Áratuga vanræksla hefnir sín.

Þegar mjög stórt kerfi eins og heilbrigðiskerfið á Íslandi er svelt árum saman, jafnvel samfellt í 15 eða jafnvel 25 ár, eins og gert hefur verið hér á landi, verður ástand þess smám saman þannig, að ef ekki er brugðist við á mjög róttækan hátt, getur það tekið önnur 15-25 ár að vinna þetta tap upp.

Af sérstökum ástæðum hef ég átt þess kost að fylgjast með rekstri og aðstæðum á einni af deildum Landsspítalans samfellt síðastliðið hálft ár, af því að eftir margra áratuga slysalaust tímabil, komu tvö slys með fjögurra mánaða millibili, og við það hefur þetta ástand birst æ greinilegar. Þar áður kynntist ég ástandinu á tveimur biðlistum spítalans.

Á bráðadeildinni er þetta ekki eitthvað, sem gerist bara á álagstímum hálkuslysa, svo að það sé afgreitt á meðan á því stendur, sem óvenjulega erfitt ástand, heldur er það viðvarandi.

Þegar gengið er í gipsi og haltrað um um þessar mundir, gefa miklu fleiri sig á tal við mann en ella, og segja frá sinni reynslu.

Síðast í gær sagði kona mér frá því að hún hefði beinbrotnað í Austurríki. Hún fór þar á bráðadeild og var samstundis tekin í svo gagngerar myndatökur af ýmsu tagi af öllum líkamshlutum, jafnvel sneiðmyndatöku, að öll meðferðin tók aðeins innan við klukkustund.

Á deildinni var engin biðröð, og myndatakan miðaði að því að komast strax að því í eitt skipti fyrir öll og endanlega hvaða líffæri og bein væru heil og hver ekki.

Það blasir við á bráðadeildinni í Fossvogi, að hún hefur verið svelt svo mikið og svo lengi, að biðraðir eru þar óhjákvæmilega viðvarandi ástand.

Á starfsfólkið er lögð mikil pressa, bæði á álagstímum, sem verða vegna hálkuslysa á veturna, og einnig á "eðilegum tímum."

Starfsfólkið sýnir mikla og einstaka alúð, elskulegheit og æðruleysi til þess að komast yfir sín miklu daglegu verkefni, en það blasir við þeim, sem kemur þarna oft inn og fylgist með verkefnum þess, að þessi vinnuaðstaða er óviðunandi og eykur hættu á mistökum.

Í mínu tilfelli fólst slysið í því, að bíl var ekið af afli á hlið reiðhjóls, er slíkur árekstur í raun tveir árekstrar: Annars vegar öðru megin á líkamann, í þessu tilfelli vinstra megin, þar sem ákoman er allt frá ökkla upp á höfuðið, og höfuðið brýtur framrúðu bílsins efst við þakbrúnina, af því að bíllinn lyftir hjólreiðamanninum upp, og síðan verður mun harðari árekstur hjólreiðamannins við malbikið, sem hann lendir á eftir flug ofan af þaki bílsins fram fyrir hann.

Sú ákoma er mjög hörð á alla hægri hliðina, allt frá hægri ökkla, hné, mjöðm, handlegg, öxl, háls og upp í höfuð.

Myndatökurnar beinast því að öllum líkamshlutum, en vegna tímaskorts liggur samt í leyni hætta á að einhver ein mynd hafi ekki verið tekin, og kannski eina myndin af þeim öllum, sem hefði sýnt brot.

Þegar hætta er á því að margir hlutar líkamans hafi brotnað öðru megin í svona árekstri, verður erfitt að leggja sjúklinginn þannig til við myndatökuna að öll sjónarhorn sé hægt að nota.

Í þessu tilfelli kom í ljós að þrátt fyrir blæðingar og mar á sex stöðum innvortis og jafn mörgum stöðum útvortis, hefði ekkert bein brotnað, sem verður að telja einstaklega mikla heppni.

Eftirmeðferðin miðaðist við þessa megin útkomu, ekkert beinbrot, en eftir sex vikur kom endanlega í ljós, að hægri ökklinn hafði dregist óeðlilega mikið aftur úr öðrum meiðslasvæðum, svo að teknar voru myndir af honum að nýju.

Og þá kom í ljós að þrátt fyrir eins ítarlegar myndatökur og unnt var að beita, miðað við aðstæður í tíma og rúmi, var ökklinn brotinn, og að það hafði ekki sést í upphafi, af því að það vantaði þessa einu mynd af öllum hinum fjölmörgu myndum, sem teknar voru, og þurfti að taka. Æ,æ, óheppni.

Til þess að taka þessa einu mynd, sem vantaði, hefði þurft að velta sjúklingnum yfir á lemstraða öxl, sem mjög tæpt var á að væri brotin, eða ella að fara út í tafsamar tilfæringar fyrir þessa einu mynd.

Eftir sex vikur hafði öxlin hins vegar jafnað sig nógu mikið til þess að hægt væri að velta sjúklingnum á hana við myndatöku.

Ég er búinn að hitta nógu marga síðan í vetur og heyra sögur þeirra til þess að vita, að þegar svona óheppni er á ferð, getur það tekið margar vikur og mánuði að fá beinbrot til að gróa, sem ekki hefur verið sett strax í gips heldur hökt á brotinu, svo að ástand brotsins hefur orðið verra fyrir bragðið.

Í sumum tilfellum, eins og í þessu, er um skábrot að ræða sem kannski nær ekki alveg alla leið í gegn um beinið, en verður síðan á endanum að brjóta upp og hreinsa til þess að byrja fyrir aftan byrjunarreit.

Niðurstaða: 

Um allan Lansdsspítalann með sínum biðlistum og skorti á nægjanlegu húsnæði, tækjum og aðstöðu, blasir við að tjónið vegna vanhugsaðs sparnaðar verður miklu meira fyrir þjóðfélagið í formi vinnutaps, þjáninga og auka meðferðar en svokallaður "aðhalds"- sparnaður. Bæði fyrir menn eins og Kára Stefánsson, sem ættu að vita hvað þeir eru að segja, og leikmenn sem kynnast einstökum atriðum, er ekki hægt að una þegjandi við þetta.

Og makalaust var að sjá og heyra það sagt í sjónvarpsviðtali í vetur að ástandið og álagið á bráðadeildinni væri "sviðsett leikrit."

Maður verður eiginlega orðlaus við að heyra slíkar fullyrðingar eftir að hafa kynnst aðstæðum á hlutum þjóðarsjúkrahússins í rúmt ár.    

 

 

 

 

Öryggi sjúklinga ógnað

Athugasemdir

[Haukur Kristinsson (IP-tala skráð) 4.6.2016 kl. 10:58]

Er ekki verið að ryðja veginn fyrir Albaníu Ásdísi?