíðar Alis, en hann hélt við sinn keip og neitaði til enda bardagans að svara spurningu Alis.  

Hafa ber í huga að þegar barni er gefið nafn er það barnarverndarmál að nafnið valdi því ekki óþægindum eða lítillækkun. Það er líka klárt mannréttindamál rétt eins og það að fá að ráða sínu nafni sjálfur.

Guardian fjallar um mál Harriet

Hávaði veldur lúmsku tjóni.

Mengun lofts og umhverfis af efnafræðilegum orsökum er ekki það eina sem steðjar að nútímafólki.

Hávaði virðist vera fíkn hjá mörgu fólki, sem veldur streitu, þreytu og andlegu álagi.

Gott dæmi um þetta er sú árátta á skemmtistöðum og veitingastöðum að demba yfir alla svo háværri tónlist að engin leið sé fyrir fólk að tala saman nema garga upp í eyrun hvert á öðru.

Aðeins nokkrir dagar eru síðan hávaði fór langt yfir mörk í heilu hverfi í nágrenni við tónleika í Laugardalnum.

Nú er nær ólíft á leikskóla vegna ærandi skarkala stórvirkra vinnuvéla alveg upp við skólalóðina.  

Á laugardagskvöld tók einhver í hverfinu, sem ég bý í, upp á því að fara að skjóta upp flugeldum og sprengja sprengjur í gríð og ergi eftir miðnætti.

Það vill þannig til að ég á góðar heyrnarhlífar og ég setti þær bara á mig svo að svefnsamt væri.

En aðrir hafa vart búið svo vel.

Stundum er hávaði svo mikill í bílum, sem ekið er um götur, að þungur slátturinn berst út úr bílnum, jafnvel þótt dyr og gluggar bílsins séu lokaðir.

Engu er líkara en margt nútímafólk sé jafn hrætt við þögnina og dauðann sjálfan.

Það verður jafnvel fyrir sjokki þegar það kemur út á land og getur ekki sofnað vegna hinnar ærandi þagnar, sem þar kann að vera.

Frummaðurinn var ekki skapaður til að lifa í stanslausum hávaða. Kannanir á mörgu sýna, að þegar við göngum gegn því umhverfi og lífi, sem okkur er áskapað að lifa og hrærast í í gegnum arf fyrri kynslóða, er það óhollt og til hins verra.

Margt bendir til þess að hávaðinn sé einn lúmskasti heilsuspillir andlega og líkamlega á okkur dögum.

Manneskja sem verður fyrir áfalli við að lenda í algerri þögn eða finnst hún ekki notið lífsins nema í sem mestum stanslausum hávaða e greinilega sködduð á sálinni og heilbrigð sál og hraustur líkami verða að fara saman.   

Á morgun stefni ég að því að fara í ferðalag til Egilsstaða til að lýsa háværri torfærukeppni þar. Þar verður auðvitað heilmikið stuð og hávær átök í brekkunum.

En jafnframt stefni ég að því í þessari sömu ferð að fara inn á Brúaröræfi og una um stund á Sauðárflugvelli þar sem þögnin og öræfakyrrðin eru alger, - upplifa það, sem ég hef reynt að túlka í þessum ljóðlínum lagsins "Flökkusál"

 

"...Inni´í þvargi borgarlífsins finn ég ekki frið, -

fer því upp til heiða þar sem þögnin gefur grið, -

sameinast þar náttúrunni og heyri hjartsláttinn

hreinsa sálina og lífsanda minn..." 

Ærandi hávaði á leikskóla

Má ekki sprengja sig eins og Rússarnir gerðu.

HM í knattspyrnu er langhlaup með röð af sprettum. Eftir að Messi var búinn að gera sitt með því að skora tvö mörk í gær, var hann tekinn út af snemma í síðari hálfleiknum. Það var hárrétt ákvörðun.

Hann á enn eftir að spila fjóra leiki, þar sem hver einasti leikur er úrslitaviðureign að því leyti, að þátttöku liðsins er lokið ef það tapar.

Margt þarf að ganga upp til þess að leikmaður verði markahæstur á HM, ekki aðeins að hann sé í fullu formi allan tímann, heldur þurfa þessi tvö síðustu orð, "allan tímann" að gilda, þ.e. að liðið komist alla leið.

Hér um árið sendu Rússar sérlega skemmtilegt lið á stórmót, sem vann hvern sigurinn af fætur öðrum með meiri hraða á leikmönnum fram og aftur á vellinum en áður hafði sést.

Liðið sprengdi sig áður en það kæmist alla leið. Það eru takmörk fyrir því hvað hægt er að leggja á mannslíkamann.

Þegar Messi tekur langa, hraða sprettinn í gegnum allan mótherjahópinn, eins og afi hans vill sjá, verður hann að vera í fullu snerpuformi en ekki þreyttur eftir langvarandi álag stórleikja.

Oft var sagt að Hemmi Gunn væri latur. En hann gerði það sama og Messi, að skora mörkin.

Baldvin Baldvinsson var hugsanlega fljótasti íslenski knattsyrpumaður "í skrefinu" sem við höfum átt.

Boltameðferðin var léleg og ekki hljóp hann mikið í hverjum leik, heldur valdi sér tækifæri til að geysast af stað, stundum með því að senda sjálfum sér boltann inn fyrir vörnina og skora.

Í leiknum fræga um úrslitin í Íslandsmeistaramótinu milli ÍA og KR þegar Ríkharður hryggbrotnaði, lá KR í vörn langtímunum saman, spilaði fast og þreytti og ergði Skagamenn og braut þá niður, en á meðan hafði Baldvin hægt um sig.

Síðan kom tækfærið, eins langsending fram, Baldvin hljóp Skagavörnina af sér og skoraði markið, þetta eina mark sem réði úrslitum þegar upp var staðið. Nokkrar sekúndur sem voru jafn dýrmætar og allar 90 mínúturnar sem spilað var.

Messi þarf að treysta á tvennt til þess að verða maður HM að þessu sinni: Að Argentína komist áfram sem allra lengst til þess að hann fái sem lengstan spilatíma til þess að skora, en samt ekki að keyra sig svo mikið áfram allan tímann að hann verði ekki í sínu alla besta og ferskasta formi þegar mest ríður á í lokin.   

Afa Messi finnst hann latur

Hröð þróun og margvísleg verkefni.

2010 fylgdist ég með Dana nokkrum, sem kom til landsins þegar Eyjafjallajökull gaus og tók myndir í gríð og erg með því að nota litla mannleysuþyrlu. Annar Dani flaug með mér og tók myndir með litlum myndatökuvélum sem hann festi á flugvélina og eru kallaðar go-pro.

Gæði myndanna voru ótrúlega mikil. Síðan hefur þróunin í þessum efnum verið ævintýraleg.

Ég kynntist henni enn betur þegar þýsk-franska sjónvarpsstöðin Arte gerði tvær heimildamyndir sumarið 2012 þar sem franskur flugmaður fór í tveggja stunda flugferð með mér frá Hvolsvelli og með Arngrími Jóhannssyni frá Akureyri og útkoman birtist í tveimur aðskildum hálftíma sjónvarpsþáttum.

Í þáttunum Ferðastiklum gegna go-pro vélarnar mikilvægu hlutverki, en þar eru þær settar inn og utan á bíla.  

Ljóst er að mikil fjölgun og fjölbreytni þessara flygilda mun kalla á miklar vangaveltur og þróun í reglum og umfangi notkunar þeirra, því að eins og hendir um öll mannanna verk mun ýmislegt geta komið upp á varðandi flug á mannleysum þessum.  

Banna dróna í atvinnustarfsemi

Ókannaðar víddir andans.

Máttur andans er enn hulinn mönnum og ókannaður. Fróðleg vísindaleg tilraun fyrir 13 árum sýndi, að í rými þar sem eindir voru á sveimi í óreiðu (kaos) röðuðust þær skyndlega dag einn í kerfi um stund en fóru síðan í óreiðu á ný.

Þetta gerðist "fyrir hreina tilviljun" 11. september 2001, en aldrei hafa jafn margir milljarðar manna verið í sjokki fyrir framan sjónvarpið á sama tíma og þegar ráðist var á New York og Washington.

Hugir manna eru misnæmir og sendistyrkur og móttökustyrkur sömuleiðis, rétt eins og hjá radíótækjum.

Ef einhver hefði spáð því fyrir 200 árum að hægt yrði að senda mynd og hljóð um víða veröld eftir 250 ár hefði sá hinn sami verið talinn fullkomlega geggjaður, enda hefði engum heilvita manni dottið slíkt í hug.

Sama hefði verið sagt um mann, sem fyrir 50 árum hefði spáð fyrir um það að hægt yrði að stýra bíl með hugsunum sínum einum saman.  

Ég hef upplifað atburði og fyrirbæri sem engin leið er að útskýra nema með því að álykta sem svo, að máttur hugans, hraði hans og víddir, sem spanna óendanleikann og eilífðina, sé staðreynd, sem nær út fyrir þann efnislega þrívíddarheim sem við viðurkennum og vísindin fást við.  

Stýra bíl með hugsunum sínum

Fleira hefur breytt umhverfi öryggismála í Evrópu.

Það er skiljanlegt að framkvæmdastjóri NATO horfi einhliða á "umhverfi öryggismála í Evrópu" út frá sjónarhorni NATO. En slík einhliða sýn getur verið bæði röng og hættuleg.

Þegar George Bush eldri og Gorbasjov sömdu um endi Kalda stríðsins og "umhverfi öryggismála í Evrópu" lofaði Bush því, að NATO myndi ekki stækka sig til austurs.

Hvers vegna lofaði hann því? Af því að miðað við þróunina fyrir Seinni heimsstyrjöldina þegar Þjóðverjar gerðu bandalög við nágrannaríki Sovétríkjanna var skiljanlegt að tilbúningur nýs bandalags á því svæði við Vesturveldin ylli tortryggni hjá Sovétmönnum.

Þetta loforð var svikið og NATO færði sig í átt til Rússlands. Ásókn hinna nýju aðildarríkja og fleiri ríkja við vesturlandamæri fyrrum Sovétríkja var að vísu skiljanleg, en hún var upphafið á því að breyta umhverfi öryggismála á þessu svæði, ekki aðgerðir Rússa.

Þegar þessi útþensla Vesturveldanna í austurátt heldur áfram er það skiljanlegt að Rússar líti á það sem ógn. Þeir muna enn vel eftir orðunum "drang nach osten" í aðdraganda Seinni heimsstyrjaldarinnar og það fyllir þá ugg með réttu eða röngu.

Ef Georgía gengur í NATO er bandalagið í augum Rússa að króa þá inni og læsa í krumlu.

Eða hvað myndu Bandaríkjamenn hafa sagt ef Kúba hefði gengið í Varsjárbandalagið 1961 ?

Það er út af fyrir sig rétt hjá Anders Fogh Rasmussen að aðgerðir Rússa á þessu ári hafi breytt umhverfi öryggismála í Evrópu. En þær breytingar eiga sér aðdraganda sem hér hefur verið rakinn.

Rússar eru að styrkjast á svæðinu og hafa ákveðið að segja: Hingað og ekki lengra.

Ég er enginn aðdáandi rússnesks stjórnarfars eða stjórnarhátta Pútíns, - fjarri fer því, - heldur aðeins að reyna að líta á málin af raunsæi þeirra sem skoða öryggispólitík frá víðu sjónarhorni frá fleiri hliðum en einni.  

 

 

  

Gerbreytt umhverfi öryggismála