Óðinn verður að duga.

Það er eftirsjá að Þór vegna þess að þorskastríðin voru einstæð í sögu örþjóðar sem gat veitt sér það að fara í hernaðarátök við eitt af öflugri herveldum heims af því að staða landsins í refskák Kalda stríðsins leyfði það.

Menn geta og gátu deilt um aðild okkar að NATO en í þessu tilfelli kom hún sér vel því að við gátum hótað því að fara úr bandalaginu ef Bretar beittu fallbyssum sínum.

Brotthvarf Íslands úr NATO var of stór biti fyrir Bandaríkin og aðrar NATOþjóðir að kyngja, landið var of hernaðarlega mikilvægt til þess að það væri inni í myndinni.

Einnig var það útilokað að beita hervaldi til að halda aðstöðunni hér af því að það hefði verið í mótsögn við það að aðildarþjóðirnar væru í bandalaginu af frjálsum vilja, í andstöðu við það að NATO væri trygging fyrir frelsi aðildarþjóðanna og hefði valdið gríðarlegum úlfaþyt erlendis, einkum á Norðurlöndum.

Það merkilega við þorskastríðin var að Íslendingar unnu fullnaðarsigur með því að hafa hentugri hertól enda voru þetta hernaðarleg átök, þótt í frumstæðum og smáum stíl væri miðað við öflugustu hertól nútímans.

Aðeins Íslendingar beittu fallbyssum sem voru auðvitað hlægilega litlar í þessum átökum miðað við hina stóru byssukjafta bresku herskipanna sem gátu með einni breiðsíðu gereytt varðskipi.

En einmitt vegna þess hve yfirburðirnir voru miklir á þessu sviði vissu Bretar að ef þeir skytu svo miklu sem einu skoti væru Íslendingar farnir úr NATO og allt yrði upp í loft.  

Þeir urðu því að beita herskipunum með ásiglingum en þau voru alls ekki smíðuð fyrir slík not.

Íslensku varðskipin voru mun betur fallin til slíks að ekki sé nú minnst á skuttogarana, sem Landhelgisgæslan tók í notkun og gátu valdið gríðarlegum usla með skutnum.

Í maí 1976 var svo komið að Bretar höfðu ekki nægan skipaflota til að halda þessu áfram því að of mörg  herskip þeirra voru úr leik vegna árekstranna.

Engin leið væri að heyja þorskastríð nú við nýjar pólitískar aðstæður og erfitt er að sjá, sem betur fer, að Íslendingar þurfi að heyja stríð framar.

Vegna þess hve stríðin voru einstæð er mikill missir af Þór, þessu sterka, góða og sögufræga skipi.

Huggun er þó að hafa Óðin og fyrir tilviljun er eina heila heimildarmyndin, sem Sjónvarpið gerði um leiðangur varðskips, einmitt tekin um borð í Óðni.

Það voru forréttindi að vera falið að taka slíka mynd sem heimild fyrir komandi kynslóðir.

Sögufrægt skip að hverfa

Athugasemdir

[anna (IP-tala skráð) 18.5.2012 kl. 01:15]

Ég tek ofan fyrir þér Ómar. Þér og Möngu ;)

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 18.5.2012 kl. 02:23]

"Aðeins Íslendingar beittu fallbyssum sem voru auðvitað hlægilega litlar í þessum átökum miðað við hina stóru byssukjafta bresku herskipanna sem gátu með einni breiðsíðu gereytt varðskipi".

Notuðu Bretar einhver skip með mikinn fallbyssuvopnbúnað í Þorskastríðunum? Mér vitanlega voru freigáturnar með fallbyssur með á bilinu 40-113mm, 1-3 stk. hver. Varðskipin voru annað hvort með 57 eða 40mm byssur.

Ekki svo að breski heraflinn hefði átt í minnstu erfiðleikum með að finna ölll varðskipin og sökkva þeim á einum sólarhring ef hann hefði fengið fyrirmæli um það. 

[Jón Steinar Ragnarsson, 18.5.2012 kl. 06:55]

"Fallbyssur" varðskipana voru frá 18. öld flestar og þurfti að sérsmíða hverja kúlu í þær. Menn göntuðust með það að það væri hættulegra að standa fyrir aftan þær en framan. Freigáturnar voru misjafnlega vopnum búnar. Þær voru með margar fallbyssur og einnig vélbyssuhreiður.  Það er ekki einu sinni hægt að bera þetta saman Hans.

Ég var á Tý í 200 mílna stríðinu alveg þar til hann var tekinn úr umferð í frægum árekstrum sem næstum drápu áhöfnina. Einnig flugu Nimrod þotur í lágflugi yfir okkur svo allt skalf og nötraði. Þetta var vægast sagt ójafn leikur hvar sem á var litið.

[Jón Steinar Ragnarsson, 18.5.2012 kl. 07:01]

Byssur varðskipanna voru varla mikið stærri en lítil hvalfangarabyssa. Þeim var aldrei beint að herskipum, enda hefði það verið sjálfsmorð. Þær voru notaðar til að skjóta viðvörunnarskotum framan við landhelgisbrjóta til að stöðva þá og fara um borð. Í einhver 2 skipt vaar skotið föstu samkvæmt kúnstarinnar reglum, en það gilda alþjóðalög um þetta. Þetta minnir mig að hafi aldrei átt sér stað í 200 mílna stríðinu.

[Þorvaldur S (IP-tala skráð) 18.5.2012 kl. 09:15]

Tæplega hafa fallbyssur varðskipanna verið frá 18. öld.  Eitthvað hefur skolast til í byssufræðunum.  Hver man svo ekki eftir Guðmundi Kjærnested og Everton?

[Þorkell Guðbrandsson (IP-tala skráð) 18.5.2012 kl. 09:48]

Okkur datt í hug þegar við sáum þetta myndskeið í fréttum, hvort ekki væri hægt að (kannski er það þegar of seint) að bjarga stjórntækjum úr brú skipsins?

[Ómar Ragnarsson, 18.5.2012 kl. 09:57]

Aðalatriðið er það að pólitískar aðstæður réðu því að yfirmönnum bresku herskipanna var bannað að nota byssur sínar. Sá búnaður, sem Bretar áttu þá eftir til að nota voru skipin sjálf í siglingum fyrir íslensku skipin og árekstrum við þau ef svo bar undir.

Íslendingar gátu hins vegar beitt fallbyssum sínum gegn togurunum og frægt dæmi um það var þegar skotið var að togaranum Everton norður af landinu í 50 mílna stríðinu, að ekki sé minnst á togvíraklippurnar frægu.

Það var talað um að byssur varðskipanna væru gamlar, jafnvel frá 19. öld., enda ljóst að gagnvart togurunum einum og venjulegum skipum dugði það.

[Þorsteinn Briem, 18.5.2012 kl. 11:56]

24.8.1991:

"Ný fallbyssa hefur verið sett í varðskipið Ægi í stað eldri byssu og á næstunni verður nýjum byssum komið fyrir í Tý og Óðni.

Um er að ræða uppgerðar fallbyssur sem Landhelgisgæslan fékk hjá danska sjóhernum fyrir átta árum en það er fyrst nú sem þeim er komið fyrir í varðskipunum."

Landhelgisgæslan: Hundrað ára fallbyssur víkja fyrir yngri

[Þorsteinn Briem, 18.5.2012 kl. 12:16]

21.11.2011:

"Þrátt fyrir nafnið eru engin vopn á nýja varðskipinu Þór, að undanskilinni gamalli fallbyssu úr Seinni heimsstyrjöldinni.

Þór sótti fallbyssuna í Helguvíkurhöfn stuttu eftir heimkomuna en þar var hún geymd meðan á smíði skipsins stóð í Síle.

Fallbyssan var sett á skipið eftir komu þess til landsins en samkvæmt Georg Kr. Lárussyni, forstjóra Landhelgisgæslunnar, er hún sömu gerðar og fallbyssur á öðrum varðskipum eða Bofors 40 mm.

Georg segir fallbyssuna vera "eitthvert gamalt dót úr Seinni heimsstyrjöldinni" en hún var fengin að gjöf frá Danmörku."

"Gamalt dót úr Seinni heimsstyrjöldinni"

[Jón Steinar Ragnarsson, 18.5.2012 kl. 12:31]

Þorvaldur: Kærnested skaut á Everton í Maí 1973.  Það var í 50 mílna stríðinu. Hvaða óskapar merkilegheit eru þetta í þér? Ég var með í 200 mílna stríðinu og segi hér að ofan að ég minnist þess ekki að föstum skotum hafi verið skotið í því stríði.  Það er sennilega rétt ef mér er ekki farið að förlast. 

Ég gerði þá skyssu að  segja 18. í stað 19. aldar og er það innsláttarvilla. Biðst forláts á því. 

[Hans Haraldsson (IP-tala skráð) 18.5.2012 kl. 13:31]

Þessi athugasemd hjá mér var um algjört aukaatriði. Ég var bara að benda á að freigátur eru ekki með fallbyssuvopnbúnað til að berjast við önnur skip og skjóta ekki breiðsíðum.

[Þorvaldur S (IP-tala skráð) 18.5.2012 kl. 14:52]

Já.  „Merkilegheitin“ eru fólgin í því að gera athugasemd við orðalagið „..einhver 2 skipt..“.  Þetta þýðir á mæltu máli, sem beitt væri á „viðurkenndan“ og „viðeigandi“ hátt sem tíðkast hefur um aldaraðir, að þau skipti séu lítt þekkt og ómerkileg sbr. „það var einhver Jón að spyrja eftir þér“.  Vel má vera að það sé hofmóður að þykja óviðeigandi að beita enskri hugsun og málfari í íslenskum texta.  Sé svo verður þá svo að vera.

[Þorvaldur S (IP-tala skráð) 18.5.2012 kl. 16:29]

Það sem ég á við með enskri hugsun er að hafi nú hugsanlega ekki verið ætlun JSR að segja skothríðina í 50 mílna stríðinu ómerkilega, heldur hafi „einhver“ átt að þýða „hér um bil“ (á ensku "some") þá er sú orðanotkun enskuleg og lítt til eftirbreytni fyrir þá sem bera hlyjar tilfinningar til móðurmálsins.

[Þorsteinn Briem, 18.5.2012 kl. 17:31]

Skipakostur Breta og Íslendinga í þorskastríðunum (pdf)

[Jón Logi (IP-tala skráð) 20.5.2012 kl. 13:15]

Ég hélt alltaf að Kærnested hefði verið að skjóta göt á togara nokkurn í 200 mílna "stríðinu" um það augnarblik er Þorskastríðinu lauk, en gef fyrirvara um það.

Annars, - Talandi um breiðsíður og fallbyssubúnað, þá voru 57mm hólkarnir alveg fullfærir um að búa til ágætis göt með reglulegu millibili, - lesist HÆGT.

40 mm Bofors, þótt úr seinna stríði sé, er allt annar hlutur, - nóg til að berja sig inn úr byrðing og brú á Freigátu, og beinlínis hakka minni fley í spað. Mjög nothæft til loftvarna líka, - bara eina kúlu þarf til að slátra flugvél.

Þær byssur voru seldar af Svíum, - og voru notaðar bæði af Bandamönnum og Öxulveldunum í seinna stríði.

[Jón Logi (IP-tala skráð) 20.5.2012 kl. 13:22]

P.S.

Skoðið hvaða þjóðir eru með þetta í notkun í dag.....enginn smá pakki!

Og svo smá bónus.

 Hríðskotabyssur dagsins í dag eru ekkert óendanlega betri en gamla Thompson byssan. Og menn yrðu hissa hvað það venst vel að ganga með hana á sér.

Sjálfvirki riffillin M1 Garand er hinsvegar frekar óþjáll að ganga með.  Kannski segi ég ykkur einhvern tímann hvernig ég þekki til þessa, hehe

http://en.wikipedia.org/wiki/Bofors_40_mm_gun#Users