Íslands þúsund ár

6.5.2014 | 03:21

Ja, hver grefillinn ! Má kannski "blóta á laun"?

Þegar ég var í Kaldárseli í þrjú heil sumur 1947, 48 og 49 voru öll blótsyrði bönnuð og við strákarnir fylgdum "foringjanum" sem var starfsheiti stjórnanda sumarbúðanna. Meira að segja var herbergi hans merkt með skilti, þar sem á stóð "Foringjaherbergið".

Næstu ár á eftir var auðvelt að halda þetta bann, en gamanið kárnaði þegar ég fór að vinna í fríum 14 ára gamall með hafnarverkamönnum. Þar blótuðu karlarnir svo hressilega og almennt að maður var ekki viðræðuhæfur né komst í hópinn nema að gefa eftir.

Tveimur árum síðar var maður kominn í M.R. og þar tvinnaði Guðni (kjaftur) Guðmundsson blótsyrðin saman þegar sá var gállinn á honum en gætti þess jafnframt vandlega að þéra mann alltaf í miðjum flaumnum.

Þar flugu setningar eins og "þetta er nú meiri andskotans bullið hjá yður" en síðan notaði hann annan flöt á orðinu þegar ummælin voru jákvæð eins og "asskoti var þetta gott hjá yður, þér eruð bara fjandi sleipur í þessu!"

"Asskoti" og "fjandi" gátu sem sagt verið afar jákvæð orð, jafnvel blíðleg og vinaleg.

Opinbera nefndin sem á að dæma um það hvað sé blótsyrði og hvað ekki á rússnesku á áreiðanlega eftir að lenda í vandræðum með að úrskurða um það ef rússneskan býður upp á svipaðan sveigjanleika og frjósemi og íslenskan í þessum efnum.

Þetta er nefnilega sennilega vonlaust mál og minnir á heittrúartímann hjá íslensku kirkjunni þegar menn fundu sér leið fram hjá blótsyrðunum með því að búa til orð, sem þýddu það sama, eins og orðið "grefillinn" sem mætti nota um uppátæki Pútíns, annað hvort í upphrópun eins og "ja, hver grefillinn !" - eða "greflls vandræði verða þetta!"

Þetta minnir á prestinn sem kom að manni, sem var árangurslaust að reyna koma bíl í gang og blótaði bílnum stanslaust og hástöfum: "Andskotans druslan þín! Drullaði þér í gang, djöfuls garganið þitt!" o. s. frv.

Prestinum ofbauð þetta og sagði við manninn: "Það er bæði ljótt og þýðingarlaust að vera svona orðljótur og ákalla þann illa. Talaðu heldur blíðlega og biddu frekar Guð og góðar vættir um að hjálpa þér."

"Maðurinn þagnaði en sagði svo: "Ég get svosem reynt það fyrir þín orð, úr því að hitt dugar ekki. Jæja, góði bíll, ég bið þig í Drottins nafni um að fara í gang."

Bíll hrökk í gang um leið.

"Ja, hver andskotinn!" hrópaði prestur þá.

Þegar Kristni var lögtekin á Íslandi var ákvæði um að blóta mætti á laun. Kannski verður undankomuleið fyrir Rússa en ólíklegt er að hörð lög muni duga til að útrýma blótsyrðum alveg frekar en hér á landi þar sem fólk hefur sjálft tilfinningu fyrir meðalhófi og engin vandræði eru út af þessu.