Íslands þúsund ár

19.7.2016 | 02:02

Leikur að merkispjöldum?

Hagræðing í framleiðslu og alþjóðavæðing hefur í meira en hálfa öld ruglað mjög skilgreiningar á því hvað sé "bílamódel" eða "bílategund" svo að þar þarf að taka mörgu með varúð.

Fullyrðingin um að Ford F-serían hafi verið nær stanslaust söluhæsti bíll í Bandaríkjunum í næstum sjö áratugi er afar hæpin.

Ástæðan er sú að mestallan þennan tíma hafa vinsælustu pallbílar General Motors verið seldir í tveimur útfærslum, sem eru að mestu leyti bara útlitslegar, og pallbílagerðunum verið skipt niður á tvö merki, Chevrolet og GMC.

Eina skýringin, sem hægt er að finna á því, að GM hefur leyft Ford að komast upp með að gorta af mest selda bílnum árum og áratugum saman, hlýtur að vera sú, að með því að bjóða upp á tvenns konar útfærslur og "merkispjöld" á bílum, sem eru í grundvallaratriðum hinir sömu hafi verið hægt að lokka fleiri samtals til að kaupa pallbíla með þessum tveimur merkjum.

Og sá ávinningur hefur verið talinn meiri en álitstapið af því að selja ekki vinsælasta pallbílinn.

Um áratuga skeið fylgdist ég reglulega með sölutölum pallbílanna og undraðist þetta.

Hef að vísu ekki fylgst með tölunum allra siðustu árin.

Fram undir 1960 voru línur nokkuð skýrar í bandarískum bílaiðnaði varðandi mismunandi gerðir bíla.

Hinir þrír stóru framleiddu 3-5 stærðir stórra fólksbíla, Ford framleiddi Ford, Mercury og Lincoln, - Chrysler framleiddi Plymouth, Dodge, De Soto og Chrysler, - og GM framleiddi Chevrolet, Pontiac, Oldsmobile, Buick og Cadillac.

Stundum var erfitt að sjá muninn, til dæmis á Plymouth og Dodge, þar sem Dodge var örlitið lengri milli farþegarýmis og framhjóla.

1959 ákvað GM að einfalda framleiðsluna og hafa boddý Chevrolet, Pontiac, Oldsmobile og Buick það sama í grunnatriðum, en halda Cadillac sér.

Þetta hafði verið byrjaö að riðlast á árunum 1955-60 þegar Imperial bættist við hjá Chrysler í nokkur ár og hinn mislukkaði Edsel hjá Ford, sem var fljótt sleginn af.

Og 1961 var síðasta árgerð De Soto.

En 1960-61 komu smærri bílar til sögu hjá öllum þremur og ruglið fór á fulla ferð. Í stað stærðarmunar var í æ ríkara mæli byrjað að framleiða sams konar bíla undir mismunandi merkjum.

Til dæmis voru Plymout Valiant og Dodge Lancer árið 1961 nákvæmlega sami bíllinn en með mismundi "trimmi", þ. e. krómlistum og framenda.

Framleiðendur taka stundum upp á því að skipta bílum sínum ekki á sama hátt á milli mismuandi merkja.

Þannig var Volkswagen Jetta einungis Golf með skotti á lengdum afturenda og skottloki í stað afturhlera.

Miðað við að það hafði yfirleitt verið venjan að telja skutbíla með fólksbílunum, sem þeir voru soðnir upp úr, var þetta einkennilegt, einkum af því að sumir aðrir framleiðendur gerðu það ekki.

Á okkar tímum þarf algera nördasérfræðinga til að greina bílana.

Til dæmis eru hlutir í bíla fengnir frá mörgum löndum og oft eru bílar framleiddir í allt öðrum löndum en kaupendur halda.

Þannig eru "japönsku bílarnir" Suzuki Swift og Alto alls ekki frá Japan, heldur er Swift framleiddur í Ungverjalandi og Alto á Indlandi.

Nýjustu "jepparnir" (alveg búið að stúta þessu hugtaki) eru flestir byggðir á undirvagni fólksbíla.

Þannig er Mazda CX 3 á sama undirvagni og Mazda 2 og Audi Q3 á sama undirvagni og Audi A4.

Toyota Aygo, Peugeot 108 og Citroen C1 sami bíllinn að nær öllu leyti, sami undirvagn, sama vél og aðeins um mismunandi drætti á yfirbyggingunni.

Volkswagen Up og Skoda Citigo eru í raun sami bíllinn.

Og Toyota Corolla fram til 1981 og eftir 1981 eiga nokkurn veginn ekkert sameiginlegt, þannig að met Bjölllunnar, meira en 21 milljón eintök, er langt frá því að vera slegið.

Og Corolla 1966-82 og 1983 og þar á eftir eiga nákvæmlega ekkert sameiginlegt nema nafn framleiðandans, Toyota.