Dýrkeyptar staðalímyndir um Afríku.

Afríka er sú heimsálfa, sem liggur næst miðbaug og hlýjasta hluta veraldar. Þegar Afríka er nefnd koma steikjandi hiti og fátækt fólk oftast upp í hugann og vissulega er hitinn eitt af helstu einkennum álfunnar og verður það enn frekar með hlýnun loftslags. Þetta er staðalímyndin sem grínast er með á YouTube þessa dagana, og reyndar geta margar staðalímyndir um lönd og þjóðir oft verið vafasamar eða jafnvel rangar og dýrkeyptar í ofanálag.

Afríka er ekki bara láglendi og sléttur, heldur eru þar víða fjallabyggðir sem geta legið býsna hátt yfir sjó vegna þess hve hlý álfan er. Stærstur hluti Eþíópíu liggur til dæmis nokkuð hátt yfir sjó en samt kom það mér á á óvart í ferðum um landið, hve kalt getur verið þar um nætur.

Þær gátu verið hrollkaldar og maður saknaði upphitaðra svefnherbergja heima, enda er sennilega að jafnaði hærri húshiti á Íslandi en í nokkru öðru landi.

Og í þurrustu og sólríkustu löndunum getur orðið nokkuð kalt undir heiðum himni Afríkunóttanna þegar útgeislun er mikið frá jörðinni og hitinn sveiflast víða úr 40 stigum niður undir frostmark í næturmyrkrinu þegar yls sólar gætir ekki.

Við Íslendingar könnumst vel við þær ímyndir sem land okkar fær oft vegna nafnsins Íslands. Þá getur verið ágætt að hafa á hraðbergi staðreyndir til að leiðrétta misskilninginn um fimbulkuldann hér og upplýsa til dæmis erlenda viðmælendur um það að meðalhitinn í New York og Ankara í Tyrklandi sé lægri í janúar en hann er á Íslandi.

Önnur staðalímynd Afríku er að þjóðir álfunnar séu þær fátækustu í heiminum.

En meðaltöl geta verið blekkjandi. Þegar ég var á ferð í Los Angeles fyrir aldarfjórðungi hitti ég bandaríska konu sem var vellrík og ók um á Porsche 911 turbo, rándýrum bíl.

Aðspurð um auð sinn sagðist hún hafa grætt svona vel á því að selja íslenska skreið til Nígeríu og væri Íslendingum afar þakklát fyrir það hve lélegir og fáfróðir sölumenn þeir væru.

Ég trúði henni varla í fyrst því að á þessum tíma vorum við Íslendingar að reyna að selja skreið til Nígeríu og það var hið mesta basl því að vegna fátæktar borguðu Nígeríumenn seint og illa eða jafnvel alls ekki fyrir skreiðina.

Upp komu líka kvartanir vegna þess að skreiðin væri oft iðandi í möðkum og þetta allt sagði ég konunni.

Hún hló. "Þið eruð asnar," sagði hún, "að reyna að selja fátæku fólki lélega vöru, sem það hefur svo ekki einu sinni efni á að borga."

"Já, en Nígerímenn eru fátæk þjóð" svaraði ég.

"Það er rétt, svona almennt," sagði hún, "því að 99 prósent þjóðarinnar eru fátæklingar. En eitt prósent þjóðarinnar er vel stætt efnafólk, sem bæði hefur efni á því að kaupa góða og hreina skreið í vönduðum umbúðum og getu til að borga fyrir hana. Og veistu, hvað þetta er stór markhópur?"

"Nei," svaraði ég.

"Það skal ég segja þér, svaraði hún. Nígeríumenn eru 100 milljónir (1984) og þetta eina prósent þeirra, sem á nóga peninga er ein milljón manns, fjórum sinnum fleira fólk en allir Íslendingar (1984).

"Ég kaupi skreið frá Íslandi, læt hreinsa hana í full gæði og pakka inn í aðlaðandi umbúðir hér fyrir vestan og sel hana síðan héðan til Nígeríu á 100 sinnum hærra verði en ég keypti hana frá Íslandi. Ég er vellrík, af því að þið eruð asnar með ranga alhæfða staðalímynd um Nígeríumenn og kunnið ekki að koma eftirsóttri vöru í verð á tryggum og góðum markaði.

Og ég græði á tá og fingri þótt skreiðin mín sé flutt hingað alla leið frá Íslandi og síðan enn lengri leið til Nígeríu." 

Svipuð dæmi má áreiðanlega nefna frá öllum heimshornum varðandi afleiðingar af röngum upplýsingum og staðalímyndum.

Afríkubúar gefi Norðmönnum ofna

Athugasemdir

[Skuggi (IP-tala skráð) 22.11.2012 kl. 14:25]

"Þið eruð asnar"

Glögt er gests auga.