Gildi einstaklingsins. Gleðilegt ár!

Val hlustendar Rásar tvö á Þórði Guðnasyni sem manni ársins 2010 sem og hlustenda Bylgjunnar sýnir, að almenningur metur það þegar einstaklingar vinna hetjuleg afrek og hika ekki þótt það setji þá sjálfa í hættu.

Bæði Þórður og Edda Heiðrún Backman, sem valin var í fyrra, eru vel að þessu komin. 

Eins og nú háttar þarf íslenska þjóðin á uppörvun að halda og þetta val, bæði nú og í fyrra, sýnir hug þjóðarinnar í því efni. 

Raunar hefur svona val líka löngum birst í því að velja þá persónu, sem mest bar og setti mestan svip á árið eða áorkaði mestu yfir heildina litið, burtséð frá því hvort það var til góðs eða ills.

Þannig valdi tímaritið Time Adolf Hitler sem mann ársins 1938 og Jósef Stalín sem mann ársins eitt heimsstyrjaldarárið, og tel ég að enda þótt þetta væru tveir af þremur verstu harðstjórum aldarinnar, að valið hafi út af fyrir sig verið rétt í bæði skiptin. 

Ekki þarf annað en að setja sig inn í samtímann 1938 til að sjá að á því ári hafði Hitler meiri áhrif á framvindu mála og söguna en nokkur annar, raunar langtum meiri. 

Hann fór sigurför inn í Austurríki og sameinaði það Þýskalandi og vafði síðan forystumönnum Breta og Frakka um fingur sé í Munchenarsamningum sem um áramótin 1938-39 sýndist á yfirborðinu vera friðarsamningur af því tagi sem orð Chamberlains vitna um þegar hann veifaði blaði með samningnum við heimkomuna til Bretlands og hrópaði: "Friður um okkar daga!" 

Á árunum 1941-44 báru Sovétmenn, leiddir af einvaldinum og harðstjóranum Stalín, hitann og þungann af stríði bandamanna við Hitler og þrátt fyrir mislagðar hendur í upphafi stríðs, var Stalín á þeim tíma óumdeilanlega maður ársins, "for good og worse" eins og sagt er. 

Time valdi borgarstjóra New York borgar mann ársins 2001 en í raun var enginn einn einstaklingur í heiminum, sem jafn mikið mark hafði sett á það ár og Osama bin Laden. 

Þegar við íhugum það hverju kaldrifjaðir harðstjórar hafa getað komið til leiðar verður það enn skýrara hve miklu hver einstaklingur getur komið til leiðar, ef hann sýnir hugrekki og fórnarlund.

Það ætti kannski að verða brýning fyrir okkur öll á nýju ári. 

Með þeim orðum óska ég öllum árs og friðar með kærri þökk fyrir ómetanlegan stuðning við verk mín og viðfangsefni á liðnu ári. 

Þórður Guðnason maður ársins á Rás 2

Sælustu augnablikin.

Líklega eru sælustu augnablik íþróttamanna þau þegar þeir sigrast á erfiðleikum og vinna sigur í kjölfarið eins og gerðist nú í Gamlárshlaupi míns gamla, góða félags, ÍR.

Ef Finninn Lasse Viren hefði unnið sigur í 10 kílómetra hlaupi á Ólympíuleikunum 1972 hefði það farið í sögubækurnar eins og hver annar Ólympíusigur og horfið inn í sæg slíkra sigra. 

Í staðinn varð hlaup Virens eitt af eftirminnilegustu atvikum Ólympíusögunnar vegna þess að þegar hann hafði skapað sér forystu í lok hlaupsins, varð hann fyrir því óhappi að detta kyllflatur. 

Þegar hann stóð upp voru skæðustu keppinautar hans, sem þá voru meðal allra fremstu langhlaupara heimsins, á bak og burt. 

En Viren gafst ekki upp heldur stóð upp og tók sprettinn þótt ósigur blasti við. En hann barðist og smám saman dró hann keppinauta sína uppi, hvern af öðrum, og endaði hlaupið með því að koma fyrstur í mark. 

Ég held að enn sælli stund sé sú þegar svona gerist í boðhlaupi, því að þá er þetta ekki aðeins spurning um einstaklingsárangur heldur útkomuna fyrir boðhlaupssveitina og félagið eða þjóðina eftir atvikum. 

Ég var svo lánsamur að upplifa slíkt í 4x100 metra boðhlaupinu á drengjameistaramóti Íslands 1958 og fá á því samanburð að sigra í einstaklingsgreinum eða í blöndu af einstaklingsgrein og hópíþrótt, sem boðhlaupið er. 

Mér var falið að hlaupa lokasprettinn fyrir ÍR en þegar ég tók við keflinu voru Ármenningurinn Grétar Þorsteinsson, síðar forseti ASÍ, og KR-ingurinn Úlfar Teitsson, á undan mér. 

Mér tókst að draga þá uppi, og enn þann dag í dag minnist ég þeirrar ógleymanlegu tilfinningar að horfa á boðhlaupskeflið fyrir framan sig í hverju skrefi og láta það líkt og toga sig áfram til sigurs. 

Svona augnablik hljóta að vera sælustu augnablikin í íþróttunum. 

Ég meiddist illa á ökkla skömmu seinna og gutlaði aðeins nokkrar vikur í senn við spretthlaup sex árum síðar, sumrin 1964 og 1965. 

Á meðan höfðu þeir Grétar og Úlfar haldið áfram að æfa, keppa og bæta sig, og komst Grétar í fremstu röð 400 metra hlaupara landsins og Úlfar náði best 11,1 í 100 metrunum ef ég man rétt.

Þeir voru báðir hættir að keppa 1964 og 1965 þannig að aldrei reyndi með okkur aftur.

Óska íþróttafólki og öllum þeim sem etja kappi við viðfangsefni lífsins árs og friðar.

Nýtt met þrátt fyrir fall