TBO / TME.

TBO er ensk skammstöfun, sem táknar áætlaðan lágmarks endingartíma hreyfla og vélbúnaðar. Nánar tiltekið eru stafirnir upphafsstafirnir í orðunum Time Between Overhaul, eða Tími Milli Endurnýjunar. 

TBO er afar mikilvægt hugtak varðandi flugvélar af þeirri einföldu ástæðu sem sérstaða flugsins hefur í för með sér. 

Það er út af fyrir sig ekkert stórmál, þótt vél bili í bíl á ferð, því að þá er bíllinn bara stöðvaður og gerðar ráðstafanir til viðgerðar og þess að skipta yfir í annan bíl. 

Öðru máli gildir um flugvél á flugi. Jafnvel lítilfjörleg bilun á flugi getur verið illviðráðanleg vegna þess hvar flugvélin getur verið stödd þegar bilunin verður. 

Þess vegna gefa framleiðendur einstakra flugvélahluta, einkum varðandi hreyfilinn, það upp, hve lengi má treysta því ef rétt er að skoðunum, viðhaldi og notkun staðið, að hreyfillinn gangi án þess að bila. 

TBO á bulluhreyflum er oftast í kringum 1500-2000 klukkustundir en tvöfalt lengri á hreyflum í skrúfuþotun. 

Þegar hreyflarnir fara í gegnum endurnýjun, beinist hún að ákveðnum slitflötum, sem þarf að endurnýja, þótt vélarblokkina sjálfa megi nota áfram. 

Til eru einstaka hreyflar, sem vegna góðrar endingar má nota áfram í einkaflug eftir að TBO lýkur, allt þangað til skoðun leiðir í ljós að endurnýjun verði ekki umflúin.

Það heitir á tæknimálinu "on condition", þ.e. eftir ástandi.  

Frá náttúrunnar hendi gildir svipað um mannslíkamann og um okkur öll gildir það að líf okkar endist eftir viðmiðinu "on condition". Reynt er að viðhalda lífinu eins lengi og hægt er.

Það er ekki nema öld síðan meðalaldur fólks var um 50 ár og enn er meðalaldurinn sums staðar í heiminum lítið hærri en það.

Ef miðað er við meðalaldur þeirra sem á annað borð lifa æskuárin af, var hann um tugþúsundir og hundruð þúsunda ára í tilveru mannskyns og nánustu forfeðra þess varla hærri en 50-60 ár.

Þetta kemur enn fram hjá okkur mönnunum varðandi einstaka líkamshluta eins og liðamót, sem eru hliðstæð slitflötunum í hreyflum.

Hjá mörgum byrja liðamót að gefa sig strax á sextugsaldri og í ljósi erfðanna og hins langa tíma í mannkynssögunni, sem menn urðu ekki eldri en það, er það í raun ósköp eðlilegur endingartími, því að varla hefur fólk not fyrir liðamót löngu eftir að það er dautt af öðrum "eðlilegum" orsökum fyrri alda, sem stöfuðu einfaldlega af eðlilegri hrörnun líkmans, minni getu til að afla sér fæðu og minnkandi mótstöðu gegn sjúkdómum.

TBO eða TME varðandi liðamót er einfaldlega orðinn styttri en varðandi líkamann í heild vegna getu læknavísindanna til þess að lengja líf fólks og endingu líkamans. 

 

En síðan bætist eitt við, sem ekki á við um vélbúnað, en það eru misjafnir erfðaeiginleikar manna á ýmsum sviðum. 

Sumum er hættara við ákveðnum sjúkdómum og veiklunum en öðrum, svo sem hjartasjúkdómum. 

Og sumir eldast einfaldlega fyrr og hraðar en aðrir, hafa lægra TME en aðrir.

Þess vegna getur oft verið svo tilganglítið að spyrja háaldraða hvað þeir þakki þennan háa aldur. Erfðirnar, TBO eða TME frá framleiðandanum, ræður mestu ef meðferð líkama og sálar hefur að öðru leyti verið sæmileg.

Ég gerði mér það til gamans um nokkurra ára skeið að sjá, hvað ég gæti treint líf hreyfilsins í FRÚnni langt fram yfir TBO tímann, sem hafði verið miðað við í flugkennslunni, sem hún var notuð í í atvinnuflugi, áður en ég keypti hana.

Ég notaði því allar aðferðir í bókinni til þess að fara alveg sérstaklega vel með hann. 

Flugkennsla er ekki góð meðferð með sífelldum hita- og álagssveiflum og ég bjóst því ekki við miklum árangri. 

En i lokin var hreyfillinn kominn upp í 2700 stundir í stað 2000 og við skoðanir fannst ekkert að honum annað en örlítil aflminnkun hans og skrúfunnar.

Þegar upp komu aðstæður, þar sem ég þurfti á örlítið meira vélarafli að halda, lét ég gera hreyfilinn upp, auka afl hans og setja á hann nýja loftskrúfu, og hélt áfram að nota allar tiltækar aðferðir til þess að sjá, hvort hægt væri að koma honum í 3000 tíma.

En einn góðan veðurdag, var sem eldingu slægi niður í höfuðið. Miðað við að vélinni yrði flogið 100 klukkustundir á ári myndu líða 30 ár þangað til að árangurinn nýttist mér! 

En til þess að ég gæti notið þess, yrði ég að verða 107 ára, 25 árum eldri en sem svaraði TBO meðaljónsins!

Það var á þessu augnabliki, sem ég áttaði mig á því að ég væri farinn að eldast.   

Elstur íslenskra karlmanna

Athugasemdir

[Þorsteinn Briem, 7.3.2015 kl. 12:07]

Heilinn Ómars helsta skart,
hann er ungur mestan part,
en þó þykir ansi hart,
öll nú minnkar gríðar fart.

[Vagn (IP-tala skráð) 7.3.2015 kl. 14:56]

Nú veit ég ekkert um vélar í flugvélum en: "...En i lokin var hreyfillinn kominn upp í 2700 stundir...... hvort hægt væri að koma honum í 3000 tíma...Miðað við að vélinni yrði flogið 100 klukkustundir á ári myndu líða 30 ár þangað til að árangurinn nýttist mér!" gengur ekki upp, skeikar einum 27 árum. En: "...Það var á þessu augnabliki, sem ég áttaði mig á því að ég væri farinn að eldast." Gæti verið ástæðan.

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 7.3.2015 kl. 15:36]

"Ef miðað er við meðalaldur þeirra sem á annað borð lifa æskuárin af, var hann um tugþúsundir og hundruð þúsunda ára í tilveru mannskyns og nánustu forfeðra þess varla hærri en 50-60 ár."

Það er talið að veiðimenn/safnarar þ.e. mannkyn í tugþúsundir ára, verði 68 til 78 ára ef þeir ná 15 ára aldri á annað borð. Ekkert mikið lægri tala en hjá iðnaðarþjóðum í dag. Enda segja heilsufræðingar manni að éta það sama og veiðimenn/safnarar og ganga mikið.

 "The modal age of mortality in hunter-gatherers can range from 68 in the Hiwi to 78 in the Tsimane. In the united states as of 2002 the mode age of mortality was 85. In most cases about 30% of of adult deaths occur at ages above the modal age of mortality."https://condensedscience.wordpress.com/2011/06/28/life-expectancy-in-hunter-gatherers-and-other-groups/

[Þorvaldur S (IP-tala skráð) 7.3.2015 kl. 16:03]

Nú er þetta ljóslega rétt hjá "Vagni": "Nú veit ég ekkert um vélar í flugvélum en:"  Ómar sagði sem sagt frá því að þegar mótorinn í frúnni var kominn í 2700 tíma, og var farinn að láta á sjá, langaði hann til að vita hvort svona mótor kæmist í 3000 tíma fengi hann toppmeðferð frá upphafi.  Hann lét því gera mótorinn upp.  Það þýðir að tímatalningin var sett á 0 og mótorinn átti allt lífið framundan og með heppni 3000 tíma, eða 30 ára notkun miðað við flug Ómars.  Ekki 300 tíma og 3 ára notkun eins og maðurinn hélt sem játaði að hann hefði ekkert vit á vélum í flugvélum og sannaði það svo.

[Már Elíson, 7.3.2015 kl. 17:39]

Já, Þorvaldur..Tók eftir því að það vantaði 3 hjól undir "Vagninn". Reiknistokkur hans er örugglega talnaband. -

Alltaf jafn merkilegt að lesa blogg Ómars. Nálganirnar á málefnunum eru oft á tíðum ævintýralegar...en ganga upp á endanum. Mikið pælt í hausnum þeim.

[Vagn (IP-tala skráð) 7.3.2015 kl. 18:19]

Þakka Þorvaldi og Má fyrir að leiðrétta mig. Mér var ekki kunnugt um það að uppgert teldist ónotað í fluginu, og þykir það ekki traustvekjandi.

[Ómar Ragnarsson, 7.3.2015 kl. 20:49]

Ekki er hægt að ætlast til þess, Vagn, að þú stökkvir fullskapaður inn í völundarhús flugsins í fyrsta skipti sem fjallað er um viðfangsefni í því. 

Ég sagði í upphafi pistilsins að þegar hreyfill væri kominn á TB0,  gilti það um slitfletina í honum en ekki blokkina sjálfa, að það þyrfti að endurnýja þessa slitfleti. 

Þá er hreyfillinn endurnýjaður með því að taka hann í sundur, skipta út slitnu hlutunum fyrir nýja, síðan settur saman og núllstilltur eins og nýr væri.  

[Hilmar Hafsteinsson (IP-tala skráð) 8.3.2015 kl. 00:14]

Ómar tekur iðulega að sér að yrkja fyrir vinstra heilahvelið, Steina Briem :)

[Jón Logi (IP-tala skráð) 8.3.2015 kl. 18:22]

Viltu hætta þessu böggi Hilmar!