Lýðræðið kostar fé. Furðuleg umræða um auðlindaákvæði.

Á sínum tíma fólst áhugaverður möguleiki í tillögu Vígdísar Hauksdóttur um þjóðaratkvæðagreiðslur, þess efnis að stytta tímann frá ákvörðun um kosningar til kosningadags, en tíminn er líka takmarkaður varðandi afgreiðslu tillögu Vigdísar, ef slík tillaga yrði borin upp nú.

Ef andstæðingar málsmeðferðarinnar nú munu grípa til málþófs til að koma í veg fyrir ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðsla fari fram um leið og forsetakosningar munu þeir verða minntir á það að bera ábyrgð á þeim aukakostnaði sem fylgi því að halda sérstakar kosningar síðar, til dæmis í haust.

Þeir munu þá væntanlega á móti kenna meirihluta þingsins um að nauðsynlegt hafi reynst að fresta atkvæðagreiðslunni.

Raunar finnst mér það mál að fá alíslenska stjórnarskrá eftir 160 ára baráttu fyrir henni vera merkilegri en svo að horfa eigi í kostnað við að klára það mál. Lýðræðið kostar nefnilega peninga, en séu lýðræðið og stjórnarskráin það eins góð og unnt er, sparar það vafalaust miklu meiri peninga þegar öll kurl koma til grafar.

Kostulegt var að heyra fólk úr fjórflokknum tala um ákvæðið um auðlindir í þjóðareigu í Silfri Egils án þess að hafa kynnt sér hana almennilega.

Bjarni Benediktsson varpaði því fram að ákvæðið í frumvarpi Stjórnlagaráðs þýddi algera þjóðnýtingu á öllum auðlindum Íslands. Og Sigmundur Davíð Gunnlaugssonar bar þetta saman við að að í Sovétríkjunum sálugu hefði einkaeign og nýting einkaaðila á auðlindum verið alfarið bannaðar og gaf í skyn að ákvæðin í frumvarpi stjórnlagaráðs væru þess eðlis.  

Þessi túlkun á ákvæðinu í frumvarpi stjórnlagaráðs er alröng og stangast beinlínis á við upphaf auðlindagreinarinnar. Þar segir: "Auðlindir í náttúru Íslands, sem ekki eru í einkaeigu" eru sameiginleg og ævarandi eign þjóðarinnar."

Svo virðist sem svo mikið hefði verið hamast á þessari túlkun Sjálfstæðismanna og fleiri, að meirihluti stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar hafði þetta atriði í einni af spurningunum sem beint var til stjórnlagaráðs á fundi þess á dögunum.

Svar okkar var að ákvæðin væru skýr og að greinargerð og umræður um það styddu það. Við féllumst hins vegar á það að ef einhverjir vildu endilega að þetta yrði geirneglt enn frekar til áð útiloka útúrsnúning, væri okkur að meinalausu að tvítaka á öðrum stað orðin  "auðlindir, sem ekki eru í einkaeigu" svo að ekki yrði minnsti möguleikti til þess að snúa út úr þessu.

Enginn þátttakendanna í Silfri Egils í dag hafði fyrir því að vitna orðrétt í greinina um auðlindirnar og reka þar með útúrsnúning Bjarna og Sigmundar Davíðs ofan í þá.  

Verður þjóðaratkvæði í sumar?

Athugasemdir

[Haukur Kristinsson (IP-tala skráð) 25.3.2012 kl. 21:03]

Tók einnig sterklega eftir því hversu illa upplýstir mennirnir voru.

Höfðu ekki nennt að vinna sína heimavinnu. 

Annars ætti Egill að skammast sín fyrir það að bjóði Álfheiði Ingadóttur einni með þremur öfga-hægri mönnum.

[Samúel Guðmundur Sigurjónsson (IP-tala skráð) 26.3.2012 kl. 02:02]

Það sem vantar að vita er, hvað er auðlind. Er t.d. Laxveiði,  fuglaveiði, berjamóar, fjallagrös, listamannalaun, svo einhvað sé nefnt,  ekki nokkurskonar auðlindir.  Einnig væri gaman væri að vita hvort nokkur í stjórnlagaráðinu  hafi lesið  fyrstu grein fiskveiðistjórnunar lagana.

[Samúel Guðmundur Sigurjónsson (IP-tala skráð) 26.3.2012 kl. 02:06]

1. gr. Nytjastofnar á Íslandsmiðum eru sameign íslensku þjóðarinnar. Markmið laga þessara er að stuðla að verndun og hagkvæmri nýtingu þeirra og tryggja með því trausta atvinnu og byggð í landinu. Úthlutun veiðiheimilda samkvæmt lögum þessum myndar ekki eignarrétt eða óafturkallanlegt forræði einstakra aðila yfir veiðiheimildum.

[Þorsteinn Briem, 26.3.2012 kl. 10:30]

Náttúruauðlind - Auðlegð í jörðu eða sjó, náttúrugæði.

Náttúruauðlindir geta verið ólífrænar og lífrænar.

Auðlind - Náttúruauðævi. Auðlindir Íslendinga felast meðal annars í nytjastofnum sjávar.

(Lögfræðiorðabók með skýringum, útg. Lagastofnun Háskóla Íslands, 2008.)

[Sævar Óli Helgason, 26.3.2012 kl. 12:34]

Hehehe...!

Það er náttúrulega langódýrast í allri stjórnsýslu að láta bara einn ráða...

Hafa Ísland bara eitt stykki Fasistaríki...!

Það er kannski það sem þeir sem kvarta yfir kostnaðinum á lýðræðinu vilja...?

[Þorsteinn Sverrisson, 26.3.2012 kl. 12:43]

Sæll Ómar, ég held að þú hafir ekki lesið drögin nægilega vel.  Fyrst stendur eins og þú segir að allar auðlindir sem ekki eru í einkaeigu séu í þjóðareign og er það sjálfsagt og eðlilegt.  Svo neðar í textanum hefur þessari setningu verið laumað inn: "Til auðlinda í þjóðareign teljast náttúrugæði, svo sem nytjastofnar, aðrar auðlindir hafs og hafsbotns innan íslenskrar lögsögu og uppsprettur vatns- og virkjunarréttinda, jarðhita- og námaréttinda. "

Þetta er ekki hægt að skilja öðruvísi en að t.d. öll jarðhitaréttindi séu þjóðareign og þar með ekki einkaeign.  Ef það er ekki skilningur þeirra sem sömdu þetta er textinn rangur og í mótsögn við sjálfan sig.

Og afleiðingin yrði auðvitað sú að t.d. garðyrkjubóndi sem notar borholu á jörðinni sinni til að rækta grænmeti myndi ekki eiga heita vatnið lengur.  Lögreglan gæti komið og innsiglað holuna! 

[Ómar Ragnarsson, 26.3.2012 kl. 13:55]

Eins og ég sagði áðan svöruðum við spurningu stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar um þetta þannig, að okkur væri að meinalausu að setningin væri tvitekin, þ. e. "til auðlinda í þjóðareign, sem ekki eru í einkaeign...o. s. frv."

Rétt á eftir þessu stendur í greininni: "Með lögum má kveða á um þjóðareign á  auðlindum undir tiltekinni dýpt frá yfirborði jarðar."

Þarna er verið að huga að sanngjörnum hagsmunum t. d. garðyrkjubænda og í svari okkar til þingnefndarinnar er þetta áréttað og farið yfir hvernig megi ganga þannig frá þessu að enginn geti snúið út úr því.

[Þorsteinn Briem, 26.3.2012 kl. 14:43]

Þorsteinn Sverrisson,

Auðlindir, til að mynda jarðhiti, geta til dæmis verið í eigu einstaklinga annars vegar OG íslensku þjóðarinnar hins vegar.

Jarðhiti sem nú er í eigu einstaklinga verður ekki eign þjóðarinnar vegna þess að jarðhiti sé tekinn sem dæmi um auðlind sem geti verið eign þjóðarinnar.

Hér er heldur ekki um tæmandi upptalningu að ræða á þeim auðlindum sem geta verið ævarandi eign þjóðarinnar:

"Til auðlinda í þjóðareign teljast náttúrugæði, svo sem ..."

Hins vegar:

"Auðlindir í náttúru Íslands, sem ekki eru í einkaeigu, eru sameiginleg og ævarandi eign þjóðarinnar."

Dæmi:

Bílar gætu verið í einkaeign annars vegar og ríkisins hins vegar. Og enda þótt bílar séu í lagagrein teknir sem dæmi um hluti sem geti verið eign ríkisins verða ekki allir bílar þar með eign ríkisins.

[Þorsteinn Sverrisson, 26.3.2012 kl. 16:09]

Sæll Steini, ég skil þessa setningu ekki þannig að það sé verið að taka dæmi. Þetta er fullyrðing með upptalningu á þeim náttúrugæðum sem falla undir þjóðareign. Orðið Dæmi og Geti verið kemur hvergi fram. 

Þessi setning er líka gjörsamlega óþörf ef hún bætir engu við fyrri setningu um að allar auðlindir sem ekki eru í einkaeign séu í þjóðareign.

Það á ekki að gera lítið úr því að texti stjórnarskrár eigi að vera auðskilanlegur og mótsagnalaus.

Það er hins vegar gott að allir séu sammála um að t.d. vatn, veiðiréttur, malarnámur og þess háttar sem er í einkaeigu í dag verði það áfram.  Sjálfsagt verður þetta orðalag lagað.

[Þorsteinn Briem, 26.3.2012 kl. 18:22]

Þorsteinn Sverrisson,

Svo sem - til dæmis.

Hvað á ég svo sem að gera?

Hver svo sem?

(Sjá Íslenska orðabók Menningarsjóðs.)

Til dæmis er þó sennilega betra orðalag hér en svo sem.

Og hugsanlega er best að sleppa því að nefna dæmi um auðlindir, þar sem einhverjir gætu misskilið dæmin sem tæmandi upptalningu.