Ekkert plan B ef kreppan heldur áfram.

Ýmsar fróðlegar upplýsingar komu fram á haustfundi Landsvirkjunar, sem haldinn var í dag. Engum dylst, sem heyrir það sem Hörður Arnarson forstjóri hefur fram að færa, að hann er afar fær á viðskiptasviðinu og kemur vel fyrir.

Hann viðurkenndi í dag að enda þótt virkjanaframkvæmdir hafi jákvæð áhrif á atvinnu og samfélag á meðan á þeim stendur hafi það jafn mikil neikvæð áhrif þegar framkvæmdum lýkur.

Það er nýtt að heyra þetta viðurkennt svona, því að venjulega er einblínt á nauðsyn þess að fara út í "mannaflsfrekar framkvæmdir" eins og það er orðað.

Hörður reifaði stefnu fyrirtækisins og þar kom fram svipað og í viðtali við hann í tímariti Háskólans í Reykjavík, að öll álfyrirtækin myndu stækka, orkuverð hækka, orkuframleiðsla okkar að minnsta kosti tvöfaldast og sæstrengur æ álitlegri kostur fyrir þjóð sem framleiddi tíu sinnum meira rafmagn en hún þyrfti sjálf.

Strengur myndi kosta meira en Kárahnjúkavirkjun og getað flutt álíka mikla orku.

En ein setningin sem hann sagði, vakti athygli mína, sem sé sú, að forsendan fyrir því að þetta gerðist og stefna fyrirtækisins gengi upp væri að kreppunni linnti.

"Fyrirtækin bíða þar til þau sjá til sólar" sagði Hörður um núverandi og væntanlega viðskiptavini fyrirtækisins, "allar kreppur taka enda og vaxtarskeið tekur við."

Nei, heyrum nú. Það er alltaf sagt að þetta sé ríkisstjórninni að kenna. En nú upplýsir forstjóri Landsvirkjunar að erlendir viðskiptavinir Landsvirkjunar haldi að sér höndum meðan heimskreppan stendur og muni ekki aðhafast neitt "fyrr en þau sjá til sólar."

Sem sagt: Stefna fyrirtækisins, plan A, er það eina sem kemur til greina.

En er það svo víst? Er víst að geigvænleg skuldasöfnun Bandaríkjanna og fjölda annarra þjóða, efnahagsvandi Evrópu og ábyrgðarlaus og frumstæð þenslustefna Kínverja leysist eins og ekkert sé og að þá fari allt í blússandi uppgang eftir að "fyrirtækin sjá til sólar"?

Eða er allt eins líklegt að mannkynið hafi nú náð hátindi þess, sem græðgi og ágangur á auðlindir jarðar og rányrkja hefur skilað og að nú sé hafin óhjákvæmilegur samdráttur eins lengi og séð verður fram í tímann?

Verði hið síðara uppi á teningnum, eins og að telja verður alveg eins líklegt, er ekki að sjá að til sé neitt plan B sé til hjá Landsvirkjun.

Og Landsvirkjun er ekki ein um þetta. Ekki er að sjá að neinn hér á landi geri ráð fyrir öðru en að halda áfram á sömu braut og fyrr í trúnni á hinn eilífa hagvöxt bæði hér á landi og erlendis og vera ekkert að spá í að vera viðbúinn öðru.

Í flugi er það grundvallaratriði að hafa ekki aðeins eina áætlun tilbúna, plan A, heldur líka að minnsta kosti aðra áætlun, plan B, - og helst fleiri.

En slíkt er ekki vinsælt í hugsunarhætti okkar tíma. "Skrattinn er leiðinlegt veggskraut" sagði Davíð Oddsson á sínum tíma þegar hann blés á það að loftslagsbreytingar væru að skella á af mannavöldum.

Forstjóri Landsvirkjunar upplýsti að síðustu fjögur ár hefði ekkert álver verið reist á Vesturlöndum og ekki bólaði á neinu slíku. Hann upplýsti líka að forsendan fyrir því að við getum selt orkuna væri að bjóða nógu mikið lægra verð en boðið er í öðrum löndum.   

Stefnan "Lowest energie prizes" er jafn sprelllifandi og hún var 1995!

Efast um ríkisábyrgð Landsvirkjunar

Athugasemdir

[Gunnar Th. Gunnarsson, 21.11.2012 kl. 20:30]

Það er litla orku að hafa á vesturlöndum. Nú er það gasið í austurlöndum nær og kolin í Kína. Umhverfisbullum á Íslandi verður að ósk sinni?

[Ómar Ragnarsson, 21.11.2012 kl. 20:49]

Kínverjar reisa álver hvort sem "umhverfisbullur" á Íslandi vilja það eða ekki. Það er jafn mikið magn af vatnsorku óvirkjað í Noregi og á Íslandi.

[Sigurður Sunnanvindur (IP-tala skráð) 21.11.2012 kl. 21:05]

Þeta var ágætur peppfundur og fínt erindi hjá Herði.

Það er allt annar bragur yfir málflutningi LV í dag en á árum áður.

"Arður í orku framtíðar"

-var yfirskrift fundarins. Í því ljósi er vert að rifja upp

"Arð af orku fortíðar"

Veginn meðaltalsaldur pr. uppsett MW í virkjunum LV er 20 ár!

(gögn af heimasíðu LV)

LV hefur lengi sagt að virkjanir greiði sig upp á 20 árum og skv því ætti félagið að vera nær skuldlaust í dag, því ekki hefur því verið íþyngt sem neinu nemur af arðgreiðslum og sköttum.

Við þetta má setja þann fyrirvara að aldrei var útlit fyrir að Kárahnúkavirkjun næði því marki á 20 árum vegna arfaslaks orkuverðs.

Skv ársreikningi er eiginfjárhlutfall LV ekki 100% heldur aðeins 36% og fyrirtækið virðist því frekar vera 60 ár að hala inn fyrir virkjununum!

Hérna verður að gera þann fyrirvara að RVK og AEY voru keypt út úr LV en þau sveitarfélög riðu ekki feitum hesti frá þeim viðskiptum og greiðslur voru í samræmi við lítið eigið fé fyrirtækisins.

Sýnist að Landsvirkjun eigi langt í land með að vera treystandi fyrir orkuauðlindum þjóðarinnar.

Svo segir þeirra eigin ársreikningur.

[Þorsteinn Briem, 21.11.2012 kl. 21:15]

28.10.2009:

"Verð á áli hefur að undanförnu verið rétt undir tvö þúsund Bandaríkjadölum fyrir tonnið en áður en verðið hrundi í júlí í fyrra var það 3.300 dalir.

Fyrir þremur árum var talið að verð á áli myndi fylgja verðþróun annarra málma en álið hefur hækkað mun minna í verði en þeir og skýringin er stóraukin álframleiðsla í Kína. Þar hafa margar álbræðslur verið reistar undanfarið og þær fá niðurgreitt rafmagn til framleiðslunnar.

Fyrir þremur áratugum var hlutur Kína í heimsframleiðslu áls einungis 3% en í ár er þar framleitt meira af áli en í nokkru öðru landi í heiminum, 35% af heimsframleiðslunni, 40.600 tonn á dag í september síðastliðnum, meira en framleiðslan var mest fyrir hrunið í fyrra.

Framboð á áli hefur því stóraukist á sama tíma og eftirspurnin hefur hrunið vegna samdráttar í efnahagslífi heimsins. Birgðir af áli hafa því hlaðist upp í heiminum og þær eru nú fjórar og hálf milljón tonna, en þær duga heiminum í tvo mánuði.

Þar af leiðandi hefur álverðið ekki hækkað jafn mikið undanfarið og vænst var fyrir nokkrum misserum og litlar líkur eru taldar á að verðið hækki til muna á næstunni.

Þetta veldur því einnig að eldri álbræðslur, þar sem rekstrarkostnaður er  meiri en í þeim nýrri, til dæmis í Noregi og Kanada, hafa hætt starfsemi.

Aftur á móti er ætlunin að reisa margar nýjar og tæknilega fullkomnar álbræðslur í löndunum við Persaflóa, þar sem þær fá gas á hagstæðu verði, og álverðið ætti að endurspegla það.

Þar af leiðandi eru litlar líkur taldar á að álverðið hækki verulega á næstunni, nema gengi Bandaríkjadals hrynji eða viðreisn efnahagslífsins í heiminum verði svo öflug að álbirgðirnar hverfi á skömmum tíma.

Í Noregi hefur álbræðslum verið lokað og fleiri lokanir eru boðaðar. Norska álfyrirtækið Hydro, þriðji stærsti álframleiðandi í heiminum, tapaði 25 milljörðum íslenskra króna á þremur mánuðum nú í sumar og haust.

Fyrirtækið hefur framleitt árlega um 1,7 milljónir tonna af áli en eftir að fjármálakreppan hófst hefur framleiðsla og sala Hydro á áli dregist saman um 18%.

Strax fyrir hrunið voru uppi áætlanir um að minnka álframleiðslu í Noregi og Þýskalandi og þeim hefur nú verið flýtt. Dregið var úr álframleiðslu í Þýskalandi nú í vor og þar verður álbræðslum einnig lokað á næstunni."

Spegillinn 28.10.2009

[Ágúst H Bjarnason, 21.11.2012 kl. 21:17]

Sælir.

Ég var einnig á Haustfundi Landsvirkjunar í dag og þótti erindi frummælendanna þriggja fróðleg og vel flutt.

Horfa má á upptöku af fundinum á vefsíðunni:

http://www.landsvirkjun.is/Fyrirtaekid/Fjolmidlatorg/Vidburdir/Haustfundur2012/

og má þar einnig skoða glærurnar sem notaðar voru. Það er vel þess virði að horfa á þessa upptöku.

[Þorsteinn Briem, 21.11.2012 kl. 21:38]

17.12.2010:

"Heimsmarkaðsverð á áli [...] var við lokun markaða í gær 2.305 Bandaríkjadollarar tonnið.

Þetta verð er ekki mikið hærra en kostnaðarverð álframleiðslu hjá vel flestum álverum heimsins.

Hugsanlegt er þó talið að einhver álver í Kína geti framleitt ál með hagnaði, þó verðið fari um eða undir tvö þúsund Bandaríkjadollara tonnið."

Viðskiptablaðið - Heimsmarkaðsverð á áli nálægt framleiðslukostnaði

17.9.2012:

"Heimsmarkaðsverð á áli stendur nú í 2.175 Bandaríkjadollurum tonnið, miðað við þriggja mánaða framvirka samninga."

[Gunnar Th. Gunnarsson, 21.11.2012 kl. 22:42]

Hér er álverð sl. 5 ár

[Gunnar Th. Gunnarsson, 21.11.2012 kl. 22:45]

Svona lítur línuritið út fyrir sl. 10 ár. Það hafa alltaf verið miklar sveiflur á álverði en dýfan var óvenju mikil íslensku bankarnir hrundu. Þetta var auðvitað allt þeim að kenna

[Adda (IP-tala skráð) 21.11.2012 kl. 22:48]

Vel stýrð fyrirtæki bers sig,kreppan er bara í löndum þar sem græðgin réði ríkjum.

Það á að lækka skatta á fólk og hækka lágmarkslaunin og efla eftirlit,koma á fjármálalæsi í barnaskólunum,heiðarlegu hliðinni.

Eftir því sem fólk hefur meira á milli handanna þá verslar það meira hjá fólki sem er að skapa hluti og nýjungar í matargerð.Nýsköpun er framtíðin og að allir hafi gaman saman

[Sigurður Sunnanvindur (IP-tala skráð) 21.11.2012 kl. 23:17]

Nú er vert að hrósa Gunnari!

Hann flaggar hér línuriti yfir verð á áli.

Af hverju ætti okkur að varða e-h um verð á áli?

-Jú 70% af raforkuframleiðslunni er fasttengt álverði.

Er skynsamlegt að setja fleiri egg í þá körfu?

Nei, -segir Landsvirkjun. Enda hefur það fyrirtæki ekki riðið feitum hesti frá þeim viðskiptum sbr fyrra innlegg mitt hér að ofan.

[Þorsteinn Briem, 21.11.2012 kl. 23:32]

Heimsmarkaðsverð á áli er í Bandaríkjadollurum og gengi evru gagnvart Bandaríkjadollar hefur hækkað um 42% frá ársbyrjun 2002, þegar evruseðlar voru settir í umferð.

[Þorsteinn Briem, 21.11.2012 kl. 23:41]

9.9.2009:

"Kínverjar hafa miklar áhyggjur af peningaprentun Bandaríkjamanna og Sameinuðu þjóðirnar telja að draga verði úr vægi Bandaríkjadollars í heimsviðskiptunum.

Bandaríkjadollar er mikilvægasti gjaldmiðill heimsviðskiptanna og til að mynda fer megnið af olíuviðskiptum fram í Bandaríkjadollurum.

Haft er eftir hátt settum kínverskum stjórnarerindreka í breska blaðinu Telegraph að Kínverjar vonist eftir breytingum á peningastefnu Bandaríkjamanna.

Það leiði til verðbólgu haldi þeir áfram að prenta peninga, sem leiði aftur til þess að eftir nokkur misseri eigi Bandaríkjadollar eftir að hríðfalla."

Kínverjar hafa áhyggjur af peningaprentun í Bandaríkjunum

[Ómar Ragnarsson, 22.11.2012 kl. 00:14]

Áhrifunum af smíði álvera í Kína var spáð fyrir tíu árum. Þau hafa hins vegar komið seinna inn en spáð var en eru þó komin og fer fjölgandi því að Kínverjar stefna að því að verða sjálfum sér nógir og jafnvel meira en það.

Engum ætti að koma þetta á óvart nú.

[Gunnar Th. Gunnarsson, 22.11.2012 kl. 01:00]

Ég skora á fólk að skoða upptöku af haustfundi Landsvirkjunar, HÉR . Ég fæ ekki betur séð en bjart sé framundan í virkjunarmálum á Íslandi, ef marka má orð forstjórans, Harðar Arnarssonar.

Ómar misskilur greinilega orð Harðar.

"Hann viðurkenndi í dag að enda þótt virkjanaframkvæmdir hafi jákvæð áhrif á atvinnu og samfélag á meðan á þeim stendur hafi það jafn mikil neikvæð áhrif þegar framkvæmdum lýkur. "... segir Ómar.

Þetta þýðir alls ekki að áhrifin séu neikvæð, eins og Ómar virðist halda, heldur þvert á móti jákvæð áhrif og raunar mjög æskileg eins og staðan er núna. Það er einkennilegt að taka svona til orða; "Hann viðurkenndi í dag...." eins og um eitthvert feimnismál sé að ræða. Hörður er einfaldlega að benda á augljós sannindi sem engum hafa verið hulin, að um skammtímaáhrif sé að ræða á framkvæmdatíma. Áhrifin eru samt sem áður góð þegar þeirra er þörf.

Svo var athyglisverð samsæriskenningaspurningin sem Ómar beindi að forsvarsmönnum Landsvirkjunar, um hvort réttar væru þær sögusagnir að endurnýja þyrfti vélbúnað strax í Fljótsdalsstöð Kárahnjúkavirkjunar, 30-40 árum fyrr en áætlanir gerðu ráð fyrir. Svarið var stutt og laggott: "Það er enginn fótur fyrir þessu".

Hvaðan heyrður þú þessar sögusagnir, Ómar? Á sellufundum hjá náttúruverndarsamtökum?

[Guðjón Sigþór Jensson, 22.11.2012 kl. 07:07]

Fyrir hálfu öðru ári ritaði eg greim í Morgunblaðið (24.5.2011): Hvað verður um áliðnað á Íslandi?

Þar er greint frá reynslu okkar af endurvinnslu og hvernig þróunin er í þeim málum í BNA. Í raun eru Bandaríkjamenn að vakna við vondan draum og farnir að huga betur að endurvinnslu. Ef þróunin verður áþekk og hér þá má reikna að ál verði endurnýtt mun betur en verið hefur og urðun þess að mestu úr sögunni.

Þessi þróun fer ekki nema í eina átt og hlýtur að draga úr þörf frumframleiðslu áls og draga úr rafmagnsnotkun vegna þessarar þróunar.

Hvet sem flesta að lesa þessa grein enda komið víða við sögu.

Góðar stundir.

[Ágúst H Bjarnason, 22.11.2012 kl. 07:27]

Mig langar til að láta Hörð njóta sannmælis. 

Á fundinum var hann vissulega að fjalla um áhrif framkvæmda á atvinnu og samfélag, en ekki aðeins meðan á framkvæmdum stendur. Hörður birti m.a. þessa glæru og lagði áherslu á að það er ekki framkvæmdin sjálf sem skilar varanlegum hagvesti, heldur arðsemi framkvæmdanna til lengri tíma litið.

Það kann að hafa villt um fyrir einhverjum að glæran sýndi fyrst aðeins "fjárfestingaáhrif" (gráa hlutann) og fjallaði Hörður þá um  þau neikvæðu áhrif sem framkvæmdir hafa þegar þeim er að ljúka.  Síðan birtist ljósblái hlutinn "rekstraráhrif" og þarnæst dökkblái hlutinn "arðsemisáhrif".    Hörður lagði áherslu á þennan hluta glærunnar þar sem arðsemi framkvæmda vex með tímanum.

Ef þið hlustið á Hörð hér, þá fjallar hann um þessi varanlegu áhrif þegar 8 mínútur eru liðnar af upptökunni. 

 

[Sigurður Sunnanvindur (IP-tala skráð) 22.11.2012 kl. 10:32]

Ágúst, -Ég gat ekki betur skilið en forstjóri LV væri þarna að reyna að leiða umræðuna í átt að arðsemi og að reyni komast undan þeim þrýstingi að "virkja strax". Það hefur margoft komið fram í málflutningu Harðar að hann vill losnar úr spennitreyju sveitarstjórnarmanna og kjördæmapotara sem vilja fá sína virkjun og fabriku strax "til þess að skapa störf".

Forstjóri LV er að reyna að komast útúr þessu ástandi vegna þess að hingað til hefur rekstrarárangur LV verið fyrir neðan allar hellur og margumrædd arðsemisáhrif ekki komið fram síðan fyrirtækið var stofnað 1965!

Sannleikurinn um rekstraárangur LV liggur í þeirri dapurlegu stærð að veginn meðalaldur virkjananna er 20 ár en eigið fé fyrirtækisins er einungis 36%

Við höfum mismunandi skoðanir á virkjanapólitík og náttúruvernd. Aldur virkjana LV og eiginfjárhlutfall segir allt um árangur fyrirtækisins fram til þessa dags.

Ríkir trú á fyrirtæki sem hefur klúðrað sínum málum jafn rækilega sl. 47 ár?

[Gunnar Th. Gunnarsson, 22.11.2012 kl. 11:34]

Vegna aths #15 hjá Guðjóni.

Formaður Landverndar, Guðmundur Hörður Guðmundsson, hefur skrifað blaðagreinar undanfarið um ástand og horfur í áliðnaði. Það er athyglisvert að náttúruverndarfólk skuli leggja áherslu á að "upplýsa" fólk um markaðsmál í iðnaði, en ekki um náttúruvernd. Hversu trúverðugt er það?

HÉR er greinaskrifum Guðmundar svarað af formanni hagsmunasamtaka áliðnaðarins. Ég hef það á tilfinningunni að hann hafi meira vit á þessum málum.

[Magnús Birgisson (IP-tala skráð) 22.11.2012 kl. 12:30]

Mikið er ég feginn að Sigurður Sunnanvindur er ekki fjármálastjóri LV. Hann gerði vel að kynna sér þó ekki væri nema byrjendakafla í fjármálum fyrirtækja áður en hann skundar fram á ritvöllinn með svona speki...

Hérna er smá "Fjármögnun fyrirtækja 101" fyrir sunnanblæinn...

Eigið fé er dýrasta fjármögnun sem þú getur fundið. Hvaða vit er í því að skipta út lánsfjármögnun með kannski 2-3% vöxtum fyrir eigin fé sem ber kannski 7-8% ávöxtunarkröfu? Ef eigið fé LV er í dag að ávaxtast um 4,4% og þú tvöfaldar eiginfjárhlutfallið...hvert fer þá ávöxtunin eigin fjár? Hún auðvitað minnkar og fer kannski niður í 3% að teknu tilliti til vaxtana sem þú sparar á móti (sem þú færð reyndar skattaafslátt af).

M.ö.o....enginn fjármálastjóri sem er einhvers virði myndi keppast við að pissa fé út úr fyrirtækinu til niðurgreiðslu lána sem veldur því einu að ávöxtun eigendanna af sinni eign í fyrirtækinu MINNKAR!

Ef eigið fé LV er 36% þá er það það hlutfall á milli skulda og eigin fjár sem hámarkar virði fyrirtækisins við núverandi aðstæður á lánsfjármörkuðum.

Hvort LV niðurgreiði lán á 36 árum þegar "veginn" meðalaldur virkjana er 20 ár hefur einfaldlega enga þýðingu fyrir afkomu LV eða meintan skort þar á frekar en útsöluverðið á mysing.

Þar fyrir utan...það hefur komið fram að tekjustreymi LV af Kárahnjúkum leyfir að öll lán séu endurgreidd á 10 árum. En ég spyr...hvaða vit er í því að borga upp öll lán á 10 árum á virkjun sem mun endast í 100 ár? Er ekki betra að halda peningunum innan fyritækisins (landsins) og hafa þá fjárfestingargetu sem því nemur ? Eða eru peningarnir betur komnir í höndum erlendra fjármagnseigenda ?

[Sigurður Sunnanvindur (IP-tala skráð) 22.11.2012 kl. 13:50]

Magnús -Ég er ekki að leggja til eitt eða neitt varðandi fjármögnun eða fjárstreymi LV.

Ég er einfaldlega að beita aðgengilegri tölfræði til að leggja mat á margítrekaðar fullyrðing LV á umliðnum áratugum um að fjárfestingar í virkjunum náist til baka á 20 árum.

Í dag er staðan sú að veginn meðalaldur allra afleininga LV er akkúrat þessi umtöluðu 20 ár!

Þar sem sáralítið fé hefur verið tekið útúr LV sem arður eða skattgreiðslur þá ætti fyrirtækið að vera því sem næst skuldlaust í dag.

Töluleg nálgagun af þessu tagi gefur nokkuð glögga mynd af rekstri LV og fullyrðingar um að "tekjustreymi LV af Kárahnúkum leyfi að öll lán séu greidd á 10 árum" er einfaldlega fullyrðing á raka.

Hinsvegar hefur LV lýst því yfir að ef ekki verði farið í frekari fjárfestingar þá muni fyrirtækið geta greitt upp skuldir sínar á 12 árum eða árið 2024. Til þess þarfa að nota ALLA innkomu af ÖLLUM virkjunum fyrirtækisins og árið 2024 verður veginn meðalaldur virkjananna orðinn 32 ár!

Af þessu má ráða að:

- 20 ára afskriftartími virkjana hefur aldrei staðist

- Afkoma LV er betri nú en á upphafsárum en fyrstu 20 ár Búrfellsvirkjunar OG Ísal samningsins voru sannkölluð hörmungarsaga sem reynt hefur verið að þagga niður eftir föngum.

Staða LV mætti telja ásættanlega ef búið væri að "pissa fé útúr fyrirtækinu" einsog þú orðar það svo smekklega. Móttakandi fjárins hefði þá líklega verið eigendurnir; Ríkissjóður, RVK og AEY sem sjálfsagt hefðu verið vel að arðinum komnir.

Sannleikurinn er einfaldlega sá að stefnan "Lowest Energy Prices" hefur skilað skelfilegum árangri.

[Guðjón Sigþór Jensson, 23.11.2012 kl. 18:06]

Varðandi sjónarmið Gunnars í aths. 18:

Ekkert vit er í að byggja fleiri álbræðslur á Íslandi. Þegar stóriðjan gleypir í sig 80% af öllu framleiddu rafmagni þá er verið að taka gríðarlega áhættu.

Betur treyst eg Guðmundi formanni Landverndar sem hefur engra hagsmuni að gæta en hagsmunaaðila.

Þegar 4 af hverjum 5 eggjum eru komin í sömu körfuna þá er komið nóg af áhættu!

[Gunnar Th. Gunnarsson, 24.11.2012 kl. 00:41]

Guðmundur formaður er hagsmunagæslumaður umhverfisverndarsinna.