Af hverju er "anddyrið" ekki í anddyrinu?

Hvað vegakerfið snertir er anddyri norðausturhálendisins í byggð á vegamótunum þar sem farið er upp sneiðinga utan í Fljótsdalsheiði áleiðis upp að Snæfelli.

Þar hefði ég talið eðlilegt að risi gestastofa Vatnajökulsþjóðgarðs úr því að sagt er í frétt um hana að hún eigi að vera "anddyri og kennileiti þjóðgarðsins".

Ég veit að Völundur Jóhannesson, sem er sá maður er lengst hefur dvalið á þessu hálendi, er þessarar skoðunar hefur látið hana í ljós við mig.  

Hann hefur verið nokkurs konar hálendisbóndi á sumrin í Grágæsadal um áratugaskeið og farið um þetta svæði í hálfa öld.

Sjálfan tel ég mig vera að verða nokkurs konar flugvallarbónda á Sauðárflugvelli í næsta nágrenni við Völund í Grágæsadal.

Ef gestastofan á að vera anddyri tel ég eðlilegasta staðinn vera þar sem eru vegamót vegarins í byggðinni inn með Fljótsdalsheiði og vegarins upp á heiðina.  

Standa allir jeppar og jepplingar undir nafni?

Í ferðalagi í dag með útlendingum um slóðir norðan Mývatns hefur svarið við ofangreindri spurningu verið nei. Þeir standa ekki nema takmarkað undir nafni. 

Skilgreiningin á torfærugetu þessara bíla er mjög ónákvæm og meira að segja ágætustu bílablaðamenn hjá erlendum bílablöðum hafa flaskað á þessu.

Ástæðan er sú að framleiðendur þessara bíla auglýsa ákveðna veghæð þeirra sem miðast við tóman bíl. Oft er um að ræða tölu í kringum 20 sentimetra, en á venjulegum fólksbílum er sama hæð í kringum 15 sentimetra.

En þessi veghæð miðast ekki við bílana hlaðna.

Í gamla daga var hægt að treysta því að jeppi, sem var auglýstur með 20 sm veghæð væri ekki með minni veghæð en það.

Volkswagen Bjallan var auglýst með 15 sm veghæð hlaðin.

Þá voru heilir öxlar á milli hjóla og lægsti punktur bílanna voru drifkúlurnar sem ævinlega héldu sinni hæð yfir veginum af því að öxlarnir og þær fjöðruðu sjálfur ekkert upp og niður miðað við veginn undir þeim.

 Hæð undir kvið þessara bíla var yfirleitt ekki lægri en 25 sm, (Rússajeppinn og Broncoinn með 37 sm hæð undir kvið) og þó að þeir væru hlaðnir sigu þeir aldrei meira niður en svo að lægsti punktur hélt áfram að vera meira 20 sm.

Öðru máli gegnir um jeppana og jepplingana nú. Þeir eru yfirleitt með sjálfstæða fjöðrun að framan og oft einnig að aftan.

Þegar þeir eru hlaðnir síga þeir svo niður að veghæðin getur verið allt niður í 13-14 sentimetrar og þá eru þeir orðnir lægri á veginum en óhlaðinn venjulegur fólksbíll.

Á elsta Ford Explorer, þá vinsælasta jeppa Bandaríkjanna, voru aðeins 18 sm undir bensíngeyminn, og þegar bíllinn var hlaðinn var geymirinn orðinn lægsti punktur bílsins, aðeins 13 sm yfir veginum.

Ég hef lesið um það í bandarísku jeppablaði að nýjasta gerðin af Suzuki Grand Vitara hafi góða utanvega- og torfærueiginleika. Ein ástæða þessa dóms er að hann er bæði með hátt og lágt drif og að sjálfsögðu er það mikill kostur.  

Viðkomandi bílablaðamaður hefur vafalaust prófað bílinn óhlaðinn. En bíll af þessari gerð sem var á ferðalagi í fylgd með mér í dag var með fjóra innanborðs og talsverðan farangur.

Ég ók á eftir honum frá Akureyri til Lauga og þegar hann fór yfir ójöfnur á veginum og fjaðraði upp og niður voru stundum varla nema 10 sm undir hann!

Ferðamenn sem eru margir í bíl eru oft með mikinn farangur á löngum ferðum. Í slíkum tilfellum eru svonefndir jepplingar á borð við RAV4, Hyondai Tucson og Honda CRV í raun ónothæfir til ferða á grófum hálendisvegum og jeppaslóðum.

Fólk tekur þessa bíla á leigu í góðri trú og lendir síðan í vandræðum.

Vegna þess að Suzuki Grand Vitara af nýjustu gerðinni er með hátt og lágt drif vilja sumir skilgreina hann sem "alvöru jeppa."

Í dag varð fólkið sem ég var samferða, að skilja bílinn fljótlega eftir og verða mér samferða á 43 ára gömlum rússajeppa.

Rétt er að geta þess að Suzuki umboðið býður upp á hækkun á bílnum upp á nokkra sentimetra með því að lyfta fjöðruninni og setja á stærri dekk og er það til fyrirmyndar.  

Þá er þetta strax orðinn miklu betri torfæru- og jeppaslóðabíll.

En langflestir bílarnir sem eru í umferð virðast vera óbreyttir, svo sem bílaleigubílarnir.