Átaka- og skotgrafaást fyrrverandi þingmanns.

Jón Magnússon skrifar athyglisverðan pistil um störf Stjórnlagaráðs, sem hann skammar fyrir það sem hann kallar "einræði meirhlutans", sem skilja má að pistlinum að hafi falist í því að grimmur meirihluti ráðsins hafi kúgað minnihlutan og varnað honum að koma fram skoðunum sínum.

Pistillinn ber þess ljóst vitni, að Jón hefur ekkert fylgst með því, að í beinni útsendingu sem stóð alls tugum klukkustundum saman var rökrætt fram og til baka um hverja einustu grein í frumvarpinu að stjórnarskránni og að ég og aðrir í ráðinu settum þar fram mismunandi skoðanir og röksemdir.

Með starfsreglum og vinnubrögðum, sem voru mjög merkileg var á málefnalegan hátt fjallað um mismunandi sjónarmið 25 fulltrúa sem voru með eins fjölbreyttar og ólíkar skoðanir og hugsast getur, og að lokum var fundin lausn sem fólst oft í málamiðlun, sem sæst var á. 

Flestir fulltrúanna geta áreiðanlega vitnað um það að þeir hafi í þessum rökræðum skipt um skoðun eða séð ýmis atriðið í nýju ljósi og lagað sig að því í stað þess að hafa í heiðri hugsjón Jóns Magnússonar að standa eins og hundur á roði á hverjum sem var. 

Því fór fjarri að einhver einn ákveöinn  meirihluta  sömu fulltrúa væri í nefndinni og kúgaði afmarkaöan minnihluta eins og Jón þekkir svo vel á Alþingi. Þarf ekki annað en að skoða rökræðurnar og greinargerðirnar með einstökum greinum og köflum frumvarpsins til að sjá að straumar skoðana lágu sitt á hvað eftir einstökum málefnum.

Ég var í minnihluta varðandi sumar greinar og meirihluta varðandi aðrar og spyr því Jón: Hvaða minnihluta á hann við þegar hann skiptir Stjórnlagaráði í afmarkaða meirihluta og minnihluta.

Stundum skiptu fulltrúar um skoðun í ljós heildaráhrifa einstakra greina á frumvarpið í heild. Hvernig rímar það við einræðið og kúgunina, sem Jón segir að hafi verið beitt?

Í greinargerðunum og umræðunum má sjá rök einstakra fulltrúa fyrir mismunandi skoðunum á fundum ráðsins sem aldeilis fráleitt er að segja um að  ráðsfulltrúum hafi verið meinað að halda fast fram skoðunum sínum og tjá þær.

Jón virðist ekki geta skilið, að Stjórnlagaráði var falið að skila einu frumvarpi að stjórnarskrá en ekki stjórnarskrá minnihluta og meirihluta.

Jón virðist algerlega fastur í þeirri hugsun átaka- og skotgrafastjórnmála sem tíðkast hafa á Alþingi með þeim árangri að traust fólks á þeirri stofnun er í sögulegu lágmarki.

Ef Jón liti til þeirra nágrannaþjóða okkar, sem skyldastar eru okkur, gæti hann séð algerlega önnur vinnubrögð hjá þeim, til dæmis varðandi gerð fjárlaga, þar sem stjón og stjórnarandstaða sýna sameiginlegan vilja til að komast að einni niðurstöðu en ekki mörgum niðurstöðum.  

Jón virðist álíta, að bestu vinnubrögðin hefðu verið þau að búin hefðu verið til tvö frumvörp til stjórnarskrár, annars vegar stjórnarskrár meirihlutans og hins vegar stjórnarskrá minnihlutans.

Gallinn á slíku verklagi er ekki aðeins sá að skila af sér óleystu verki í raun, heldur lögöust línur þannig í rökræðum ráðsins, að meirihlutarnir og minnihlutarnir hefðu orðið margir og sömuleiðis stjórnarsrkrárnar, sem lagðar hefðu verið fram.

Stjórnarskráin er vel á annað hundrað greinar. Hvernig heldur Jón að mögulegt sé að mögulegt sé að setja fram stjórnarskrá með svo mörgum álitum og valmöguleikum að úr verði heilstætt plagg ef krafa hans um skotgrafastjórnmálin ættu að ráða?

Engin leið er æltlast til að nokkurt okkar yrði nokkurn tíma að fullu ánægður með allar 113 greinar stjórnarskrár og geti því aðeins sætt sig við stjórnarskrána og einstakar greinar hennar að allar hans ítrustu kröfur fengju fram að ganga í hverri grein.

Jón getur greinilega ekki skilið þann samstarfsvilja, lagni og drengskap sem ríkti í Stjórnlagaráði, heldur kallar hann á það að sem mest úlfúð, illindi og þvermóðska hefði ráðið þar ríkjum.

Ýmsir fulltrúar sátu hjá við afgreiðslu nokkurra greina en aldrei voru færri en 19 af 25 sem samþykktu nokkra grein. Einstaka sinnum mátti sjá greidd atkvæði gegn grein og gersamlega fráleitt að halda að ráðsfólk hafi verið kúgað til að bæla niður skoðanir sínar.

Í lokin greiddu 25 atkvæði með frumvarpinu og enginn á móti, af því að við vorum sammála um það að á heildina litið hefðum við ekki getað lagt fram betra plagg.

Ég greiddi atkvæði með hverri einustu grein, líka þeirri, sem ég hefði helst viljað hafa öðruvísi, en það var prósentulágmarkið 10% vegna málskots til þjóðaratkvæðagreiðslu.  Hefði viljað hafa það 15% og hélt þeirri skoðun minni ævinlega fram opinberlega. 

Ég leit ekki á það sem "alræði meirihlutans" og kúgun hans þótt ég og mín skoðanasystkin yrðum undir í atkvæðagreiðslu um greinina og vísa þeirri skoðun Jóns á bug að ég hafi verið barinn til hlýðni.

Ákvað að taka ábyrgð á atkvæði mínu og lifa með því á mínum forsendum., sem voru fjórar: 

1. Líta varð á heildarmyndina. Ekki fékkst brautargengi fyrir því að þriðjungur þingmanna gæti fengið málskotsrétt og þar með tekið fyrir þann farveg málskota.  

 2. Reynsla annarra þjóða bendir ekki til þess að mikil hætt sé á of mörgum þjóðaratkvæðagreiðslum vegna lágs þröskulds, einkum vegna þess að gerðar yrðu hér, eins og þar, mjög strangar kröfur til alls málatilbúnaðs og undirskrifta. Í Sviss líða að meðaltali nokkur ár frá því að fyrst kemur fram hugmynd um að mál sé afgreitt í þjóðaratkvæðagreiðslu þar til að hún fer fram.  

3. Ef þjóðinni sjálfri fyndist að þjóðaratkvæðagreiðslurnar yrðu allt of margar gæti hún eða Alþingi beitt sér fyrir því að hækka þröskuldinn með einfaldri breytingu á einni tölu í stjórnarskránni.  

4. Sett eru ákvæði um takmörk fyrir því hvaða mál séu tæk til þjóðaratkvæðagreiðslu en í staðinn er lagt til að málskotsréttur forseta Íslands sé hinn sami og verið hefur.

 Svona væri hægt að halda áfram varðandi allar hinar greinarnar, en þetta er nefnt sem dæmi.

Þessa dagana er ég á ferðalagi í rútu með tuttugu manns um suðurhálendið og þurfum við að rökræða og taka margar ákvarðanir jafnóðum varðandi tilhögun ferðarinnar.

Við fórum af stað og munum ljúka þessari ferð með þeim ásetningi að hún verði í einu og öllu eitthvað það ánægjulegasta sem við höfum gert. Við erum í einni rútu en ekki tveimur og það er ekki um það að ræða að "minnihluti" eða jafnvel fleiri minnihlutar geti gert þetta að ferð í fleiri rútum.

Þetta virðist Jón Magnússson ekki skilja heldur er engu líkara að hann sjái svona ferðalag sem átaka- og skotgrafaferðalag meirihluta og minnihluta í okkar hópi. Mikið er ég feginn, bæði okkar vegna og hans,   að hann skuli ekki vera með okkur í rútunni.

 

Athugasemdir

[Sigurður Antonsson, 12.8.2011 kl. 23:41]

Hér dæmigerður lögmaður Jón Magnússon á ferð. Lögmaður sem fer fram með málflutning skjólstæðings fyrir dómstól. Þar sem tveimur ólíkum sjónarmiðum er telft fram og síðan er það dómara að taka afstöðu með hliðsjón af lögum. Sjálfstæði dómstóla hefur verið dregið í efa þegar stjórnmálmenn raða mönnum sínum í dómarasæti. Lögmenn hafa líka verið ein fjölmennasta stétt manna á þingi og valdið lýðræðishalla. Niðurstaða á Alþingi á að vera málmiðlun þar sem tekin er afstaða til margra skoðana, ekki síðst minnihluta. Einkennandi fyrir skammlífar ríkistjórnir eru einsstrengilegar skoðanir einstakra þingmanna og hrossakaup.

[Jón Logi (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 07:15]

Það vantar eitthvað í þennan nafna minn. Eins og þann skilning að "ráðið" er jú bara að leggja fram tillögur. Þetta er bara vinna eins og að moka möl. Verk. Unnið. Og svo lagt fyrir verkstjórann.

[Sigurður Ingi Arnarsson (IP-tala skráð) 14.8.2011 kl. 03:35]

Það er mjög vel af sér vikið að ykkur hafi gengið svona vel að vinna saman og fundið lausn sem allir gátu sætt sig við. Stjórnarskráin sem þið skrifuðuð er ekki fullkominn en þó nokkuð ássættanleg við fyrstu sýn. Hún er þegar orðinn eign þjóðarinnar og þið eigið miklar þakkir skildar. Hún er þegar komin í hendur verkstjórans og verkstjórinn er hver og einn sem byggir þetta samfélag upp. Það er ekki víst að núverandi ríkistjórn/þing hafi þroska til að samþykja þetta. Hún er búin að dæma sig óhæfa, mest vit væri að byggja nú upp á nýtt kringum þessa stjórnarskrá. Þar er ég að taka undir hugmyndir sem Haukur Már Helgason setur upp á http://haukur.perspiredbyiceland.com/2011/formsatridi/