Fuglarnir þögnuðu fyrir 60 árum. En varla nú.

Sólmyrkvinn 1954 varð um hásumar. Það er ekki komið hásumar nú og verður ekki liðið 61 ár frá myrkvanum 1954 fyrr en í sumar, eftir fjóra mánuði. 

Sólmyrkvinn þá var að sjálfsögðu afar eftirminnilegur af því að hann varð um hábjartan sumardag. 

Myrkvunin sjálf situr þó ekki efst í minni, heldur það hvernig fuglarnir þögnuðu í dalnum.

Ég ráðlegg fólki eindregið að reyna að finna sér stað, þar sem slíka reynslu er hægt að upplifa, þótt það verði miklu erfiðara en 1954 og jafnvel ómögulegt. 

Fyrir 60 árum var þetta auðvelt en er ekki nú. Það uppgötvaði ég þegar deildarmyrkvi varð síðast hér á landi og ég ætlaði að upplifa hann á sama stað og 1954.

Ástæðan var þríþætt:

1. Mófuglarnir og vaðfuglarnir eru farnir eftir að mýrlendið var ræst, þurrkað upp og gert að túni.

2. Það er svo mikill hávaðinn af umferðinni núna hvar sem þjóðvegur er í nánd, að hann yfirgnæfir allt. 1954 lá mjór og krókóttur malarvegur um svæðið þar sem fuglarnir þögnuðu. Bílar voru á mjóum hjólbörðum og var ekið á innan við 60 kílómetra hraða. Umferðin var strjál og það heyrðist lítið í hverjum bíl. 

Nú eru jepparnir á stórum og grófum hjólbörðum og er ekið á 90 kílómetra hraða eða meira og hávaðinn frá dekkjunum er mun meiri en við gerum okkur grein fyrir af því að við erum orðin svo vön honum. Auk þess hefur umferðin margfaldast. 

3. Núna verða farfuglarnir ekki komnir þegar myrkvinn verður, þannig að ég býst ekki við því að auðvelt verði að upplifa það sama og 1954.

Nú er að leggja hausinn í bleyti og finna út, hvort það verður hægt að finna eitthvert aðgengilegt svæði þar sem fuglar kvaka og þagna 20.mars.   

 

Sá mesti í 61 ár

Athugasemdir

[Húsari. (IP-tala skráð) 13.3.2015 kl. 09:45]

Arnarvatnsheiði eða sitja hvar Aðalbreið var norðan megin
forðum og þá blasir þar Austurárdalurinn við!

[Ágúst H Bjarnason, 13.3.2015 kl. 09:58]

Ég man vel eftir almyrkvanum 1954, en ég var staddur við Dyrhólaey þar sem skilyrðin voru einna best á Íslandi. Þar sást almyrkvi, en ekki í Reykjavík.  Veðrið var einstaklega hagstætt.

Það er einnig minnisstætt hvernig fuglarnir þögnuðu þegar myrkvinn var í hámarki, og óljóst man ég eftir "demantshringnum" fræga þegar sólin birtist aftur eftir að máninn hafði hulið hana algjörlega skamma stund. Sjá mynd.

Því miður verður ekki almyrkvi sem sést hér á landi fyrr en 12. ágúst 2026, en almyrkvinn mun m.a. sjást frá Reykjavík ef veður leyfir.  Hér á landi verður þó verulegur deildarmyrkvi eftir viku og mun hann ná að hylja 97% sólarinnar í Reykjavík.

[Jón Logi (IP-tala skráð) 13.3.2015 kl. 16:02]

Tja, nú er ég hlessa á þér vinur.
Hvar ég bý, er varla friður fyrir mófugla-kveðskap að vori, - að snemmsumri svo að það heldur fyrir manni vöku. Svo heyrir maður nóg í álftum, gæsum, hrafni, - en í mínu tilfelli ekki mikið í mávum (Það var svo eitt sinn að maður heyrði vart annað en mávagarg, en eftir nokkur kg. af skotfærum þá var því reddað ;)
Mófugl lifir líka í ræktuðu mólendi, og við framræslu mýra hopaði vaðfuglinn neðar, en mófuglinn kom í staðinn. Helstu ógnvaldar í dag eru mávar, refir & minkar, og svo heyvinna hjá þeim sem snemma slá.
Talandi um þögnina, var það nokkuð sem Skaftfellingar töluðu um eftir gosið í Grímsvötnum 2011. Menn óttuðust að fuglinn væri allur dauður eftir öskubylinn.