ÞJÓÐREMBINGUR OG NÁTTÚRUVERND.

Náttúruverndarfólk er oft ásakað um að vera með öfgakenndan þjóðrembing. Egill Helgason ýjaði að þessu í viðtali við Andra Snæ Magnason og kallar þessa öfgakenndu þjóðrembu í bloggi sínu "Ómarísku".

Það stendur því upp á mig að útskýra þá stefnu og viðhorf mín sem hann kýs að kalla þessu nafni og þá skal ég upplýsa Egil og fleiri um það að núverandi skoðanir mínar á verðmæti íslenskrar náttúru byggjast að mestu leyti á því sem ég hef lært af útlendingum, aðallega á tvennan hátt:

Ég lært það af því með því að fljúga og ferðast með útlendinga um landið og sýna þeim það í ótal ferðum. Í þessum ferðum hafa þeir smám saman síðustu 40 árin gefið mér alveg nýja sýn á Ísland og verðmæti þess. Þá sýn hefði ég ekki fengið ef ég hefði allan tímann ferðast um landið einn eða með löndum mínum.

Glöggt er gest augað, einkum þegar gesturinn er góður. Þessir útlendingar hafa flestir verið hámenntað og víðförult fólk sem hefur af samanburði við önnur lönd getað dæmt um það hvað er sérstæðast og verðmætast á Íslandi.

Mat mitt á nýtingu landsins breyttist þó enn meira hin síðustu ár við að leita uppi og ferðast um þau svæði erlendis sem helst eru sambærileg við Ísland. Og aftur eru það útlendingar og útlönd sem hafa haft mest áhrif á það sem Egill kallar "Ómarísku".   

Uppistaða hennar er ekki þjóðremba, heldur að horfa á Ísland, gæði þess og gögn, frá víðu sjónarhorni en ekki þröngu, - leita upplýsinga bæði hér á landi sem utan landsteinanna.

Auðvitað hafa mætir landar mínir líka haft sín áhrif. Hinn víðförli og fróði Sigurður Þórarinsson jarðfræðingur var til dæmis einn af mótunarmönnum þessarar sýnar, en fráleitt er að segja að útlendingarnir sem áttu stóran þátt í að móta skoðanir hans og mínar hafi verið haldnir íslenskri þjóðrembu, heldur þvert á móti alþjóðlegri hugsjón sem á víða skírskotun.

Nær væri að kalla það þjóðrembu að sitja kyrr heima og móta sér skoðun út frá þeim þrönga sjónarhóli sem margir byggja álit sitt á þessum málum á og nota sem grundvöll hinnar gölnu virkjanafíknar sem lýst hefur verið nánar í þessu bloggi undanfarna daga.

Það er sönn þjóðremba fólgin í því forðast að taka mark á erlendu kunnáttufólki og vilja ekki taka mið af því sem er að sjá og skoða erlendis.

Mikill munur er á slíkri rembu, sem á litla innistæðu, eða eðlilegum og vel grunduðum þjóðarmetnaði og þjóðarreisn sem leitast er við að byggja upp á traustum grunni til framtíðar.

Athugasemdir

[Ólafur fannberg, 18.1.2007 kl. 01:11]

hef mikið verið kringum útlendinga síðasta árið Flestir af þeim voru alveg rasandi yfir því hvað við erum að gera við náttúruperlur okkar....

[Agný, 18.1.2007 kl. 01:51]

Það er nefnilega ótrúlegt að okkur sem búum á Íslandi virðist flestum standa á sama um þessi mál og það skuli vera útlendingarnir sem hafi áhyggjur af því hvað við erum að gera með landið okkar.. Hvað þá að fá h.....glæpafyrirtækið Alcoa inn hingað...

[Gunnar Helgi Eysteinsson, 18.1.2007 kl. 08:24]

Ég er alls ekki með þjóðrembing.

Ég er að verða Ómarískur og það er ekkert að því... flott nýyrði

[Jón Steinar Ragnarsson, 18.1.2007 kl. 09:58]

Þjóðremba í neikvæðu samhengi er í mínum huga fánahylling og hugmyndir um að pólitísk trúarleg eða kynþáttabundin samsetning sé betri öðrum þjóðum.  Þetta er hættuleg þjóðernishyggja, sem sennilega er undirrót flestra mannlegra harmleikja hér í heimi.  Að setja náttúruhyggju og landverd undir sama hatt ber vott um barnslega fáfræði og ógrundaða sleggjudóma. Að dásama landið og bera önn fyrir framtíð þess í jarfræðilegu og umhverfissamhengi er sennilega það göfugasta og óeigingjarnasta, sem um hugi okkar flýgur, þar sem hugsunin snýst fyrst og fremst um viðkomu arftaka okkar og framtíðarbarna án tillits til efnahagslegra hagsmuna pólitískra hagsmunahópa eða eigin rass.  Verdun vistkerfis jarðar þýpir verndun grundvallarþarfa okkar sem tegundar; vatn, loft, hitastig, jafnvægi í veðurfari og ræktunarmöguleika á fæðu.  Ef það er remba að hafa hátt um það,  þá er fyrringin alger í gildismati þeirra, sem slíku halda á lofti.

[Villi Asgeirsson, 18.1.2007 kl. 10:03]

Ég las nýverið að da Silva, forseti Brasilíu, er með áætlun um að nýta dimmustu hluta Amazon regnskógarins. Þetta eru ósnortin svæði, en nú á að nota þau til að létta á jaðarsvæðunum. Nú er ég viss um að margir vakni upp við vondan draum, en á meðan fólk er að hneykslast á da Silva og félögum er þeirra eigið land að hverfa undir vatn. Var ekki einhver saga um planka í auga...?

Hvernig verður myndin eftir 50 ár? Sonur minn (ef ég eignast svoleiðis) fer með sitt barn upp á hálendið. "Sérðu eyjuna lengst útí vatninu? Þetta er fjallið á myndinni. Herðubreið. Hún var verðlaus áður en lónið var fyllt."

Herðubreið er kannski ekki líkleg til að verða að eyju, en það eru svo margir staðir sem eru þjóðinni dýrmætir sem "gefa ekkert af sér". Við höfum ekkert lært síðan Sigríður í Brattholti barðist fyrir Gullfossi.

[Tryggvi L. Skjaldarson (IP-tala skráð) 18.1.2007 kl. 10:25]

Málið snýst um hvort við viljum byggja landið allt eða ekki.  Á að láta heilu landshlutana drabbast niður meðan talað er um gáfurnar, kraftinn sem á að búa í okkar þjóð?  Ef hægt er að tala um "galna virkjanafíkn" þá er ekki of mikið að segja."öfgakenndur þjóðrembingur".  Best væri fyrir umræðuna að hvorugt heyrðist eða sæist á prenti.

Kveðja Tryggvi L. Skjaldarson

Starfsmaður Alcan á Íslandi

[Magnús Helgi Björgvinsson, 18.1.2007 kl. 17:30]

Um leið og ég fagna innkomu Ómars inn á blog.is þá langar mig að benda Tryggva Skjaldarsyni á að hver virkjun sem byggð er kostar ekki undir 50 milljörðum og Kárahnjúkavirkjun kostaði um 120 milljarða jafnvel meira. Það  eru í raun engin takmörk fyrir því hvað annað væri hægt að gera fyrir ríkistryggð lán upp á þessa upphæð. Hann verður að gera sér grein fyrir því að stóriðjur hér á landi eru að fá rafmagnið á verði sem er a.m.k. 3x lægra en þau þyrftu að borga fyrir það annarsstaðar og þannig erum við að kaupa þau hingað. Þau jafnvel greiða það lítið fyrir rafmagnið að við almennit neytendur verðum að greiða hluta þess. Mér fróðari menn hafa bent á að lágt verð fyrir orkuna okkar er einmitt ástæða þess að raforkuverð eru ekki gefin upp til stóriðju. Ef að ekki væri leynd á orkuverðinu þá myndi skapast grundvöllur fyrir fleiri að bjóða í þá orku. Síðan er ágætt að benda á það að fyrir þessa 120 milljarða erum við að skapa milli 400 og 500 störf. Þetta yrði ansi dýrt dæmi ef ætti að bjarga allri byggð á landinu með álverum.

[Kristján Pétursson, 18.1.2007 kl. 22:17]

Ómar þú hefur lagt fram stærri skerf en nokkur annar íslendingur að kynna óbyggðir Íslands fyrir þjóðinni. og reyndar fyrir útlendingum líka.Í máli og myndum hefur þér tekist öðum betur að lýsa fegurð óbyggðanna,frá fjörðum til fjalla og jökla og gert þessa paradís noðursins í hugum manna að einu verðmætasta sköpunarverki veraldar.Það þarf mikla hæfileika að geta lýst á jafn skýran og hjartmæman hátt því sem fyrir augun ber, "Frúin"góða gerði þér kleyft að þræða,glúfur,dali,firði og fjöll og skila þessu á myndrænan hátt inni á heimili landsmanna og um víða veröld..Hugrakkur,djarfur og áræðinn flugmaður,sem fann sér alltaf lendingastað og heiðraði m.a Esjuna með nærveru sinni.Hafðu þakkir fyrir að hafa leitt mig inn í æfintýraheim ísl.náttúru og þá falla viðtalsþættir þínir við fólk vítt og breitt um landið inn í þessu stórkostlegu flóru.Kærar þakkir fyrir allt.

Kveðja.

[Pétur Guðmundur Ingimarsson (IP-tala skráð) 18.1.2007 kl. 22:44]

Ég get ekki skilið hvernig náttúruaðdáun, hversu öfgafengin hún er geti kallast ,,þjóð'' eitthvað.

Með orðinu þjóðrembingi hlýtur að vera að ræða um bjánalega útgáfu af þjóðernishyggju sem byggist á kjaftæði, ranghugmyndum og lygum. Eða nær því eingöngu samheitum.

Sem dæmi mætti nefna þjóðrembingslegu hugmyndina um ,,friðarþjóðina'' sem Valgerður Sverrisdóttir gerði að grundvallaratriði í landvarnarmálaræðu sinni í dag. Sem byggist, sem betur fer, á ímyndunum og misskilningi fyrst og fremst.

Ég hef ekki tekið eftir neinu sérstökum þjóðlegum þáttum í þessum náttúrverndarmálum. Er hér ekki um að ræða fagurfræðilegt mat á náttúrufyrirbrigðum?

Mér þykir sjálfum sárt að horfa eftir Öskjuhlíðinni sem brátt mun verða lögð undir Háskólann í Reykjavík og aðra byggð ef hugmyndir manna og borgarskipulag ná fram að ganga. Ég veit hinsvegar ekki um neinn þjóðlegan flöt á því máli. 

[Tryggvi L. Skjaldarson (IP-tala skráð) 19.1.2007 kl. 01:02]

Til Magnúsar Helga.

Virkjanirnar borga sig sjálfar með raforkuverðinu.  Í samningum um orkuverð er samið um hvernig á að bregðast við hinu og þessu sem getur komið uppá.  Næsti á ekki endilega að vita um smæstu atriði í útfærslu samnings. það er erfitt að spila ef maður þarf alltaf að sýna spilin sem maður er með á hendi.  Ég skil þetta sjónarmið, einnig skil ég pirringinn yfir leyndinni.   Það er rangt að ekki sé hægt að fá rafmagn sem stendst samanburð við orkuverð hérlendis.  Við erum ekki nafli alheimsins.  Fjarri því.  Í þínum sporum myndi ég ekki leggja of mikið traust á þér fróðari menn, því mér virðist þú sjálfur nokkuð skýr og skynsamur.  Þú getur áreiðanlega myndað þér þína eigin skoðun.  Stóra málið er að hafa það sem sannara reynist.

Kveðja Tryggvi 

[Magnús Helgi Björgvinsson, 19.1.2007 kl. 08:47]

Tryggvi

Það vill nú þannig til að ég mynda mér einmitt skoðun með því að hlusta á aðra og vega og meta rök þeirra. M.a. Finnst mér rökin fyrir því að raforkuverði sé haldið leyndu aum. Ég geri ráðfyrir að álverin séu að kaupa þessa orku á svipuðu verði og því sé ég ekki hversvegna við eigendur orkunar eigum ekki að fá að vita það. Það er jú búið að semja um verðið og orkuna til viðkomandi stóriðju því er engin sem getur stolið þessari orku frá viðkomandi. Landsvirkjun er ekki einkafyrirtæki og því ættum við eigendur að fá að vita hvaða kjör þeir eru að fá fyrir okruna okkar.

Ég heyrði Guðmund Ólafsson hagfræðing segja að  eina ástæða fyrir leyndinni að það að verið væri að semja um raforkuverð sem ekki stæðist samanburð og hann taldi að ef að hámarka ætti það það sem við fengjum fyrir orkuna þá ætti náttúrulega að bjóða hana út. Síðan gætu þá fyrirtæki boðið í hana.

Ég minni líka á frægt viðtal við Forstjóra ALCOA sem sagð að í Braselíu væru þeir að borga um 30 mills á einingu á meðan hér væru þeir að borga um 15 mills. Það er síðan mér mjög mótfallið að það er samið um afslætti á sköttum við álverin a.m.k. við Fjarðarál. Álverið í Staumsvík er náttúrulega staðreynd og hefur borgað upp Búrfellsvirkjun fyrir margt löngu. En ég skil Hafnfirðinga vel ef þeim ofbýður að hafa álverið svona rétt við íbúðabyggð sem og að þetta hlýtur að hamla öllu skipulagi í Hafnarfirði. Með þynningarsvæðum verður álverið dálítið eins og eyða í byggðinni þar á meðan að byggðin verður að þróast í átt til fjalla í stað þess að fylgja ströndinni.

[Tryggvi L. Skjaldarson (IP-tala skráð) 20.1.2007 kl. 13:15]

Til Magnúsar Helga aftur.

Ástæðan fyrir því að ég nefndi að þú ættir ekki að leggja of mikið traust á þér fróðari menn, er einfaldlega að það eru órökstuddar vangaveltur að ástæðan fyrir verðleyndinni sé að verð standist ekki samanburð.  Ég trúi því ekki að óreyndu að stjórn Landsvirkjunnar geri ekki sitt besta.  Ég held að við verðum að treysta þeim a.m.k. þeim sem sitja fundina út.

Kveðja Tryggvi