Dagur jarðar. Þörf á sjálfbærri þróun.

Í dag er alþjóðlegur Dagur jarðar og þar með dagur jarðargæða.

Ég og ýmsir fræðimenn höfum lengi gagnrýnt rangfærslur, sem Íslendingar halda fram bæði hér heima og einkum gagnvart útlendingum þess efnis að nýting jarðvarmans á Íslandi falli almennt undir skilgreininguna "endurnýjanleg, hrein orka" og sjálfbær þróun og sé því ekki rányrkja.

Nú hafa þrír vísindamenn hjá ÍSOR fengið viðurkenningu fyrir fræðigrein um þetta efni og er það vel.

einn þeirra, Guðni Axelsson, setti ásamt Ólafi Flóvenz í Morgunblaðsgreinum fram þá skilgreiningu, að hægt eigi að vera að nýta jarðvarmann á sjálfbæran hátt ef nógu varlega er farið af stað og niðurstöður rannsókna á ástandi svæðisins notaðar til að draga úr vinnslunni ef sýnt þyki að hún sé of ágeng.

Skilgreiningin var að vísu sett fram í aðeins einni setningu í langri framhaldsgrein og fór því sennilega fram hjá lang flestum lesendum.

En hún sýndi samt hve óralangt frá þessari aðferð nýtingin til raforkuframleiðslu í á flestum jarðvarmasvæðunum hefur verið og er enn hér á landi.

Nefnt er að í stað 50 ára nýtingarendingu, eins og nú er lagt upp með, sé eðlilegra að miða við 100-300 ára endingu.

Í raun er það líka of stutt tímabil nema að menn geri það sem alveg hefur vantað: Ákveði fyrst fyrirfram um öll þau virkjanasvæði sem i pottinum eru, áætli gróft hvernig hægt sé að nýta þau í heild þannig að endingartíminn verði eilífur, því að vitað er að svæði "jafna sig" á ákveðnum tíma eftir að búið er að kreista úr þeim allan varmann.

Frumrannsóknir Braga Árnasonar bentu til þess að sá tími væri tvöfalt lengri en endingartíminn á Nesjavalla-Hengilssvæðinu, en ganga verður miklu lengra í rannsóknum til þess að hægt sé að komast hjá rányrkju.

Miðað við hina stuttu endingu á núverandi jarðvarmavirkjunum ætti skilyrðislaust að hætta við allar áætlanir um frekari jarðvarmavirkjanir til raforkuframleiðslu og stefna að raunverulegri sjálfbærri nýtingu með því að fara eftir því sem þeir Guðni og Ólafur lögðu til í Morgunblaðsgreinum sínum.  

Á allri þessari nýtingu þarf að verða gagnger bragarbót.  

   

 

 

Áttu bestu fræðigreinar ársins 2014

Athugasemdir

[Þorsteinn Briem, 22.4.2014 kl. 20:09]

19.3.2012:

"Stefán Arnórsson, prófessor við jarðfræðideild Háskóla Íslands, segir fullyrðingar sem stjórnmálamenn vilji gjarnan ýta undir um að jarðvarmi sé endurnýjanleg auðlind ekki standast og í raun sé rennt blint í sjóinn með stærð sumra svæða sem til standi að nýta, svo sem á Hellisheiði."

"Í þessu togast á þrennt, pólitík, hagsmunir og fagmennska," segir Stefán og kveður allt faglegt mat segja að auðlindin sé ekki endurnýjanleg."

[Bjarni Jónsson, 22.4.2014 kl. 20:30]

Það er mikilvæg umræða, hvernig ber að nýta orkulindirnar.  Varðandi jarðvarmann verður að líta á orlulindina sem ákveðinn orkuforða á hverjum stað og þess vegna vissulega takmarkaða auðlind.  Hins vegar er yfirleitt ákveðið varmaflæði inn, og hlutverk rannsókna er þá að áætla varmaforðann og innflæðið.  Út frá þessum stærðum er hægt að ákvarða sjálfbæra nýtingu.  Að þessu gefnu er einsýnt, að nýting jarðvarma einvörðungu til raforkuvinnslu, þar sem nýtingin er aðeins um 10 %, getur ekki að órannsökuðu máli talizt sjálfbær.  Það verður að nýta afgangsvarmann áfram annaðhvort til að knýja hitakær ferli eða til að afla hitaveituvatns.  Mengun jarðgufuvirkjana er yfir ásættanlegum mörkum, sem sýnir, að "lítt hefur verið af setningi slegið".

[Þorsteinn Briem, 22.4.2014 kl. 20:34]

Losun koltvísýrings frá jarðvarmavirkjunum hér á Íslandi árið 2009 var 185 þúsund tonn og brennisteinsvetnis árið 2008 31 þúsund tonn.

Jarðvarmavirkjanir, bls. 13