Íslands þúsund ár

23.7.2012 | 08:27

Kominn tími til.

Nú eru liðin tæp fjörutíu ár síðan ég gerði sérstakan heimildarþátt um göngur og réttir á afrétti á Suðurlandi fyrir Sjónvarpið, og var þessi þáttur liður í þáttaröð sem bar heldarheitið "Heimsókn".

Þátturinn var gerður í svart-hvítu og stórbrotið landslag á Hrunamannaafrétti naut sín því hvergi nærrij þótt reynt væri að sýna það bæði af landi og úr lofti.

Að því leyti er löngu kominn tími til að gera heimildakvikmynd um þennan snara þátt í lífiinu í sveitum landsins og er það mjög vel að Rangvellingar fari í þetta verkefni, því að afréttur þeirra er einkar fagur.

Ég man að vorum þrír við þetta í samræmi við tækni þess tíma og vorum í tvo daga á ferð með fjallmönnum bæði inn að Svínaárnesi austan við Bláfell og einnig minnir mig að við höfum flogið upp í Kerlingarfjöll til að hitta gangnamenn þar.

Þegar ég var í sveit var mikil tilhlökkun síðari hluta sumars vegna komandi gangna og næstum því heilög stund þegar handskrifaður gangnaseðillinn kom á bæinn, undirritaður af fjallkóngi, þar sem greint var frá verkaskiptingu, tímasetningu og tilhögun allri á handskrifuðu og myndarlegu plaggi.

Hestaferðalag mitt og stráks á bænum, sem hét Eyþór, út að Geitaskarði, yfir Skarðsskarð til Laxárdals og út í Skrapatungurétt verður mér ævinlega minnisstætt.

Ekki er víst að heimild komist á myndband um jafn hressilegar réttir og þar, því að það var fastur liður að slagsmál væru þar í lokin þegar menn voru komnir við skál, og voru það yfirleitt sömu mennirnir, jafnvel sömu feðgarnir og frændurnir, sem voru aðalmennirnir í þessum slagsmálum ár eftir ár.

Ég var ekki nógu gamall til að vera á réttarballinu, aðeins 13 ára, og við riðum því til baka og lentum í niðaþoku.

Frænka mín í Hvammi hafði miklar áhyggjur af okkur en ég var hrikalegur landafræðinörd og vissi upp á hár hvaða leið skyldi fara til baka án þess að villast.

Urðu allir fegnir þegar við birtumst á Geitaskarði seint um kvöld og fengum þar gistingu.