Eyddu "stórfé" í glæsiferðir.

Landsbankinn stóð á sínum tíma fyrir glæsiferðum síðsumars á Kárahnjúkasvæðið, - hin síðasta var 2007. Ekkert var til sparað.  Þátttakendum var flogið með flugvélum snemma morguns frá Reykjavík og Akureyri til Egilsstaða.

Ég var beðinn um að vera leiðsögumaður í þessum ferðum. Þegar ég tók það að mér í upphafi var ég enn óhlutdrægur fréttamaður RUV og var ekki viss um hvort ég ætti að taka þetta að mér, því ég vissi að þetta væri ferð til að mæra þátttöku Landsbankans í virkjanaframkvæmdunum. 

Eftir að ég frétti að ákveðinn andstæðingur framkvæmdanna, Hákon Aðalsteinsson, yrði leiðsögumaður líka, ákvað ég að leggja mitt af mörkum til þess að upplýsingagjöf yrði sem best.

Frá Reykjavík var flogið með Boeing 757 en með Fokker F50 frá Akureyri. 

Í Reykjavík var fyrst glæsilegur morgunverður á Hótel Loftleiðum með kynningum í myndum og máli þar sem fulltrúar bankans og Landsvirkjunar mærðu Kárahnjúkavirkjun. 

Síðan var farið með sérstakri undanþágu um hlið út í þotuna og í framhaldi af því í fjölmennasta flugtak í sögu Reykjavíkurflugvallar, 177 manns. 

2007 var mjög gott veður á leiðinni austur og var mér falið að nýta það sem best.

Það gerði ég með því að fara fram í stjórnklefann og var þotunni flogið eftir minni fyrirsögn um Kverkfjöll, þaðan gert aðflug með 177 manns að Sauðárflugvelli og farið lágt fyrir Kárahnjúkastíflu og Dimmugljúfur. 

Frá Egilsstöðum var farið á fimm stórum rútum með sérstakri útvarpsstöð þannig að við Hákon vorum í sambandi við alla gestina, um 300 manns eftir að boðsgestir að austan höfðu bæst við. 

Þegar komið var að virkjunarsvæðinu var okkur Hákoni vikið til hiðar og á ferðinni um stíflustæðið til hádegisverðar að Kárahnjúkum talaði talsmaður Impregilo, snjall verkfræðingur, einn um það sem fyrir augun bar. 

Þegar ekið var út frá virkjunarsvæðinu eftir glæsilegan hádegisverð við Kárahnjúka, fengum við Hákon aftur hljóðnemann og var þá hægt að leiðrétta þá missögn verkfræðingsins að búið væri að skoða allt áhrifasvæði virkjunarinnar. 

Ég sagi frá þeirri staðreynd í einni setningu að á þessari leið, sem allir fóru á þessum tíma til að kynna sér virkjunina, sá enginn dalinn sem sökkt var og náttúrufyrirbærin, sem í honum voru. 

Þegar komið var til Egilsstaða beið galakvöld í Valaskjálf með dýrustu veitingum og skemmtiatriðum.

Þar flutti bankastjórinn ræðu og mærði virkjunina og þátt Landsbankans í henni. 

Að lokum var flogið til Reykjavíkur og Akureyrar með alla hersinguna, sem var með glýju í augum af hrifningu yfir framkvæmdunum og dýrð Landsbankans. 

Sumarið sem ég vissi að tvísýnt yrði um að virkjunin yrði að veruleika vegna mikils misgengis á borunarleið, sem leynt hafði verið með því að sleppa öllum könnunarborunum þar, trúði ég öðrum bankastjóranum fyrir því að svo gæti farið að virkjunin misheppnaðist.

Hann sagðist ekki hafa neinar áhyggjur af því og ástæðuna fékk ég að heyra hjá öðrum starfsmanni bankans í þessum orðum: "Því verr sem virkjunin gengur, því betra fyrir bankann". 

Mér brá í fyrstu og undraðist svarið þangað til ég áttaði mig á því að bankastjórarnir vissu að verkið var ríkistryggt og að þjóðin myndi borga brúsann, hvernig sem færi, en bankinn fengi hins vegar allt sitt og meira að segja með ofurvöxtum ef hann þyrfti að útvega björgunarfjármagn. 

Það fékk ég staðfest síðar þegar ég komst á snoðir um það þegar ríkisábyrgðasjóður sem deild í Lánasýslu ríkisins,  samþykkti ekki lán, sem Landsbankinn ætlaði að veita Landsvirkjun með vöxtum, sem Lánasýslan taldi of háa.

Morguninn, sem  lánstilboð Landsbankans rann út klukkan tíu, glóðu símalínur á milli Landsvirkjunar og ríkisábyrgðasjóðs og í lokin einnig milli þeirra og þriðja aðilans að málinu, fjármálaráðuneytisins, og lánin voru raunar tvö, sjö milljarðar og átta milljarðar.

Sem sagt, allt í uppnámi ef ekki væri hægt að koma þessum lánum í gegn og aðeins klukkustundar gálgafestur eftir. 

Fjármálaráðuneytið keyrði málið í gegn og Landsbankinn veitti lánið á þessum óhagstæðu kjörum. 

Þegar ég tók leiðsögumannsverkefnið að mér og vissi hvað lá að baki, gerði ég það að skilyrði, vegna þess að ég væri og ætti að vera óhlutdrægur fréttamaður,  að ég fengi við morgunverðarborðið að sýna 7 mínútna mynd um virkjunina og mismunandi sjónarmið varðandi hana. 

Árið eftir var mér sagt að þessa þyrfti ekki, því að stytta þyrfti morgunverðartímann. En siðan kom í ljós að Landsvirkjun hélt í staðinn einhliða myndafyrirlestur um virkjunina og sá ég þá, að mínútan sem ég hafði sýnt af dalnum, sem sökkt var, hafði verið of mikil "skemmd" á glæsileik ferðarinnar. 

Hvað skyldu þessar glæsiferðir hafa kostað mikla peninga? Hvaða þörf var fyrir þær eða ávinningur? 

Haustið 2007 var ljóst að íslenska bankabólan gat ekki annað en sprungið. Samt var ekki látið nægja að láta ferðirnar þar á undan nægja, ef þær voru þá heldur réttlætanlegar. 

Ýmsir listamenn hafa lýst íburðinum og bruðlinu sem græðgis-gróðærisbólunni fylgdi þegar haldnar voru áður óþekktar bruðl- og íburðarveislur og samkomur bæði hér á landi og erlendis. 

Þær verða frábært efni í kvikmyndir og ritverk framtíðarinnar um gróðabóluhrunið. 

 

P. S.  Kl. 18:15. 

Í athugasemd minni sem ég sló inn fyrr í dag tek ég fram að hinn yfirþyrmandi blær bruðls og flottheita sem ferðirnar hafi haft, hafi ekki átt við alla þátttakendur í þeim, ekki væri hægt að alhæfa og skipta öllu í svart eða hvítt, og að margir bankamannanna hefðu sýnt hógværð, drengskap og viðbrögð af því tagi, að það hefði í sumum tilfellum komið mér á óvart.  Muni verða sagt frá því nánar síðar.  

Einn þessarra manna hringdi í mig áðan og sagði að fyrir Landsbankann og aðra íslenska banka,sem stóðu í ábyrgðum vegna virkjunarinnar, hefði það skipt miklu að verkið gengi vel. 

Orð bankamannsins, sem sagði við mig, að því verr sem verkið gengi, því betra væri það fyrir bankann, hlytu að hafa verið sögð í hálfkæringi en ekki í fullri alvöru. 

Boðsgestir hefðu verið mikilvægir viðskiptavinir bankans sem tengdust verkinu, valdir af útbúum víða um landið. 

Viðmælandi minn sagði, að við Hákon Aðalsteinsson hefðum haft fullt leyfi til að segja allt það sem okkur bjó í brjósti. 

Út af fyrir sig er það rétt, en verklýsing okkar var að segja frá því sem fyrir augu bar, en ferðaleiðin var þannig að ferðafólkið sá ekkert af því landi eða náttúirufyrirbærum, sem fórnað var fyrir virkjunina og því ómögullegt fyrir okkur að lýsa því. 

Eini staðurinn þar sem brot af þessu tortímda landi sást var rétt við stífluna, og þar hafði verkfræðingur Impregilo hljóðnemann en ekki við. 

Með þessari P. S. viðbót ætti öllu að vera til skila komið um þessar þrjár Kárahnjúkaferðir og hver um sig geta lagt á þær sinn dóm. 

 

P. S. kl. 22:40 5. september:  Af því að bornar hafa verið brigður á sannleiksgildi frásagnar minnar af vandræðunum með lánin frá Landsbankanum að morgni dags, hef ég kannað það nánar hjá heimildarmanni mínum og gert frásögnina skýrari en hún var. En meginatriðin eru áfram hin sömu varðandi lánin, sem redda þurfti í snatri á óhagstæðari vöxtum en hefðu þurft að vera og ég tel mig ekki að svo stöddu hafa ástæðu til að véfengja upplýsingar heimildarmanns míns. 

 

 

Eyddu stórfé í hrunveislur

Athugasemdir

[Badu (IP-tala skráð) 4.9.2011 kl. 03:02]

Þetta er skelfileg lesning! Skelfileg...

[Sigurður Haraldsson, 4.9.2011 kl. 04:04]

Enn og aftur Ómar hafðu þakkir fyrir sanngirni þína og að þora koma þessu á framfæri, ég vissi alltaf í hvað stefndi með bankakerfið en það eru ekki allir sem þora að gangnrína það og segja sannleikan sem átt hefur sér stað! Verst þykir mér að allt er við það sama í bankakerfinu þar hafa engar breytingar átt sér stað það er stór risi sem drepur allt hagkerfi okkar með sama áframhaldi!

[Halldór Egill Guðnason, 4.9.2011 kl. 05:32]

So?

[Jón Logi (IP-tala skráð) 4.9.2011 kl. 05:33]

Andskotinn!

Annars áttu eilíft prik hjá mér fyrir hugrekkið, og ég man það þegar var verið að andskotast í þér fyrir þínar umfjallanir. Þú steigst á heiguls-tær nafnleysingja með peningavöld.

Og nú skal ég gefa lesendum formúlu nokkra sem mér hefur ekki tekist að fá neinn bankamann til að skoða. Þetta er fyrirlestur á ensku, en er lykilatriði ef maður ætlar að skilja heiminn og hans vandræði í eðlilegu samhengi. ca. 45 mínútur. Skora hér með á alla lesendur þessarar síðu að kíkja á þetta. 

http://www.youtube.com/watch?v=F-QA2rkpBSY

[Halldór Egill Guðnason, 4.9.2011 kl. 05:33]

Hvað svo?

[Bergrisi (IP-tala skráð) 4.9.2011 kl. 09:14]

.... og enn ráða þessir sömu fósar för í þjóðfélaginu. Áhrif þeirra hafa síður en svo minnkað.

[sigkja (IP-tala skráð) 4.9.2011 kl. 13:10]

Ótrúlegt, alveg stór furðulegt, 2011 og Íslendingum kemur það enn á óvart að bankar skuli ekki vera góðgerðarstofnanir.

[Haukur Kristinsson (IP-tala skráð) 4.9.2011 kl. 13:59]

Skelfilegt að lesa þetta. Maður fær meiriháttar aulahroll. Það er eins og Mörlandinn hafi á þessum tíma aldrei farið upp í flugvél, né fengið góðan mat að éta og dreypt á dýrum veigum. Eða eins og lítill krakki í nammi-sjoppu og allt barasta gratís. Lýsir ótrúlegri þroskaheft. Bankinn vissi nefnilega nákvæmlega hvernig smjaðra skal fyrir Íslendingum.

[Rétthugsun (IP-tala skráð) 4.9.2011 kl. 14:25]

Sigurjón Árnason, sem einfalt er það.

[Guðmundur Ásgeirsson, 4.9.2011 kl. 14:27]

Ómar, hafðu þökk fyrir þrautseigjuna. Næsta vers er að nafngreina þessa menn, sem höfðu augljóslega í hyggju að gera drekkingu hluta íslenskrar náttúru að féþúfu, og skeyttu engu um hugsanlegar afleiðingar. Það er einmitt viðhorfið sem olli hruninu!

[Ómar Ragnarsson, 4.9.2011 kl. 16:14]

Þess má geta að í þessum ferðum tók ég kvikmyndir sem verða merkilegar heimildir í myndinni "Örkin" þegar hún verður einhvern tíma sýnd.

Sagan í kringum þessar ferðir og kvikmyndatökur fyrir myndina "Örkin" er ekki fullsögð og að ekki verða allir þeir, sem tengdust þessu, settir undir sama hatt eins og koma mun fram í myndinni þegar þar að kemur.

Í tenglsum við þessar ferðir kynntist ég nefnilega ekki aðeins græðginni og ábyrgðarleysinu, sem kom fram hjá mörgum, heldur einnig drengskap og réttsýni, sem kom fram hjá öðrum og jafnvel hjá þeim, sem ég átti síst von á að sýndu slíkt.

Það er nefnilega aldrei hægt að alhæfa um allt og alla þannig að annað hvort sé allt annað hvort hvítt eða svart. 

[Rétthugsun (IP-tala skráð) 4.9.2011 kl. 16:24]

Var Þetta eitthvað svona?

http://www.landogsaga.is/section.php?id=9&id_art=1300 

[Eyjólfur G Svavarsson, 12.9.2011 kl. 14:25]

Hvers vegna kemur þetta svona seint Ómar, og hvaða hvatir liggja að baki. Nú er þetta allt búið og gert, og hefur bjargað byggðinni fyrir austan á margan hátt. Er verið að búa til leiðindi, mér finnst það einhvernvegin vera svo.